Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Για τη Βυζαντινή αυτοκρατορία το πρώτο μισό του 14ου αι. είναι μια περίοδος πολιτικών αναταραχών, θεολογικών ερίδων και εδαφικής συρρίκνωσης, αλλά και μια εποχή Αναγέννησης των γραμμάτων. Επιφανείς λόγιοι παράγουν πλήθος χειρογράφων, στα οποία αντιγράφουν και υπομνηματίζουν έργα αρχαίων συγγραφέων ή εκπονούν δικά τους συγγράμματα, είτε για διδακτικούς, είτε για ερευνητικούς σκοπούς. Λαμπρό παράδειγμα της λεγόμενης Παλαιολόγειας Αναγέννησης των γραμμάτων είναι ο Νικηφόρος Γρηγοράς (ca 1293-1360). Το πλούσιο επιστολογραφικό του έργο αποτελεί αντικείμενο μελέτης του παρόντο...

Τι ήταν αυτό που έκανε το Βυζάντιο τόσο σπουδαίο, ώστε να αποτελεί έως σήμερα διεθνώς αντικείμενο επισταμένης μελέτης, με διαρκώς νέες ανακαλύψεις; Ο Βασίλης Θεοχάρης ισχυρίζεται και αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα ήταν η παιδεία και ο ευρύς πολιτιστικός πλούτος εκείνης της περιόδου, που οι πλείστοι ακόμα αγνοούν. Πέρα από τη συνήθη σύνδεση της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου του Βυζαντίου μόνο με την επικράτηση του ορθόδοξου χριστιανισμού και τη διαρκή, πολλές φορές μυθιστορηματική, εναλλαγή των προσώπων των αυτοκρατόρων, υφίσταται ένας απύθμενος πλούτος πολιτισμού, πο...

Έχω την πεποίθησιν ότι η εργασία αυτή συγκεντρώνει το ερευνητικόν ενδιαφέρον όχι μόνον του ειδικού επιστήμονος, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου δια τον βυζαντινόν Ελληνισμόν. Η συχνή αναφορά του έργου του Μακρεμβολίτου τόσον εις την θύραθεν όσον και την καθ' ημάς ορθόδοξον χριστιανικήν παράδοσιν, αποδεικνύει όχι μόνον τα θεολογικά ενδιαφέροντος του ανδρός αλλά και την αγάπην τούτου προς την αρχαίαν κλασσικήν Λογοτεχνίαν και τους Αρχαίους Έλληνας προγόνους. Πολιτικά και κυρίως ηθικής φύσεως προβλήματα τα εκ των προηγηθέντων εμφυλίων πολέμων προκύψαντα δια το κράτος και τους πολ...

Ο τόμος αποτελεί παρουσίαση της ζωής και του έργου του Κεφαλονίτη λόγιου Παναγιώτη Βεργωτή, μέσα από την πανοραμική και συστηματική ματιά του διακεκριμένου φιλολόγου Γιώργου Αλισανδράτου. Η έκδοση συγκεντρώνει δημοσιευμένα και αδημοσίευτα κείμενα του τελευταίου σχετικά με τον βίο, τη συγγραφική δράση και το μεταφραστικό έργο του Βεργωτή (επικεντρωμένο το τελευταίο αυτό στην "Κόλαση" του Δάντη). Αναδεικνύεται έτσι, μία πτυχή της πνευματικής ζωής του Ιονίου και των επαφών της εκεί λογιοσύνης με τον πνευματικό κόσμο της Αθήνας, σε σχέση κυρίως με το κρίσιμο θέμα της γλώσσας. Τ...

Περιεχόμενα Διαδρομές και χειρόγραφα - Χαρίτων Καρανάσιος, "Ο Ευγένιος Βούλγαρης ως homo univesalis και νους του νέου Ελληνισμού" - αρχιμ. Εφραίμ Βατοπαιδινός, "Ευγένιος Βούλγρης (1716-1806), ο φωτιστής του Γένους" - Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη, "Οι επιστολές του Ευγενίου Βούλγαρη προς τον πατριάρχη Κύριλλο Ε΄" - Μπόρις Λ. Φόνκιτς, "Αυτόγραφα του Ευγενίου Βουλγάρεως σε συλλογές της Ρωσίας και της Ουκρανίας" - Ιλία Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister, "Τα χρόνια της Χερσώνας (1781-1788): συμβολή στη βιογραφία του Ευγενίου Βούλγαρη" - Ειρήνη Βοζνεσένσκαγια, "Η εκτέλεση της...

Το Παρθεναγωγείο Νενήτων "Ο Αδαμάντιος Κοραής" έρχεται στο φως αποκλειστικά από τα στοιχεία των αδημοσίευτων χειρογράφων του Κ. Κανελλάκη. Αυτός πρωτοστάτησε το 1879 για να συσταθεί Σωματείον Φιλανθρωπικών "Ο Καλός Οδηγός" και να ιδρυθεί το σχολείο, γιατί πίστευε ότι "το απόλυτος ανάγκη να μορφωθή και το γυναικείον φύλον". Από το 1887 το χρηματοδοτούσε και είχε την ευθύνη της λειτουργίας του ο Εν Αθήναις Σύλλογος προς Διάδοσιν των ελληνικών Γραμμάτων και ο Κανελλάκης ως έφορος το διηύθυνε για σχεδόν τριάντα χρόνια με ιδιαίτερη φροντίδα. Στις τέσσερις τάξεις του φοιτούσαν μέ...

Ο λαϊκός πολιτισμός της Χίου ευτύχησε, στην εποχή που ήταν ολοζώντανος, να βρεθεί ο Κ. Κανελλάκης, ο οποίος πίστεψε στην αξία της καταγραφής του, είχε τις ικανότητες να ερευνά με τον καλύτερο τρόπο και τις αντοχές να εργάζεται ακατάπαυστα, συλλέγοντας ως το τέλος της ζωής του τον πλούτο του νησιού. Κορυφαίοι επιστήμονες (K. Krumbacher, H. Pernot, Γ. Ψυχάρης, Α. Πασπάτης, Γ. Ζολώτας, Δ. Λουκάτος) μίλησαν με θαυμασμό για "τον πρώτο συστηματικό συλλογέα της χιακής λαογραφίας" και για τα Χιακά Ανάλεκτα, βιβλίο-σταθμό στις χιακές μελέτες. Από το 1872 συμμετείχε εις τον Ζωγράφειο...

Ο Κ. Κανελλάκης ήταν υπερήφανος για το αρχαιολογικό του έργο, που τον καθιέρωσε στον τομέα αυτό. Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κατοχής διατηρούσε παλαιοπωλείο και κατείχε μία αρχαιολογική συλλογή. Ως "ανήρ έχων ωμολογημένην την εμπειρίαν περί τα αρχαία πράγματα και δεδοκιμασμένον ζήλον" κρίθηκε ομόφωνα άξιος, το 1886, για τη θέση του επιμελητή του Αρχαιολογικό Μουσείου του Εν Χίω Γυμνασίου, στην οποία κατά γενική ομολογία ανταποκρίθηκε άριστα, πλουτίζοντάς το με μεγάλο αριθμό αντικειμένων (περί τις διακόσιες επιγραφές και τρεις χιλιάδες νομίσματα), που κατέγραψε υποδειγμα...

Ο τομέας που αγάπησε και υπηρέτησε με αυταπάρνηση ο Κ. Κανελλάκης ως την τελευταία του πνοή ήταν η Χαρτογραφία. Κατασκεύασε αξιοθαύμαστους χάρτες του νησιού και σχεδιαγράμματα του Κάμπου και της πόλης Χίου με παρένθετους πίνακες και μακροσκελή υπομνήματα, που δίνουν την ακριβή εικόνα του τόπου στα τέλη του 19ου-αρχές 20ού αιώνα. Παράλληλα ασχολήθηκε συστηματικά με την Τοπογραφία της Χίου, για τη σύνταξη της οποίας ερεύνησε όλο το νησί και συνέταξε πρωτοποριακά ερωτηματολόγια, τα οποία έστειλε σε ανθρώπους κάθε χωριού που έκρινε κατάλληλους να απαντήσουν. Με τις ειδικές γνώσ...

Ο Κ. Κανελλάκης, έχοντας συνειδητοποιήσει τη μεγάλη αξία των χειρογράφων, ασχολήθηκε επίμονα και συστηματικά με τη συλλογή και τη μελέτη τους, αφού άλλωστε διατηρούσε παλαιοπωλείο. Χάρη στις ικανότητές του να βρίσκει προσβάσεις σε δύσκολους χώρους, να κατανοεί δυσανάγνωστες γραφές και να αντιγράφει με τεράστια υπομονή πολυσέλιδα κείμενα, έχουν διασωθεί πολύτιμα στοιχεία. Εκτός από όσα δημοσίευσε, ολοκλήρωσε δύο χειρόγραφα βιβλία με ποικίλη ύλη, που βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη Φ. Αργέντη, και μετέγραψε στα πρόχειρα σημειωματάριά του πολλά άλλα, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην...

Ο Κ. Κανελλάκης, γεννημένος σε ένα από τα μεγάλα Μαστιχοχώρια, τα Νένητα, μαστιχοπαραγωγός και ο ίδιος, γνώριζε περισσότερα από κάθε άλλον ιστορικό του καιρού του για το προϊόν του τόπου του, παρέχοντας σπουδαίες πληροφορίες, στις οποίες παραπέμπουν όλοι όσοι ασχολούνται με την ιστορία της μαστίχας κατά την οθωμανική περίοδο. Πολυτιμότερα στοιχεία προέκυψαν από τα αδημοσίευτα χειρόγραφα που βρέθηκαν στη Βιβλιοθήκη "Κοραής". Χάρη στην ιδιαίτερη ευαισθησία του να αναζητά τις πηγές και την εκπληκτική του ικανότητα να διαβάζει δυσανάγνωστα κείμενα σώθηκαν εξαιρετικά σημαντικά σ...

Ο Χιώτης αυτοδίδακτος λόγιος Κ. Κανελλάκης υπήρξε πολύπλευρη προσωπικότητα με πολύτιμο έργο σε πολλούς τομείς. Είναι περισσότερο γνωστός για τις λαογραφικές του εργασίες, αλλά στη μνήμη των απογόνων του έμεινε ως αρχαιολόγος και ξεναγός όσων σπουδαίων έφταναν στο νησί και ως αυτός που έφτιαξε τον πρώτο χάρτη της Χίου. Ήταν ο Σιόρ Κωστής, ο σύντροφος του Ψυχάρη, ο οποίος τον χαρακτηρίζει ως "Ρωμιό από τους σπάνιους, που δε μοιάζει τους άλλους έχει περιέργεις ο νους του κι όλο θέλει να μάθη". Όπως εύστοχα τον σκιαγραφεί ο H. Pernot ήταν ταυτόχρονα "ιστορικός, γλωσσολόγος, λα...

Ο "Αλλόκοτος ελληνισμός" φωτίζει επτά έκκεντρες μορφές της νεοελληνικής πνευματικής ιστορίας, οι οποίες αφοσιώθηκαν με πάθος στις σχέσεις ελληνισμού και χριστιανισμού, Ανατολής και Δύσης και αποτόλμησαν ασυνήθιστους πειραματισμούς με τη νεοελληνική ταυτότητα. Οι παραγνωρισμένες αυτές αναζητήσεις της ελληνικότητας γεννήθηκαν λίγο πριν και λίγο μετά τα δύο κρίσιμα ιστορικά ορόσημα του ελληνισμού, την πτώση του Βυζαντίου (1453) και τη δημιουργία του νεοελληνικού κράτους (1830), απολήγοντας σε επτά εκδοχές οριακής εμπειρίας των ιδεών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο: περιπλάνηση (Κυ...

Είχα την τύχη να ακούσω για τον λόγιο ιερομόναχο Γαβριήλ Καλλονά κατά τον διορισμό μου ως δασκάλα, πριν από αρκετά χρόνια, στο Κόρθι της Άνδρου, τόπο καταγωγής της οικογένειας του λογίου. Αναζητώντας τα αναγκαία στηρίγματα στο λειτούργημά μου, με χαρά οδηγήθηκα στην απόφαση να ασχοληθώ με τη λογιοσύνη του, επικεντρώνοντας το ερευνητικό ενδιαφέρον μου στη μελάτη της Παιδαγωγίας. Ο Καλλονάς υπήρξε ένας μεγάλος λειτουργός, δάσκαλος και κληρικός, αφιερωμένος στον άνθρωπο. Πίστεψε με θέρμη στο ιδιόμορφο και σημαντικό έργο του παιδαγωγού, αυτό που ο ίδιος χαρακτηρίζει μεγάλην τέ...

Στην παρούσα μελέτη καταβλήθηκε η προσπάθεια ενδελεχούς διερεύνησης του βίου και της δράσης του επιφανούς λογίου της περιόδου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Δωρόθεου Πρώιου. Η μελέτη περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια, στα οποία παρουσιάζεται η δράση του λογίου στις διάφορες εκφάνσεις της ζωής του. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στην καταγωγή, την οικογένεια και τις σπουδές του στον ελλαδικό χώρο αλλά και στην Ευρώπη. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται η εκπαιδευτική του δράση, ως διδασκάλου στη Σχολή της Χίου, οικοδιδασκάλου στην οικογένεια του Διερμηνέα του τουρκικού στόλου Κ...