Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σήμερα όταν ένα περιοδικό θέτει στους αναγνώστες του ένα ερώτημα, έχει σκοπό να συλλέξει απόψεις επί ενός θέματος για το οποίο ο καθένας έχει ήδη μια γνώμη· δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθει κανείς κάτι καινούργιο. Κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι εκδότες προτιμούσαν να θέτουν στο κοινό ερωτήματα σχετικά με προβλήματα τα οποία δεν είχαν ακόμη επιλυθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η πρακτική ήταν περισσότερο αποτελεσματική· αναμφισβήτητα όμως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Με κάποια ευκαιρία, στο πλαίσιο αυτής της συνήθειας, τον Νοέμβριο του 1784 ένα γερμανικό περιοδι...

Το βιβλίο αυτό επιχειρεί μια συστηματική εισαγωγή στον γερμανικό ιδεαλισμό, ένα φιλοσοφικό κίνημα αντάξιο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, το οποίο στη χώρα μας παραμένει ελάχιστα γνωστό. Ο συγγραφέας επιχειρεί να καταδείξει ότι ο γερμανικός ιδεαλισμός αποτέλεσε την ολοκλήρωση της νεότερης φιλοσοφίας συνολικά, ωθώντας την αρχή της βεβαιότητας του γιγνώσκοντος υποκειμένου στα όριά της και στη γνώση του Θεού ως του Απολύτου. Περαιτέρω, ότι η φιλοσοφία του Απολύτου μπορεί και σήμερα να οδηγήσει τη νόηση στις συστηματικές της επιδιώξεις. Η μελέτη αυτού του φιλοσοφικού στοχασμο...

Οι "Πρώτες μεταφυσικές αρχές της φυσικής επιστήμης" είναι ένα από τα μείζονα έργα της κριτικής φιλοσοφίας, τόσο από γνωσιοθεωρητική όσο και από επιστημολογική άποψη, και αναμφίβολα το σπουδαιότερο έργο της καντιανής φιλοσοφίας της φύσης (και ουσιώδες μέρος της "Μεταφυσικής της φύσης", η οποία δεν δημοσιεύθηκε ποτέ ως αυτοτελές έργο). Η παρούσα πραγματεία συνίσταται στη συστηματική σύζευξη της φυσικής επιστήμης με τη Μεταφυσική, δηλαδή πραγματεύεται τη φυσική επιστήμη ως "εφαρμοσμένη Μεταφυσική", θεμελιώνοντας τη Φυσική ως ορθολογική επιστήμη. Οι "Πρώτες αρχές" ολοκληρώνο...

Στην "Αιώνια ειρήνη" συναντώνται με αριστοτεχνικό τρόπο η ηθική φιλοσοφία, η φιλοσοφία της ιστορίας και της θρησκείας και η πολιτική φιλοσοφία του Καντ. Η αιώνια ειρήνη δεν είναι χιμαιρικός σκοπός ή κενή ιδέα, αλλά καθήκον που απορρέει από την ίδια τη φύση του Λόγου. Το ιδεώδες της αιώνιας ειρήνης δεν συμπίπτει με την ιδέα μιας παγκόσμιας κυβέρνησης αλλά εκφράζει την ανάγκη να καταλήξουν τα κράτη σε μια συμφωνία για τους νόμους που θα διευκολύνουν την ειρηνική διευθέτηση των διαφορών τους χωρίς παράλληλα να υποσκάπτουν τα κυριαρχικά τους δικαιώματα. Εξ αυτού του λόγου ο Κ...

"Το υπέροχο ταράσσει, το ωραίο γοητεύει". "Το υπέροχο απαιτεί την απλότητα, το ωραίο ανέχεται τον καλλωπισμό". "Δεν υπάρχει στο ωραίο τίποτε πιο ενοχλητικό από μια κοπιώδη τέχνη, ούτε τίποτα πιο εκνευριστικό από την επίπονη αναζήτηση της γοητείας". "Η ευφυία είναι υπέροχη, το ευφυολόγημα είναι ωραίο. Η τόλμη είναι μεγάλη και υπέροχη· η πανουργία είναι ελάσσων αλλά ωραία". "Η φιλία έχει κατεξοχήν το χαρακτήρα του υπέροχου, ο έρωτας αυτόν του ωραίου".[...]

Οι "Πρόοδοι της μεταφυσικής" εκδόθηκαν το 1804 με επιμέλεια του FriedrichTheodor Rink και αποτελούν τη σύνθεση των τριών χειρογράφων που συνέταξε ο Καντ για το διαγωνισμό δοκιμίου που είχε προκηρύξει η Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου με θέμα: Ποιες είναι οι πραγματικές πρόοδοι της Μεταφυσικής στη Γερμανία από την εποχή του Leibniz και του Wolff, επιδιώκοντας ουσιαστικά μια αποτίμηση της ιστορικής σπουδαιότητας της κριτικής φιλοσοφίας. Ο Καντ είχε ήδη ολοκληρώσει τηντριλογία του με την έκδοση της τρίτης Κριτικής, και είχε εμπλακεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους θιασ...

Κυκλοφόρησε, μεταφρασμένο για πρώτη φορά στα ελληνικά, το έργο του Ιμμάνουελ Καντ (1724-1804), "Μεταφυσική των ηθών", με μετάφραση, σημειώσεις και επιλεγόμενα του Κώστα Ανδρουλιδάκη. Η "Μεταφυσική των ηθών" (1797), το τρίτο κύριο ηθικό έργο του Καντ έπειτα από τη "Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών" (1785) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), αποτελείται από δύο μέρη: τη "Θεωρία του δικαίου" και τη "Θεωρία της αρετής". Περιλαμβάνει τη φιλοσοφία του δικαίου, την πολιτική θεωρία και την ηθική, και μάλιστα το ειδικό μέρος της ή την εφαρμοσμένη ηθική. Το βιβλίο πραγμ...

Σύμφωνα με την κατηγορηματική θέση του Καντ, για την πραγμάτευση της Λογικής και ιδίως της "Στοιχειολογίας" δεν χρειάζεται τίποτε περισσότερο από τη θεωρία των τριών κύριων λειτουργιών του νοείν: των εννοιών, των κρίσεων και των συλλογισμών. Η "Λογική" πρέπει να θεωρείται ως μια ιδιαίτερη, αυθυπόστατη και αυτοτελής επιστήμη, -και επομένως από τη γένεσή της και την αρχική της διαμόρφωση από τον Αριστοτέλη ως τις μέρες μας δεν θα μπορούσε να κερδίσει κατ' ουσίαν τίποτε ως προς την επιστημονική της θεμελίωση. Εξ ου και ο Καντ δεν επιδίωξε να θεμελιώσει τις λογικές αρχές της...

"Δύο πράγματα γεμίζουν την ψυχή με πάντοτε καινούριο και αυξανόμενο θαυμασμό και σεβασμό, όσο συχνότερα και σταθερότερα ασχολείται μαζί τους ο στοχασμός: ο έναστρος ουρανός πάνω μου και ο ηθικός νόμος μέσα μου". (Κάντ, "Κριτική του πρακτικού λόγου"). Η "Κριτική του πρακτικού λόγου" (1788) του Καντ (I. Kant, 1724-1804) είναι το κυριότερο συστηματικό ηθικό έργο του φιλοσόφου. Συγχρόνως αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα κλασικά έργα της ηθικής, συγκρίσιμο με την "Πολιτεία" του Πλάτωνα ή τα "Ηθικά Νικομάχεια" του Αριστοτέλη. Κεντρικές έννοιες της σύγχρονης ηθικής θεωρίας -η ελ...

Από τις τρεις "Κριτικές" του Kant που εθεμελίωσαν στα τέλη του 18ου αιώνα τη φιλοσοφική σκέψη σε νέες αρχές και άνοιξαν τους ορίζοντες για το μέγα κίνημα του Γερμανικού Ιδεαλισμού, της "Κριτικής του καθαρού λόγου" (1781Α, 1787Β), την "Κριτική του πρακτικού λόγου" (1788) και την "Κριτική της κριτικής δυνάμεως" (1790), η πρώτη "Κριτική" είναι ασφαλώς η πιο γνωστή αλλά και η λιγότερο δημοφιλής, γιατί ξεσκεπάζει βαθύτατα ριζωμένες γνωστικές προκαταλήψεις και αναγκάζει τη σκέψη ν’ ακολουθήσει νέους δρόμους που οδηγούν συχνά σ’ ένα αδιαπέραστο δάσος εννοιολογικών όρων και σχημάτω...

"Αν η κριτική ικανότητα, που αποτελεί μέσα στην τάξη των γνωστικών μας ικανοτήτων έναν ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη νόηση και το Λόγο, διαθέτει, θεωρούμενη καθαυτή, a priori αρχές· αν αυτές είναι συστηματικές ή απλώς ρυθμιστικές (και επομένως δεν υποδεικνύουν ένα δικό τους τομέα)· αν η ικανότητα αυτή προσφέρει a priori έναν κανόνα στο αίσθημα της ευαρέστησης και της δυσαρέστησης, ως ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη γνωστική ικανότητα και το επιθυμητικόν (όπως ακριβώς η νόηση επιτάσσει a priori νόμους στην πρώτη, και ο Λόγος στο δεύτερο): όλα τούτα είνα ερωτήματα με τα οποία θ' ασχολη...

"Αν η κριτική ικανότητα, η οποία αποτελεί, στην τάξη των γνωστικών μας ικανοτήτων, έναν ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη νόηση και τον Λόγο, διαθέτει επίσης, θεωρούμενη καθαυτή, a priori αρχές· αν αυτές είναι συστατικές ή απλώς ρυθμιστικές (και επομένως δεν υποδηλώνουν έναν δικό τους τομέα)· αν η ικανότητα αυτή παρέχει a priori έναν κανόνα στο αίσθημα της ευαρέστησης και της δυσαρέστησης, ως ενδιάμεσο όρο ανάμεσα στη γνωστική ικανότητα και το επιθυμητικό (όπως ακριβώς η νόηση επιτάσσει a priori νόμους στην πρώτη, και ο Λόγος στο δεύτερο): όλα τούτα είναι ερωτήματα με τα οποία θα α...

την κριτική που αποκαλείται γενικά Κριτική του καθαρού Λόγου, έπρεπε ουσιαστικά να κατοχυρωθεί η ασφαλής, αλλά αποκλειστική κυριότητα της νόησης -η οποία έχει τον δικό της τομέα, και μάλιστα στη γνωστική ικανότητα, εφόσον περιέχει a priori συστατικές αρχές της γνώσης- απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους διεκδικητές. Κατά τον ίδιο τρόπο, στην Κριτική του πρακτικού Λόγου υποδείχθηκε η κυριότητα του Λόγου, ο οποίος δεν περιέχει a priori συστατικές αρχές παρά μόνο σε σχέση με το επιθυμητικό. Αν λοιπόν η κριτική ικανότητα, η οποία αποτελεί, στην τάξη των γνωστικών μας ικανοτήτω...

Η "Κριτική της κριτικής δύναμης" -η τρίτη μεγάλη "Κριτική" του Immanuel Kant- πραγματεύεται τα ζητήματα της θεμελίωσης της αισθητικής και της φιλοσοφίας της φύσης, ιδίως το πρόβλημα της τελολογίας. Αναγνωρίζεται καθολικά ως το επιστέγασμα της καντιανής φιλοσοφίας.

Η "Κριτική της κριτικής δύναμης" (1790), η τρίτη μεγάλη Κριτική του Καντ έπειτα από την "Κριτική του καθαρού Λόγου" (1781) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), πραγματεύεται τα ζητήματα της αισθητικής και της φιλοσοφίας της φύσης, ιδίως το πρόβλημα της τελολογίας. Το βιβλίο εξετάζει θεμελιώδη ζητήματα, όπως: η ομορφιά στην φύση και στην τέχνη, το υψηλό, η θεμελίωση των αισθητικών κρίσεων, η σχέση αισθητικής και ηθικής, η σχέση μηχανοκρατικής και τελολογικής κατανόησης της φύσης, καθώς και κεντρικά ερωτήματα φιλοσοφίας της ιστορίας, του πολιτισμού και της μεταφυσική...