Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

την κριτική που αποκαλείται γενικά Κριτική του καθαρού Λόγου, έπρεπε ουσιαστικά να κατοχυρωθεί η ασφαλής, αλλά αποκλειστική κυριότητα της νόησης -η οποία έχει τον δικό της τομέα, και μάλιστα στη γνωστική ικανότητα, εφόσον περιέχει a priori συστατικές αρχές της γνώσης- απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους διεκδικητές. Κατά τον ίδιο τρόπο, στην Κριτική του πρακτικού Λόγου υποδείχθηκε η κυριότητα του Λόγου, ο οποίος δεν περιέχει a priori συστατικές αρχές παρά μόνο σε σχέση με το επιθυμητικό. Αν λοιπόν η κριτική ικανότητα, η οποία αποτελεί, στην τάξη των γνωστικών μας ικανοτήτω...

Από τις τρεις "Κριτικές" του Kant που εθεμελίωσαν στα τέλη του 18ου αιώνα τη φιλοσοφική σκέψη σε νέες αρχές και άνοιξαν τους ορίζοντες για το μέγα κίνημα του Γερμανικού Ιδεαλισμού, της "Κριτικής του καθαρού λόγου" (1781Α, 1787Β), την "Κριτική του πρακτικού λόγου" (1788) και την "Κριτική της κριτικής δυνάμεως" (1790), η πρώτη "Κριτική" είναι ασφαλώς η πιο γνωστή αλλά και η λιγότερο δημοφιλής, γιατί ξεσκεπάζει βαθύτατα ριζωμένες γνωστικές προκαταλήψεις και αναγκάζει τη σκέψη ν’ ακολουθήσει νέους δρόμους που οδηγούν συχνά σ’ ένα αδιαπέραστο δάσος εννοιολογικών όρων και σχημάτω...

Πώς μπορούμε να γίνουμε ελεύθεροι; Η "αγωγή στην ελευθερία" είναι κάτι εφικτό ή παράλογο; Αν οι παιδαγωγοί μάς αναγκάζουν να γίνουμε "ελεύθεροι", τότε αυτό που θα γίνουμε θα είναι κάτι άλλο από ελεύθεροι, γιατί θα είναι προϊόν εξαναγκασμού. Αν αντιθέτως μας αφήνουν "ελεύθερους" να γίνουμε ό,τι θέλουμε, πάλι δεν θα γίνουμε ελεύθεροι, γιατί δεν θα αποκτήσουμε τα μέσα, ώστε να πραγματώσουμε την ελευθερία μας. Πώς μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα; Σύμφωνα με τον Γιώργο Σαγκριώτη, η λύση μπορεί να εξαχθεί από τον Καντ, και συνίσταται στο να ορίζουμε την αγωγή όχι ως κάτι που παρ...

Οι "Πρόοδοι της μεταφυσικής" εκδόθηκαν το 1804 με επιμέλεια του FriedrichTheodor Rink και αποτελούν τη σύνθεση των τριών χειρογράφων που συνέταξε ο Καντ για το διαγωνισμό δοκιμίου που είχε προκηρύξει η Ακαδημία Επιστημών του Βερολίνου με θέμα: Ποιες είναι οι πραγματικές πρόοδοι της Μεταφυσικής στη Γερμανία από την εποχή του Leibniz και του Wolff, επιδιώκοντας ουσιαστικά μια αποτίμηση της ιστορικής σπουδαιότητας της κριτικής φιλοσοφίας. Ο Καντ είχε ήδη ολοκληρώσει τηντριλογία του με την έκδοση της τρίτης Κριτικής, και είχε εμπλακεί σε μια δημόσια αντιπαράθεση με τους θιασ...

"Ασφαλώς δεν έχει ειπωθεί ποτέ σπουδαιότερος λόγος από τούτον τον καντιανό, που αποτελεί συνάμα και το περιεχόμενο ολόκληρης της φιλοσοφίας του: Όρισε εσύ ο ίδιος τον εαυτό σου!" (Φρήντριχ Σίλλερ) Η καντιανή ηθική φιλοσοφία είναι αναμφίβολα, από κοινού με την αριστοτελική ηθική και τον ωφελιμισμό, μια από τις κυριότερες ηθικές θεωρίες. Εντούτοις δεν παύει να θέτει αρκετά ζητήματα τόσο ερμηνευτικά όσο και φιλοσοφικά. Ο Καντ αναπτύσσει μιαν εντελώς πρωτοποριακή ηθική, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθρωπος ενεργητικά άξιος της...

Πρόκειται για το τελευταίο βιβλίο του Καντ το οποίο εκδόθηκε με επιμέλεια του ιδίου (1798) και περιλαμβάνει τις αντίστοιχες πανεπιστημιακές του παραδόσεις (1772-1796). Η πραγματολογική Ανθρωπολογία δεν επιδιώκει την εκτενή γνώση των πραγμάτων του κόσμου, αλλά τη γνώση του ανθρώπου ως πολίτη του κόσμου. Το πεδίο της επομένως είναι αυτό των ανθρώπινων ικανοτήτων και δεξιοτήτων, και των μορφών συμπεριφοράς και δράσης με τις οποίες ο άνθρωπος διαμορφώνει ως ελεύθερο ον τον εαυτό του, ορίζοντας ταυτόχρονα το πλαίσιο των σχέσεών του με τους άλλους. Καλύπτοντας το κενό που δ...

Σήμερα όταν ένα περιοδικό θέτει στους αναγνώστες του ένα ερώτημα, έχει σκοπό να συλλέξει απόψεις επί ενός θέματος για το οποίο ο καθένας έχει ήδη μια γνώμη· δεν υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μάθει κανείς κάτι καινούργιο. Κατά τον δέκατο όγδοο αιώνα, οι εκδότες προτιμούσαν να θέτουν στο κοινό ερωτήματα σχετικά με προβλήματα τα οποία δεν είχαν ακόμη επιλυθεί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτή η πρακτική ήταν περισσότερο αποτελεσματική· αναμφισβήτητα όμως παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Με κάποια ευκαιρία, στο πλαίσιο αυτής της συνήθειας, τον Νοέμβριο του 1784 ένα γερμανικό περιοδι...

Η "Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών" (1785), το πρώτο από τα τρία κύρια ηθικά έργα του Καντ, παρουσιάζει προγραμματικά τις κυριότερες έννοιες, θέσεις και αρχές της ηθικής φιλοσοφίας του. Θα ακολουθήσουν η "Κριτική του πρακτικού Λόγου", η οποία παρέχει τη συστηματική θεμελίωση της ηθικής, και η "Μεταφυσική των ηθών", η οποία περιλαμβάνει την εφαρμογή της επί της φιλοσοφίας του δικαίου και του ειδικού μέρους της ηθικής. Ο Καντ αναπτύσσει στο βιβλίο αυτό μια εντελώς πρωτοποριακή ηθική φιλοσοφία, η οποία δεν αποβλέπει στην ατομική εγωιστική ευτυχία, αλλά στο να γίνει ο άνθ...

Η "Διένεξη με τον Eberhard " αποτελεί τη δημόσια απάντηση του Kant στη σφοδρή κριτική του Johann August Eberhard, καθηγητή φιλοσοφίας στη Χάλλε, κατά της υπερβατολογικής φιλοσοφίας, και ταυτόχρονα μια συνοπτική, αλλά περιεκτική έκθεση των σπουδαιότερων προβλημάτων της Κριτικής του καθαρού Λόγου. Πρόκειται για ένα πολεμικό κείμενο που αντικρούει τους ισχυρισμούς του δογματικού μεταφυσικού, που στηρίζονται αποκλειστικά σε παρανοήσεις ή διαστρεβλώσεις των θέσεων της Κριτικής, και σε σοφιστικούς συλλογισμούς που αποσκοπούν στην ακύρωση "ει δυνατόν με μια μονοκοντυλιά της Κρι...

Οι "Πρώτες μεταφυσικές αρχές της φυσικής επιστήμης" είναι ένα από τα μείζονα έργα της κριτικής φιλοσοφίας, τόσο από γνωσιοθεωρητική όσο και από επιστημολογική άποψη, και αναμφίβολα το σπουδαιότερο έργο της καντιανής φιλοσοφίας της φύσης (και ουσιώδες μέρος της "Μεταφυσικής της φύσης", η οποία δεν δημοσιεύθηκε ποτέ ως αυτοτελές έργο). Η παρούσα πραγματεία συνίσταται στη συστηματική σύζευξη της φυσικής επιστήμης με τη Μεταφυσική, δηλαδή πραγματεύεται τη φυσική επιστήμη ως "εφαρμοσμένη Μεταφυσική", θεμελιώνοντας τη Φυσική ως ορθολογική επιστήμη. Οι "Πρώτες αρχές" ολοκληρώνο...

Το δοκίμιο αυτό δημοσιεύθηκε το 1763 και ανήκει στα έργα της δεύτερης φάσης της προ-κριτικής περιόδου, στην οποία ο Kant απομακρύνεται βαθμιαία από τον δογματικό ορθολογισμό, διαμορφώνοντας τις θεμελιώδεις έννοιες της μελλοντικής του κριτικής. Προσφεύγοντας στη μαθηματική έννοια του αρνητικού μεγέθους, ο Kant θα ορίσει την πραγματική αντίθεση ως μια σχέση εναντίωσης, στην οποία τα αντιτιθέμενα κατηγορήματα δεν αντιφάσκουν, είναι και τα δύο καταφατικά, και αποτελούν ισάριθμες θετικές αρχές ύπαρξης. Ο χαρακτηρισμός, επομένως, "αρνητικά" είναι μια κατά συνθήκη ονομασία, η ο...

Σύμφωνα με την κατηγορηματική θέση του Καντ, για την πραγμάτευση της Λογικής και ιδίως της "Στοιχειολογίας" δεν χρειάζεται τίποτε περισσότερο από τη θεωρία των τριών κύριων λειτουργιών του νοείν: των εννοιών, των κρίσεων και των συλλογισμών. Η "Λογική" πρέπει να θεωρείται ως μια ιδιαίτερη, αυθυπόστατη και αυτοτελής επιστήμη, -και επομένως από τη γένεσή της και την αρχική της διαμόρφωση από τον Αριστοτέλη ως τις μέρες μας δεν θα μπορούσε να κερδίσει κατ' ουσίαν τίποτε ως προς την επιστημονική της θεμελίωση. Εξ ου και ο Καντ δεν επιδίωξε να θεμελιώσει τις λογικές αρχές της...

Κάθε λαός έχει την ηθική του που καθορίζεται από τις συνθήκες, μες στις οποίες ζει. Επομένως, κάθε ηθική φιλοσοφία απορρέει από τη συνεκτίμηση ιστορικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων που ευνοούν τη μία ή την άλλη θεώρηση του ανθρώπινου βίου, ώστε να αποκτά νόημα η συλλογική όσο και η ατομική ύπαρξη των φορέων της δράσης, ήτοι της πρακτικής διάστασης του όντος. Η αξία της ηθικής φιλοσοφίας του Καντ έγκειται στο ότι αποβλέπει στην πραγματοποίηση μιας πιο ανθρώπινης ζωής και πιο μεγάλης δικαιοσύνης στις κοινωνικές σχέσεις, είτε εκφράζεται ως μια (απόλυτη...

Η "Κριτική της κριτικής δύναμης" (1790), η τρίτη μεγάλη Κριτική του Καντ έπειτα από την "Κριτική του καθαρού Λόγου" (1781) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), πραγματεύεται τα ζητήματα της αισθητικής και της φιλοσοφίας της φύσης, ιδίως το πρόβλημα της τελολογίας. Το βιβλίο εξετάζει θεμελιώδη ζητήματα, όπως: η ομορφιά στην φύση και στην τέχνη, το υψηλό, η θεμελίωση των αισθητικών κρίσεων, η σχέση αισθητικής και ηθικής, η σχέση μηχανοκρατικής και τελολογικής κατανόησης της φύσης, καθώς και κεντρικά ερωτήματα φιλοσοφίας της ιστορίας, του πολιτισμού και της μεταφυσική...

Είναι γνωστό ότι από τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού ο Ιμμάνουελ Καντ ήταν εκείνος που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση. Ο Πωλ Γκάιερ, διακεκριμένος μελετητής του Καντ, σε αυτή την πολύ πρόσφατη μελέτη του υποδεικνύει ότι η καντιανή έννοια της αυτονομίας, ότι δηλαδή η ανάπτυξη της αυτονομίας του ανθρώπου είναι ο μόνος σκοπός που μπορεί να γίνει κατανοητός και ως προς την ιστορία του ανθρώπου και ως προς την ιστορία της φύσης, είναι το κλειδί για την κατανόηση όλων των κύριων πτυχών της σκέψης του φιλοσόφου. Με αφετηρία μια αρκετά κατατοπιστική αναφορά στη βιογραφία και την επο...

Κυκλοφόρησε, μεταφρασμένο για πρώτη φορά στα ελληνικά, το έργο του Ιμμάνουελ Καντ (1724-1804), "Μεταφυσική των ηθών", με μετάφραση, σημειώσεις και επιλεγόμενα του Κώστα Ανδρουλιδάκη. Η "Μεταφυσική των ηθών" (1797), το τρίτο κύριο ηθικό έργο του Καντ έπειτα από τη "Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών" (1785) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), αποτελείται από δύο μέρη: τη "Θεωρία του δικαίου" και τη "Θεωρία της αρετής". Περιλαμβάνει τη φιλοσοφία του δικαίου, την πολιτική θεωρία και την ηθική, και μάλιστα το ειδικό μέρος της ή την εφαρμοσμένη ηθική. Το βιβλίο πραγμ...

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατ...

Δύο αιώνες αφότου δημοσιεύθηκαν, τα ηθικά γραπτά του Kant εξακολουθούν να αποτελούν πρότυπο διανοητικής εργασίας και αντικείμενο θαυμασμού - εντούτοις, αρκετές σοβαρές κριτικές αναφορικά με τη συνοχή του Καντιανού εγχειρήματος παραμένουν άλυτες. Η Οnora O'Neill ανιχνεύει τις δήθεν ασυνέπειες που εμπεριέχει η προσπάθεια να συνδεθεί η Καντιανή ηθική με σύγχρονες αντιλήψεις περί της ορθολογικότητας, της πράξης, και των δικαιωμάτων. Όταν αποφευχθεί ο πειρασμός της ετεροχρονισμένης απλοποίησης της Καντιανής σκέψης, αναδύεται εμπρός μας μια εντυπωσιακά διαφορετική και ιδιαίτερα π...