Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τα τέσσερα κείμενα που παρουσιάζονται εδώ συστήνουν τον στοχαστή ως αναγνώστη άλλων δημιουργών. Αποτελούν ορόσημα της δεκαπενταετίας 1932-1947, μετά το τέλος της οποίας ο ώριμος Σαρτρ θα στραφεί εντονότερα και μαχητικότερα προς τον κοινωνικό προβληματισμό και την πολυποίκιλη, ενίοτε αμφιλεγόμενης ορθότητας, πολιτική του δράση. Στο κείμενο για την "Αποβλεπτικότητα" του Χούσσερλ συγκροτεί τη δική του εκδοχή της φαινομενολογίας, σκιαγραφώντας τον αδιάρρηκτο δεσμό ανάμεσα στη συνείδηση και τον κόσμο. Στα δύο δοκίμια για τα μυθιστορήματα του Ουίλλιαμ Φώκνερ "Σαρτόρις" και "Η βου...

Η ψυχολογική παράδοση ήθελε πάντα τη φαντασία σαν μια ιδιότητα του ανθρώπινου πνεύματος, της οποίας αποστολή θα ήταν η κατασκευή εικόνων. Εικόνων που θα αποτελούσαν ιδιότυπες κι ασυνήθιστες λίγο-πολύ αντιγραφές του πραγματικού. Ωστόσο, δεν υπάρχουν εικόνες καθεαυτές, μα ένας κόσμος φανταστικός, γέννημα άμεσο του φανταστικού. Δεν υπάρχει φαντασία, αλλά μια συνείδηση όπου θεάται το μη πραγματικό. Το "Φανταστικό" του μεγάλου φιλοσόφου είναι μια άσκηση του πνεύματος, μια γοητευτική άθληση της ψυχής σε ώρες νηφάλιας περισυλλογής. Ιδιαίτερα η περιγραφή που δίνει ο Σαρτρ για τη λ...

"Ανάμεσα στον κόσμο και στη συνείδηση δεν υπάρχει τίποτα, αλλά αυτό το τίποτα, είναι αδιαπέραστο, είναι ο πιο ριζικός χωρισμός. Δεν είμαι αυτός ο κόσμος, όπως δεν είμαι και το παρελθόν μου, ή το μέλλον μου. Χρειάζεται να είμαι όλα αυτά χωρίς ποτέ να τα κατέχω οριστικά, διότι ως συνείδηση είμαι αυτή η άρνηση που εμφανίζει τον κόσμο σαν κόσμο και εμένα σαν καθορισμένη κατάσταση μέσα στον κόσμο." (Ζαν Ιπολίτ) "Ενίοτε στο "Είναι και το Μηδέν" εκφράζεται ο μάταιος χαρακτήρας της ύπαρξης, όπως με τη φράση "ο άνθρωπος είναι ένα άχρηστο πάθος". Αν μπορεί πάντως να είναι πηγή αυ...

[Στη διάλεξη αυτή, στο Ινστιτούτο Γκράμσι στην Ιταλία] ο Σαρτρ δείχνει τη συνέχεια μεταξύ του Είναι και το μηδέν και της Κριτικής, όπως και τις εγελιανές συγγένειες του δεύτερου έργου, φωτίζοντας, παράλληλα, με ενδιαφέροντα τρόπο την προσέγγισή του στην υποκειμενικότητα και υπογραμμίζοντας τον μη υποκειμενιστικό (μη ιδεαλιστικό) χαρακτήρα της σκέψης του. Εκτός αυτού, η συζήτηση [που ακολουθεί] περιέχει σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους αξιόλογων ιταλών διανοουμένων, όπως ο Έντσο Πάτσι, ο Τσέζαρε Λουπορίνι, ο Γκαλβάνο Ντέλλα Βόλπε, ο Λούτσιο Κολλέττι, που μας προσφέρουν μια δ...

Γραφή και ανάγνωση είναι οι δύο όψεις του ίδιου ιστορικού συμβεβηκότος, και η ελευθερία στην οποία ο συγγραφέας μας καλεί δεν είναι απλώς η αφηρημένη συνείδηση του να είναι κανείς ελεύθερος. Για να μιλήσουμε καθαρά, η ελευθερία δεν είναι, η ελευθερία κατακτιέται σε κάθε ιστορική περίσταση. Κάθε βιβλίο προτείνει μια συγκεκριμένη ελευθερία με βάση μια ιδιαίτερη αποξένωση... Κι επειδή οι ελευθερίες του συγγραφέα και του αναγνώστη αλληλοαναζητούνται και αλληλοεπενεργούν διαμέσου του κόσμου, μπορεί εξίσου καλά να ισχυριστεί κανείς πως, όταν ο συγγραφέας επιλέγει μια ορισμένη έκφ...

"Ο αντισημιτισμός είναι μια μανιχαϊστική και πρωτόγονη κοσμοαντίληψη, όπου το μίσος του Εβραίου λειτουργεί ως ένας μεγάλος ερμηνευτικός μύθος. Δεν πρόκειται για μεμονωμένη γνώμη, αλλά για μια σφαιρική επιλογή που κάνει ένας άνθρωπος για τον εαυτό του και για το νόημα του σύμπαντος. Είναι η έκφραση μιας βάρβαρης και μυστικιστικής αίσθησης της ακίνητης περιουσίας. [...] Ο αντισημιτισμός δεν είναι εβραϊκό πρόβλημα: είναι "δικό μας" πρόβλημα [...] θα πρέπει να δώσουμε στον καθένα να καταλάβει πώς η μοίρα των Εβραίων είναι η "δική του" μοίρα. Ούτε ένας Γάλλος δεν θα είναι ελεύθε...

[...] Η δεύτερη κατηγορία των κειμένων που μας άφησε ο Παπασιώπης αποτελείται από μεταφράσεις γαλλόφωνων δοκιμίων, με προορισμό να δημοσιευθούν, τις περισσότερες φορές, στο περιοδικό "Νέα Πορεία". Ο δεσμός αυτός που συνδέει το προσωπικό συγγραφικό του έργο με το μεταφραστικό δεν είναι τυχαίος. Γιατί ο Παπασιώπης δεν ήταν ένας οποιοσδήποτε μεταφραστής, ούτε στην επιλογή των κειμένων, ούτε στον τρόπο με τον οποίο τα μετέφερε στη γλώσσα μας από τα γαλλικά. Τα κείμενα που διάλεγε εκφράζανε τους δικούς του προβληματισμούς, είτε λογοτεχνικούς είτε φιλοσοφικούς. Γιατί οι μεταφράσε...

Οι Μύγες είναι έργο με πολλαπλές αναγνώσεις· η ανανέωση του μύθου των Ατρειδών, αλλά και της τραγωδίας εν γένει, η οδύσσεια του ατόμου προς τη διάρρηξη κάθε δεσμού στο όνομα της προσωπικής επιλογής και της ατομικής ελευ-θερίας, αλλά και η συγγραφική αντίσταση απέ-ναντι σε κάθε μορφή εξουσίας, κληροδότησαν στην παγκόσμια δραματουργία ένα ξεχωριστό θεατρικό έργο, πολύτιμο σε νοήματα και περιεχόμενο. Το έργο γράφτηκε το 1943 και είναι βασισμένο στις Χοηφόρους του Αισχύλου. Η σπουδαιότητά του έγκειται όχι μόνο στην αποσαφήνιση των φιλοσοφικών στοχασμών του Σαρτρ γύρω από το...

Σε αυτή την αριστουργηματική αυτοβιογράφηση των πρώτων δεκατεσσάρων χρόνων της ζωής του, ο Ζαν-Πωλ Σαρτρ, ο νομπελίστας φιλόσοφος, μυθιστοριογράφος και θεατρικός συγγραφέας, αντιμετωπίζει τον εαυτό του με την ίδια ανελέητη ευθύτητα και οξυδέρκεια που χαρακτηρίζει και όλο του το έργο. Γεννημένος μέσα σε μια αγαπημένη, βιβλιόφιλη οικογένεια, ανατράφηκε από τη χήρα μητέρα του και το χαρισματικό παππού του, έχοντας μια παιδική ηλικία που χαρακτηριζόταν από τη μακρόχρονη, σχεδόν ερωτική σχέση του με την ανάγνωση. Άλλωστε, στο διάβασμα και κατόπιν στο γράψιμο βρίσκει τον μοναδικό...

Ο Σαρτρ δημοσίευσε τις "Λέξεις" το 1964· η σύνθεσή του τον απασχόλησε τουλάχιστον μία δεκαετία. Στο βιβλίο αυτό (μετά απ' το οποίο του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ, που το απέρριψε), αφηγείται την παιδική του ηλικία και εξηγεί πως, μέσα από τις λέξεις και την ανάγνωση, ανακάλυψε την ύπαρξη. Σταδιακή οικοδόμηση μιας εικόνας του εαυτού όπου κυριαρχεί μια ναρκισσιστική προβληματική, την οποία ωστόσο ο συγγραφέας αρνείται, ενώ οι έννοιες του ατομικού και του καθολικού αποτελούν τις θεμελιώδεις ιδέες του πονήματος. "Οι λέξεις" του Ζαν-Πωλ Σαρτρ θεωρούνται σήμερα ανά τον κόσμο έ...

Ο Σαρτρ έδωσε τη διάλεξη Ο υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός τον Οκτώβριο του 1945, θέλοντας να παρουσιάσει σε συνοπτική μορφή τις βασικές θέσεις της φιλοσοφίας του και να την υπερασπιστεί απέναντι σε ορισμένες συχνές παρανοήσεις. Η διάλεξη δόθηκε από στήθους και κυκλοφόρησε ως βιβλίο λίγο αργότερα, ελάχιστα επανεπεξεργασμένη. Το βιβλίο αναδείχτηκε στο πιο πολυδιαβασμένο, πιθανότατα, φιλοσοφικό κείμενο του 20ού αιώνα. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος, λέει ο Σαρτρ, αλλά θέλει να φαντάζεται τον εαυτό του δέσμιο. Το κάνει αυτό, γιατί θέλει ν’ αποποιηθεί την ευθύνη που συνεπάγετα...

"Ο Άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος". "Ο Άνθρωπος είναι καταδικασμένος γιατί δεν διάλεξε ο ίδιος την ύπαρξή του, αλλά εφόσον βρίσκεται στον κόσμο είναι υπεύθυνος για όλες τις πράξεις του". "Η ελευθερία θα πρέπει να θεωρηθεί σκοπός του ατόμου. Μόνο όμως αν συνοδεύεται από την αναγνώριση της ελευθερίας των άλλων". Αυτή είναι η ουσία του Υπαρξισμού, και το κεντρικό σημείο ενός μεγάλου μέρους του έργου του μεγάλου φιλοσόφου και διανοητή, όπως περιγράφεται σ' αυτό το φιλοσοφικό δοκίμιο-διάλεξη, μοναδική απόπειρα εκλαΐκευσης της φιλοσοφίας ενός από τα ισχυρότερ...