Βαρβέρης Γιάννης 1955-2011
Varvéris Giánnis
Ο Γιάννης Βαρβέρης (1955-2011) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά. Εξέδωσε έντεκα ποιητικές συλλογές, με πρώτη την "Εν φαντασία και λόγω" (Κούρος, Αθήνα, 1975), ενώ η τελευταία, δωδέκατη συλλογή του εκδόθηκε λίγο μετά το θάνατό του ("Βαθέος γήρατος", 2011). Επίσης μετέφρασε και εξέδωσε έργα των Αριστοφάνη, Μενάνδρου, Μολιέρου, Μαριβώ, Ουίτμαν, Σαντράρ, Πρεβέρ, Μρόζεκ, Κάριγκτον, Φέρρε, Μπρασένς καθώς και μια ανθολογία για το θάνατο. Από το 1976 έγραφε κριτική θεάτρου (περιοδικά "Τομές" και "Η Λέξη", εφημερίδα "Η Καθημερινή"). Αυτά και άλλα θεωρητικά του κείμενα για το θέατρο εκδόθηκαν σε έξι τόμους ("Η κρίση του θεάτρου" -πέντε τόμοι, "Πλατεία θεάτρου"). Το 1996 του απονεμήθηκε το Κρατικό βραβείο Κριτικής - Δοκιμίου. Ποιήματά του μεταφράστηκαν και περιλήφθηκαν σε ανθολογίες στα αγγλικά, στα γαλλικά, στα γερμανικά, στα ιταλικά, στα ισπανικά και στα ρουμανικά. Μεταφράσεις του αττικής και νέας κωμωδίας παρουσιάστηκαν στην Επίδαυρο και σε άλλα θέατρα. Το 2001 του απονεμήθηκε το Βραβείο Καβάφη για τη συγκεντρωτική έκδοση "Ποιήματα 1975-1996". Το 2002 του απονεμήθηκε το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού "Διαβάζω" για την ποιητική συλλογή "Στα ξένα". Το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου. Ήταν μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων. Έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, ξαφνικά, στις 25 Μαΐου 2011. Εργογραφία Ποίηση - "Εν φαντασία και λόγω", Αθήνα, Κούρος, 1975, Αθήνα, Ύψιλον, 1984 - "Το ράμφος", Θεσσαλονίκη, Τραμ, 1978, Αθήνα, Ύψιλον, 1984, - "Αναπήρων Πολέμου", Αθήνα, Ύψιλον, 1982, - "Ο θάνατος το στρώνει", Αθήνα, Ύψιλον 1986, - "Πιάνο βυθού", Αθήνα, Ύψιλον 1991, - "Ο κύριος Φογκ", Αθήνα, Ύψιλον, 1993, - "Άκυρο θαύμα", Αθήνα, Ύψιλον, 1996, - "Ποιήματα 1975-1996", (συγκεντρωτική έκδοση), Αθήνα, Κέδρος, 2000, - "Στα ξένα", Αθήνα, Κέδρος, 2001, - "Πεταμένα λεφτά", Αθήνα, Κέδρος, 2005, - "Ο άνθρωπος μόνος", Αθήνα, Κέδρος, 2009 - "Βαθέος γήρατος", Αθήνα, Κέδρος, 2011 Κριτική Θεάτρου - "Κρίση του θεάτρου" (1976-1984), Αθήνα, Καστανιώτης, 1985 - "Κρίση του θεάτρου" Β΄ (1984-1989), Αθήνα, Εστία, 1991 - "Πλατεία θεάτρου", δοκίμια, Σοκόλης, 1994. - "Κρίση του θεάτρου Γ΄" (1989-1994), Σόκολης, 1995. - "Κρίση του θεάτρου Δ΄" (1994-2003), Αλεξάνδρεια, 2003. - "Κρίση του θεάτρου Ε΄" (2003-2010), Αλεξάνδρεια, 2010. Δοκίμια - "Σωσίβια λέμβος", λογοτεχνικά δοκίμια, Αθήνα, Καστανιώτης, 1999 Ανθολογία - "Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα" (με τον Κ.Γ. Παπαγεωργίου), Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Μελέτη - "Κρίτων Αθανασούλης: μια παρουσίαση", Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2001. Μεταφράσεις - Λ. Φερρέ: "Μια πρώτη παρουσίαση", Αθήνα, Κούρος, 1976 - Ζ. Πρεβέρ: Θέαμα και ιστορίες", ποιήματα, Αθήνα, Νεφέλη, 1982 - Λ. Κάριγκτον, "Η αρχάρια και άλλα διηγήματα", Αθήνα, Ύψιλον 1982. - Ζ. Μπρασένς, "Ο γορίλας και άλλα ποιήματα", Αθήνα, Ύψιλον, 1983 - Σλ. Μρόζεκ, "Δεύτερη υπηρεσία", θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1985 - Μ. Σαντράρ, "Πάσχα στη Νέα Υόρκη", ποιήματα, Αθήνα, Υάκινθος - Ρόπτρον, 1987, Αθήνα, Ύψιλον, 1999 - Μολιέρου, "Ζωρζ Νταντέν", θέατρο, 1991 - Ο. Ουίτμαν, "Στη γαλάζια όχθη της Οντάριο", ποίημα, Αθήνα, Ρόπτρον, 1992, Αθήνα, Ύψιλον, 1999. - Μαριβώ, "Η ψευτροϋπηρέτρια", Θέατρο, Αθήνα, Δωδώνη, 1998 - Μενάνδρου, "Σαμία", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1997 - Αριστοφάνους, "Όρνιθες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Μενάνδρου, "Επιτρέποντες", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Λυσιστράτη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 1998 - Αριστοφάνους, "Ειρήνη", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2000 - Μενάνδρου, "Δύσκολος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001 - Αριστοφάνους, "Πλούτος", θέατρο, Αθήνα, Πατάκης, 2001.
Επανεκτίμηση του Μ. Καραγάτση
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1981)
Καθώς συμπληρώθηκαν είκοσι κιόλας χρόνια από την αδόκητη, πικρή θανή του Μ. Καραγάτση, η "Ευθύνη" αισθάνθηκε ως χρέος της να του προσφέρει ένα της "Τετράδιο". Η τιμητική αυτή πράξη του ανήκει δικαιωματικά. Πρώτο, γιατί ο Καραγάτσης υπήρξε ένα από τα εκθαμβωτικά ισχυρότερα ταλέντα της Γενιάς του Τριάντα. Δεύτερο, γιατί η υγιής και λεβέντικη εθνική του συνείδηση τον κράτησε όρθιο, ψηλά, σ' όλες τις κρίσιμες στιγμές του σύντομου βίου του. Τρίτο, γιατί μέσα στην συμφωνία της Γενιάς του, ο Καραγάτσης κρατεί κι αναπέμπει έναν ξεχωριστό, εντελώς δικό του τόνο, γεγονός που καταδ...
Το ράμφος. Εν φαντασία και λόγω.
Βαρβέρης Γιάννης 1955-2011
Ύψιλον (1984)
ΕΝΟΧΗ Πόσο κίτρινος είναι ο ήλιος που μας κοροϊδεύει. Πόσο ιδανικοί εμείς αναλύοντας τις ακτίνες του. Πόσο επαίσχυντα ωραίοι όταν τραβάμε το σύρτη Και μένουμε άφωνοι- ο ένας απέναντι στον άλλο. (από τη συλλογή "Εν φαντασία και λόγω", 1975) ΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΜΟΥ Δε μου ανήκει στίχος κανένας. Οι φίλοι μου τους χειρούργησαν όλους. Οι ακέραιοι φίλοι μου Brassens και Ferre. Και οι άλλοι. Και δεν είναι κεφάλι τούτο, είναι μίσος. Και τα πλαστικά κρινάκια της μαμάς τ' απόθεσα στην πύλη του Πολυτεχνείου. Δεν είναι κεφάλι τούτο που δεν ξεχωρίζει το τόξο απ' το βέλος...
Η κρίση του θεάτρου
Βαρβέρης Γιάννης 1955-2011
Εκδόσεις Καστανιώτη (1985)
Τα κείμενα θεατρικής κριτικής που ακολουθούν, αποτελούν επιλογή από το σύνολο εκείνων που δημοσίευσα κατά την περίοδο 1976-1984. Οι γενναιότερες περικοπές αφορούν σε κείμενα των πρώτων ετών. Ως κριτήριο για τη σειρά καταχώρισής τους προτιμήθηκε το χρονολογικό, για να μη διαταραχθεί το, έστω ελλειπτικά σχηματιζόμενο, διάγραμμα της περιόδου. Ο τίτλος του βιβλίου είναι θεληματικά δίσημος: δηλώνει τη σαφή κριτική πρόθεση. αλλά και υπαινίσσεται μια γενικότερη κρίση που παρακολουθεί το ελληνικό ιδίως θέατρο κατά τα τελευταία χρόνια. Η κρίση αυτή, θα φιλοδοξούσα να απεικονίζεται...
Πολυφωνία για τον Δ. Π. Παπαδίτσα
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1988)
Τον αντικρύσαμε να έρχεται από μακρνά και από ψηλά, με τα φτερά απλωμένα μεγάλα, να κρατεί στο ράμφος του χλωρό βλαστάρι από τους απόρρητους λειμώνες του ανθρώπινου μυστηρίου: ήταν ο Ποιητής Δ. Π. Παπαδίτσας. Από εκεί που ήλθε, προς τα εκεί κάποια νύχτα βιαστικός μας έφυγε, κληροδοτώντας μας ένα έργο μεγάλο, όπου η γλώσσα μας χαριτώθηκε με τόσην ισχύ ώστε να γίνει πραγματική γλώσσα χρησμοδότη, προφήτη και ιεροφάντη μαζί. Η ευγένεια και ο ασίγαστος οίστρος της ψυχής του Παπαδίτσα αποτυπώθηκαν με τρόπο ουσιώδη και μαζί υπερούσιο μέσα στο σπουδαίο και ακήρατο αυτό έργο....
Πρόσωπο - προσωπείο Κατίνας Παξινού, Αλέξη Μινωτή
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1993)
Φυσιογνωμίες υψηλές-κλειδιά πολύτιμα και πολύσημα για την κατανόηση και ερμηνεία του Νέου Ελληνισμού, εκάλυψαν και κατέλαμψαν με την πολυδύναμη, ασύγκριτης γνησιότητας, σοβαρότητας και βούλησης παρουσία τους το μεγαλύτερο μέρος τον εικοστού μας αιώνα η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής. Δωρηματοδέκτες καλόμοιροι της αθάνατης Γενιάς τον Τριάντα, και δωρεοδότες προς την ένδοξη αυτή Γενιά, αλλά και προς τις κατοπινές, ως τις ημέρες μας τις ταραγμένες, γενιές, επλαστούργησαν με το θεόδοτο υλικό της ύπαρξής τους δυo μορφές-σύμβολα αναγέννησης, ανανέωσης και γόνιμης προώθηση...
Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Κοτζιά
Συλλογικό έργο
Κέδρος (1994)
Έχουν περάσει δύο χρόνια από τότε που ο Αλέξανδρος Κοτζιάς έφυγε από κοντά μας, και το κενό που άνοιξε ο παράλογος χαμός του γίνεται όλο και βαθύτερο. Το συναισθανόμαστε με οδύνη, εμείς που είχαμε την τιμή να εκδώσουμε το σύνολο του πεζογραφικού του έργου και είδαμε πάντα στο πρόσωπό του όχι μόνον έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς του τόπου, αλλά κι έναν ανεκτίμητο φίλο, ο οποίος δεν έπαφε να μας εμψυχώνει με τη σεμνή ανθρώπινη παρουσία του. Να γιατί, ύστερα από τη μεταθανάτια έκδοση της νουβέλας "Το σοκάκι", με την οποία ολοκληρώθηκε -αλίμονο, οριστικά- αυτό το έ...
Πλατεία θεάτρου
Βαρβέρης Γιάννης 1955-2011
Σοκόλη (1994)
Στην αθηναϊκή, πίσω απ' την οδό Αθηνάς, Πλατεία Θεάτρου, με οδήγησε κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο ηθοποιός Δήμος Σταρένιος που ήταν ένας, ο ένας, θείος μου. Γεννημένος στην Ομόνοια, έκανα μαζί του τα πρώτα 6ήματα μέχρι την πλατεία εκείνη, συγχρόνως δε μέχρι τις πλατείες των θεάτρων, τις πρόβες τους, τα καμαρίνια, καμιά φορά και τις τουρνέ τους. Πλατεία Θεάτρου, λοιπόν. Γοητευμένος από τα φώτα της και με τα χρόνια φανατικός των μυστικών της, άρχισα από το 1976 να καταγράφω τις όποιες εντυπώσεις μου με τη μορφή της θεατρικής κριτικής. 'Ετσι, εκτεθειμένος πια, στη μέση της π...
Ελληνική ποιητική ανθολογία θανάτου του εικοστού αιώνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (1995)
Ο θάνατος, αμέσως ή εμμέσως, ως μακρινό ή κοντινό ενδεχόμενο, σαν αίσθηση συγκεκριμένη ή απροσδιόριστη, με τη μορφή του απτού ή του υφέρποντος κινδύνου, ακόμα και όταν εμφανίζεται με δάνειες ή αλλότριες μορφές, όπως του έρωτα, του χωρισμού κλπ., αποτέλεσε και εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα μονιμότερα και βασικότερα ερεθίσματα όχι μόνο για την ποιητική αλλά και για κάθε μορφής καλλιτεχνική έκφραση. Η ανθολογία αυτή περιλαμβάνει ποιήματα που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα και που, με διαφορετικό τρόπο το καθένα, άπτονται του θανάτου ή συνδιαλέγονται μ...
Η κρίση του θεάτρου
Βαρβέρης Γιάννης 1955-2011
Σοκόλη (1995)
0 τρίτος αυτός τόμος περιέχει επιλογή κειμένων μου θεατρικής κριτικής και καλύπτει το χρονικό διάστημα από την αρχή της θεατρικής περιόδου 1989-1990 μέχρι το τέλος της περιόδου 1993-1994. Το Σεπτέμβριο του 1989, με την αποδημία του Δάσκαλου Τάσου Λιγνάδη, μου προτάθηκε να καλύψω το έτσι κι αλλιώς μη αναπληρώσιμο κενό του στη στήλη θεατρικής κριτικής της εφημερίδας "Η Καθημερινή". 'Ετσι, τα περισσότερα κείμενα του ανά χείρας τόμου πρωτοδημοσιεύθηκαν εκεί, όλα συνοδευμένα από ένα ιδιότυπο διαβατήριο: μια ελληνική, σύγχρονη ή παλαιότερη, ποιητική αναφορά κατά το δυνατόν σχετι...
Ανθολογία του μαύρου χιούμορ
Συλλογικό έργο
Αιγόκερως (1996)
"Το μαύρο χιούμορ είναι οριοθετημένο από πολλά πράγματα, όπως απ' την ηλιθιότητα, τη σκεπτικιστική ειρωνεία, την αστειότητα χωρίς οξύτητα· είναι ο κατ' εξοχήν θανάσιμος εχθρός της αισθηματικότητας, που αιώνια έχει το ύφος ότι πνέει τα λοίσθια, που βρίσκεται πάντα στο γαλάζιο φόντο", γράφει ο Μπρετόν. Ένας γαλαξίας συγγραφέων, βιογραφίες εκτυφλωτικές, παρουσιάζεται και ανθολογείται. Ο Μποντλέρ, ο Ρεμπό, ο Ντε Λ' Ιλ Αντάμ, ο Ζαρί, ο Απολινέρ, ο Λωτρεαμόν, ο Πόε, ο Κάφκα, ο Νίτσε, ο Σαντ, ο Νταλί, ο Πικάσο, ο Ζιντ, ο Κρο, ο Σουίφτ και άλλοι, εξυψώνουν ό,τι αποκαλείται χιούμ...