Γούναρης Βασίλης Κ.
Goúnaris Vasílis K.
Ο Βασίλης Κ. Γούναρης έλαβε πτυχίο με ειδίκευση στην Ιστορία (1983) και δίπλωμα μεταπτυχιακών σπουδών (1985) στη Νεώτερη Ιστορία από το ΑΠΘ και διδακτορική διατριβή στη Νεώτερη Ιστορία από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (St. Antony’s College), όπου φοίτησε με υποτροφία του Ismene Fitch Charitable Trust (1985-88). Διετέλεσε Ειδικός Μεταπτυχιακός Υπότροφος του Τομέα Νεώτερης και Σύγχρονης Ιστορίας (1985) του ΑΠΘ. Από το 1990 έως το 2001 διηύθυνε το ερευνητικό κέντρο του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα (ΚΕΜΙΤ) στη Θεσσαλονίκη. Την περίοδο 2001-2005 υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Καθηγητής της Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας των Χωρών της Χερσονήσου του Αίμου στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που εδρεύει στη Φλώρινα, του οποίου διετέλεσε Αναπληρωτής Πρόεδρος καθώς και πρώτος Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. Το 2004 εκλέχθηκε Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιστορίας των Νεωτέρων Χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και το 2009 Καθηγητής.Το 2009-2010 διετέλεσε Επισκέπτης Καθηγητής στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και το 2013 Senior Visiting Scholar (Onassis Foundation USA) στα Πανεπιστήμια Yale, Princeton, Columbia, George Washington των ΗΠΑ και York του Καναδά.
"See how the Gods Favour Sacrilege"
Γούναρης Βασίλης Κ.
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2012)
Τhe Cretan War (1645-1669), between the Republic of Venice and the Ottoman Empire, has been more than a famous chapter of war history; it was an inspiration and a challenge for Western Europe. Trapped between their own old wars and the new commercial priorities, Catholics and Protestants alike, had to decide anew how to handle Islam; as crusaders or as merchants. This book describes the incredible complication of the triangular relationship between London, Venice and Constantinople during a most critical period of English history. The Serenissima was dragged in the politics...
Macedonian Identities Through Time
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2010)
Ενάμιση αιώνα μετά την εμφάνιση του μακεδονικού ζητήματος, αυτό εξακολουθεί να εγείρει εθνικιστικές αντιδράσεις στην Ελλάδα και τις γειτονικές της χώρες. Στον παρόν τόμο, η ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας καλύπτεται σε όλες τις γεωγραφικές παραλλαγές της και χρονικές περιόδους. Οι διακριτές ομάδες που εξετάζονται εδώ περιλαμβάνουν τους αρχαίους Μακεδόνες, τους Ρωμαίους, Έλληνες, Σλάβους, τους ελληνο-/ Σλαβο- / Βλαχόφωνους Χριστιανούς της Οθωμανικής περιόδου, αλλά και τους Έλληνες και τους Σλαβομακεδόνες της σύγχρονης εποχής. Το κεντρικό θέμα αυτού του έργου, οι εθνικές τ...
Ανορθόδοξοι πόλεμοι
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2010)
Μια ματιά στην ελληνική ιστορία αρκεί για να αναδείξει τη συχνότητα των ανορθόδοξων πολέμων και τον κομβικό τους ρόλο για την εξέλιξη της χώρας. Αν περιοριστούμε στον 20ό αιώνα, ξεχωρίζουν το αντάρτικο στη Μακεδονία των αρχών του αιώνα, η Αντίσταση και οι εμφύλιες συγκρούσεις της δεκαετίας του 1940, καθώς και ο απελευθερωτικός αγώνας των Κυπρίων την επόμενη δεκαετία. Αν και για τους τρεις αυτούς πόλεμους έχει χυθεί πολύ μελάνι, είναι αλήθεια πως γνωρίζουμε περισσότερα για τη διεθνή τους διάσταση ή την υψηλή πολιτική τους απ' ό,τι για την εσωτερική τους δυναμική, την κοιν...
Ανορθόδοξοι πόλεμοι
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2010)
Μια ματιά στην ελληνική ιστορία αρκεί για να αναδείξει τη συχνότητα των ανορθόδοξων πολέμων και τον κομβικό τους ρόλο για την εξέλιξη της χώρας. Αν περιοριστούμε στον 20ό αιώνα, ξεχωρίζουν το αντάρτικο στη Μακεδονία των αρχών του αιώνα, η Αντίσταση και οι εμφύλιες συγκρούσεις της δεκαετίας του 1940, καθώς και ο απελευθερωτικός αγώνας των Κυπρίων την επόμενη δεκαετία. Αν και για τους τρεις αυτούς πόλεμους έχει χυθεί πολύ μελάνι, είναι αλήθεια πως γνωρίζουμε περισσότερα για τη διεθνή τους διάσταση ή την υψηλή πολιτική τους απ' ό,τι για την εσωτερική τους δυναμική, την κοιν...
Από το Σαραντάπορο στη Θεσσαλονίκη
Νικόλτσιος Βασίλειος
Εκδόσεις Λόγος και Εικόνα (2002)
Ο Στρατηγός Χασάν Ταχσίν Πασάς, αλβανικής καταγωγής, εξιστορεί με πληρότητα και σαφήνεια τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων του Α' Βαλκανικού πολέμου, και διατυπώνει τις εκτιμήσεις, τις εντυπώσεις και τα σχόλιά του για τον Ελληνικό Στρατό. Τα τουρκικά στρατιωτικά έγγραφα που ο ίδιος διέσωσε και συμπληρώνουν τις προσωπικές σημειώσεις του, αποδεικνύουν την αλήθεια των ισχυρισμών του.
Δεν είν' ο περσινός καιρός...: Έλληνες κλεφταρματολοί και Αλβανοί στασιαστές (1829-1831)
Γούναρης Βασίλης Κ.
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2020)
Κατά το τέλος του πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας (1829-1831), τα προτεινόμενα σύνορα της Ελλάδας άλλαξαν τρεις φορές. Οι πιέσεις για τη δημιουργία τακτικού στρατού και συνθηκών ασφάλειας στις παραμεθόριες περιοχές και η ρευστότητα για το μέλλον τους έφεραν τους έλληνες και αλβανούς πολεμιστές, μετά από δεκαετή σύρραξη, σε δεινή θέση. Οι επιλογές των ενόπλων περιορίζονταν και η ευημερία τους απειλούνταν. Η βασική μέθοδος αντίδρασης ήταν κοινή: να διαπραγματευτούν σκληρά τη θέση τους πριν συνθηκολογήσουν, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε στάση και εμφύλιες συγκρούσεις. Στην απένα...
Δίκτυα εξουσίας στη νεότερη Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Αλεξάνδρεια (2014)
Αυτή η διεπιστημονική συλλογή δοκιμίων γραμμένων από επιφανείς ιστορικούς και ανθρωπολόγους εισάγει πρωτότυπες θεωρήσεις της ελληνικής ιστορίας και κοινωνίας, που αμφισβητούν τις συμβατικές ιδέες περί ελληνικού εθνικισμού και κοινωνικής ανάπτυξης. Ταυτόχρονα θίγουν ευρύτερα ζητήματα, κομβικά για την κατανόηση της σύγχρονης Ευρώπης, όπως η ανάδυση των εθνικών κρατών μέσα από τις αυτοκρατορίες, η σχέση μεταξύ οικογένειας και ιδεολογικών συγκρούσεων ή η συνεχιζόμενη παρουσία θρησκευτικών νοημάτων στην καθημερινή ζωή. Η Τζελίνα Χαρλαύτη και η Σοφία Λαΐου ερευνούν το ελληνόκτ...
Εγνωσμένων κοινωνικών φρονημάτων
Γούναρης Βασίλης Κ.
Παρατηρητής (2002)
Βασισμένη σε πλήθος αρχειακών πηγών αλλά και εφημερίδων της περιόδου 1945-49, η μελέτη επιχειρεί μια εναλλακτική προσέγγιση του φαινομένου του αντικομμουνισμού. Η έρευνα εστιάστηκε στο χώρο της Μακεδονίας, μιας περιοχής όπου το εθνικό φρόνημα αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, ακόμη και συναλλαγής. Υποστηρίζεται ότι η χρήση της εθνικοφροσύνης συναρτήθηκε με την ανασυγκρότηση των παλαιών κομμάτων, την εκμαίευση κοινωνικής πρόνοιας, συνδικαλιστικής νομιμότητας και εργασίας, με τη διεύρυνση και τη νομιμοποίηση ποικίλων κοινωνικών δραστηριοτήτων, με την εξ...
Εγνωσμένων κοινωνικών φρονημάτων
Γούναρης Βασίλης Κ.
Επίκεντρο (2005)
Το φαινόμενο του αντικομμουνισμού στην περίοδο 1945-49 στην Μακεδονία είναι το θέμα του βιβλίου αυτού. Η έρευνα του συγγραφέα, βασισμένη σε πλήθος αρχειακών πηγών της περιόδου εστιάστηκε στο χώρο της Μακεδονίας, μιας περιοχής όπου το "εθνικό φρόνημα" αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, ακόμη και συναλλαγής. Με τη Βόρεια Ελλάδα σαν επίκεντρο ο Βασίλης Γούναρης σκιαγραφεί τις συνδέσεις ανάμεσα στην εθνικιστική γλώσσα του Μακεδονικού αγώνα στις απαρχές του 20ού αιώνα και την εθνικιστική πολιτική της μεσοπολεμικής ελληνικής Μακεδονίας. Περιγράφοντας τ...
Έθνος, κράτος και πολιτική
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2009)
Πρόκειται για μια συλλογή ιστορικών μελετών για το Έθνος, το Κράτος και την Πολιτική που έχουν γραφεί από μαθητές του Γιάννη Κολιόπουλου, καθηγητή Ιστορίας Νεοτέρων Χρόνων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Ο παρόν τόμος αφιερώνεται από τους μαθητές του σε αυτόν, ως έναν κατ' εξοχήν αναθεωρητικό ιστορικό με τόλμη λόγου και άποψη, φιλελεύθερη και φιλοευρωπαϊκή. Στο έργο αυτό περιέχονται πορίσματα σημαντικών και πολυετών ερευνών, εμπνευσμένα από τη δική του διδασκαλική παραίνεση για τολμηρή επιχειρηματολογία. Κάθε κεφάλαιο αναλύει ένα θέμα της μεσοπολεμικής, κυρίως, περιόδου. Αν...
Ελληνική Ιστορία: Από τον Όθωνα ως τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο
Συλλογικό έργο
Η Καθημερινή (2010)
Ένα πλήρες εγχειρίδιο της ελληνικής ιστορίας, από την προϊστορική εποχή έως τις μέρες μας, προσφέρει στο αναγνωστικό της κοινό η "Καθημερινή", από την Κυριακή, 20 Ιουνίου. Πρόκειται για την "Ελληνική Ιστορία" της Εκδοτικής Αθηνών, στην οποία παρουσιάζεται με τρόπο συνοπτικό και κατανοητό η πολυτάραχη πορεία του τόπου μας και των ανθρώπων του, από τη γεωλογική διαμόρφωση του ελλαδικού χώρου και την εμφάνιση του ανθρώπου, έως την περίοδο της Μεταπολίτευσης και τις αρχές του 21ου αιώνα. Παράλληλα, η σειρά περιλαμβάνει και εξαιρετικού ενδιαφέροντος κεφάλαια για τον Ελληνισμό τη...
Εμείς οι Έλληνες
Συλλογικό έργο
Σκάι (2008)
Από το κρατίδιο του 19ου αιώνα στην ισχυρή Ελληνική Δημοκρατία του 21ου Η "Πολεμική Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας" είναι πάνω απ' όλα ανάγνωσμα πατριδογνωσίας, που παρουσιάζει με σαφήνεια την περιπετειώδη διαδρομή μας μέχρι την εθνική ολοκλήρωση. Αποφεύγοντας συνηθισμένες υπερβολές, οι ιστορικοί που υπογράφουν το τρίτομο αυτό έργο, καταγράφουν όχι μόνο τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση, αλλά και τα λάθη που σημάδεψαν τους αγώνες των Ελλήνων τον 20ο αιώνα. Η 25ετία που καλύπτει ο πρώτο τόμος του έργου "Εμείς οι Έλληνες" ξεκινάει με μία ήττα και τελειώνει με μία άνευ προη...
Η αποδόμηση του εθνικού κράτους και της ιστορίας του
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (2007)
Περιέχονται τα κείμενα των εισηγήσεων: - Ιωάννης Κολιόπουλος, "Η ιστορία και οι χρήσεις της". - Μιλτιάδης Παπανικολάου, "Η εικονογράφηση των θρύλων και η ιστορία τους". - Βασίλης Κ. Γούναρης, "Παρατηρήσεις για τη διδασκαλία της νεότερης ιστορίας στην ελληνική εκπαίδευση". - Σπυρίδων Σφέτας, "Κριτική προσέγγιση του εναλλακτικού εκπαιδευτικού υλικού για τη διδασκαλία της νεότερης ιστορίας της νοτιοανατολικής Ευρώπης". - Βλάσης Βλασίδης, "Τα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της FYROM". - Στράτος Δορδανάς, "Διδάσκοντας της ιστορία στα γερμανικά και στα γαλλικά σχολεία: το εγχε...
Η διασυνοριακή συνεργασία Ελλάδας - ΠΓΔΜ ως ζητούμενο
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2008)
Θεωρείται πλέον κοινός τόπος ότι η επίλυση του προβλήματος της ονομασίας, η σταδιακή πορεία πολιτικής και οικονομικής μετάβασης της ΠΓΔΜ, η ένταξή της στους κόλπους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά και η εντατικοποίηση της διασυνοριακής συνεργασίας με την Ελλάδα θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην ευημερία, σταθερότητα και ανάπτυξη της χώρας. Ήδη από την υπογραφή της Συμφωνίας Πλαίσιο, η πορεία της χώρας συνδέθηκε με την επίτευξη του στόχου της δημιουργίας μιας εθνοτικά περιεκτικής πλουραλιστικής δημοκρατίας.
Ήρωες των Ελλήνων
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2014)
Περιεχόμενα: - Πρόλογος - Βασίλης Κ. Γούναρης, Εισαγωγικές παρατηρήσεις - Σωτηρούλα Κ. Βασιλείου, "Τα παλικάρια τα παλιά και η αποκατάστασή τους κατά την οθωνική περίοδο (1833-1862)" - Θεοδόσης Τσιρώνης, "Οι Μακεδονομάχοι ως εθνικοί ήρωες: η θεσμική τους αναγνώριση (1914-2013)" - Βάιος Καλογρηάς, Στράτος Δορδανάς, "Η αναγνώριση των μη εαμικών αντιστασιακών οργανώσεων (1945-1974)" - Γιώργος Αντωνίου, Ελένη Πασχαλούδη, ""Το άψογο πρόσωπο της ιστορίας θολώνει": η αναγνώριση της εαμικής Αντίστασης και το πολιτικό σύστημα (1945-1995)" - Ευρετήριο κυρίων ονομάτων προσώπ...
Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2004)
Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...
Μακεδονία: Χαρτογραφία και ιστορία 15ος-18ος αιώνας
Συλλογικό έργο
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (2013)
Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης παλαιών χαρτών της Μακεδονίας, που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (28 Μαΐου 2013 έως 12 Ιανουαρίου 2014). Το Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου του ΜΙΕΤ ιδρύθηκε το 2002 με τη δωρεά της αξιόλογης συλλογής παλαιών χαρτών του ζεύγους Βίκτωρος και Νιόβης Μελά. Η έκδοση παρουσιάζει σε χρονολογική σειρά περίπου ενενήντα χάρτες της Μακεδονίας, που φιλοτεχνήθηκαν μεταξύ 15ου και 18ου αιώνα. Πρόκειται για μια αρκούντως περιεκτική επισκόπηση μιας περι...
Μακεδονικές ταυτότητες στο χρόνο
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2008)
Δεκαοκτώ επιστήμονες επιχειρούν να παρουσιάσουν το σύνθετο και πολύμορφο φαινόμενο της ταυτότητας στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Στις ανθρώπινες ομάδες που εξετάζονται συγκαταλέγονται οι αρχαίοι Μακεδόνες, οι "Ρωμαίοι", "Γραικοί" και Σλάβοι του Μεσαίωνα, οι ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και βλαχόφωνοι χριστιανοί των νεότερων χρόνων, οι Έλληνες και Σλάβοι Μακεδόνες της σύγχρονης εποχής. Με τη συνδρομή των εργαλείων που παρέχουν οι επιστήμες του ανθρώπου, ιδίως η ιστορία, η αρχαιολογία, η επιγραφική, η κοινωνική ανθρωπολογία, η φιλολογ...
Μακεδονικό Βαλκανικοί 1904-1913
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2008)
Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Το Μακεδονικό, που απασχόλησε στρατιωτικά την Ελλάδα τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και επανήλθε με δραματικό τρόπο την τελευταία δεκαετία του και μέχρι σήμερα, ευτυχώς πολιτικοδιπλωματικά, έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο. Το σλαβικό φύλο που εποίκισε το μακεδονικό χώρο στα χρόνια της βυζαντινής αμπώτιδος, ανέδειξε καλούς μάστορες και σπουδαίους θεολόγους με επίκεντρο την Οχρίδα αλλά δεν ανέπτυξε εθνική συνείδηση. Τους αιώνες που οι Βούλγα...