Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο της Βίλας Καπαντζή στη Θεσσαλονίκη (15 Νοεμβρίου 2017 - 18 Φεβρουαρίου 2018). Αποτελεί μια εξιστόρηση για την ακμή και το απότομο τέλος της κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης στον σχεδόν μισό αιώνα που σημάδεψε την πρώτη μετάβασή της από τους μέσους χρόνους στη νεωτερική εποχή, από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη σύγχρονη Ελλάδα, από την κοινοτική οργάνωση στο ομοιογενές εθνικό κράτος, από την εύφλεκτη ξυλόπηκτη πόλη στα μέγαρα από μπετόν...

"Από τη στιγμή που η πολιτική ζωή στην Ελλάδα "σκοπιανοποιήθηκε" και στην ΠΓΔΜ "βουκελοποιήθηκε", το παραδοσιακό "Μακεδονικό Ζήτημα", κάποτε το δυσκολότερο θέμα στις εξετάσεις των διπλωματικών ακαδημιών, παραμερίστηκε. Δεν ξεχάστηκε, απλώς άλλαξε το επίπεδο της συζήτησης και η ορολογία. Το φλέγον θέμα σήμερα είναι η επικαρπία της πλούσιας αρχαίας μακεδονικής κληρονομιάς, ζήτημα άρρηκτα συνδεδεμένο με την τελική ονομασία της ΠΓΔΜ. Επί της ουσίας, όμως, οι νεότερες εξελίξεις δεν αποτελούν καινοτομία. Μέσα από την παρούσα μελέτη γίνεται κατανοητό πως η διαπραγμάτευση των όρων...

Η διαμόρφωση της εικόνας των βαλκανικών λαών και των κρατών τους στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται ουσιαστικά με τη διαμόρφωση της ίδιας της Ελλάδας ως εθνικής ιδεολογίας και ιστορίας αλλά και ως κράτους, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Η λέξη «Βαλκάνια» και όλα τα συνθετικά της κατέκλυσαν την Ελλάδα μετά την πτώση του Κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Μετά από πολλές δεκαετίες ψυχρότητας τα Βαλκάνια έπρεπε να εξερευνηθούν και να αναβαθμιστούν σε μια φιλική γειτονιά, όπου η Ελλάδα κατείχε ένα προνομιακό οικόπεδο. Η αναβάθμιση προσέλαβε ποικίλες μορφές, που επανέφ...

Το βιβλίο παρουσιάζει μια συνολική ιστορία του χώρου, οργανωμένη πάνω στον άξονα της διπλωματίας και της δημιουργίας των εθνικών κρατών, χωρίς όμως να υστερεί με τα δεδομένα της εποχής που γράφτηκε, σε κοινωνική και οικονομική ανάλυση.

Οι πρόσφυγες είναι κεντρικό θέμα της βαλκανικής ιστορίας και εξίσου σημαντικό, αν όχι το πλέον επίκαιρο, ζήτημα των σύγχρονων διεθνών σχέσεων στην περιοχή μας. Για πολλούς λόγους, από τα χρόνια που κατέρρευσε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η προσφυγιά συνεχίζει να θεωρείται και να ευνοείται ως το τελικό, ριζικό και πιο ανθρώπινο από τα απάνθρωπα μέσα που χρησιμοποιήθηκα και χρησιμοποιούνται ακόμη για να δημιουργήσουν, μέσα από την εθνική ομοιογένεια, βιώσιμα σύνορα στα Βαλκάνια και αλλού. Αν, όμως, θέλουμε να συνεισφέρουμε στην ανακαίνιση του ιστορικού προβληματισμού για το προσ...

"Τιμώντας και συνάμα αποτιμώντας τα Εκατό Χρόνια από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912, η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών οργάνωσε στην αίθουσά της μια συντεταγμένη σειρά οκτώ διαλέξεων κατά τις οποίες ειδικοί εισηγητές ανέπτυξαν σημαντικές πτυχές της Ιστορίας κάθε Τετάρτη βράδυ από τις 7 Νοεμβρίου 2012 μέχρι και τις 19 Δεκεμβρίου 2012... ...Εξυπακούεται ότι εν προκειμένω δεν συνεκτιμώνται όσα νέα στοιχεία και γεγονότα προέκυψαν κυρίως στα ρευστά Βαλκάνια μετά τον Δεκέμβριο του 2012.." (από τον Πρόλογο του βιβλίου)

... Η αιμορραγία της πόλης ήταν τεράστια σε ανθρώπινο δυναμικό σε όλη της την έκταση: εκτελεσθέντες από το γερμανικό στρατό, θύματα των εμφύλιων συγκρούσεων, δολοφονημένοι από την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων, γνωστά ως Τάγματα Ασφαλείας, αλλά και από την Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (Ο.Π.Λ.Α.), νεκροί των συνοικιακών οδομαχιών των τελευταίων εβδομάδων πριν από την απελευθέρωση και "βομβόπληκτοι" των συμμαχικών αεροπορικών επιδρομών. Φυσικά, αν θέλουμε να υπολογιστεί ο συνολικός φόρος ανθρώπινων ζωών, σε όλους αυτούς θα πρέπει οπωσδήποτε να προστεθούν κα...

... Η αιμορραγία της πόλης ήταν τεράστια σε ανθρώπινο δυναμικό σε όλη της την έκταση: εκτελεσθέντες από το γερμανικό στρατό, θύματα των εμφύλιων συγκρούσεων, δολοφονημένοι από την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων, γνωστά ως Τάγματα Ασφαλείας, αλλά και από την Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (Ο.Π.Λ.Α.), νεκροί των συνοικιακών οδομαχιών των τελευταίων εβδομάδων πριν από την απελευθέρωση και "βομβόπληκτοι" των συμμαχικών αεροπορικών επιδρομών. Φυσικά, αν θέλουμε να υπολογιστεί ο συνολικός φόρος ανθρώπινων ζωών, σε όλους αυτούς θα πρέπει οπωσδήποτε να προστεθούν κ...

Η πιο έγκυρη ιστορική διείσδυση στην ουσία του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) μέσα από πλουσιότατο αρχειακό υλικό, επιτυγχάνεται από την αφιερωματική αυτή έκδοση, που διασώζει την ιστορική μνήμη και επαναπροσεγγίζει το Μακεδονικό ζήτημα.

Η πιο έγκυρη ιστορική διείσδυση στην ουσία του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) μέσα από πλουσιότατο αρχειακό υλικό, επιτυγχάνεται από την αφιερωματική αυτή έκδοση, που διασώζει την ιστορική μνήμη και επαναπροσεγγίζει το Μακεδονικό ζήτημα.

Η συστηματική και νηφάλια αποτίμηση -με την ευκαιρία της συμπλήρωσης το 2007 100 χρόνων από τη γέννηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή- του προτύπου που υποστήριξε, των αρχών που προάσπισε, των προτάσεων που εισηγήθηκε και του έργου που επιτέλεσε, αποτελέσε χρέος έναντι της ιστορικής μνήμης και πολύτιμη κατάθεση χάριν των σημερινών και των αυριανών πολιτών. Το Ίδρυμα "Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής" ανέλαβε την πρωτοβουλία για τη σύγκληση διεθνούς επιστημονικού Συνεδρίου, με θέμα "Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στον 20ό αιώνα" στο Ζάππειο Μέγαρο, το διάστημα 5-9 Ιουνίου 2007. Στο πλαί...

Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, "ένα δόκανο από το οποίο κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει", είχε αναμφίβολα καταλυτικές συνέπειες στην πολιτική ζωή του τόπου και άφησε έντονα τα ίχνη του στη συλλογική μνήμη. Δημιούργησε πρωτοφανή σχίσματα, θεσμοποίησε την πολιτική πόλωση και προκάλεσε ισχυρές ιδεολογικές αγκυλώσεις, που λειτουργούσαν επί πολλές δεκαετίες ανασταλτικά για την επιστημονική έρευνα και κυρίως για την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, που αυτή συνεπάγεται. Σήμερα όμως, η τραυματική αυτή περίοδος έχει μετατεθεί οριστικά από το πεδίο της πολιτικής στο πεδίο της ιστο...

Η δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελεί σημαντική τομή τόσο στην πολιτική και κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτισμική και ιδεολογική συμπεριφορά των κατοίκων του Bασιλείου. Στα 1830 κλείνει ο κύκλος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μετατοπίζεται το ελληνικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, πραγματώνονται παλαιά αιτήματα και προκύπτουν νέα. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ο ελληνισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με δυσεπίλυτα προβλήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή διλημμάτων: κλασική αρχαιότητα ή Bυζάντιο, Ανατολή ή Δύση, Ελλάδα ή Ευρώπη, καθαρεύουσα ή δ...

Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Το Μακεδονικό, που απασχόλησε στρατιωτικά την Ελλάδα τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και επανήλθε με δραματικό τρόπο την τελευταία δεκαετία του και μέχρι σήμερα, ευτυχώς πολιτικοδιπλωματικά, έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο. Το σλαβικό φύλο που εποίκισε το μακεδονικό χώρο στα χρόνια της βυζαντινής αμπώτιδος, ανέδειξε καλούς μάστορες και σπουδαίους θεολόγους με επίκεντρο την Οχρίδα αλλά δεν ανέπτυξε εθνική συνείδηση. Τους αιώνες που οι Βούλγα...

Δεκαοκτώ επιστήμονες επιχειρούν να παρουσιάσουν το σύνθετο και πολύμορφο φαινόμενο της ταυτότητας στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Στις ανθρώπινες ομάδες που εξετάζονται συγκαταλέγονται οι αρχαίοι Μακεδόνες, οι "Ρωμαίοι", "Γραικοί" και Σλάβοι του Μεσαίωνα, οι ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και βλαχόφωνοι χριστιανοί των νεότερων χρόνων, οι Έλληνες και Σλάβοι Μακεδόνες της σύγχρονης εποχής. Με τη συνδρομή των εργαλείων που παρέχουν οι επιστήμες του ανθρώπου, ιδίως η ιστορία, η αρχαιολογία, η επιγραφική, η κοινωνική ανθρωπολογία, η φιλολογ...

Η έκδοση αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευκαιρία της ομώνυμης έκθεσης παλαιών χαρτών της Μακεδονίας, που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στον εκθεσιακό χώρο του Μεγάρου Εϋνάρδου (28 Μαΐου 2013 έως 12 Ιανουαρίου 2014). Το Αρχείο Χαρτογραφίας του Ελληνικού Χώρου του ΜΙΕΤ ιδρύθηκε το 2002 με τη δωρεά της αξιόλογης συλλογής παλαιών χαρτών του ζεύγους Βίκτωρος και Νιόβης Μελά. Η έκδοση παρουσιάζει σε χρονολογική σειρά περίπου ενενήντα χάρτες της Μακεδονίας, που φιλοτεχνήθηκαν μεταξύ 15ου και 18ου αιώνα. Πρόκειται για μια αρκούντως περιεκτική επισκόπηση μιας περι...

Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...