Γούναρης Βασίλης Κ.
Goúnaris Vasílis K.
Ο Βασίλης Κ. Γούναρης έλαβε πτυχίο με ειδίκευση στην Ιστορία (1983) και δίπλωμα μεταπτυχιακών σπουδών (1985) στη Νεώτερη Ιστορία από το ΑΠΘ και διδακτορική διατριβή στη Νεώτερη Ιστορία από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (St. Antony’s College), όπου φοίτησε με υποτροφία του Ismene Fitch Charitable Trust (1985-88). Διετέλεσε Ειδικός Μεταπτυχιακός Υπότροφος του Τομέα Νεώτερης και Σύγχρονης Ιστορίας (1985) του ΑΠΘ. Από το 1990 έως το 2001 διηύθυνε το ερευνητικό κέντρο του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα (ΚΕΜΙΤ) στη Θεσσαλονίκη. Την περίοδο 2001-2005 υπηρέτησε ως Αναπληρωτής Καθηγητής της Κοινωνικής και Οικονομικής Ιστορίας των Χωρών της Χερσονήσου του Αίμου στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που εδρεύει στη Φλώρινα, του οποίου διετέλεσε Αναπληρωτής Πρόεδρος καθώς και πρώτος Διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών. Το 2004 εκλέχθηκε Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιστορίας των Νεωτέρων Χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. και το 2009 Καθηγητής.Το 2009-2010 διετέλεσε Επισκέπτης Καθηγητής στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και το 2013 Senior Visiting Scholar (Onassis Foundation USA) στα Πανεπιστήμια Yale, Princeton, Columbia, George Washington των ΗΠΑ και York του Καναδά.
Ταυτότητες στη Μακεδονία
Εκδόσεις Παπαζήση (1997)
Ο φόρος του αίματος στην κατοχική Θεσσαλονίκη
Παρατηρητής (2001)
... Η αιμορραγία της πόλης ήταν τεράστια σε ανθρώπινο δυναμικό σε όλη της την έκταση: εκτελεσθέντες από το γερμανικό στρατό, θύματα των εμφύλιων συγκρούσεων, δολοφονημένοι από την Πανελλήνια Οργάνωση Εθνικιστικών Ταγμάτων, γνωστά ως Τάγματα Ασφαλείας, αλλά και από την Οργάνωση Περιφρούρησης Λαϊκού Αγώνα (Ο.Π.Λ.Α.), νεκροί των συνοικιακών οδομαχιών των τελευταίων εβδομάδων πριν από την απελευθέρωση και "βομβόπληκτοι" των συμμαχικών αεροπορικών επιδρομών. Φυσικά, αν θέλουμε να υπολογιστεί ο συνολικός φόρος ανθρώπινων ζωών, σε όλους αυτούς θα πρέπει οπωσδήποτε να προστεθούν κα...
Από το Σαραντάπορο στη Θεσσαλονίκη
Νικόλτσιος Βασίλειος
Εκδόσεις Λόγος και Εικόνα (2002)
Ο Στρατηγός Χασάν Ταχσίν Πασάς, αλβανικής καταγωγής, εξιστορεί με πληρότητα και σαφήνεια τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων του Α' Βαλκανικού πολέμου, και διατυπώνει τις εκτιμήσεις, τις εντυπώσεις και τα σχόλιά του για τον Ελληνικό Στρατό. Τα τουρκικά στρατιωτικά έγγραφα που ο ίδιος διέσωσε και συμπληρώνουν τις προσωπικές σημειώσεις του, αποδεικνύουν την αλήθεια των ισχυρισμών του.
Εγνωσμένων κοινωνικών φρονημάτων
Γούναρης Βασίλης Κ.
Παρατηρητής (2002)
Βασισμένη σε πλήθος αρχειακών πηγών αλλά και εφημερίδων της περιόδου 1945-49, η μελέτη επιχειρεί μια εναλλακτική προσέγγιση του φαινομένου του αντικομμουνισμού. Η έρευνα εστιάστηκε στο χώρο της Μακεδονίας, μιας περιοχής όπου το εθνικό φρόνημα αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, ακόμη και συναλλαγής. Υποστηρίζεται ότι η χρήση της εθνικοφροσύνης συναρτήθηκε με την ανασυγκρότηση των παλαιών κομμάτων, την εκμαίευση κοινωνικής πρόνοιας, συνδικαλιστικής νομιμότητας και εργασίας, με τη διεύρυνση και τη νομιμοποίηση ποικίλων κοινωνικών δραστηριοτήτων, με την εξ...
Ο εμφύλιος πόλεμος
Συλλογικό έργο
Θεμέλιο (2002)
Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος, "ένα δόκανο από το οποίο κανένας δεν μπορούσε να ξεφύγει", είχε αναμφίβολα καταλυτικές συνέπειες στην πολιτική ζωή του τόπου και άφησε έντονα τα ίχνη του στη συλλογική μνήμη. Δημιούργησε πρωτοφανή σχίσματα, θεσμοποίησε την πολιτική πόλωση και προκάλεσε ισχυρές ιδεολογικές αγκυλώσεις, που λειτουργούσαν επί πολλές δεκαετίες ανασταλτικά για την επιστημονική έρευνα και κυρίως για την ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης, που αυτή συνεπάγεται. Σήμερα όμως, η τραυματική αυτή περίοδος έχει μετατεθεί οριστικά από το πεδίο της πολιτικής στο πεδίο της ιστο...
Ιστοριογραφία της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας 1833-2002
Συλλογικό έργο
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Ε.Ι.Ε.). Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών (2004)
Αντικείμενο του συνεδρίου μας υπήρξε ο αναστοχασμός επί των διαδρομών της ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης Ελλάδας. Η σπουδή της ιστορίας και η καλλιέργεια του ιστορικού λόγου υπήρξαν θεμελιώδη και προσδιοριστικά στοιχεία της πνευματικής ζωής που αναπτύχθηκε στο ελληνικό κράτος από τη χαραυγή της ανεξαρτησίας του. Οι πραγματικές ιδεολογικές και κοινωνικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίθηκε η ιστοριογραφία ως διανοητικός παράγοντας της συγκρότησης του ελληνικού εθνικού κράτους πρόσθεσαν στην ακαδημαϊκή της υπόσταση και σοβαρές κοινωνικές λειτουργίες οι οποίες βρίσκον...
Πρόσφυγες στα Βαλκάνια
Aarbakke Vemund
Εκδόσεις Πατάκη (2004)
Οι πρόσφυγες είναι κεντρικό θέμα της βαλκανικής ιστορίας και εξίσου σημαντικό, αν όχι το πλέον επίκαιρο, ζήτημα των σύγχρονων διεθνών σχέσεων στην περιοχή μας. Για πολλούς λόγους, από τα χρόνια που κατέρρευσε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η προσφυγιά συνεχίζει να θεωρείται και να ευνοείται ως το τελικό, ριζικό και πιο ανθρώπινο από τα απάνθρωπα μέσα που χρησιμοποιήθηκα και χρησιμοποιούνται ακόμη για να δημιουργήσουν, μέσα από την εθνική ομοιογένεια, βιώσιμα σύνορα στα Βαλκάνια και αλλού. Αν, όμως, θέλουμε να συνεισφέρουμε στην ανακαίνιση του ιστορικού προβληματισμού για το προσ...
Εγνωσμένων κοινωνικών φρονημάτων
Γούναρης Βασίλης Κ.
Επίκεντρο (2005)
Το φαινόμενο του αντικομμουνισμού στην περίοδο 1945-49 στην Μακεδονία είναι το θέμα του βιβλίου αυτού. Η έρευνα του συγγραφέα, βασισμένη σε πλήθος αρχειακών πηγών της περιόδου εστιάστηκε στο χώρο της Μακεδονίας, μιας περιοχής όπου το "εθνικό φρόνημα" αποτελούσε ανέκαθεν αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, ακόμη και συναλλαγής. Με τη Βόρεια Ελλάδα σαν επίκεντρο ο Βασίλης Γούναρης σκιαγραφεί τις συνδέσεις ανάμεσα στην εθνικιστική γλώσσα του Μακεδονικού αγώνα στις απαρχές του 20ού αιώνα και την εθνικιστική πολιτική της μεσοπολεμικής ελληνικής Μακεδονίας. Περιγράφοντας τ...
Ο Μακεδονικός Αγώνας μέσα από τις φωτογραφίες του 1904-1908
Γούναρης Βασίλης Κ.
Έφεσος (2006)
Η πιο έγκυρη ιστορική διείσδυση στην ουσία του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) μέσα από πλουσιότατο αρχειακό υλικό, επιτυγχάνεται από την αφιερωματική αυτή έκδοση, που διασώζει την ιστορική μνήμη και επαναπροσεγγίζει το Μακεδονικό ζήτημα.
Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Η δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελεί σημαντική τομή τόσο στην πολιτική και κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτισμική και ιδεολογική συμπεριφορά των κατοίκων του Bασιλείου. Στα 1830 κλείνει ο κύκλος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μετατοπίζεται το ελληνικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, πραγματώνονται παλαιά αιτήματα και προκύπτουν νέα. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ο ελληνισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με δυσεπίλυτα προβλήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή διλημμάτων: κλασική αρχαιότητα ή Bυζάντιο, Ανατολή ή Δύση, Ελλάδα ή Ευρώπη, καθαρεύουσα ή δ...
Τα Βαλκάνια από το 1453 και μετά
Σταυριανός Λευτέρης Σ.
Βάνιας (2007)
Το βιβλίο παρουσιάζει μια συνολική ιστορία του χώρου, οργανωμένη πάνω στον άξονα της διπλωματίας και της δημιουργίας των εθνικών κρατών, χωρίς όμως να υστερεί με τα δεδομένα της εποχής που γράφτηκε, σε κοινωνική και οικονομική ανάλυση.
Η αποδόμηση του εθνικού κράτους και της ιστορίας του
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (2007)
Περιέχονται τα κείμενα των εισηγήσεων: - Ιωάννης Κολιόπουλος, "Η ιστορία και οι χρήσεις της". - Μιλτιάδης Παπανικολάου, "Η εικονογράφηση των θρύλων και η ιστορία τους". - Βασίλης Κ. Γούναρης, "Παρατηρήσεις για τη διδασκαλία της νεότερης ιστορίας στην ελληνική εκπαίδευση". - Σπυρίδων Σφέτας, "Κριτική προσέγγιση του εναλλακτικού εκπαιδευτικού υλικού για τη διδασκαλία της νεότερης ιστορίας της νοτιοανατολικής Ευρώπης". - Βλάσης Βλασίδης, "Τα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της FYROM". - Στράτος Δορδανάς, "Διδάσκοντας της ιστορία στα γερμανικά και στα γαλλικά σχολεία: το εγχε...
Τα Βαλκάνια των Ελλήνων
Γούναρης Βασίλης Κ.
Επίκεντρο (2007)
Η διαμόρφωση της εικόνας των βαλκανικών λαών και των κρατών τους στην Ελλάδα, η οποία συνδέεται ουσιαστικά με τη διαμόρφωση της ίδιας της Ελλάδας ως εθνικής ιδεολογίας και ιστορίας αλλά και ως κράτους, είναι το αντικείμενο αυτού του βιβλίου. Η λέξη «Βαλκάνια» και όλα τα συνθετικά της κατέκλυσαν την Ελλάδα μετά την πτώση του Κομμουνισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Μετά από πολλές δεκαετίες ψυχρότητας τα Βαλκάνια έπρεπε να εξερευνηθούν και να αναβαθμιστούν σε μια φιλική γειτονιά, όπου η Ελλάδα κατείχε ένα προνομιακό οικόπεδο. Η αναβάθμιση προσέλαβε ποικίλες μορφές, που επανέφ...
Ο Μακεδονικός Αγώνας μέσα από τις φωτογραφίες του (1904-1908)
Γούναρης Βασίλης Κ.
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Η πιο έγκυρη ιστορική διείσδυση στην ουσία του Μακεδονικού Αγώνα (1904-1908) μέσα από πλουσιότατο αρχειακό υλικό, επιτυγχάνεται από την αφιερωματική αυτή έκδοση, που διασώζει την ιστορική μνήμη και επαναπροσεγγίζει το Μακεδονικό ζήτημα.
Μακεδονικές ταυτότητες στο χρόνο
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2008)
Δεκαοκτώ επιστήμονες επιχειρούν να παρουσιάσουν το σύνθετο και πολύμορφο φαινόμενο της ταυτότητας στον ευρύτερο μακεδονικό χώρο από την κλασική αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας. Στις ανθρώπινες ομάδες που εξετάζονται συγκαταλέγονται οι αρχαίοι Μακεδόνες, οι "Ρωμαίοι", "Γραικοί" και Σλάβοι του Μεσαίωνα, οι ελληνόφωνοι, σλαβόφωνοι και βλαχόφωνοι χριστιανοί των νεότερων χρόνων, οι Έλληνες και Σλάβοι Μακεδόνες της σύγχρονης εποχής. Με τη συνδρομή των εργαλείων που παρέχουν οι επιστήμες του ανθρώπου, ιδίως η ιστορία, η αρχαιολογία, η επιγραφική, η κοινωνική ανθρωπολογία, η φιλολογ...
Εμείς οι Έλληνες
Συλλογικό έργο
Σκάι (2008)
Από το κρατίδιο του 19ου αιώνα στην ισχυρή Ελληνική Δημοκρατία του 21ου Η "Πολεμική Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας" είναι πάνω απ' όλα ανάγνωσμα πατριδογνωσίας, που παρουσιάζει με σαφήνεια την περιπετειώδη διαδρομή μας μέχρι την εθνική ολοκλήρωση. Αποφεύγοντας συνηθισμένες υπερβολές, οι ιστορικοί που υπογράφουν το τρίτομο αυτό έργο, καταγράφουν όχι μόνο τον ηρωισμό και την αυταπάρνηση, αλλά και τα λάθη που σημάδεψαν τους αγώνες των Ελλήνων τον 20ο αιώνα. Η 25ετία που καλύπτει ο πρώτο τόμος του έργου "Εμείς οι Έλληνες" ξεκινάει με μία ήττα και τελειώνει με μία άνευ προη...
Μακεδονικό Βαλκανικοί 1904-1913
Συλλογικό έργο
Ελευθεροτυπία (2008)
Τα κείμενα του συλλογικού αυτού έργου συγκροτήθηκαν από τα περιεχόμενα τευχών του περιοδικού "Ε- Ιστορικά" της "Ελευθεροτυπίας". Το Μακεδονικό, που απασχόλησε στρατιωτικά την Ελλάδα τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και επανήλθε με δραματικό τρόπο την τελευταία δεκαετία του και μέχρι σήμερα, ευτυχώς πολιτικοδιπλωματικά, έχει βαθιές ρίζες στο χρόνο. Το σλαβικό φύλο που εποίκισε το μακεδονικό χώρο στα χρόνια της βυζαντινής αμπώτιδος, ανέδειξε καλούς μάστορες και σπουδαίους θεολόγους με επίκεντρο την Οχρίδα αλλά δεν ανέπτυξε εθνική συνείδηση. Τους αιώνες που οι Βούλγα...
Η διασυνοριακή συνεργασία Ελλάδας - ΠΓΔΜ ως ζητούμενο
Συλλογικό έργο
Επίκεντρο (2008)
Θεωρείται πλέον κοινός τόπος ότι η επίλυση του προβλήματος της ονομασίας, η σταδιακή πορεία πολιτικής και οικονομικής μετάβασης της ΠΓΔΜ, η ένταξή της στους κόλπους της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, αλλά και η εντατικοποίηση της διασυνοριακής συνεργασίας με την Ελλάδα θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην ευημερία, σταθερότητα και ανάπτυξη της χώρας. Ήδη από την υπογραφή της Συμφωνίας Πλαίσιο, η πορεία της χώρας συνδέθηκε με την επίτευξη του στόχου της δημιουργίας μιας εθνοτικά περιεκτικής πλουραλιστικής δημοκρατίας.