Δάλλας Γιάννης 1924-2020
Dállas Giánnis
Ο Γιάννης Δάλλας γεννήθηκε το 1924 στη Φιλιππιάδα. Ποιητής, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων της αρχαίας γραμματείας. Σπούδασε κλασική φιλολογία στην Αθήνα. Υπηρέτησε στη μέση και στην ανώτατη εκπαίδευση (καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου). Eξέδωσε δεκατρείς ποιητικές συλλογές από τις οποίες οι δέκα πρώτες περιέχονται στη συγκεντρωτική τους επανέκδοση "Ποιήματα 1948-1988" (Νεφέλη, 1990) και οι τρεις επόμενες είναι οι: "Αποθέτης" (1993), "Στοιχεία ταυτότητας" (1999) και "Γεννήτριες" (2004). Επίσης σειρά συγκεντρωτικών μελετημάτων ("H δημιουργική δεκαετία στην ποίηση του Βάρναλη" και "Κωνσταντίνος Θεοτόκης, κριτική σπουδή μιας πεζογραφικής πορείας"), φιλολογικές εκδόσεις των πεζών του Κωνσταντίνου Θεοτόκη (Διηγήματα, Oι σκλάβοι στα δεσμά τους), των συνθετικών συλλογών του K. Βάρναλη ("Σκλάβοι πολιορκημένοι" και "Tο φως που καίει") και των έργων του A. Κάλβου ("Ωδαί", "H Ιωνιάς", "Oι Ψαλμοί του Δαβίδ"). Δημοσίευσε ακόμη δύο κριτικά βιβλία γύρω από το θέμα της ποιητικής και το θέμα του κλασικισμού του Κάλβου και άλλα τέσσερα για την ποίηση του Καβάφη (από τα οποία, τα σημαντικότερα είναι τα: "Καβάφης και ιστορία" και "Ο Καβάφης και η δεύτερη σοφιστική"). Αρκετά δοκίμια που αναφέρονται σε θέματα και κείμενα της παλαιότερης, της μεσοπολεμικής και της μεταπολεμικής λογοτεχνίας ("Εποπτείες A΄", 1954, "Υπερβατική Συντεχνία", 1958, "Πλάγιος λόγος", 1989, "Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης", 1997, "Ευρυγώνια", 2000, "Μανόλης Αναγνωστάκης - Ποίηση και ιδεολογία", 2000). Tο 2002 κυκλοφόρησε στις εκδόσεις "Άγρα" το βιβλίο του "Σκαπτή ύλη - Από τα σολωμικά μεταλλεία". Είναι επίσης συστηματικός μεταφραστής των αρχαίων λυρικών και των Αλεξανδρινών ποιητών: "Αρχαίοι λυρικοί" ("Χορικολυρικοί", "Μελικοί", "Ελεγειακοί", "Ιαμβογράφοι"), τα "Επιγράμματα" του Καλλίμαχου και "Tα δημώδη των αρχαίων" και "Αττικά συμποτικά", 2001). Τιμήθηκε με τη διάκριση του πρώτου Κρατικού Βραβείου Κριτικής και Δοκιμίου (1987) και του Μεγάλου Βραβείου Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του (1999).
Σύγχρονη ερωτική ποίηση
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2007)
Ανθολογούνται οι ποιητές: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, Αντρέας Αγγελάκης, Βασιλης Αρφάνης, Σταύρος Βαβούρης, Ρέα Γαλανάκη, Γιάννης Δάλλας, Μηνάς Δημάκης, Κική Δημουλά, 'Αρης Δικταίος, Δημήτρης Δούκαρης, Νίκος Εγγονόπουλος, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Έκτωρ Κακναβάτος, Γιώργος Καραβασίλης, Διονύσης Καρατζάς, Τάσος Κόρφης, Θανάσης Κωσταβάρας, Χρίστος Λάσκαρης, Τάσος Λειβαδίτης, Χριστόφορος Λιοντάκης, Κώστας Λογαράς, Στέλιος Λύτρας, Πρόδρομος Χ. Μάρκογλου, Γιώργος Μαρκόπουλος, Ερρίκος Μπελιές, Θανάσης Θ. Νιάρχος, Παυλίνα Παμπούδη, Αθηνά Παπαδάκη, Δ. Π. Παπαδίτσας, Τίτος Πα...
Στο ρεύμα του ποταμού
Δάλλας Γιάννης 1924-
Γαβριηλίδης (2004)
Τα κείμενα αυτού του τόμου είναι τα πάρεργα ενός ποιητή. Γραμμένα τα περισσότερα μέσα στη δεκαετία του '50 και μερικά περιστασιακά και υστερόγραφα, του '60, σφραγισμένα από την παράδοση του λόγου και από τις επίκαιρες ροπές, είναι δημοσιευμένα, επώνυμα και ελάχιστα ψευδώνυμα, στα περιοδικά της εποχής ("Φιλολογική Πρωτοχρονιά", "Νέοι Ρυθμοί", "Νέα Πορεία", "Ηπειρωτικές Σελίδες", "Ηπειρωτική Εστία", "Ενδοχώρα", "Νέα Εστία", "Η λέξη"). Η συγκέντρωσή τους και η αναδιάταξή τους ανεξάρτητα από τη χρονολογική σειρά σ' αυτή την έκδοση έγινε για να υπηρετηθεί ο κύριος άξονας που τον...
Στίχοι βάρβαροι και άλλα ποιήματα
Μαρτζώκης Στέφανος
Ωκεανίδα (2000)
Στην παρούσα επιλογή ποιημάτων τού, λησμονημένου σήμερα, ιταλοελληνικής καταγωγής ποιητή Στέφανου Μαρτζώκη (1855-1913) έγινε προσπάθεια να συνδυαστεί το υποκειμενικό και αισθητικό με το αντικειμενικό και γραμματολογικό κριτήριο. Ταλαντευόμενος ο Μαρτζώκης ανάμεσα στον εκπρόθεσμο ρομαντισμό και τον ιδιόμορφο κλασικισμό του, και όντας στο περιθώριο του κυρίαρχου λογοτεχνικού κλίματος, άργησε να κρυσταλλώσει το προσωπικό ποιητικό στίγμα του - στη γνωστότερη και καλύτερη ενότητα ποιημάτων του, τους Στίχους βάρβαρους. Αλλά με την ενότητα αυτή ο Μαρτζώκης ξεπέρασε τους ρομαντικο...
Σολωμός και Κάλβος
Δάλλας Γιάννης 1924-
Νόηση (2009)
Φιλολογικά δοκίμια τα οποία αναφέρονται, αντίστοιχα, τέσσερα στην ποίηση του Σολωμού και τέσσερα στην ποίηση του Κάλβου. Μελετώνται, γενικά και αναλυτικά σε αυτά οι δύο κορυφαίοι ποιητές, ως διάνοιες αντίζυγες και αλληλοσυμπληρωματικές στην ποιητική ανάδειξη του αναγεννώμενου ελληνισμού. Μελετώντας γενικά, με την ποιητική τους τη διαφορετική ιδεολογικά και τεχνοτροπικά: ως κλασικιστής ο Κάλβος και ως ρομαντικός ο Σολωμός. Και αναλυτικά, με την κοινή θεματική τους, ως προς την ποιητική ανάδειξη του '21 με όλες τις ωδές του (εκτός δύο: "Ο Φιλόπατρις" και "Εις Θάνατον") ο Κάλβ...
Σκαπτή ύλη
Δάλλας Γιάννης 1924-
Άγρα (2002)
Σκαπτή ύλη είχε ονομαστεί στην αρχαιότητα η χρυσοφόρα φλέβα του Παγγαίου. Σκαπτή ύλη είναι, στην περίπτωση που μελετούμε, μεταφορικά και η ύλη που ανορύσσει από τα δικά του μεταλλεία ο Σολωμός. Και σκαπτή πρέπει να είναι και η σπουδή αυτού του έργου : μία ανασκαφή του κριτικού μελετητή πάνω στα ίχνη της πρωταρχικής ανασκαφής του ποιητή. Τέτοια είναι, για τα κείμενα της ωριμότητάς του, η διαδικασία της παραγωγής του, και η σωστή τους αποτίμηση. Είναι ό,τι καμινεύεται από τον ποιητή και αναμοχλεύεται από τον ερευνητή στα Αυτόγραφα. Όχι μόνον ό,τι λαγαρίζει και ως ύλη καθαράς...
Πρακτικά τριακοστού δεύτερου Συμποσίου Ποίησης: Ποίηση και όνειρο
Συλλογικό έργο
Μανδραγόρας (2013)
Ο τόμος των Πρακτικών του τριακοστού δεύτερου Συμποσίου Ποίησης, με θέμα "Ποίηση και όνειρο", περιλαμβάνει τις εισηγήσεις από το σύντομο αφιέρωμα στον ποιητή και φίλο του Συμποσίου, Νικηφόρο Βρεττάκο, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του. Η Τζίνα Καλογήρου και η Βάσω Οικονομοπούλου αναλύουν το ρόλο της φύσης και της θάλασσας στο έργο του και ο μεταφραστής του έργου του στα αγγλικά, Ντέιβιντ Κόνολι, αναφέρεται στην ποιητική παραγωγή της τελευταίας δεκαετίας της ζωής του. Το θέμα του Συμποσίου αναπτύσσουν δεκαοκτώ καταξιωμένοι μελετητές που εξετάζουν την οντολογική...
Ποιητικές συνομιλίες
Συλλογικό έργο
Οδός Πανός (2012)
Στις περισσότερες περιπτώσεις το βασικό κίνητρο είναι ο θαυμασμός για το έργο των ξένων, έργο εμβληματικό, που μπόρεσε να εκφράσει, με όρους αξιώσεων, κάποιες πρωταρχικές, πανανθρώπινες καταστάσεις, αποτελώντας σημείο αναφοράς για τους επερχόμενους. Όμως δεν είναι ο θαυμασμός ή η εκλεκτική συγγένεια τα μοναδικά ερεθίσματα- κάποτε είναι και η ίδια η ζωή των δημιουργών, ο μύθος που την περιέβαλε, ή, ακόμα συχνότερα, η ιδεολογία που καθοδήγησε τα βήματα τους. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι μπορεί να συναντάμε, σε συλλογές και ανθολογίες, ποιήματα για ποιητές άγνωστους ή ελάχισ...
Ποιήματα μεταφρασμένα από Επτανήσιους
Foscolo Ugo
Ωκεανίδα (2000)
Η επτανησιακή ανθολογία μεταφράσεων των ποιημάτων του Ugo Foscolo (1778-1827) συγκεντρώνει τις πλέον αξιόλογες προσπάθειες να μεταφερθούν στη νεοελληνική γλώσσα οι ποιητικές ενοράσεις του μεγάλου Ζακύνθιου ποιητή. Οι μεταφραστικές δοκιμές στην ελληνική γλώσσα πάνω στα ποιήματα του Foscolo είναι σποραδικές, μολονότι οι σημαντικότεροι Ιόνιοι ποιητές της εποχής του ασκούσαν την ποιητική τους τέχνη μεταφέροντας στην ιδιότυπη γλώσσα τους τα ποιήματά του. Ποιητής της ρομαντικής γενιάς, ο Ugo Foscolo δίκαια θεωρείται ισάξιος του Keats, του Holderlin και του Goethe. Επιπλέον, πίσ...
Ποιήματα 1988-2013
Δάλλας Γιάννης 1924-
Νεφέλη (2014)
ΤΑ ΑΕΤΩΜΑΤΑ Κρυσταλλοπαγή τ' αετώματα από κεί κατέβηκε ο δήμιος έπιασε την οροφή τ' ουρανού κι έτριξε ο βαρύς πολυέλεος μιαν ανωφερή ιδέα και ρίγησε η σπονδυλική στήλη της νιότης μου έπιασε απ' την οσφύ τα βουνά και τα χόρεψε σεισμικά τα ουράνια κάτεργα κι έβγαλε από μέσα τον σιδερίτη τους όλους τους σιδηροδέσμιους του φεγγαριού Οσφυοκάμπτης των ψυχών και των σωμάτων Περιλαμβάνει την ανέκδοτη συλλογή "Οριογραμμή".
Πλάτωνος τα αποδιδόμενα επιγράμματα
Πλάτων
Ηριδανός (2009)
[...] Επιτάσσοντας εδώ τους "Ελεγειακούς", σημειώναμε το ενδιαφέρον που έδειξε ο Πλάτων για ένα είδος συγγενές στιχουργικά χάρη στην ζευγαρωτή εναλλαγή έξαμέτρου-πενταμέτρου, που ως φόρμα ακολουθεί και το επίγραμμα. Ένα ενδιαφέρον που εστιάζεται στο νόημα, φυσικά, των σχετικών ελεγειών (λ.χ., του Τυρταίου και του Σόλωνος και του φιλοσόφου-ποιητή ακόμη Ξενοφάνη)· που αγκαλιάζει, εξαιρετικά, ως είδος και το επίγραμμα, όταν σχολιάζει παρεμβατικά δύο από αυτά, του 9ου βιβλίου της "Παλατινής Ανθολογίας", το Π.Α. 16 του Μελεάγρου και το Π.Α. 506 με τη σχετική απόδοση του έκτοτε σ...
Περίακτος
Δάλλας Γιάννης 1924-
Τυπωθήτω (2011)
ΣΑΝ ΜΙΑ ΙΔΕΑ... Σαν μια ιδέα που επιχείρησες να τη σφηνώσεις μες στο ποίημα κι αυτό κλωτσά και την απέρριψε με τ' άλλα απόβλητα του άστεως Τώρα διπλώνεται κι απλώνεται μες στη χαβούζα του εγκεφάλου σου έρπει σαν τέρας κι αποπάνω της απ' τους καιρούς των δεινοσαύρων σφυρίζει ένας μετεωρίτης.
Παλίμψηστο Καβάλας
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2009)
Στο βιβλίο αυτό ανθολογούνται και εξετάζονται πεζά και ποιητικά κείμενα 16 πεζογράφων και 13 ποιητών -ιδιαίτερα από το συμβατικό όριο 1960 και εξής-, στα οποία η πόλη της Καβάλας μαζί με την ευρύτερη περιφέρειά της διαθλάται, μετασχηματίζεται σε λογοτεχνική πόλη, δημιουργεί την ιδιαίτερη μυθοποιητική της παράδοση και επωμίζεται αισθητικούς και ιδεολογικούς ρόλους. Στην εισαγωγή τους οι ανθολόγοι και επιμελητές του βιβλίου, φιλόλογοι-νεοελληνιστές Ευριπίδης Γαραντούδης και Μαίρη Μικέ, μετά τη διευκρίνιση ότι στόχος του παρόντος τόμου δεν είναι η συγκρότηση ενός καβαλιώτι...
Ολυμπιόνικοι
Πίνδαρος
Εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" (2008)
Η μετάφραση ως άθλημα Η μετάφραση υπήρξε πάντα ένας αποκαλυπτικός παράγοντας της πολιτισμικής στάθμης ενός λαού σε ορισμένο χρόνο. Θυμίζω μόνο πως η πρώτη μετάφραση λογοτεχνικού κειμένου στην ιστορία του πολιτισμού ήταν της Παλαιάς Διαθήκης στην Αλεξάνδρεια την εποχή των Πτολεμαίων. Έγινε διότι ο ρέκτης εκείνος βασιλιάς είχε αντιληφθεί πως η πανίσχυρη και πολύτιμη μερίδα του πληθυσμού της μεγάλης εμπορικής και ναυτικής πόλης, οι Εβραίοι, είχαν ξεχάσει τη γλώσσα τους αλλ' όχι και τη θρησκεία τους! [...] Το Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων έκανε δεκτή την πρότασή μου να μετα...