Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Επιτάσσοντας εδώ τους "Ελεγειακούς", σημειώναμε το ενδιαφέρον που έδειξε ο Πλάτων για ένα είδος συγγενές στιχουργικά χάρη στην ζευγαρωτή εναλλαγή έξαμέτρου-πενταμέτρου, που ως φόρμα ακολουθεί και το επίγραμμα. Ένα ενδιαφέρον που εστιάζεται στο νόημα, φυσικά, των σχετικών ελεγειών (λ.χ., του Τυρταίου και του Σόλωνος και του φιλοσόφου-ποιητή ακόμη Ξενοφάνη)· που αγκαλιάζει, εξαιρετικά, ως είδος και το επίγραμμα, όταν σχολιάζει παρεμβατικά δύο από αυτά, του 9ου βιβλίου της "Παλατινής Ανθολογίας", το Π.Α. 16 του Μελεάγρου και το Π.Α. 506 με τη σχετική απόδοση του έκτοτε σε αυτόν, χάρη στην αναφορά του ωραίου στίχου που αναιρεί τη στερεότυπη μυθολογική παράδοση για τις Εννέα Μούσες (Φαιδρός 235c): "ηνίδε και Σαπφώ Λεσβόθεν η δεκάτη". Πρόκειται βεβαίως για επιγράμματα, που από την επιστημονική κοινότητα των ειδικών η πατρότητα του Πλάτωνος σε αυτά αμφισβητείται. Και αυτών των λιγοστών επιγραμμάτων, που η συσχέτιση με πρόσωπα των διαλόγων και του βίου του, όχι του ερωτικού για τον Αγάθωνα του "Συμποσίου" άλλα του επιτύμβιου για τον Δίωνα - μαθητή πιστόν του Πλάτωνος και συμπαραστάτη των τριών του ταξιδιών στη Σικελία προκειμένου ο φιλόσοφος να εφαρμόσει εκεί την ιδεώδη Πολιτεία του, σύμφωνα και με την Ζ΄ Επιστολή - δεδομένης της ομολογίας και παρ' όλη την υπερβολή του τελευταίου στίχου του επιγράμματος: "Ω εμόν εκμήνας θυμόν έρωτι Δίων " - η συσχέτιση θα επέτρεπε ίσως μία παρόμοια φιλολογική υιοθεσία. Και όμως και αυτών των λιγοστών ακόμη η πλατωνική πατρότητα αμφισβητείται. Γενικώς αμφισβητείται, μολονότι όλα παραδίδονται επ' ονόματι του Πλάτωνος στην "Παλατινή Ανθολογία". Πώς μπορεί να εξηγηθεί η αμφισβήτηση εκεί και η μεταφορά εδώ με τα άλλα προϊόντα του ελληνιστικού ποιητικού ρεπερτορίου; Εξηγείται η αμφισβήτηση, γιατί εμμέτρως έγινε η εξαγγελία φιλοσοφικών δογμάτων πριν, μόνον από ορισμένους προσωκρατικούς: συγκεκριμένα όταν στα αρχαϊκά εκείνα χρόνια και ο Εμπεδοκλής και ο Παρμενίδης φιλοσόφησαν ποιητικά με εξαμέτρους και μαζί με αυτούς και ο Ξενοφάνης (με την καθιέρωση επιπλέον και του ελεγειακού επίσης μέτρου σε ορισμένα φιλοσοφικά του πάντως αποσπάσματα). Αλλά έκτοτε, και μάλιστα περνώντας προς τους κλασικούς αιώνες, ο πεζός ο λόγος κρίθηκε ο αρμοδιότερος να εκφράσει τα νοήματα τα φιλοσοφικά της εποχής. Και κατεξοχήν στον Πλάτωνα που ο πεζός του λόγος, χάρη και στη διαλεκτική του, είναι λόγος απολύτως θεωρητικός. Εντελώς αντίστροφα συμβαίνει κατά τη μετάβαση στους ελληνιστικούς αιώνες. Τότε και η ποίηση καλείται να μιλήσει, φυσικά και να φιλοσοφήσει, περί πάντων. Και άρα τα επιγράμματα αυτά σωστά είναι ενταγμένα, ανεξάρτητα απ' τον Πλάτωνα, στα χρόνια και στην ύλη της "Παλατινής Ανθολογίας". [...] (από την εισαγωγή του Γιάννη Δάλλα)