Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τα τελευταία εκατό περίπου χρόνια, η ιστορική έρευνα που αφορά στην εποχή κατά την οποία προετοίμασε, αγωνίσθηκε και κέρδισε ο νεότερος Ελληνισμός την πνευματική και πολιτική ανεξαρτησία του, εμφανίζεται να συγκινεί πολλούς ειδικούς επιστήμονες. Αυτό πρέπει ιδιαίτερα να ενθουσιάζει όλους, όσοι ενδιαφέρονται να αποκτήσουν μία ακριβή και τεκμηριωμένη γνώση για τα πεπραγμένα του πρόσφατου παρελθόντος μας, για τα ρεύματα, τους αγωνιστές και τα κατορθώματα που επανέφεραν την Ελευθερία στον τόπο αυτό. Γιατί η προσπάθεια να προσεγγίσουμε, να γνωρίσουμε απαραχάρακτα, να ερμηνεύσουμ...

Σε ολόκληρη τη μακρά περίοδο των έξι ή επτά αιώνων της κατοχής, τουλάχιστον μετά το 1204, η ορθοδοξία αποτελεί τον κατ’ εξοχήν φορέα της διατήρησης της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, ακριβώς διότι η ελληνική ιδιοπροσωπία, κατέναντι των των Τούρκων αλλά και των Λατίνων, αναδεικνύεται, πρωταρχικώς, ως θρησκευτική ιδιοπροσωπία. Τα εκατομμύρια των εξισλαμισθέντων της Μικράς Ασίας και των Βαλκανίων χάθηκαν οριστικά για την ελληνισμό. Συναφώς, ο ρόλος της Εκκλησίας υπήρξε αποφασιστικός: ο ελληνισμός επιβίωσε διά της ορθοδοξίας. Στη Δύση, η καθολική θρησκεία αποτέλεσε επί πολλ...

Το βιβλίο συνιστά ένα σχεδίασμα της συμβολής του Παναγιώτη Κονδύλη στην ελληνική πνευματική ζωή: Τα νεανικά του χρόνια σφραγίστηκαν από την απομάγευση της επαναστατικής ουτοπίας και την απογοήτευση από το σοβιετικό πείραμα, η οποία θα ολοκληρωθεί με την έλευση της δικτατορίας το 1967 που θα θέσει τέλος στην πολιτιστική και πνευματική άνθηση του 1960. Αυτές υπήρξαν οι αφετηρίες -σε συνάρτηση με προσωπικές επιλογές- της ριζικής αποστασιοποίησής του από τα τρέχοντα κοινωνικά και πολιτικά τεκταινόμενα. Στη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και του 1980, θα διαμορφώσει μια φιλο...

Tα κείμενα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτό πραγματεύονται θεωρητικά το ζήτημα του έθνους και της εθνικής ταυτότητας, από τη σκοπιά της ιστορίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης. Σκοπός του βιβλίου είναι να φωτίσει την έντονη ιδεολογική διαμάχη που περιβάλλει, στην Ελλάδα, το εθνικό ζήτημα, και να απαντήσει παράλληλα στις κυρίαρχες "αποδομητικές" θεωρίες που εκπορεύονται σήμερα από πολλά Πανεπιστήμια και Μέσα Ενημέρωσης. Σύμφωνα με την εθνοαποδομητική σχολή σκέψης, τα έθνη συνιστούν πρόσφατες "τεχνητές κατασκευές", δημιουργημένες από το κράτος και τους δ...

Το δημοτικό τραγούδι, σε αντίθεση με πολλές τρέχουσες "απομυθοποιητικές" θεωρίες, που επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν ως "ένα μόνο τραγούδι", είναι εν τέλει το βίωμα του ελληνικού λαού ως προς τη θέση του στον κόσμο. ...Aποδίδει, με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής ιδεολογίας, το "συναμφότερο" του εθνικού μας χαρακτήρα. Ενός χαρακτήρα που έχει διαμορφωθεί σε μια πορεία χιλιάδων χρόνων, μέσα από περιπέτειες, μεταπτώσεις και αλλαγές, που ελάχιστοι ιστορικοί λαοί έχουν γνωρίσει. Το γεγονός πως σήμερα, σε μια εποχή καθολικής παρακμής του ελληνισ...

Οι ελληνικές Κυβερνήσεις αδιαφορούσαν πάντοτε για το πρόβλημα της Ελλάδας του Σαλέντο. Η αδιαφορία δεν σταματούσε ακόμη και όταν οι επιστήμονες, οι γλωσσολόγοι και οι ένθερμοι ελληνόφωνοι προσπαθούσαν να δεσμεύσουν τις ελληνικές κυβερνήσεις. Οι υποσχέσεις και τα λόγια περίσσευαν. Βουλευτές, υπουργοί, γραμματείς υπουργείων και άλλα στελέχη των εκάστοτε κυβερνήσεων, όταν άκουσαν τη μουσική της Ελλάδας του Σαλέντο στις πολιτιστικές και φιλολογικές εκδηλώσεις των τεχνών της μικρής ελληνικής νησίδας της Κάτω Ιταλίας, συγκινήθηκαν μέχρι δακρύων και υποσχέθηκαν «λαγούς με πετραχήλ...

Το μεταναστευτικό αποτελεί το σημαντικότερο κοινωνικό ζήτημα της σύγχρονης Ελλάδας, αν συνδυαστεί με τη δημογραφική κρίση, τη συρρίκνωση του ελληνογενούς πληθυσμού και τη φυγή των νέων. Μέσα σε είκοσι χρόνια, η ελληνική κοινωνία μεταβλήθηκε, από μια σχετικά ομοιογενή θρησκευτικά, πολιτισμικά, κοινωνικά, κοινότητα, σε "πολυπολιτισμική", ενώ η μαζική είσοδος μεταναστών μετέβαλε ριζικά και την κοινωνική σύνθεση της ελληνικής κοινωνίας. Στις ανειδίκευτες εργασίες, την οικοδομή, τη βιομηχανία, τη ναυτιλία και τη μισθωτή αγροτική εργασία οι Έλληνες εργαζόμενοι αντικαταστάθηκαν...

Η απόπειρα μιας ομαλής μετάβασης, από τον βυζαντινό ελληνισμό, στον νεώτερο, η πρώτη ελληνική "Αναγέννηση", την οποία περιέγραψα συνοπτικά στο "1204", θα συνθλίβει κάτω από τη συντονισμένη πίεση Ανατολής και Δύσης. Ο νεώτερος ελληνισμός θα ζήσει επτά αιώνες -από το 1204 έως το 1922- υπόδουλος, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, στην τουρκική Ανατολή ή τη φραγκο-λατινική Δύση. Η διαμόρφωση του έθνους μας θα μεταβληθεί έτσι σε συγκρότηση εν δουλεία: Υποταγή και αντίσταση, λήθη και μνήμη, συνεργεία και ρήξη, ανάμεσα στις ελίτ και το λαϊκό σώμα. Εντούτοις, κατά την περίοδο 1700 - 1922,...

Επί πέντε χρόνια, με αποκορύφωμα τους τελευταίους έξι μήνες, οι Έλληνες δοκίμασαν όλους τους πιθανούς συνδυασμούς και όλες τις πιθανές διεξόδους για να αντιμετωπίσουν τη σαρωτική κρίση που ξέσπασε το 2010 και συνεχίζεται σε μια επικίνδυνη και καθοδική σπείρα. Στο βιβλίο αυτό περιγράφουμε τις περιπέτειες, τις ευθύνες και τις "στροφές" αυτής της μεγάλης διαδρομής. Και όπως θα διαπιστώσει ο αναγνώστης πέρα από τις ευθύνες του πολιτικού κόσμου, και κατ' εξοχήν, στην τελευταία περίοδο, της αριστεράς και της ηγεσίας της, με την τυχοδιωκτική και αδιέξοδη επιτάχυνση/επιδείνωση που...

Ζούμε -μέσα στην αγωνία-, το τέλος μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής, που ενώ άρχισε με αισιοδοξία και δημιουργικότητα στη δεκαετία του 1960, ως απόπειρα «εκσυγχρονισμού της παράδοσης», κατέληξε σε μια γενικευμένη κατάθλιψη, αδιέξοδο και κρίση του «παρασιτικού εκσυγχρονισμού», πενήντα χρόνια αργότερα· και το χειρότερο είναι πως αυτή η κρίση κινδυνεύει να συμπαρασύρει στο βάραθρο της αποτυχίας τον ελληνισμό στο σύνολό του. Μέσα απο δύο κείμενά μου, γραμμένα το 2013 και το 2014, προσπαθώ να ανιχνεύσω τα χαρακτηριστικά αυτής της περιόδου και να σκιαγραφήσω τις δυνατότητες και τι...

Στο πρώτο μέρος του συλλογικού αυτού τόμου εξετάζεται η σχέση ανάμεσα στη διανόηση και την εξουσία, όπως διαμορφώθηκε ιδιαίτερα μετά τη δεκαετία του '60, με επίκεντρο τις διασυνδέσεις του Ιδρύματος Φορντ με τους διανοούμενους στην Ελλάδα την περίοδο της δικτατορίας όπως και με τα "νέα κοινωνικά κινήματα" σε όλο τον κόσμο.Οι επιχορηγήσεις Φορντ αποτέλεσαν ένα μεγάλο ιδεολογικό πείραμα. Μέσα στις συνθήκες της χούντας, θα εγκαινιάσει τη μετάβαση στη μεταπολίτευση. Ο "καλος Αμερικάνος" θα προετοιμάσει ιδεολογικά το έδαφος για να "θεραπευτούν" οι πληγές που είχε προκαλέσει ο "κα...

Από τα ιστορικά δεδομένα αποκαλύπτεται η πρώιμη χρήση, εντονότερα από τον 15ο και 16ο αιώνα, των όρων "Έθνος" και "Γένος", με την έννοια της ευρύτερης κοινότητας των Ελλήνων, Γραικών ή Ρωμηών, η οποία έχει, σε εξελισσόμενο ποιοτικά βαθμό, συνείδηση και του ιστορικού παρελθόντος της και του ένδοξου διαχρονικά πολιτισμού της, καθώς και της κοινής πίστης στην Ορθοδοξία και της λαχτάρας μιας απελευθερωμένης ζωής από το ζυγό της δουλείας σε Ανατολικούς ή Δυτικούς. Εκφράζεται με κείμενα, τραγούδια ή εξεγέρσεις και μαρτυρίες θυσίας η προσδοκία των περισσότερων για πολιτική αυτοδυ...

Έπρεπε να περάσουν πενήντα ολόκληρα χρόνια από τον Ιούλιο του 1965 για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια πιο ολοκληρωμένη αντίληψη για τη σημασία της περιόδου που αρχίζει από το 1963 και τελειώνει το 1967, την οποία και αποκαλούμε συνοπτικά, ίσως και περιοριστικά, "Ιουλιανά". Ήταν η κομβική στιγμή μιας θυελλώδους τετραετίας που στην ουσία σφράγισε την μετεμφυλιακή ελληνική ιστορία και αποτέλεσε το πρελούδιο της μεταπολίτευσης. Υπ' αυτή την έννοια, τα "Ιουλιανά" προδιαγράφουν εξελίξεις που επρόκειτο να ολοκληρωθούν στα σαράντα μεταπολιτευτικά χρόνια... Τα Ιουλιανά, ο "μακρ...

Η εκθεμελιωτική οικονομική κρίση που βιώνουμε υπακούει σε μεγάλα διεθνή ρεύματα αλλά αποτελεί παράλληλα συνέπεια και κορύφωση της παρασιτικής ένταξης της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας στη Δύση. Αυτή ολοκληρώθηκε στη διάρκεια μιας μακράς ιστορικής διαδρομής, που ξεκινά από τον... 11ο αι., όταν ο βυζαντινός ελληνικός κόσμος άρχισε να υποτάσσεται οικονομικά στη Βενετία και τη Γένοβα. Σταθμοί σε αυτή την πορεία απώλειας της αυτονομίας μας υπήρξαν αρχικώς η κατάκτηση και ο διαμελισμός του Βυζαντίου, μετά το 1204, η Άλωση του 1453 και, εν συνεχεία, μια ατελής και ανολοκλήρωτ...

Στα πρώτα χρόνια της σαρωτικής κρίσης, που άρχισε το 2009, μπροστά στην πανθομολογούμενη ανικανότητα και διαφθορά των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, ο ελληνικός λαός αναζήτησε προς στιγμήν, τη σωτηρία στη λεγόμενη "πνευματική ηγεσία". Και βρέθηκε μπροστά στην "προδοσία των διανοουμένων", την πλήρη εξάντληση των πνευματικών ρευμάτων που σφράγισαν τη μεταπολιτευτική περίοδο. Αυτή η "αποστασία", αυτή η κυριολεκτική "φυγή" από το σώμα και το πεπρωμένο του ελληνισμού, είναι το αντικείμενο του βιβλίου... ...αν η σύνθεση αποτελεί ένα καθολικό, πλανητικό, ζητούμενο, για τους Έλ...

...στον βαθμό που αναπτύσσεται και εδραιώνεται η "αποδομητική" ιστορική σχολή, θα πρέπει να αναμετρηθεί και με το αγωνιστικό/ανταγωνιστικό στοιχείο των προεπαναστατικών και επαναστατικών χρόνων. Θα πρέπει να "απομυθοποιηθεί" το κρυφό σχολειό, η 25η Μαρτίου, η Τριπολιτσά, τα Ορλωφικά, η ίδια η "κλεφτουριά"... ...να αποσιωπηθούν ή να υποβαθμιστούν τα επαναστατικά γεγονότα τα οποία προηγούνται της Επανάστασης. Διότι αυτά ακριβώς καταδεικνύουν πως η αφετηρία της δεν ήταν αποκλειστικώς οι λόγιοι και η "γαλλική Επανάσταση". Μια άλλη αποφασιστική συνιστώσα υπήρξαν οι ένοπλες συ...

Στη μακρά πορεία της ελληνικής παλιγγενεσίας, ο Βελεστινλής σηματοδοτεί το τέλος μιας περιόδου, κατά την οποία οι Έλληνες αναζητούσαν την ανεξαρτησία τους στηριζόμενοι πρωτίστως στη συνδρομή των ξένων, και την απαρχή μιας νέας, κατά την οποία τολμούν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μια νέα ανεξάρτητη πολιτειακή τάξη. Και επειδή κλείνει μια περίοδο και ανοίγει μία νέα, συνιστά, την εμβληματικότερη μορφή της νεώτερης ελληνικής ιδεολογίας, εξ αιτίας ακριβώς της μοναδικής του συνθετικότητας: Συγγραφέας ρομαντικών διηγημάτων και στιχουργημάτων, έργων επιστημονικής εκλαΐκ...

Το δάνειο από τη Γαλλική Επανάσταση σχήμα των ταξικών στρατοπέδων και συμμαχιών, καθώς και ένας δυτικόστροφος "προοδευτισμός", αδυνατούν να ερμηνεύσουν την ελληνική πραγματικότητα. Η αδυναμία τους καταδεικνύεται με ενάργεια μέσα από την αποτυχία τους να ερμηνεύσουν μια σειρά από επεισόδια που σημειώθηκαν στη Σμύρνη από τα μέσα του 18ου αιώνα, το 1761, έως την κορύφωσή τους, το 1819-20, λίγο πριν την έκρηξη της Επανάστασης. Η Σμύρνη, και οι αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ελληνικής κοινότητας, στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνιστούν έναν μεγεθυντικό φακ...

Το μοντέλο ανάπτυξης που σήμερα κυριαρχεί στις ανεπτυγμένες -και σε μεγάλο βαθμό και στις λιγότερο ανεπτυγμένες- χώρες του κόσμου στηρίζεται στους κανόνες της αγοράς και εμπεριέχει πολλά από τα χαρακτηριστικά της νεοφιλελεύθερης θεωρίας. Αποτέλεσμα αυτού του συγκεκριμένου μοντέλου ανάπτυξης είναι η διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, η αύξηση του αριθμού των φτωχών, των ανέργων και των κοινωνικά αποκλεισμένων. Την ίδια στιγμή η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και ο συγκεκριμένος τρόπος παραγωγής έχουν οδηγήσει σε σημαντικές περιβαλλοντικές καταστροφές, σ...

Το 1204 -χρονολογία κατά την οποία κατεστράφη ολοσχερώς η Κωνσταντινούπολη, συμπαρασύροντας το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου- παραμένει σχεδόν άγνωστο ή αγνοημένο. Πώς και γιατί σβήστηκε και αποσιωπήθηκε το 1204 από τη συλλογική μνήμη, παρότι αποτέλεσε ένα γεγονός αποφασιστικότερης σημασίας και από αυτή την Άλωση του 1453; Πώς και γιατί δεν αντιμετωπίζεται ως το γενέθλιο ορόσημο στην ιστορία του νεώτερου ελληνικού έθνους; Η απόκρυψη της σημασίας της πρώτης και καθοριστικής Άλωσης συσκοτίζει την ίδια τη διαδικασία συγκρότησης του νεώτερου ελληνισμού και της συνέχεια...