Έθνος και ταυτότητα

Tα κείμενα που συγκεντρώνονται στον τόμο αυτό πραγματεύονται θεωρητικά το ζήτημα του έθνους και της εθνικής ταυτότητας, από τη σκοπιά της ιστορίας, της κοινωνιολογίας και της πολιτικής επιστήμης. Σκοπός του βιβλίου είναι να φωτίσει την έντονη ιδεολογική διαμάχη που περιβάλλει, στην Ελλάδα, το εθνικό ζήτημα, και να απαντήσει παράλληλα στις κυρίαρχες "αποδομητικές" θεωρίες που εκπορεύονται σήμερα από πολλά Πανεπιστήμια και Μέσα Ενημέρωσης. Σύμφωνα με την εθνοαποδομητική σχολή σκέψης, τα έθνη συνιστούν πρόσφατες "τεχνητές κατασκευές", δημιουργημένες από το κράτος και τους διανοούμενους. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, αυτή η σχολή θέτει στο στόχαστρο τη "συνέχεια" του ελληνικού έθνους, την οποία αντιμετωπίζει ως μια εφεύρεση του 19ου αιώνα... Η ίδια η Ιστορία προσεγγίζεται γενικότερα με μια προκρούστεια αντίληψη, από την οποία απουσιάζουν οι επονομαζόμενες "μεγάλες αφηγήσεις", με αποτέλεσμα αυτή να κατακερματίζεται σε ασύνδετα και αποσπασματικά περιστατικά. Η αποδόμηση της εθνικής ταυτότητας εντάσσεται σε ένα ευρύτερο θεωρητικό ρεύμα (πολιτισμική θεωρία) που επιδιώκει την απόλυτη ομοιομορφία σε παγκόσμιο επίπεδο: τη διάλυση κάθε συλλογικής ταυτότητας -εθνικής, πολιτισμικής, κοινωνικής- και κάθε συνεκτικού δεσμού που συγκροτούσε ανέκαθεν τις ανθρώπινες κοινωνίες. Τα διάφορα έθνη και οι διακριτοί πολιτισμοί οφείλουν να δώσουν τη θέση τους σε μία ρευστή μάζα ατόμων, χωρίς συλλογικά σημεία αναφοράς, χωρίς τόπο, παράδοση, ιστορία - άτομα χωρίς κοινό παρελθόν, άρα και χωρίς κοινό μέλλον. Οι σχετικές αντιλήψεις, παρότι απόλυτα μειοψηφικές στην ελληνική κοινωνία, κατέστησαν κυρίαρχες στα ελληνικά πανεπιστήμια και στο ακαδημαϊκό κατεστημένο, τουλάχιστον από τη δεκαετία του '90, ενώ προσφάτως γίνονται διαρκείς προσπάθειες για την εισαγωγή τους και στη μέση και την κατώτερη εκπαίδευση. Προφανώς δε, η προώθηση των απόψεων αυτών από τους επίσημους ιδεολογικούς μηχανισμούς -εγχώριους και διεθνείς- ανταποκρίνεται στις ιδεολογικές επιταγές της "παγκοσμιοποίησης", η οποία, για να εδραιώσει την οικονομική και πολιτική της κυριαρχία, προωθεί και τα ανάλογα ιδεολογικά στερεότυπα.