Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

[...] Η "Φαινομενολογία της αντίληψης" εκδόθηκε το 1945 και είναι το δεύτερο έργο του Μερλώ - Ποντύ. Το κείμενο που παρουσιάζουμε είναι το προοίμιο του έργου αυτού, κατά τη γνώμη μας σημαντικό και αυτοτελές καθ' αυτό. Οι εκδότες θεώρησαν σκόπιμο να προτάξουν ένα κείμενο του Μωρίς Μπλανσό, φίλου του Μερλώ - Ποντύ και σημαντικού στοχαστή, που μέσα από μια "ποιητική γραφή" προσεγγίζει το αληθινό πρόσωπο του Μερλώ - Ποντύ. [...] (από το σημείωμα του μεταφραστή)

Είναι γνωστόν, ότι στην ιστορία των ιδεών και της σκέψης δύο μείζονες παραδόσεις της ερμηνευτικής διαδέχθηκαν η μία την άλλη: πρόκειται αφ’ ενός μεν για την φιλολογική ερμηνευτική των κειμένων του 19ου αιώνα και αφ’ ετέρου για την φιλοσοφική ερμηνευτική της ανθρώπινης καταστάσεως του 20ου αιώνα. Στην αυγή του 21ου αιώνα, χωρίς να σχηματοποιούνται τα πράγματα, διαφαίνονται στον θεωρητικό ορίζοντα τάσεις διασταυρώσεως και διαπλοκής των δύο τύπων της ερμηνευτικής. Το πόνημα του στοχαστή και φιλοσόφου Στέφανου Ροζάνη εντάσσεται σε μία τέτοιου τύπου επιστημολογική προοπτική. Το...

O γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida έγινε διάσημος κατά την περίοδο της ακμής του "δομισμού", όταν μέσω της μεθόδου της αποδόμησης εγκαινίασε ό,τι θα έμενε γνωστό ως "μεταδομισμός". Η αποδομητική ανάγνωση του Derrida και η κριτική του σκέψη μέσα από τη χρήση εννοιών, όπως "διαφωρά", "ίχνος", "φαλλογοκεντρισμός" κ.λπ. κατόρθωσε να προκαλέσει ρήγματα στην κυρίαρχη αναπαράσταση της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης και γλώσσας για τον ίδιο τον εαυτό της. Στην συζήτησή του με τον γάλλο φιλόσοφο Jean-Luc Nancy, ο Derrida προσπαθεί να αποδομήσει μία κοινή δοξασία που επιμένει να κάνει...

Στη φιλοσοφία υπήρξε κάποτε μια εποχή του θανάτου του Θεού. Η δική μας, προσθέτει ο Μισέλ Ονφρέ, είναι μάλλον η εποχή της επιστροφής του. Γι' αυτό και σήμερα, κατά το συγγραφέα, παρουσιάζεται επείγουσα η ανάγκη για μια αθεϊα τεκμηριωμένη, στοιχειοθετημένη, αταλάντευτη και μαχητική. Η "Πραγματεία περί αθεολογίας" όχι μόνο σημείωσε τεράστια επιτυχία, πουλώντας μόνο τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας της στη Γαλλία πάνω από 400.000 αντίτυπα, κάτι που την έφερε μακράν στην πρώτη θέση των δοκιμίων, αλλά προκάλεσε και οξύτατη πολεμική στους κύκλους της διανόησης, και όχι μόνο, και έγιν...

Η πολιτική ιστορία του εικοστού αιώνα είναι γεμάτη από άγριες και βάρβαρες "βεβαιότητες", όπως αυτές που προέκυψαν από τον μαρξισμό και τον φασισμό. Σε μια εποχή που ο κομμουνισμός και ο φασισμός επηρέασε πολλούς διανοούμενους, ο Πόπερ επιτέθηκε εναντίον των φιλοσοφικών ριζών τους με μια λογική γεμάτη πάθος και δυναμικό σκεπτικισμό. Όπως αναλύει ο Φρέντερικ Ράφαελ σ' αυτή τη μικρή κομψή και γοητευτική εισαγωγή στο έργο του Πόπερ "Η φιλοσοφία της επιστήμης και της ιστορίας", η συμβολή του Πόπερ στη σύγχρονη φιλοσοφία είναι καταλυτική. Είναι ίσως ο πλέον ριζοσπάστης στο...

Η συλλογή των παρατηρήσεων που ο αναγνώστης έχει στα χέρια του κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1977 στα γερμανικά, με τίτλο "Vermischte Bemerkungen" ("Ανάμικτες παρατηρήσεις"), από τους συνεργαζόμενους σε θέματα έκδοσης κειμένων του Wittgenstein εκδοτικούς οίκους Blackwell-Oxford και Suhrkamp-Frankfurt am Main. Μέσα σ' ένα χρόνο (το 1978) έγινε δεύτερη επηυξημένη έκδοση με το ίδιο τίτλο και με την προσθήκη μερικών ακόμη παρατηρήσεων που πάρθηκαν από σημειωματάρια του 1944 και του 1948. Το 1980 κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση από τον εκδοτικό οίκο Blackwell το επηυξημένο πρωτότ...

Μπορούμε να διαμορφώσουμε την ζωή μας σε βίο; Στην ιστορία της φιλοσοφίας η διάκριση ζωής και βίου εν πολλοίς είτε αγνοήθηκε είτε παρερμηνεύτηκε, ενώ παράλληλα χρησίμευσε στην συγκάλυψη της σημασίας του σώματος στην πολιτική. Συνέπεια αυτού υπήρξε μια αρνητική θεώρηση του σώματος λόγω της σύνδεσής του με την ζωή, δηλαδή τις υλικές προϋποθέσεις του βίου και την ανάγκη. Επιπλέον, στις αξιωματικές παραδοχές της πολιτικής φιλοσοφίας προϋποτίθεται σιωπηρά μια ιεράρχηση των σωματικών αισθήσεων με κορυφαία την όραση. Στην παρούσα μελέτη συζητάται η διαμόρφωση της ζωής σε βίο ως πο...

H ζωή είναι χαρακτηριστικό όλων των φυσικών οργανισμών, αλλά μόνο στον άνθρωπο μπορεί να μεταμορφωθεί σε βίο, κάτι που για να επιτευχθεί απαιτεί μια τέχνη του βίου, μια "επιμέλεια εαυτού", η οποία και αποτελεί ένα από τα κεντρικά θέματα του βιβλίου αυτού. Στον δεύτερο τόμο της τριλογίας του για τις Πολιτικές του Βίου, ο Θεοφάνης Τάσης εξετάζει τον χώρο, μεταξύ του καθαρά προσωπικού και του αποκλειστικά δημοσίου, μεταξύ του ηθικού και του πολιτικού όπου μπορεί να εξασκηθεί η τέχνη αυτή. Βασικό του ερώτημα είναι η επίδραση της "εικονιστικής" κοινωνίας, όπου ο εαυτός εξαϋλώνετ...

Η "Πλάτωνος Φαρμακεία", αυτόνομο δοκίμιο από τον τόμο "La dissemination" (1972), είναι μία από τις σημαντικότερες στη σύγχρονη σχέψη αναγνώσεις της πλατωνικής φιλοσοφίας και συνάμα μια προνομιακή - για τον Έλληνα αναγνώστη - εισαγωγή στο έργο του Derrida. Με αφετηρία μια εκ του σύνεγγυς ανάγνωση του "Φαίδρου" και του μύθου για την καταγωγή της γραφής, ο Derrida επιχειρεί μια κριτική αποδόμηση του πλατωνισμού, δηλαδή της φιλοσοφικής παράδοσης που εγκαινιάζει ο Πλάτων, και η οποία, με μια παλινδρομική κίνηση αφαίρεσης, αποσπάται από το κείμενο των διαλόγων και συγκροτείται ω...

"Οι μόνες ιδέες που αξίζουν είναι όσες σου έρχονται περπατώντας" υποστήριζε ο Νίτσε, και δεν ήταν μόνος -ο Καντ, ο Ρουσώ, ο Θορώ, ο Ρεμπώ, ο Χαίλντερλιν, όπως και πολλοί άλλοι περπατούσαν, ο καθένας για τους δικούς του λόγους και με τον δικό του τρόπο. Ο Frederic Gros, εμπεριστατωμένα και ιδιοφυώς, διαπραγματεύεται το βάδισμα από το σημείο Α στο Β ως μια πνευματική άσκηση, πολυδιάστατη και αυθεντική, που διεγείρει συναισθήματα και διανοήματα υψηλού φιλοσοφικού μεγέθους. Μια φιλοσοφική πραγματεία που υπερβαίνει τα παραδοσιακά όρια και μαζί μια διαυγής και ακριβής περιγρ...

Ο Γκέοργκ Ζίμμελ είναι από τους θεμελιωτές της κοινωνιολογίας και ένας από τους σημαντικότερους εκφραστές του πνεύματος της ώριμης νεωτερικότητας. Γνήσιο τέκνο μιας "χρυσής εποχής" της γερμανικής διανόησης (Χούσσερλ, Σέλερ, Βέμπερ), βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο ενός ανανεωμένου ενδιαφέροντος για τα επίκαιρα πλέον θέματα και τις πρωτότυπες προσεγγίσεις που εκείνος εγκαινίασε. Ο τόμος προσφέρει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό μια αντιπροσωπευτική εικόνα του πολυσχιδούς του έργου, όπου αποτυπώνεται καλειδοσκοπικά η μορφολογία του νεωτερικού κόσμου. Άλλοτε κλασικά και άλλοτ...

Υπάρχει τελικά κάτι που περιορίζει την ένταξη της όποιας ανθρώπινης σκέψης, ή κρίσης, στο σύνολο των φιλοσοφημάτων; Υπάρχει μήπως κάτι που εμποδίζει την αναγνώριση κάθε ερωτήματος ως φιλοσοφικού; Αν ναι, αξίζει να αναζητήσουμε μία μέθοδο κατάλληλη να αναδείξει αυτούς τους περιορισμούς, μία μέθοδο έρευνας, έστω, απλά συμβατής με την ταυτότητα της φιλοσοφίας· αν τελικά κάτι είναι η φιλοσοφία είναι επειδή μπορεί (αν μπορεί) να οικοδομεί πάνω σε μια αντικειμενική μέθοδο έρευνας...

Υπάρχει τελικά κάτι που περιορίζει την ένταξη της όποιας ανθρώπινης σκέψης, ή κρίσης, στο σύνολο των φιλοσοφημάτων; Υπάρχει μήπως κάτι που εμποδίζει την αναγνώριση κάθε ερωτήματος ως φιλοσοφικού; Αν ναι, αξίζει να αναζητήσουμε μία μέθοδο κατάλληλη να αναδείξει αυτούς τους περιορισμούς, μία μέθοδο έρευνας, έστω, απλά συμβατής με την ταυτότητα της φιλοσοφίας· αν τελικά κάτι είναι η φιλοσοφία είναι επειδή μπορεί (αν μπορεί) να οικοδομεί πάνω σε μια αντικειμενική μέθοδο έρευνας...

Το 1995-96 το σεμινάριο του Ντερριντά στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales είχε τον τίτλο "Εχθρότητα/Φιλοξενία" (Hostilite/Hospitalite). Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Ζακ Ντερριντά αποδέχεται την "πρόσκληση" της Αν Ντυφουρμαντέλ και της προσφέρει προς έκδοση δύο συνεδρίες από το εν λόγω σεμινάριό του. Συνεπώς ο Έλληνας αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το παρόν κείμενο ως εάν ήταν παρών τη στιγμή της εκφώνησης-ανάγνωσής του στο αμφιθέατρο της εν λόγω Σχολής. Εδώ ο Ντερριντά προβαίνει στη θεμελιακή διάκριση μεταξύ του απροϋπόθετου Νόμου της φιλοξενίας -που αξιώνει να π...

Το να πει κανείς ότι η φιλία είχε µια επίδραση στον βίο των συµµαθητών µου ισοδυναµεί µε το να πει ότι είχε µια επίδραση στον ίδιο τους τον εαυτό. Όταν συνειδητοποίησα ότι αυτοί οι άνθρωποι έγιναν αυτοί που είναι, ή τουλάχιστον ένα µεγάλο µέρος αυτού που είναι, χάρη στη φιλία, συνειδητοποίησα επίσης ότι η φιλία, ακόµη και όταν εµφορείται από την επιθυµία ανάκτησης ενός κοινού παρελθόντος, είναι κρίσιµη για τη διαµόρφωση ενός διαφορετικού µέλλοντος. Αυτοί που είµαστε καθορίζεται σε µεγάλο βαθµό από τους φίλους µας, των οποίων ο ρόλος στον βίο µας είναι τόσο πιο επιδραστικός...

Το να πει κανείς ότι η φιλία είχε µια επίδραση στον βίο των συµµαθητών µου ισοδυναµεί µε το να πει ότι είχε µια επίδραση στον ίδιο τους τον εαυτό. Όταν συνειδητοποίησα ότι αυτοί οι άνθρωποι έγιναν αυτοί που είναι, ή τουλάχιστον ένα µεγάλο µέρος αυτού που είναι, χάρη στη φιλία, συνειδητοποίησα επίσης ότι η φιλία, ακόµη και όταν εµφορείται από την επιθυµία ανάκτησης ενός κοινού παρελθόντος, είναι κρίσιµη για τη διαµόρφωση ενός διαφορετικού µέλλοντος. Αυτοί που είµαστε καθορίζεται σε µεγάλο βαθµό από τους φίλους µας, των οποίων ο ρόλος στον βίο µας είναι τόσο πιο επιδραστικός...

Ο αναγνώστης θα μπορούσε να αναρωτηθεί γιατί μεταφράζουμε ένα έλασσον έργο ενός άγνωστου στο ελληνικό κοινό και γενικότερα μάλλον λησμονημένου Αμερικανού φιλοσόφου, τη στιγμή που κλασικά έργα του φιλοσοφικού στοχασμού παραμένουν ακόμα αμετάφραστα. Ο πρώτος λόγος είναι ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ρηξικέλευθο, απολαυστικό και ταυτόχρονα προκλητικό κείμενο, από αυτά που σπάνια συναντάμε στο χώρο της ακαδημαϊκής φιλοσοφίας. Ο Blanshard αναλαμβάνει να εκθέσει δημόσια, χωρίς να του λείπει το χιούμορ, η τεκμηρίωση και το κατάλληλο υπόβαθρο, θέσεις που οι παροικούντες στη φιλοσ...

Ο Μπερξόν, σε τρεις διαλέξεις που έδωσε επ' ευκαιρία τελετών απονομής βραβείων σε μαθητές όταν ακόμη δίδασκε φιλοσοφία σε λύκεια της γαλλικής επαρχίας και του Παρισιού, εξετάζει την ευγένεια στις ποικίλες εκφάνσεις της ως προς την κοινωνική και πολιτική της σημασία (πρώτη διάλεξη), την ολοένα και μεγαλύτερη εξειδίκευση στις επιστήμες και τους κινδύνους που απορρέουν απ' αυτήν (δεύτερη διάλεξη), τη φρόνηση ως την αρετή του πράττειν, την κατανόηση της ζωήςκαι τηβαθύτερη πηγή της διάνοιας και της βούλησης (τρίτη διάλεξη). Το κοινό στοιχείο που συνδέει τις εμβριθείς του αναλύσε...