Περί φιλοξενίας

Η Αν Ντυφουρμαντέλ προσκαλεί τον Ζακ Ντερριντά να απαντήσει

De l’hospitalité

Το 1995-96 το σεμινάριο του Ντερριντά στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales είχε τον τίτλο "Εχθρότητα/Φιλοξενία" (Hostilite/Hospitalite). Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Ζακ Ντερριντά αποδέχεται την "πρόσκληση" της Αν Ντυφουρμαντέλ και της προσφέρει προς έκδοση δύο συνεδρίες από το εν λόγω σεμινάριό του. Συνεπώς ο Έλληνας αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το παρόν κείμενο ως εάν ήταν παρών τη στιγμή της εκφώνησης-ανάγνωσής του στο αμφιθέατρο της εν λόγω Σχολής. Εδώ ο Ντερριντά προβαίνει στη θεμελιακή διάκριση μεταξύ του απροϋπόθετου Νόμου της φιλοξενίας -που αξιώνει να παρέχω κατάλυμα στον ξένο χωρίς προϋποθέσεις, περιορισμούς και ανταλλάγματα- και των νόμων της φιλοξενίας που θέτουν όρους (ηθικούς, δικαιικούς, πολιτικούς) στο δικαίωμα της φιλοξενίας. Ένα παράδειγμα φιλοξενίας προσφέρει η σοφόκλεια τραγωδία "Οιδίπους επί Κολωνώ" όπου ο τυφλός βασιλιάς της Θήβας καταφεύγει στην Αθήνα ζητώντας φιλοξενίας για τον εαυτό του αλλά και για τον επικείμενο ενταφιασμό του στην ξένη γη. Ο Ντερριντά πραγματεύεται, μεταξύ πολλών άλλων, την κυριαρχική, ενίοτε φαλλοκεντρική στάση του φιλοξενούντος, τη διαστρεψιμότητα του φιλοξενουμένου που σύμφωνα με τον απροϋπόθετο νόμο της φιλοξενίας γίνεται ο φιλοξενών του φιλοξενούντος, τις νέες τηλετεχνολογίες που αλλάζουν ριζικά τους όρους παροχής της φιλοξενίας, καθώς και το ρόλο της ηθικής, του δικαίου και της πολιτικής που υπερασπίζονται το δικαίωμα στη φιλοξενία και καλούνται να απαντήσουν στα κελεύσματα των σημερινών καινοφανών ιστορικών καταστάσεων.