Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Γιατί πρέπει να είναι κανείς πλούσιος; Γιατί πρέπει να έχει άλογα, ωραία ρούχα, ακριβά διαμερίσματα και να συχνάζει σε εστιατόρια και τόπους διασκέδασης; Μόνο γιατί του λείπει η σκέψη. Δώστε στο μυαλό του μια καινούγια εικόνα και αμέσως θα πάει σ' ένα μοναχικό κήπο ή σε μια σοφίτα για να την απολαύσει· και θα είναι πλουσιότερος μ' αυτό το όνειρο παρά με τα εισοδήματα μιας ολόκληρης χώρας.

Όσο πιο θαρραλέα και αποφασιστικά προχωρεί η επιστήμη, τόσο περισσότερο συμφωνεί με τα συμφέροντα και τις τάσεις των εργατών. Αφού βρήκε στην ιστορία της εξέλιξης της εργασίας το κλειδί για την αντίληψη όλης της ιστορίας της κοινωνίας, τη νέα κατεύθυνση από την πρώτη στιγμή απευθύνθηκε στην εργατική τάξη και βρήκε από μέρους της μια συμπάθεια που δεν την περίμενε και δεν τη ζήτησε από μέρος της επίσημης επιστήμης". ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ Η σύγχρονη φιλοσοφία, όχι μόνο σ' εμάς αλλά και στη Δύση στέκεται πάνω από τη σημαία της αντίδρασης. Γι' αυτό από τη μελέτη της φιλοσοφίας αυτ...

Χρησιμοποιώντας ορισμένες εκφράσεις, για να δηλώσουμε ότι τα αντίθετα δεν είναι σε αντίφαση μεταξύ τους-και ότι αν το ένα είναι κάτι το θετικό, το άλλο δεν είναι μια καθαρή άρνηση, αλλά αντιτίθεται στο πρώτο, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ως κάτι το καταφατικό - μπορούμε να πούμε, ακολουθώντας τη μέθοδο των μαθηματικών: η καταστροφή είναι μια αρνητική δημιουργία, η πτώση μια αρνητική άνοδος, η επιστροφή μια αρνητική αναχώρηση· δηλώνοντας μ' αυτόν τον τρόπο ότι η πτώση δεν διαφέρει από την άνοδο απλώς και μόνο όπως το μη-a από το a, αλλά είναι εξίσου θετική όπως και η άνοδος·...

Παραδόξως, ενώ ο Κ. Ψυχοπαίδης θεωρείται από πολλούς ο σημαντικότερος εν ζωή νεοέλληνας φιλόσοφος, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο κοινωνικό επιστήμονα. Το έργο του όντως μελετά τόσο κοινωνικούς θεωρητικούς με φιλοσοφικό τρόπο όσο και φιλοσόφους υπό κοινωνικό πρίσμα. Έτσι η μελέτη του για τον Καντ έχει προεκτάσεις για την κοινωνική θεωρία. Μάλιστα η σημασία του Καντ, εισηγητή της κριτικής φιλοσοφίας, είναι καθοριστική σ' αυτό το επίπεδο, αφού με βάση αυτόν ορίζεται η κριτική στάση που απαιτεί η κοινωνική θεωρία. Μέσω αυτού μπορούμε, πρώτα πρώτα, να υπερβούμε τον σχ...

"Η θεωρία της ηδονής" έχει ανομολόγητα αφετηρία τη σαιξπηρική προβληματική του Αμλετ. Το τεράστιο πρόβλημα με το οποίο καταπιάνεται ο Ιταλός ποιητής και φιλόσοφος είναι εκείνο που θέτει ο σαιξπηρικός ήρωας: "to be or not to be?" Πρόβλημα που ο ίδιος επαναθέτει ως εξής: αφού η ζωή είναι ένα κακό, γιατί να ζει κανείς; Η ερώτηση ωστόσο δεν είναι ρητορική, δεν είναι απάντηση στο ερώτημα του Αμλετ, στην έννοια της επιλογής της αυτοκτονίας. Η κινητήρια δύναμη του ανθρώπου και κάθε ζωντανού οργανισμού είναι η αγάπη για τον εαυτό του, η αναζήτηση συνεπώς της απόλυτης, αιώνιας και ά...

Ο Ερνστ Κασσίρερ καταφέρνει να παραγάγει εδώ ένα εισαγωγικό ιστορικοφιλοσοφικό κείμενο, βάζοντας ταυτόχρονα τον φιλοσοφικό του "ήρωα", Καντ, να σηματοδοτεί μία φιλοσοφική στάση, η οποία και κατά την εποχή που ο συγγραφέας της Φιλοσοφίας των συμβολικών μορφών μελετά την καντιανή φιλοσοφία δεν έχει χάσει τίποτε από την επικαιρότητά της. Η σκοπιά του κειμένου, αισιόδοξα μοντερνιστική, εμφαίνει σε μία έννοια διαφωτισμού ο οποίος δεν περιορίζεται σε στενά ιστορικά πλαίσια "κινήματος" παρά δρα ιστορικά. Η προσωπικότητα του Καντ παρουσιάζεται απλά υποβοηθητικά ώστε να κατανοηθούν...

Έργο κεφαλαιώδους σημασίας, η "Γενεαλογία της ηθικής" (1887) γράφτηκε δύο χρόνια μετά το Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα και απέβλεπε να ρίξει περισσότερο φως στις ιδέες που εκφράζονταν στο δημοσιευμένο πριν ένα χρόνο Πέρα από το καλό και το κακό. Στο "Ecce Homo" ο ίδιος ο Νίτσε συνοψίζει με εξαίρετο τρόπο το περιεχόμενό του: "Οι τρεις πραγματείες που αποτελούν τη "Γενεαλογία της ηθικής" είναι ίσως το πιο αλλόκοτο πράγμα που γράφτηκε μέχρι σήμερα... Η αλήθεια της πρώτης πραγματείας είναι η ψυχολογία του χριστιανισμού: η γέννηση του χριστιανισμού από το πνεύμα της μνησικακίας, όχ...

Οι δύο αποφασιστικοί νεωτερισμοί του βιβλίου είναι, πρώτο, ότι κατανόησε το διονυσιακό φαινόμενο στους Έλληνες: για πρώτη φορά προσφέρεται μια ψυχολογική ανάλυση του φαινομένου, το οποίο βλέπει ως ρίζα ολόκληρης της ελληνικής τέχνης. Δεύτερο, κατανοεί τον σωκρατισμό: για πρώτη φορά ο Σωκράτης αναγνωρίζεται ως όργανο της ελληνικής αποσάθρωσης, ως τυπικός παρακμιακός. Η "ορθολογικότητα" εναντίον του ενστίκτου. Η "ορθολογικότητα" με κάθε τίμημα ως επικίνδυνη δύναμη που υπονομεύει τη ζωή!

Σοπενχάουερ: Όσο άδολος και ιδανικός κι αν φαίνεται ο θαυμασμός μας για το αγαπημένο πρόσωπο, ο πραγματικός τελικός σκοπός του έρωτά μας είναι η δημιουργία ενός νέου ατόμου. Αυτό φαίνεται πολύ καλά απ' το γεγονός ότι ο έρωτας δεν αρκείται σε μια αμοιβαιότητα αισθημάτων μόνο, αλλά ζητάει ν' αποκτήσει το αντικείμενο του πάθους του κι αυτό θα γίνει ουσιαστικά με τη γενετήσια πράξη. Η βεβαιότητα μόνο πως αγαπιόμαστε δεν είναι ποτέ αρκετή να μας παρηγορήσει για τη στέρηση του αγαπημένου μας προσώπου και δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που σε τέτοιες περιπτώσεις αυτοκτόνησαν. Ενώ, α...

O Αύγουστος Κοντ αναγνωρίζεται ως ο θεμελιωτής του θετικισμού. Τι είναι ο θετικισμός; Ο θετικισμός, σύμφωνα με τη μορφή που θέλησε να δώσει στον όρο αυτό ο εμπνευστής του, είναι μια απόπειρα συνδυασμού επιστήμης και πολιτικής μέσω της φιλοσοφίας. Η σκέψη του Κοντ έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην επεξεργασία της δημοκρατικής ιδεολογίας του 19ου αιώνα εντός και εκτός των συνόρων της Γαλλίας και επηρέασε ιδιαίτερα τον κλάδο της παιδαγωγικής. Ο συγγραφέας της παρούσας μελέτης, σημαντικός φιλόσοφος Πιερ Μασερέ, επιχειρώντας να τοποθετήσει ιστορικά το φιλοσοφικό σύστημα του Κοντ και ε...

"Το γυμνάσιο έχει παραμελήσει ως τώρα το αντικείμενο με την απόλυτη προτεραιότητα: τη μητρική γλώσσα. Έτσι όμως του λείπει το φυσικό γόνιμο έδαφος για όλες τις παραπέρα παιδευτικές προσπάθειες. Γιατί μόνο στη βάση μιας αυστηρής καλλιέργειας της γλώσσας δυναμώνει η σωστή αίσθηση για τη μεγαλοσύνη των κλασικών μας". Οι διαλέξεις του Νίτσε για την παιδεία, γραμμένες το 1872 στη Βασιλεία, είναι α πιο σημαντικά -και πιο συναρπαστικά- κείμενα της νεότερης θεωρίας για την παιδεία. Σ' αυτές ο νεαρός, τότε, καθηγητής της κλασικής φιλολογίας θέτει με τον πιο άμεσο και ριζικό τρόπο θ...

Σ' αυτό το βιβλίο συνδυάζονται για πρώτη φορά τρεις σημαντικές μελέτες που εκπόνησε ο Sir Isaiah Berlin, ακολουθώντας το επιστημονικό του σχέδιο - να εξηγήσει τον αντίλογο στον υπέρμετρα επιστημονικό γαλλικό διαφωτισμό, εξετάζοντας σε βάθος και με συμπάθεια τις απόψεις των επικριτών του. Το επίμαχο θέμα ανάμεσα στους υπέρμαχους του Διαφωτισμού και σ' αυτούς τους τρεις επικριτές του είναι σήμερα τόσο βασικό όσο ήταν και τότε. Ο Berlin, με τη γνωστή για την εντιμότητά της προσέγγισή του, αναλύει τις ιδέες των τριών σχολιαστών και αποδεικνύει πόσο άμεση σχέση έχει η σκέψη του...

Τα "Γράμματα από το βουνό" του Jean-Jacques Rousseau είδαν το φως της δημοσιότητας στα 1764 κυρίως ως κείμενα υπεράσπισης των δύο κορυφαίων έργων του φιλοσόφου, του "Αιμίλιου" και του "Κοινωνικού Συμβολαίου", που είχαν ήδη προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων στην καθεστηκυΐα τάξη της Ευρώπης του 18ου αιώνα. Χωρίς φόβο, αλλά με πάθος, ο Rousseau υπερασπίζεται τις απόψεις του στο θεολογικό ζήτημα και προβάλλει τις κοινωνικές και πολιτικές αντιλήψεις του απέναντι στην εκκλησιαστική και την κοσμική εξουσία του καιρού του, ιδίως απέναντι στους άρχοντες της αγαπημένης του Γενεύης που π...

Ο Νίτσε γνώριζε πως ήταν προφήτης. Οι φωτογραφίες του μας αποκαλύπτουν συνήθως έναν άνδρα με γελοίο παχύ μουστάκι και άγρια λαμπερά μάτια. Θεωρούσε πάντοτε πως έγραφε για ένα μελλοντικό κοινό, το οποίο θα τον εκτιμούσε περισσότερο και περιέγραφε τον εαυτό του σαν ένα «μεταθανάτιο» φιλόσοφο. Εκατό χρόνια μετά, ίσως να είμαστε εμείς αυτό το κοινό, κι εκείνος ο πρώτος σημαντικός μεταμοντέρνος... Ο Νίτσε, όμως, μίλησε με πολλές και διαφορετικές φωνές. Η φιλοσοφία του είναι αντιφατική, μεταφορική και ειρωνική. Μετά θάνατον τα λόγια του αποδομήθηκαν και αναδομήθηκαν με όλους του...

Για τον Έγελο, χαρακτηριστικό της μουσικής είναι ότι δίνει μορφή στο αίσθημα ως αίσθημα, ότι κατορθώνει να αποτυπώσει εξωτερικά την ίδια την εσωτερικότητά μας: Μόνον η ποίηση την εκφράζει πληρέστερα, αλλά με τίμημα την αυτοτέλεια της καλλιτεχνικής μορφής. Ο Έγελος ή Χέγκελ υπήρξε, μετά τον Καντ, ο δεύτερος μεγάλος θεωρητικός του νέου τότε φιλοσοφικού κλάδου της «αισθητικής». Σε αντίθεση με τον Καντ, δεν προσπαθεί τόσο να ορίσει τους υποκειμενικούς όρους υπό τους οποίους λέμε για κάτι ότι είναι «ωραίο», αλλά διερευνά κυρίως τους αντικειμενικούς όρους αυτού του υποκειμενικού...

Τα "Κείμενα για την Ελλάδα" ανήκουν στα πρώιμα έργα του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου Φρίντριχ Νίτσε. Ο αναγνώστης μπορεί να βρει εδώ αφενός όλα εκείνα τα στοιχεία της προβληματικής του Νίτσε που επρόκειτο να κλονίσουν εκ θεμελίων τις κρατούσες ως τότε απόψεις για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό (το διονυσιακό ως εμψυχωτή της ελληνικής κοσμοαντίληψης και τέχνης, τον σωκρατισμό ως αντίπαλο και καταστροφέα του διονυσιακού) και αφετέρου τη διαδικασία σχηματισμού ορισμένων γενικότερων ιδεών του φιλοσόφου για τον άνθρωπο, την ηθική, το κράτος και τον πολιτισμό. Περιέχει έξι κείμενα...

Η φιλοσοφία του Νίτσε έχει μεγάλη πολεμική σημασία. Αποτελεί μία απόλυτη αντι-διαλεκτική, στοχεύει να καταγγείλει όλους τους φενακισμούς, που βρίσκουν στη διαλεκτική ένα ύστατο καταφύγιο. Αυτό που είχε ονειρευτεί, αλλά δεν είχε πραγματοποιήσει ο Σοπενχάουερ, καθώς ήταν παγιδευμένος στο δίχτυ του καντιανισμού και του πεσσιμισμού, ο Νίτσε το οικειοποιείται, με τίμημα τη ρήξη του με τον Σοπενχάουερ. Να στήσει μία νέα εικόνα της σκέψης, να απελευθερώσει τη σκέψη από τα βάρη που τη συνθλίβουν. Τρεις ιδέες ορίζουν τη διαλεκτική: η ιδέα μιας εξουσίας του αρνητικού, ως θεωρητ...

Σταθμός στη σύγχρονη βιβλιογραφία για τον Νίτσε, το βιβλίο αυτό προσφέρει μια σφαιρική και ρηξικέλευθη θεώρηση του έργου του. Ο Νεχαμάς αντιμετωπίζει με μέτρο και φαντασία τα επίμαχα σημεία, τους κοινούς τόπους και τις παγίδες που έχουν ανακύψει στη διεθνή συζήτηση γύρω από τη μοναδική αυτή πνευματική φυσιογνωμία. Βασική του θέση είναι ότι ο Νίτσε έφερε την τέχνη του λόγου στο επίκεντρο της σκέψης και της ίδιας της ζωής του: πρώτον, βλέποντας τον κόσμο σαν ένα τεράστιο κείμενο ανοιχτό σε ερμηνείες· δεύτερον, δημιουργώντας μέσω των κειμένων του έναν υποδειγματικό όσο και αμί...