Λουδοβίκος Φόυερμπαχ και το τέλος της κλασικής γερμανικής φιλοσοφίας

Όσο πιο θαρραλέα και αποφασιστικά προχωρεί η επιστήμη, τόσο περισσότερο συμφωνεί με τα συμφέροντα και τις τάσεις των εργατών. Αφού βρήκε στην ιστορία της εξέλιξης της εργασίας το κλειδί για την αντίληψη όλης της ιστορίας της κοινωνίας, τη νέα κατεύθυνση από την πρώτη στιγμή απευθύνθηκε στην εργατική τάξη και βρήκε από μέρους της μια συμπάθεια που δεν την περίμενε και δεν τη ζήτησε από μέρος της επίσημης επιστήμης". ΦΡΙΝΤΡΙΧ ΕΝΓΚΕΛΣ Η σύγχρονη φιλοσοφία, όχι μόνο σ' εμάς αλλά και στη Δύση στέκεται πάνω από τη σημαία της αντίδρασης. Γι' αυτό από τη μελέτη της φιλοσοφίας αυτής μοιραία εισχωρούσε στα επαναστατικά μυαλά αντιδραστικό περιεχόμενο. Κι άρχιζε έτσι ένα τρομερό ανακάτωμα, που κάποτε έπαιρνε το χτυπητό τίτλο της κριτικής του Μαρξ και κάποτε από περισσότερη μετριοφροσύνη τον τίτλο της σύνδεσης του μαρξισμού με τις φιλοσοφικές αντιλήψεις του ενός ή του άλλου ιδεολόγου της μπουρζουαζίας. Χωρίς αμφιβολία ο μαρξισμός μπορεί να συνδεθεί με ό,τι θέλεις. Και με τον πνευματικό ακόμα. Το ζήτημα είναι άλλο. Πώς μπορεί να γίνει αυτή η σύνδεση; Σ' αυτή την ερώτηση κάθε άνθρωπος, που έχει μια σχετική φρόνηση, δεν μπορεί ν' απαντήσει χωρίς να μας υποδείξει τον εκλεκτισμό ως μόνο τρόπο γι' αυτή τη σύνδεση. Με τη βοήθεια του εκλεκτισμού μπορεί να συνδεθεί το κάθε τι με ό,τι σου κατέβει στο κεφάλι. Αλλά ο εκλεκτισμός δεν έφερε ποτέ τίποτα καλό, ούτε στη θεωρία, ούτε στην πράξη". ΓΚΕΟΡΓΚΙ ΠΛΕΧΑΝΩΦ Το δικό μας "θανάσιμο" λάθος ήταν ότι τη διαλεκτική θέλαμε να την αποτεφρώσουμε, να τη στριμώξουμε μέσα σε καλούπια, νόμους, περιθώρια. Αυτό για τη διαλεκτική αποτελεί σκότωμα, στραγγαλισμό. Και τέτοιο φέρσιμο η διαλεκτική, δηλ. η ζωή, εκδικιέται γιατί μας αφήνει πίσω της έκθετους, πελαγωμένους, έξω από την πραγματικότητα. Ο τέτοιος χειρισμός της διαλεκτικής φέρνει το νέκρωμα της θεωρίας, οπότε και προβάλλει παντοδύναμη η θέση, η διαπίστωση του Λένιν: χωρίς επανάστατική θεωρία δεν υπάρχει επαναστατική πράξη" ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ