Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Πώς να προσανατολιστούμε στον σημερινό κόσμο; Με τη βοήθεια της πολιτικής φιλοσοφίας, απαντά ο Πιερ Μανάν, από τους πιο σημαντικούς Γάλλους θεωρητικούς του φιλελευθερισμού. Τα Απλά Μαθήματα Πολιτικής Φιλοσοφίας αποτελούν τις παραδόσεις του στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού. Ο Μανάν με εξαιρετική γλαφυρότητα, διασώζοντας στο κείμενό του τον προφορικό χαρακτήρα των μαθημάτων του, και με μετριοπάθεια, αποφεύγοντας κάθε δογματισμό, ακολουθώντας τον Αριστοτέλη, τον Ρουσσώ, τον Καντ, τον Κονστάν, τον Τοκβίλ, τον Μαξ Βέμπερ και τον Ρ. Αρόν, και συζητώντας με το έρ...

O Will Kymlicka επιχειρεί να αποτυπώσει τις κυρίαρχες τάσεις που δημιουργήθηκαν στους κόλπους της αγγλοαμερικανικής πολιτικής φιλοσοφίας μετά τη δημοσίευση της Θεωρίας της δικαιοσύνης του Rawls, και να συνδιαλεχθεί με τις θεωρητικές αντιπαραθέσεις που πυροδότησε. Εκλαμβάνει τον John Rawls ως το σημείο επανεκκίνησης της σύγχρονης πολιτικής φιλοσοφίας, αντιμετωπίζει την πολιτική θεωρία εντός του ευρύτερου πλαισίου της ηθικής φιλοσοφίας, και υιοθετεί μία θεματική προσέγγιση της πολιτικής φιλοσοφίας την οποία αντιδιαστέλλει στην ιστορία της. Θεματικά φέρνει στην καρδιά της πολ...

Ένας λαός σκλαβώνεται μόνος του, κόβει τον ίδιο του το λαιμό όταν, έχοντας επιλέξει ανάμεσα στο να είναι υποτελής και στο να είναι ελεύθερος, εγκαταλείπει τις ελευθερίες και μπαίνει στο ζυγό, συναινώντας στην ίδια του τη δυστυχία, ή μάλλον, προφανώς, καλωσορίζοντάς την. Εάν κοστίζει κάτι στους ανθρώπους η ανάκτηση της ελευθερίας τους, δεν θα τονίσω την ανάγκη δράσης προς αυτή την κατεύθυνση, αν και δεν υπάρχει τίποτα που ένα ανθρώπινο ον θα μπορούσε να αγαπήσει περισσότερο από την αποκατάσταση του δικού του φυσικού δικαιώματος, να μεταμορφωθεί ο ίδιος από ένα κτήνος με κυρτ...

Οι στοχασμοί που καταγράφονται εδώ είχαν ως έναυσμα την ομιλία μου στη Λευκωσία στις 30 Μαΐου 2005, καλεσμένος από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το κείμενο -όπως το εκφώνησα- έμεινε στο ουσιαστικό του περιεχόμενο αμετάβλητο. Πρόσθεσα μόνο λίγες αποσαφηνίσεις, όσες είχε αποκλείσει ο ευλόγως περιορισμένος χρόνος της προφορικής παρουσίασης. Ο προσωπικός μου προβληματισμός -αυτό που λέμε: "σκέπτομαι μεγαλοφώνως"- για τη σχέση του πολιτικού με τον επιστημονικό λόγο στη Δημοκρατία ξεκινάει από τα πρώτα χρόνια που μελετούσα την Πολιτεία. Έκτοτε με απασχολε...

"Ωστόσο, ας μη γελιόμαστε: όλος ο Μοντεσκιέ δεν είναι το αξιοπερίεργο του αντικειμένου του, αλλά η κατανόησή του. Ήθελε μόνο να καταλάβει. Έχουμε κάποιες εικόνες γι' αυτόν που προδίδουν την προσπάθειά του και την περηφάνεια του. Εισχωρούσε στην ατελείωτη μάζα των τεκμηρίων και των κειμένων, στην τεράστια κληρονομιά των ιστοριών, χρονικών, ανθολογιών και συμπιλημάτων, μόνο και μόνο για να συλλάβει τη λογική τους, για να συνάγει την αιτία τους. Ήθελε να βρει τον "μίτο" αυτού του κουβαριού, μπλεγμένου από τους αιώνες, να βρει τον μίτο και να τον τραβήξει προς το μέρος του, ώστ...

"Αν με τη λέξη "δημοκρατία" εννοούμε την πραγματική άσκηση της εξουσίας από έναν πληθυσμό που δεν είναι ούτε διαιρεμένος ούτε διατεταγμένος ιεραρχικά σε τάξεις, τότε είναι φανερό ότι απέχουμε πολύ από τη δημοκρατία. Είναι ολοφάνερο όμως ότι ζούμε κάτω από ένα καθεστώς δικτατορίας της τάξης, εξουσίας της τάξης, που επιβάλλεται με τη βία, ακόμη κι όταν τα όργανα αυτής της βίας είναι θεσμικά και συνταγματικά· και στο βαθμό αυτόν δεν τίθεται ζήτημα δημοκρατίας για μας" αναφέρει μεταξύ άλλων ο Μισέλ Φουκό στο βιβλίο αυτό, που αποτελείται από μια συλλογή συνεντεύξεων, συζητήσεων...

Το βιβλίο περιέχει αποσπάσματα από τα έργα πέντε στοχαστών που πραγματεύονται δύο κρίσιμα ζητήματα: την πολιτική και το κράτος. Καλύπτοντας το εύρος σχεδόν τριών αιώνων, οι πέντε αυτοί στοχαστές θέτουν ουσιαστικά τα θεμέλια αυτού που σήμερα θεωρείται η άποψη της νεωτερικότητας για το πώς πρέπει να οργανώνεται πολιτικά η κοινή ζωή των ανθρώπων. Εκείνο που κάνει επίκαιρα τα κείμενα αυτά σήμερα, παρ’ όλο που στον 21ο αιώνα φαίνεται πια να έχουν λεχθεί και συμβεί τα πάντα, είναι το ότι φαίνεται να επιστρέφουμε σε μορφές πολιτικής αλλά και αντίληψης για το κράτος που φαντάζουν π...

"Τρεις είναι οι βασικοί μου στόχοι σ’ αυτό το βιβλίο. Ο πρώτος είναι απλώς να δώσω ένα περίγραμμα των κυριότερων κειμένων της ύστερης μεσαιωνικής και της πρώιμης νεωτερικής πολιτικής σκέψης. Διαδοχικά πραγματεύομαι τα σημαντικότερα πολιτικά κείμενα του Δάντη, του Μαρσίλιου της Πάδοβας, του Μακιαβέλλι, του Γκουιτσιαρντίνι, του Εράσμου και του Τόμας Μορ, του Λουθήρου, του Καλβίνου και των μαθητών τους, του Βιτόρια και του Σουάρεθ, καθώς και των γάλλων θεωρητικών του συνταγματισμού, συμπεριλαμβανομένων του Μπεζά, του Οτμάν, του Μορναί και ιδίως του Μποντέν... Ο δεύτερος στόχο...

Ντιέγκο Ριβέρα: "Είδες τον κόσμο που προσπάθησε να ξεφύγει η σκέψη του από το αλυσσόδεμα, που αγωνίστηκε για τους περιορισμούς από τον αναγκαστικό κονφορμισμό, διαλυμένο και κατεστραμμένο. Είδες όλους τους συντρόφους σου κατεστραμμένους. Είσαι ακόμη οπτιμιστής;" Λέον Τρότσκι: "Δεν μπορώ να πάψω να πιστεύω στη λογική, στην ανθρώπινη αλληλεγγύη. Όσο γερνάω, τόσο πιο πολύ πιστεύω. Δεν γνώρισα ποτέ μια προσωπική τραγωδία, η ζωή μου ήταν γεμάτη από τις επιτυχημένες φάσεις της επανάστασης. Οι αποτυχίες και οι απογοητεύσεις δεν μπορούν να με κάνουν να σταματήσω να βλέπω πίσω από...

[...] "Ο ηγεμόνας" αποτελείται από 26 κεφάλαια. Στα 11 πρώτα περιγράφονται οι διάφοροι τύποι ηγεμονιών, στα κεφάλαια 12-14 γίνεται λόγος για τα είδη στρατών που υπάρχουν και στα 15-24 -που προκάλεσαν και τις περισσότερες αντιδράσεις- για το ποια πρέπει να είναι η συμπεριφορά των ηγεμόνων. Στο κεφάλαιο 25 εξετάζεται η επίδραση της τύχης στις πολιτικές καταστάσεις και το 26 αποτελεί έκκληση για την απελευθέρωση και ενοποίηση της Ιταλίας. Το ύφος του έργου, απλό, χωρίς στολίδια, δεν είναι αυτό που θα ταίριαζε σε μια σχολαστική πραγματεία της εποχής. Οι λατινικοί τίτλοι των κε...

Τα νομοθετικά σχέδια του Jean - Jacques Rousseau για την Κορσική και την Πολωνία αποτελούν δύο από τα πιο ενδιαφέροντα δείγματα γραφής, προκειμένου να προσεγγίσουμε τη σχέση θεωρίας και πράξης, ένα από τα μείζονα και διαχρονικά ζητήματα στην ιστορία των ιδεών και των κινημάτων. Αν με το "Κοινωνικό Συμβόλαιο" ο πολίτης της Γενεύης χάραξε τον ορίζοντα προς τον οποίο οφείλει και μπορεί να προσανατολιστεί η πολιτική, ακολουθώντας τις προσταγές μιας ηθικής του προσώπου και της κοινότητας, με τις νομοθετικές παρεμβάσεις του για την Κορσική και την Πολωνία επιχειρεί "επί του πεδίο...

Οι "Διευκρινήσεις επί των θυσιών" του Joseph de Maistre θεωρούνται το ιδρυτικό κείμενο της νεώτερης ανθρωπολογίας και της θυσιαστικής πολιτικής θεολογίας. Η αιματηρή θυσία αντιμετωπίζεται ως θεμελιώδης κοσμική σταθερά, από την φυσική τάξη μέχρι την κοινωνική συγκρότηση, καθιστάμενη οικουμενικό φαινόμενο. Με τον τρόπο αυτό διασώζεται όχι μόνο στην βαθύτερη λογική των σύγχρονων εξουσιαστικών ελίτ, αλλά και στην αντίδραση των νοσταλγών του μεσαιωνικού σύμπαντος στην μετά τον Βάκωνα επιστήμη. Η Ελληνική έκδοση συνοδεύεται από μία εκτενή εισαγωγή στην σκέψη του συγγραφέα και την...

Πυρηνικό στοιχείο του "Mein Kampf" είναι το μίσος που διαπερνά όλες τις σελίδες του. Ένα μίσος που, όταν καταλάβει την εξουσία, θα μετασχηματιστεί σε κινητήρια δύναμη η οποία θα οδηγήσει τον γερμανικό λαό και την ανθρωπότητα στη χειρότερη πολεμική καταστροφή της ιστορίας, μέσα από ένα δρόμο σπαρμένο με πτώματα. Ο Χίτλερ μπορεί να επικριθεί, να αποδοκιμαστεί και να καταδικαστεί για οτιδήποτε εκτός από το ότι δεν προειδοποίησε την ανθρωπότητα για τα ανθρωποθυσιαστικά του σχέδια. Γιατί στο "Mein Kampf" υπάρχουν τα πάντα: Η κατάργηση της δηµοκρατίας. Η επιβολή της δικτατορίας....

Ο Carl Schmitt είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της πολιτικής φιλοσοφίας του 20ού αιώνα. Συνήθως οι ερευνητές στέκονται στη συμμετοχή του στο ναζιστικό καθεστώς και υπ' αυτό το πρίσμα σχολιάζουν και ερμηνεύουν τα κείμενα του. Αντίθετα, τα τρία δοκίμια του Γρηγόρη Ανανιάδη αναδεικνύουν όχι μόνο την αξία της θεωρητικής του εργασίας αλλά και την επικαιρότητα των κεντρικών εννοιών του. Ο παρών τόμος αποτελεί μια εξαιρετικά χρήσιμη και πρωτότυπη συνεισφορά στην πολιτική θεωρία τόσο στο ελληνικό όσο και στο διεθνές πλαίσιο. ...Οι έννοιες που με απ...

Στο έργο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη συμπυκνώνονται οι σημαντικότερες ιδέες του ελληνικού κόσμου για τη φύση των πολιτικών κανόνων και της αυτονομίας της πολιτικής. Εδώ ο φιλόσοφος αντιπαρατίθεται στον τύραννο και η προβληματική της συνοχής των πολιτικών σχέσεων αναπτύσσεται ενιαία με ερωτήματα που αφορούν τους σκοπούς της πολιτικής, τις αξίες που πραγματοποιεί και την αγωγή των πολιτών. Η ανάλυση γίνεται σε χώρο εξαρχής αγωνιστικό, διότι παρών είναι πάντα και ο σοφιστής, ο οποίος επιδιώκει τη σχετικοποίηση των αξιών της φιλοσοφικής θεωρίας και τη θεμελίωση της πολιτικής...

O Marie-Jean-Antoine-Nicolas Caritat, μαρκήσιος de Condorcet, διακεκριμένος μαθηματικός με σημαντική προσφορά στην ανάπτυξη της θεωρίας των πιθανοτήτων και την εφαρμογή των μαθηματικών στις κοινωνικές επιστήμες, υπηρέτησε τη Γαλλική Eπανάσταση με ενθουσιασμό και θερμή πίστη. O Κοντορσέ θα ταχθεί υπέρ της δημοκρατίας, αλλά δεν θα ψηφίσει την ποινή του θανάτου για τον Λουδοβίκο ΙΣΤ΄. Tο όνομά του θα συνδεθεί κυρίως με δύο μεγάλα νομοσχέδια, το ένα για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης (1792), το οποίο αποτέλεσε τη βάση αυτού που υιοθετήθηκε τελικά το 1805, και το δεύτ...

Η πολιτική θεωρία τον φιλελευθερισμού είχε αποδείξει από τα μισά του 19ου αιώνα ότι η ελευθερία του πολίτη για την οποία έγιναν επαναστάσεις μετατράπηκε στην περίφημη ελευθερία της αγοράς που παράγει ανισότητα και αδικία. Με αυτή την έννοια, όσο ο παραγόμενος πλούτος συσσωρεύεται στον έναν πόλο τόσο μεγεθύνεται η αθλιότητα στον άλλο δημιουργώντας έτσι βαθύ κοινωνικό χάσμα που οδηγεί σε δομική κρίση. Ωστόσο, η εξέλιξη του φιλελευθερισμού οδηγείται στο κράτος ανάπτυξης και πρόνοιας που ξεπερνώντας τις κρίσεις του στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα μετασχηματίζεται στο ν...