Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το "Χειρόγραφο της Γενεύης" του Ζαν-Ζακ Ρουσσώ αποτελεί το πρώτο σπάραγμα, την πρώτη εκδοχή, του κεφαλαιώδους έργου του Το Κοινωνικό Συμβόλαιο. Είναι το τελικό προσχέδιο το οποίο παρέδωσε ο Ρουσσώ στον εκδότη Μισέλ Ρε τον Δεκέμβριο του 1760, περίπου δύο χρόνια πριν από την οριστική έκδοση του Συμβολαίου. Στο διάστημα που μεσολαβεί το κείμενο δέχεται διαφοροποιήσεις και αναδιατάξεις. Μέσα από το "Χειρόγραφο", δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να παρατηρήσει και να κατανοήσει τις διάφορες εννοιακές μεταστροφές και μεταβάσεις στις οποίες υπόκειται η ρουσσωική φιλοσοφία κα...

[...] O καθηγητής Mortier είναι καθιερωμένη αυθεντία στις σπουδές του δεκάτου ογδόου αιώνα στους τομείς της γαλλικής και ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και της ιστορίας των ιδεών. Σήμερα χάρη στο ογκώδες συγγραφικό και εκδοτικό του έργο αναγνωρίζεται τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική ως ένας από τους πρυτάνεις της μελέτης του Διαφωτισμού. Έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες που εμβαθύνουν και διευρύνουν την κατανόηση μιας κρίσιμης εποχής για τη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού, της ευρωπαϊκής ευαισθησίας και της αυτοσυνειδησίας του νεότερου κόσμου. [...] (Από τον πρόλογο του...

Την 1η Νοεμβρίου του 1755 έγινε ένας ισχυρότατος, καταστρεπτικός σεισμός στη Λισσαβώνα της Πορτογαλίας, ο οποίος έγινε αισθητός μέχρι την Βενετία. Επακολούθησαν τσουνάμι και πυρκαγιές με αποτέλεσμα την καταστροφή μεγάλου μέρους της πόλης. Ο αριθμός των νεκρών έφτασε τις 20.000! Το γεγονός συγκλονίζει την Ευρώπη, τους διανοουμένους και τους απλούς ανθρώπους, που θέτουν ερωτήματα για το ποιος ευθύνεται για την φοβερή καταστροφή: η φύση, ο Θεός ή ο άνθρωπος; Ή όλα αυτά μαζί; Οι διανοούμενοι διασταυρώνουν τα ξίφη τους δίνοντας διάφορες ερμηνείες. Το 1756 ο Βολταίρος δημοσιεύει...

[...] Δεν πρόκειται για ένα πραγματικό λεξικό, υπό την έννοια της συστηματικής, ακριβούς, απόλυτης, εξαντλητικής καταγραφής της γνώσης. Μολονότι καλύπτει πληθώρα θεμάτων, από τη σφαίρα της κοινωνικής και πολιτικής κριτικής, της διερεύνησης των θρησκευτικών αντιλήψεων έως τη σφαίρα της αισθητικής αναζήτησης και της λογοτεχνικής κριτικής, ο Βολταίρος καταφεύγει σε σύντομα κείμενα, άλλοτε διανθισμένα με ανεκδοτικές αφηγήσεις, με εύγλωττους μεταξύ ανωνύμων διαλόγους, με εξωτικά πρόσωπα, άλλοτε προσδίδοντάς τους αμιγώς δοκιμιακό χαρακτήρα, για να καταφερθεί ενάντια στη μεταφυσικ...

Ο Βολταίρος υπήρξε ο πρώτος και πιο δραστήριους από εκείνους που κατέστησαν αισθητές σε όλους διάφορες μισητές πρακτικές, που ακόμη δεν τις είχαν μισήσει, και οι οποίες έδειχναν να είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την άσκηση της δικαιοσύνης. Αφυπνίζει ενδοιασμούς που δεν υπήρχαν, τη φρίκη, που δεν ήταν ακόμη συνειδητή, ως προς ορισμένες διαδικασίες, των οποίων η έλλειψη χρησιμότητας, η αδικία, και η φρικτή αστηρότητα γίνονται αποδεκτές λόγω μιας μακρόχρονης ευπειθούς συνήθειας. Μεταμορφώνεται έτσι σ' ένα είδος νομοθέτη, διαφορετικού είδους, αφού ορίζει, καθιερώνει ένα εντελώς...

Ο Βολταίρος υπήρξε ο πρώτος και ο πιο δραστήριος από εκείνους που κατέστησαν αισθητές σε όλους διάφορες μισητές πρακτικές, που ακόμη δεν τις είχαν μισήσει, και οι οποίες έδειχναν να είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την άσκηση της δικαιοσύνης. Αφυπνίζει ενδοιασμούς που δεν υπήρχαν, τη φρίκη, που δεν ήταν ακόμη συνειδητή, ως προς ορισμένες διαδικασίες, των οποίων η έλλειψη χρησιμότητας, η αδικία και η φρικτή αυστηρότητα γίνονταν αποδεκτές λόγω μιας μακρόχρονης ευπειθούς συνήθειας. Μεταμορφώνεται έτσι σ’ ένα είδος νομοθέτη, διαφορετικού είδους, αφού ορίζει, καθιερώνει ένα εντελώς...

Ρητορεύουμε ασταμάτητα κατά των παθών. Τους καταλογίζουμε τα βάσανα του ανθρώπου και ξεχνούμε πως είναι επίσης πηγή όλων του των απολαύσεων. Αποτελούν ένα στοιχείο της συγκρότησής του, για το οποίο δεν μπορούμε να πούμε ούτε πάρα πολλά καλά ούτε πάρα πολλά κακά. Όμως αυτό που με κάνει να αγανακτώ, είναι ότι δεν τα βλέπουμε ποτέ, παρά μόνον από την κακή τους πλευρά. Λες και θα αποτελούσε προσβολή για τη λογική, αν λέγαμε μια λέξη υπέρ των αντιπάλων της. Ωστόσο, μόνο τα πάθη, και μάλιστα τα μεγάλα πάθη, είναι αυτά που μπορούν να ανεβάσουν την ψυχή στο ύψος των μεγάλων πραγμάτ...

Μετά τα θεμελιώδη πολιτικά έργα του Χομπς και του Λοκ η "Φιλοσοφική και Πολιτική Βιβλιοθήκη" με ιδιαίτερη υπερηφάνεια, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα τη μνημειώδη πραγματεία του Μοντεσκιέ, της οποίας η σημασία εκτείνεται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Επίκαιρη δεν παραμένει μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον το σύμφυτο μαζί της πρόβλημα της πολιτικής ελευθερίας. Εξίσου ενδιαφέρει πάντοτε η σχέση της πολιτειολογικής προβληματικής με την κοινωνιολογική, της ηθικής και της κοινωνικής θεωρίας. Σ' αυτό το κεντρικό έργο του ευρωπαϊκού διαφωτ...

Μετά τα θεμελιώδη πολιτικά έργα του Χομπς και του Λοκ η "Φιλοσοφική και Πολιτική Βιβλιοθήκη" με ιδιαίτερη υπερηφάνεια, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα τη μνημειώδη πραγματεία του Μοντεσκιέ, της οποίας η σημασία εκτείνεται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Επίκαιρη δεν παραμένει μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον το σύμφυτο μαζί της πρόβλημα της πολιτικής ελευθερίας. Εξίσου ενδιαφέρει πάντοτε η σχέση της πολιτειολογικής προβληματικής με την κοινωνιολογική, της ηθικής και της κοινωνικής θεωρίας. Σ' αυτό το κεντρικό έργο του ευρωπαϊκού διαφωτ...

Μετά τα θεμελιώδη πολιτικά έργα του Χομπς και του Λοκ η "Φιλοσοφική και Πολιτική Βιβλιοθήκη", με ιδιαίτερη υπερηφάνεια, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα τη μνημειώδη πραγματεία του Μοντεσκιέ, της οποίας η σημασία εκτείνεται ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα. Επίκαιρη δεν παραμένει μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον η προβληματική του χωρισμού των εξουσιών ούτε μόνον το σύμφυτο μαζί της πρόβλημα της πολιτικής ελευθερίας. Εξ ίσου ενδιαφέρει πάντοτε η σχέση της πολιτειολογικής προβληματικής με την κοινωνιολογική, της ηθικής και της κοινωνικής θε...

Ο Ντ' Αλαμπέρ αρχίζει το δοκίμιό του "Στοιχεία Φιλοσοφίας" δίνοντας μια γενική περιγραφή του πνεύματος που επικρατούσε κατά τα μέσα του 18ου αιώνα. Προλογίζει την περιγραφή του με την παρατήρηση ότι για την πνευματική ζωή των τριακοσίων προηγούμενων χρόνων το ορόσημο που σημαδεύει το κέντρο αυτού του αιώνα υπήρξε πάντα μια σημαντική καμπή. Η Αναγέννηση αρχίζει στα μέσα του 15ου αιώνα· η Μεταρρύθμιση αρχίζει στα μέσα του 16ου αιώνα και στα μέσα του 17ου αιώνα η καρτεσιανή φιλοσοφία μεταβάλλει θριαμβευτικά την όλη εικόνα του κόσμου. Μπορεί άραγε να παρατηρηθεί μια ανάλογη κίν...

"Στόχος πολεμικής σε όλη του την πορεία, ο Διαφωτισμός κατηγορήθηκε για ιδέες που δεν ήταν δικές του και για ιστορικές εξελίξεις που ούτε επιδίωξε ούτε προκάλεσε. Στο πέρασμα των χρόνων απέκτησε μια φήμη που τώρα πια καλύπτει το πρόσωπό του σαν άκαμπτη μάσκα. Η κυρίαρχη εικόνα του Διαφωτισμού σήμερα δεν αποτυπώνει το έργο των ειδικών: Δεν μπορώ να βρω άλλο πεδίο ιστορικής μελέτης, όπου το χάσμα μεταξύ λογιοσύνης και κοινού να ναι τόσο βαθύ και τόσο μοιραίο όσο και στον Διαφωτισμό. Και λέγοντας "κοινό" εννοώ τους καταναλωτές εγχειριδίων και, φοβάμαι, συχνά και τους παραγωγού...

Λίγα έργα έχουν επηρεάσει τόσο πολύ την πολιτική σκέψη όσο το "Κοινωνικό συμβόλαιο" του Ρουσσώ, το ευαγγέλιο της Γαλλικής Επανάστασης. Ο συγγραφέας του, υπογράφοντας ως πολίτης της Γενεύης, δίνει τους όρους και την πλήρη αρχιτεκτονική μιας δημοκρατικής πολιτείας. Το έργο τοποθετείται σε ορισμένα από τα σημαντικότερα ερωτήματα: ποιες είναι οι καταστατικές αρχές μιας πολιτείας δικαίου, πώς λειτουργούν οι θεσμοί της, και πώς η ηθική συνδέεται με την αποτελεσματική πράξη. Βασική συμβολή του "Κοινωνικού συμβολαίου" ήταν ότι απέδωσε την πηγή της κυριαρχίας στον λαό, όπως έχει κα...

Η μικρή τούτη πραγματεία είναι απόσπασμα από ένα ευρύτερο έργο που δοκίμασα να γράψω πριν από χρόνια, χωρίς να υπολογίσω τις δυνάμεις μου, και το παράτησα. Από τα διάφορα κομμάτια που μπόρεσα να ολοκληρώσω, τούτο δω είναι το πιο σημαντικό και μου φάνηκε το πιο κατάλληλο για να δοθεί στη δημοσιότητα. Τα υπόλοιπα δεν υπάρχουν πλέον. Ζαν - Ζακ Ρουσώ

Ανεξάρτητα από τις ιστορικές συνθήκες γένεσής τους, οι ιδέες έχουν τη δική τους αξία και δυναμική. Έτσι και οι ιδέες που αναδείχθηκαν στην τόσο πλούσια και πολυεπίπεδη συζήτηση, στις πόλεις της Σκωτίας του 18ου αιώνα, εξακολουθούν να αποτελούν πολύτιμα κοιτάσματα, θησαυρούς για την παγκόσμια κουλτούρα, που ακόμη στις μέρες μας εμπνέουν την έρευνα και τη σκέψη. Ιδιαιτέρως, τα τελευταία σαράντα χρόνια, το γόνιμο ενδιαφέρον για τον σκωτικό Διαφωτισμό γνωρίζει μία άνευ προηγουμένου άνθιση σε όλο το φάσμα των κοινωνικών επιστημών, σε μία πραγματικά διεθνή συζήτηση. Οι γοητευ...

Τα πρακτικά του συμποσίου αρθρώνονται στις ενότητες: - Τυπογραφείο και εκδόσεις (εισηγήσεις των Giles Barber, Robert Danton, Francis Walton) - Μηχανισμοί διακίνησης και διάδοση (εισηγήσεις των Elizabeth L. Eisenstein, Hans-Joachim Koppitz, H.-J. Martin, Γ.Δ. Μπώκου, Francoise Parent, Εμμ. Ν. Φραγκίσκου) - Το βιβλίο μέσα στο κοινωνικό σώμα (εισηγήσεις των Άλκη Αγγέλου, Κ.Θ. Δημαρά, Loukia Droulia, Π. Μάρκου Φώσκολου) - Βιβλίο και συλλογικές νοοτροπίες (εισηγήσεις των Ρωξάνης Δ. Αργυροπούλου, Γιάννη Καρά, Αικατερίνης Κουμαριανού, Αλέξη Πολίτη, Τριαντάφυλλου Ε. Σκλαβενίτη)...