Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Οι μελέτες που φιλοξενούνται σε αυτόν τον τόμο εξετάζουν την αλληλεπίδραση φιλοσοφίας και ρητορικής στην κλασική Αθήνα, αναλύοντας μια σειρά από σχετικά ερωτήματα, όπως: Γιατί ο "ρήτορας" Ισοκράτης περιγράφει το δικό του αντικείμενο ως "φιλοσοφία"; Πόσο μακριά από τους φιλοσόφους βρίσκεται ο ίδιος όταν μιλάει για ηθικές έννοιες; Πώς και γιατί ο Πλάτων αξιοποιεί τις τεχνικές της ρητορικής; Πόσο αποκομμένο είναι το ενδιαφέρον του Αριστοτέλη για τη δομή των επιστημονικών προτάσεων από την ενασχόλησή του με το τι συνιστά και πώς συγκροτείται ένα επιχείρημα; Ποιος είναι ο ρόλος...

Ο πρώτος τόμος περιέχει εκτενές εισαγωγικό σημείωμα του επιμελητή για τη σημασία του έργου του Λυσία, τη ρητορεία, το πολιτικό και κοινωνικό κλίμα της εποχής, τα κυριότερα ιστορικά γεγονότα (με χρονολογικό πίνακα), καθώς και τους λόγους "Υπέρ αδυνάτου", "Υπέρ Αριστοφάνους χρημάτων" και "Υπέρ του Ερατοσθένους φόνου" (στο πρωτότυπο και σε μετάφραση).

Ένας από τους λόγους τους λυσιακού corpus που έχουν σχεδόν αγνοηθεί από τη νεότερη φιλολογική έρευνα είναι ο εικοστός, ο επιγραφόμενος "Υπέρ Πολυστράτου", του οποίου η γνησιότητα έχει εντονότατα αμφισβητηθεί. Δεν υπάρχει γι' αυτόν σε ολόκληρο τον 20ό αι. ούτε αναλυτική ερμηνευτική έκδοση ούτε ειδική μονογραφία. Οι παλαιότεροι μελετητές συγκλίνουν στην εκτίμηση ότι πρόκειται για έναν από τους λιγότερο ελκυστικούς λόγους του corpus. Η εκτίμηση αυτή οφείλεται κυρίως στη χαλαρότητα της δομής, στην τραχύτητα του ύφους και στην ελλειπτική και ενίοτε σκοτεινή διατύπωση. [...]

Η "Ρητορική" είναι κείμενο με πρακτική στόχευση: είναι το εγχειρίδιο του ρήτορα, μέθοδος συγγραφής πολιτικών, δικανικών και επιδεικτικών λόγων. Όμως δεν είναι απλή συσσώρευση συνταγών επιτυχίας. Ο Αριστοτέλης δέχεται πως η ρητορική είναι σύστημα, με αυτάρκεια και μεθοδικότητα, το οποίο μπορεί να διατυπωθεί ως ολοκληρωμένη θεωρία, δηλαδή ως τέχνη, με την αρχαία έννοια του όρου. Η θέση αυτή αναγγέλλεται με το ξεκίνημα του έργου και υποστηρίζεται έμπρακτα, τρόπον τινά, με τον ίδιο το σχεδιασμό και την εκτέλεση της πραγματείας. Η "Ρητορική" είναι διπλό βιβλίο: εγχειρίδιο και φι...

Το "Ρητόρων Διδάσκαλος" του Λουκιανού αποτελεί καταλυτική σάτιρα για τους ρήτορες και τη ρητορική εκπαίδευση της εποχής των Αντωνίνων. Ο μοναδικός Έλληνας σατιρικός συγγραφέας συνοψίζει σε λίγες σελίδες όλη του την επαγγελματική εμπειρία από τα χρόνια που ασκούσε το επάγγελμα του ρήτορα. Το έργο με οξύτατη, σχεδόν πικρή, πέννα στηλιτεύει τα ανδρείκελα που λυμαίνονται και διαβρώνουν τον δημόσιο χώρο. Αίρεται κατ' αυτόν τον τρόπο στη σφαίρα που διακωμωδεί την αντίθεση μεταξύ του είναι και του δοκείν και υπακούει στη διακήρυξη του Λουκιανού: "Δουλειά μου είναι να μισώ την αλαζ...

[...] Η ανά χείρας εργασία αποτελεί την πρώτη αυτοτελή ερμηνευτική έκδοση του λόγου "Προς Φαίνιππον". Κίνητρο για την εκπόνησή της στάθηκε η πεποίθησή μου ότι το έργο αυτό αξίζει μεγαλύτερης προσοχής, ας είναι και ως δείγμα μη λογογραφική παραγωγής που τοποθετείται στο μεταίχμιο της κλασικής και της ελληνιστικής σε μια εποχή, δηλ. που η αττική ρητορεία -η οποία ως γνωστόν συμπορεύεται με τη δημοκρατία- πνέει πλέον τα λοίσθια. [...] (από τον πρόλογο του μεταφραστή)

[...] Ο Πλάτων χλευάζει τη ρητορική. Σε όλους τους διαλόγους του επιτίθεται με σφοδρότητα εναντίον των σοφιστών ως δασκάλων της ρητορικής. Η στάση του απέναντι στη ρητορική είναι εξαιρετικά εχθρική, όπως εκδηλώνεται άμεση και καταγγελτική στον Γοργία, σατιρική και ειρωνική στον Μενέξενο και φαινομενικά μετριασμένη στον Φαίδρο. Στη νεότερη φιλοσοφία η σύγκρουση κορυφώθηκε στην αντίθεση Kant και Νietzsche, που αντιπροσωπεύουν τις πιο ακραίες εκδοχές της. Ο Kant υποστηρίζει ότι η ρητορική "ως τέχνη που υπηρετεί τις ανθρώπινες αδυναμίες για τους δικούς της σκοπούς (όσο καλοί...

Ο Επιτάφιος αναλύεται λεπτομερώς, προσαρμόζεται στην σύγχρονη ρέουσα γλώσσα μας, επίσης παρουσιάζονται οι βασικοί συντελεστές του έργου, Περικλής, Θουκυδίδης και Ασπασία.

Το παρόν υπόμνημα φιλοδοξεί να αξιοποιήσει την πρόοδο και την εξέλιξη της διεθνούς επιστημονικής έρευνας, αναδεικνύοντας πτυχές του ρητορικού κειμένου, οι οποίες δεν έχουν ακόμα συζητηθεί εκτενώς και αποτιμηθεί δεόντως στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία. Θέματα όπως η "επιτέλεση" (γνωστή κυρίως με τον αγγλικό όρο performance) και σύγχρονες θεωρίες για την αναμόχλευση συναισθημάτων, την επίδραση της ρητορικής γλώσσας στο ακροατήριο των λόγων και τη χρήση στρατηγημάτων πειθούς είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης διεθνούς επιστημονικής έρευνας και συγγραφής, τα ο...

Το παρόν υπόμνημα φιλοδοξεί να αξιοποιήσει την πρόοδο και την εξέλιξη της διεθνούς επιστημονικής έρευνας, αναδεικνύοντας πτυχές του ρητορικού κειμένου, οι οποίες δεν έχουν προσώρας συζητηθεί εκτενώς και αποτιμηθεί δεόντως στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία. Πέρα από τα κατά τεκμήριο παραδοσιακά χαρακτηριστικά ενός υπομνήματος -ήτοι την κατατοπιστική και λεπτομερή εισαγωγή, που συνοδεύεται από μετάφραση του αρχαιοελληνικού πρωτοτύπου-, στο ανά χείρας υπόμνημα δίνεται έμφαση στον σχολιασμό του κειμένου υπό το πρίσμα των πορισμάτων της σύγχρονης διεθνούς έρευνας και με γνώμονα την...

Η τέχνη του ρήτορα έγκειται στο να μην αφήσει ποτέ να διαφανεί το τεχνητό. Εξ ου και το χαρακτηριστικό ύφος, το οποίο όμως είναι προπάντων ένα προϊόν υψηλής τέχνης, όπως ακριβώς και η "φυσικότητα" του καλού ηθοποιού. Ο αληθινός ρήτορας μιλάει έχοντας ως βάση το ήθος του υπ' αυτόν αντιπροσωπευόμενου προσώπου ή πράγματος. Εφευρίσκει τις καλύτερες απολογίες και επιχειρήματα (που συνήθως μόνον ο εγωισμός ανακαλύπτει), τα πιο πειστικά λόγια και τους τρόπους του λέγειν. Το αξιοσημείωτο σ' αυτόν τον ρήτορα είναι ότι μέσω της τέχνης του, μέσω μιας αλλαγής προσώπων και μιας σωφροσύ...

[...] Η μελέτη έχει δύο δομικά χαρακτηριστικά: το καταλογογραφικό και το τμήμα της ανάλυσης των επί μέρους παραθεμάτων (104 τον αριθμό). Το πρώτο "τεχνιτεύεται" μιαν ιδέα του πώς ο φιλόσοφος θα μπορούσε να είχε καταρτίσει ένα σχέδιο συγκεντρωτικό των διαθέσιμων παραθεμάτων και των αντίστοιχων τόπων της ρητορικής του πραγματείας -μέσα από τις παραδόσεις του στο Λύκειον- για να τα "κατασκευάση" προς έκδοση σε ένα πολυσυζητημένο ως προς την ενότητά του -αλλά οπωσδήποτε συνηρτημένο- σύνολο περί της ρητορικής τέχνης. Το τμήμα της ανάλυσης είναι το στοιχειωδέστερο δυνατό ως προς...

Στον τόμο αυτόν, τον 35ο στη σειρά "Αρχαίοι Συγγραφείς" των εκδόσεων "Ζήτρος", παρουσιάζονται τέσσερις λόγοι του μεγαλύτερου Έλληνα ρήτορα της αρχαιότητας, του Δημοσθένη. Ο πρώτος Φιλιππικός θίγει το Βορειοελλαδικό πρόβλημα, το Μακεδονικό ζήτημα. Ένα πρόβλημα που θα απασχολεί τον Δημοσθένη σε όλη την πολιτική του σταδιοδρομία από το 352 π.Χ. και πέρα. Ο λόγος αυτός είναι ένα πολιτικό μανιφέστο, αλλά και ένα λογοτεχνικό έργο υψηλής τέχνης, όπου αναδεικνύεται ο ρήτορας προγραμματικά με όλο του το πάθος, τη διεισδυτικότητα και τη δύναμη της σκέψης του. Οι τρεις Ολυνθιακοί...

Το συγκεκριμένο έργο, αποτελεί μια εργασία σχετική με τον Ισοκράτη. Το πρώτο μέρος πραγματεύεται την ιστορία της ρητορικής τέχνης από τις πρώτες στιγμές της ως την περίοδο της δεύτερης Σοφιστικής. Μας εισαγάγει στο πνεύμα της εποχής του Ισοκράτη και μας προετοιμάζει να παρακολουθήσουμε πιο εύκολα το δεύτερο μέρος. Στο δεύτερο μέρος αναλύεται ο ρήτορας Ισοκράτης, που ακόμη και σήμερα παραμένει επίκαιρος και, για να τον κατανοήσουμε, οφείλουμε να ανατρέξουμε συχνά στις σελίδες του κειμένου του. Αναπτύσσονται όλοι οι πολιτικοί λόγοι και οι επιστολές του, έργα σημαντικής πολιτι...

Η ρητορική υπήρξε το αγαπημένο παιδί της σοφιστικής και ο Ισοκράτης είναι ο τελευταίος μεγάλος σοφιστής της κλασικής περιόδου: ο ρήτορας, ο παιδαγωγός, ο πολιτικός. Στον "Ευαγόρα" διαπλέκονται και οι τρεις ιδιότητες· αποτελούν την κεντρική κατεύθυνση της ισοκρατικής "λόγων παιδείας". Ο Ευαγόρας καταγράφεται στην έρευνα ως ρηξικέλευθη τομή στην εξέλιξη του ρητορικού εγκωμίου, επειδή τη θέση ενός μυθικού εγκωμιαζομένου προσώπου καταλαμβάνει ένα σύγχρονο ιστορικό πρόσωπο, ο Κύπριος βασιλιάς Ευαγόρας. Με αυτό το φιλόδοξο εγχείρημα ο Ισοκράτης άσκησε καθοριστική επίδραση στην εξ...

Βασικός σκοπός του βιβλίου είναι να προσφέρει σε όλους εκείνους που μελετούν το συγκεκριμένο έργο του Θουκυδίδη τα απαραίτητα γλωσσικά και ερμηνευτικά στοιχεία που θα τους βοηθήσουν στην ουσιαστικότερη κατανόηση του κειμένου. Η ερμηνευτική προσέγγιση μέσω ιδεολογικών και πραγματολογικών σχολίων αποσκοπεί στο να επισημάνει ο αναγνώστης τα κύρια χαρακτηριστικά της αθηναϊκής δημοκρατίας αλλά και του αθηναίου πολίτη, που συνδύαζε ενεργητική συμμετοχή στα κοινά και επιμέλεια στις ιδιωτικές του υποθέσεις. Η αισθητική προσέγγιση του κειμένου συμβάλλει στην ανάδειξη του πυκνού...

Ο 4ος αιώνας π.Χ. δεν είναι ο πρώτος ευρετής της ρητορικής τέχνης, αποτελεί όμως το ουσιαστικό πεδίο δράσης της: συνέβαλε τόσο αποφασιστικά στην ανάπτυξή της, ώστε η τέχνη του λόγου να επιτύχει, ειδικά αυτή την περίοδο και παρά τη φιλοσοφική κριτική, έναν εντυπωσιακό θρίαμβο. Η διάδραση μεταξύ ρήτορα και ακροατηρίου, τα πάθη και η δυσπιστία των πολλών μπροστά στην υπεροχή του ενός, αλλά και η αγωνία του ενός, ως συμβούλου και πολιτικού ηγέτη, είναι η πεμπτουσία της ρητορικής του 4ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Bernhard Zimmermann (Πανεπιστήμιο Freiburg Γερμανίας),...