Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ποιοι ήταν οι Ινδοευρωπαίοι, πού και πότε εμφανίστηκαν στο προσκήνιο, ποια ήταν η γλώσσα τους και τα πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά; Πώς μελετάται η προϊστορία τους και πώς αποκαθίσταται η γλώσσα τους; Πόσο ρεαλιστικές είναι οι αποκαταστάσεις των ιστορικών γλωσσολόγων; Αυτά είναι ορισμένα μόνο από τα ερωτήματα που αναζητούν απαντήσεις στις σελίδες του βιβλίου. Ανάμεσα στα θέματα που θίγονται είναι: η γλωσσική και η πολιτισμική αποκατάσταση, η γλωσσολογική παλαιοντολογία, η σχέση της γλωσσολογίας με άλλες επιστήμες, η ετυμολογική έρευνα, η ποιητική γλώσσα των Ινδοευρωπαίων,...

Ο παρών τόμος είναι ο πρώτος εκδοτικός καρπός μιας δεκαετούς πορείας εστιασμένης στη μελέτη του προφορικού λόγου που συντελείται στο πλαίσιο του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών. Περιλαμβάνει 18 εργασίες πάνω στη χρήση της ελληνικής στην προφορική επικοινωνία και καλύπτει μια ευρεία γκάμα γλωσσικών φαινομένων που - πέρα από τα συγκεκριμένα γλωσσικά στοιχεία με τα οποία πραγματώνονται - μπορούν να υπαχθούν στις εξής γενικότερες κατηγορίες: δομή και οργάνωση της συνομιλίας, διαπραγμάτευση και διαφωνία, επανάληψη-αναδιατύπωση, συγκρότηση ταυτοτήτων/συλλογικοτήτων.

Το έμμετρο "Θανατικόν της Ρόδου" του Εμμανουήλ/Μανόλη Λιμενίτη (γνωστού παλιότερα ως Γεωργηλλά) αναφέρεται στην επιδημία πανούκλας που ξέσπασε στην ιπποτοκρατούμενη πόλη της Ρόδου τον Οκτώβριο του 1498. Ακολουθώντας μια παραδοσιακή χριστιανική κοσμοθεωρία, που αποδίδει τις φυσικές και άλλες καταστροφές στις αμαρτίες των ανθρώπων, κυρίως στον ελεύθερο ερωτισμό, στα τυχερά παιχνίδια και στην απληστία, ο ποιητής παρουσιάζει την επιδημία ως δίκαιη θεία τιμωρία. Το ποίημα διαθέτει και στοιχεία "ιστορικού θρήνου", που γίνεται λυρικότερος με τη χρήση πολλών κοινωνικοανθρωπολογι...

Ακούγεται συχνά, και είναι σωστή, η άποψη ότι για τους μεγάλους συγγραφείς της αρχαιότητας κάθε γενιά δημιουργεί τη δική της μετάφραση. Είναι όμως εξίσου σωστό πως ορισμένες μεταφράσεις, καταξιωμένες για την πιστότητα, την ποιότητα και το ήθος τους, γίνονται με τη σειρά τους κλασικά κείμενα. Τέτοια έργα με διαχρονική αξία είναι αναντίρρητα και οι μεταφράσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας που σμίλεψαν ο Ν. Καζαντζάκης και ο Ι. Κακριδής, σπουδαία μνημεία νεοελληνικού λόγου που κέρδισαν την εκτίμηση των φιλολόγων και την αγάπη των αναγνωστών από τότε που πρωτοκυκλοφόρησαν, το...

Ακούγεται συχνά, και είναι σωστή, η άποψη ότι για τους μεγάλους συγγραφείς της αρχαιότητας κάθε γενιά δημιουργεί τη δική της μετάφραση. Είναι όμως εξίσου σωστό πως ορισμένες μεταφράσεις, καταξιωμένες για την πιστότητα, την ποιότητα και το ήθος τους, γίνονται με τη σειρά τους κλασικά κείμενα. Τέτοια έργα με διαχρονική αξία είναι αναντίρρητα και οι μεταφράσεις της "Ιλιάδας" και της "Οδύσσειας" που σμίλεψαν ο Ν. Καζαντζάκης και ο Ι. Κακριδής, σπουδαία μνημεία νεοελληνικού λόγου που κέρδισαν την εκτίμηση των φιλολόγων και την αγάπη των αναγνωστών από τότε που πρωτοκυκλοφόρησαν,...

Το σύντομο ποίημα "Της Κρήτης ο χαλασμός" (γνωστότερο ως "Η συμφορά της Κρήτης") του Μανόλη Σκλάβου αποτελεί τη σημαντικότερη λογοτεχνική πηγή για τον σεισμό του 1508, που συγκλόνισε τη βενετοκρατούμενη τότε Κρήτη και έγινε αισθητός μέχρι τη Μ. Ασία και την Κύπρο. Η έντασή του ήταν μεγάλη και η διάρκειά του, όπως την περιέγραψε ο βενετός διοικητής της Κρήτης: "όσο χρειάζεται κανείς για να πει λίγο βιαστικά το Πάτερ ημών". Ειδικά για τον Χάνδακα/Κάστρο (το σημερινό Ηράκλειο) ο σεισμός ισοπέδωσε τη μισή πόλη τη νύχτα της 29ης Μαΐου 1508 - 55 χρόνια ακριβώς ύστερα από την Άλωσ...

Η "Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα" σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Την ευθύνη του σχεδιασμού είχε ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.-Φ. Χριστίδης. Πρόκειται για συλλογικό έργο που αποτελείται από 127 κείμενα, συμβολές 80 περίπου Ελλήνων και ξένων ερευνητών. Εξετάζει την ιστορική πορεία της αρχαίας ελληνικής από την ινδοευρωπαϊκή ως την ύστερη αρχαιότητα, εντάσσοντάς την στο τρίπτυχο γλώσσα-ιστορία-πολιτισμός. Στο έργο προτάσσετα...

Το βιβλίο αυτό εισηγείται μια δοκιμαστική ανάγνωση της Οδύσσειας με βάση τον αμφίσημο χαρακτήρα που παρουσιάζουν οι τέσσερις πρώτες ραψωδίες του έπους: οι θεοί γνωρίζουν ότι ο Οδυσσέας είναι ζωντανός και προορισμένος πια να γυρίσει στην Ιθάκη· οι άνθρωποι θεωρούν τον Οδυσσέα αφανισμένο και νεκρό. Από τη συμβολή θεϊκής γνώσης και ανθρώπινης άγνοιας παράγεται μια διαλογική διάζευξη: ο Οδυσσέας μπορεί να ζει, μπορεί και να είναι πεθαμένος. Έτσι ξεκινά το έργο, και αυτό είναι ένα πρώτο δείγμα ποιητικής διαλεκτικής στην Οδύσσεια. Στην προεπική παράδοση ο Οδυσσέας είναι πολύτρ...

Στην έκδοση αυτή συγκεντρώνονται 67 κείμενα του Α. Δελμούζου για τη γλώσσα και την εκπαίδευση, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ χρονολογικό φάσμα, από το 1907 έως το 1954. Κεντρικός και αμετάβλητος άξονας της σκέψης και της δράσης του Δελμούζου είναι η πεποίθηση ότι η εκμάθηση της γλώσσας και συγκεκριμένα της δημοτικής αποτελούσε το άκρως απαραίτητο μέσο για να επιτευχθεί ένας «ευγενέστερος» σκοπός, η καθιέρωση της λαϊκής εθνικής παιδείας. Σύμφωνα με τον Δελμούζο, "η γλώσσα δεν είναι σκοπός αλλά μέσον· μέσον επικοινωνίας και μορφώσεως των ανθρώπων. Δεν υπάρχομεν δια να την εξυπη...

Στο βιβλίο μελετάται η γλώσσα της τηλεοπτικής ενημέρωσης στη χώρα μας από τη Μεταπολίτευση και μετά. Γίνεται σαφές ότι η τηλεοπτική γλώσσα των τελευταίων δεκαετιών καθορίστηκε από δύο συντεταγμένες: τη θεσμική λύση του γλωσσικού ζητήματος, που οδήγησε στην προοδευτική διαμόρφωση της κοινής νεοελληνικής, και το τέλος της "μονοφωνίας" της κρατικής τηλεόρασης, που συνοδεύτηκε από την ορμητική είσοδο των ιδιωτικών καναλιών και την εδραίωσή τους στη σφαίρα της δημόσιας επικοινωνίας.

Οι "Λόγοι διδακτικοί του πατρός προς τον υιόν" του βενετοκρητικού φεουδάρχη και ποιητή Μαρίνου Φαλιέρου είναι ένα δημώδες παραινετικό ποίημα του πρώτου μισού του 15ου αιώνα. Έχει αποδέκτη τον γιο του ποιητή, τον Μάρκο, αλλά αποτυπώνει και γενικότερα προβλήματα της αρχοντικής κοινωνίας στη βενετοκρατούμενη Κρήτη: τις σχέσεις με τους χωρικούς και την αντιμετώπιση καινούργιων κοινωνικών δεδομένων, όπως η ανατροφή των αγοριών, η διεύθυνση μιας οικογένειας, οι απειλές που απορρέουν από τον πλούτο και τη χλιδή, ο χειρισμός του δεύτερου γάμου και οικονομικών-κληρονομικών ζητημάτων...

Το βιβλίο λειτουργεί ως συμπληρωματικό του " Ορίστε! Ελληνικά για αρχάριους". Αποτελείται από 10 ενότητες, που αντιστοιχούν στις 10 ενότητες του βιβλίου του σπουδαστή, στις οποίες παρουσιάζονται διαφορετικές επικοινωνιακές καταστάσεις (συστάσεις/γνωριμίες, μετακινήσεις, κοινωνική ζωή, αγορά, διαμονή, ψυχαγωγία, δημόσιες υπηρεσίες, διατροφή, γιορτές, υγεία κτλ.). Επιδίωξή του είναι η επιπλέον εξάσκηση στις γλωσσικές δεξιότητες και σε επικοινωνιακές γλωσσικές δραστηριότητες (κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου). Συνοδεύεται από cd, το οποίο περιέχει τις ηχογρα...

Ο "Έπαινος των γυναικών" είναι ένα ανώνυμο δημώδες ποίημα του τέλους του 15ου αιώνα, μάλλον κρητικής προέλευσης, σε ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους, ιαμβικούς ή τροχαϊκούς, στίχους. Τυπώθηκε για πρώτη φορά μόλις το 1905. Το ποίημα έχει αντιγυναικείο και σατιρικό/παραδειγματικό, κάποτε και ωμό, περιεχόμενο και σχολιάζει καινοφανή πολιτισμικά δεδομένα της εποχής του σχετικά με την κοινωνική υπόσταση των γυναικών. Παρουσιάζει τα ηθικά ελαττώματα και τις ανάρμοστες συμπεριφορές των παρθένων κοριτσιών, των παντρεμένων γυναικών και των χηρών, καθορίζοντας το αρμόζον και το μη αρμό...

Το βιβλίο αποτελεί μετάφραση από τα αγγλικά ενός κλασικού εγχειριδίου για τις συγκριτικές σπουδές των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών και φιλολογιών ("Indo-European Poetry and Myth", 2007). Οι Ινδοευρωπαίοι, ομιλητές μιας προϊστορικής γλώσσας από την οποία κατάγονται σχεδόν όλες οι σύγχρονες γλώσσες της Ευρώπης και πολλές της νότιας Ασίας, έζησαν πριν έξι περίπου χιλιετίες στις στεπώδεις περιοχές στα βόρεια της Μαύρης και της Κασπίας Θάλασσας. Αντικείμενο του βιβλίου είναι η συγκριτική εξέταση των στοιχείων που αφορούν τις ποιητικές, θρησκευτικές και μυθολογικές παραδόσεις των ινδοε...

O τόμος αυτός είναι ο έβδομος της εννεάτομης σειράς "The Cambridge History of Literary Criticism", η οποία αποτελεί μια συνολική ιστορική επισκόπηση της κριτικής της λογοτεχνίας του δυτικού κόσμου, από την κλασική αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και έχει ως αντικείμενό της τόσο τη θεωρία της λογοτεχνίας όσο και την κριτική της πράξη. Αναλαμβάνοντας να εξιστορήσει τις θεωρητικές και μεθοδολογικές διαδρομές των γραμματολογικών σπουδών από την κλασική αρχαιότητα έως την αυγή του 21ου αιώνα, η εννεάτομη σειρά "Cambridge History of Literary Criticism" συνιστά ένα εντυπωσιακό κριτικό εγ...

Το "Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης" είναι ένας από τους ωραιότερους και δημωδέστερους ιστορικούς "θρήνους" για την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Μέσα σε 118 στίχους περιγράφει ρεαλιστικά όχι μόνον τις πολεμικές σκηνές της πολιορκίας αλλά και τα δεινά των υπόδουλων χριστιανών αμέσως μετά την Άλωση, και ανασυνθέτει, με λυρικό και τραγικό τρόπο, την προσωπικότητα του τελευταίου αυτοκράτορα της Ρωμανίας Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Πίσω από τον ανώνυμο δημιουργό του βρίσκεται ίσως ένας ποιητής λόγιος, καλά ενημερωμένος ιστορικά, αλλά και γνώστης της λαϊκής ποίησης, αφού δι...

Το Πρόγραμμα αυτό είναι απολύτως εναρμονισμένο στις προδιαγραφές των εκπαιδευτικών αρχών της Πολιτείας της Νέας Υόρκης για την εκμάθηση ξένων γλωσσών, έτσι όπως περιγράφονται στο New York State Syllabus: Modern Languages for Communication. Η διάρθρωσή του είναι η εξής: Προτάσσεται Εισαγωγή, στην οποία περιγράφεται η Μεθοδολογία σύνταξής του και καθορίζονται οι γενικοί στόχοι του. Ακολουθεί η Περιγραφή της δομής του, παρουσιάζονται οι Δείκτες επίδοσης για το Α΄ Επίπεδο ελληνομάθειας και παρατίθενται οι Θεματικές ενότητες, οι οποίες καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα του βι...

Το έβδομο και τελευταίο εγχειρίδιο της σειράς "Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση" επιγράφεται "Η αρχαία ελληνική τέχνη και η ακτινοβολία της" και αποτελεί συνεργατικό πόνημα του ζεύγους Μανόλη και Αλεξάνδρας Βουτυρά. Προκαταβάλλονται με δίκαιη, πιστεύω, έμφαση δύο δυσεύρετες αρετές του εγχειριδίου. Η μία αρετή αποτυπώνεται ήδη στη διαίρεση του εγχειριδίου σε δύο σχεδόν ισότιμα μέρη. Το πρώτο, συνταγμένο από τον Μανόλη Βουτυρά, είναι εξ ορισμού αρχαιολογικό και επιγράφεται "Αρχαία ελληνική τέχνη". Εξελισσόμενο σε οκτώ έντιτλα κεφάλαια, καλύπτει με επάρκε...

Από "φωτισμένος" σωτήρας άγιος των παράβολων του βουδισμού στην Ασία και την Άπω Ανατολή έως πρωταγωνιστής ρεαλιστικών "νεοτερικών διηγημάτων" στην ιβηρική Δύση, και από θυμόσοφος ήρωας ενός γραμματικού Σάξονα στον προσκανδιναβικό Βορρά έως εκβιαστής της αλήθειας στις χωρίς τέλος προσθήκες των "Παραμυθιών της Χαλιμάς" στον βορειοαφρικανικό Νότο, ο σοφός γέρος εκτιμητής που βρίσκει αλάθητα και απομυθοποιητικά το σκάρτο πίσω από την πλανερή βιτρίνα φανταχτερών/εντυπωσιακών αντικειμένων, ζώων και ανθρώπων δεν ξέχασε να σταθμεύσει κάμποσες φορές και στην παλιότερη λογοτεχνία μα...

Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην ιστορική γλωσσολογία και τη φιλολογία; Αυτό είναι το βασικό ερώτημα που διερευνάται στο βιβλίο. Ύστερα από μια ιστορική εισαγωγή και ορισμένες διευκρινιστικές και ορολογικές επισημάνσεις, γίνεται συστηματική πραγμάτευση επιμέρους ζητημάτων που συγκροτούν την αποκαλούμενη "γλωσσοφιλολογική προσέγγιση", όπως είναι η ετυμολογία, η κριτική επεξεργασία των κειμένων, η ποιητική γλώσσα, η μελέτη των διαλέκτων, ενώ αναζητούνται περαιτέρω σύμμαχοι της ιστορικής γλωσσολογίας στην αρχαιολογία, στη μελέτη του πολιτισμού, στη σχέση γλώσσας και μύθου· ένα...