Πτωχολέων

Από "φωτισμένος" σωτήρας άγιος των παράβολων του βουδισμού στην Ασία και την Άπω Ανατολή έως πρωταγωνιστής ρεαλιστικών "νεοτερικών διηγημάτων" στην ιβηρική Δύση, και από θυμόσοφος ήρωας ενός γραμματικού Σάξονα στον προσκανδιναβικό Βορρά έως εκβιαστής της αλήθειας στις χωρίς τέλος προσθήκες των "Παραμυθιών της Χαλιμάς" στον βορειοαφρικανικό Νότο, ο σοφός γέρος εκτιμητής που βρίσκει αλάθητα και απομυθοποιητικά το σκάρτο πίσω από την πλανερή βιτρίνα φανταχτερών/εντυπωσιακών αντικειμένων, ζώων και ανθρώπων δεν ξέχασε να σταθμεύσει κάμποσες φορές και στην παλιότερη λογοτεχνία μας. Στην παρακμασμένη και τεμαχισμένη ελλαδική Ρωμανία των Παλαιολόγων, στη σταυροφορικά αποτυχημένη Κύπρο των Λουζινιάν, στον οθωμανο-δυναστευόμενο ελληνισμό του 17ου αιώνα και στον φιλοπερίεργο φαναριώτικο κόσμο της Πόλης, των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών και του Αγίου Όρους στις απαρχές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, η ιστορία αυτού του (διόλου αδρανούς ή μοιρολάτρη) Νέου Ιώβ γνώρισε πολλές εκδοχές, διαφορετικές στο περιεχόμενο και στη γλωσσική μορφή· σχεδόν πάντα, όμως, στο αιρετικό και, συνήθως, αγαπημένο από τη σάτιρα σύντομο τροχαϊκό μέτρο. Νεότεροι φιλόλογοι συμπεριέλαβαν τις εκδοχές αυτές κάτω από τον αινιγματικό, μα φορτισμένο από χρησμολογική ελπίδα, τίτλο-"ομπρέλα" "Πτωχολέων". Στο μικρό αυτό βιβλίο ρίχνονται μερικές ματιές σ' αυτό το πλούσιο ποιητικό υλικό και σε συναφή ξένα κείμενα. Ο συγγραφέας του θα χαρεί αν τούτη η πολύ όψιμη μετεμψύχωση της σχολαστικής διδακτορικής του διατριβής (1978), απαλλαγμένη πια από τα περισσότερα παχάκια της, καταφέρει να κερδίσει καινούριους αναγνώστες της διδακτικής όσο και χιουμοριστικά προκλητικής ιστορίας που παρουσιάζει.