Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Στον παρόντα τόμο, ο αναγνώστης βρίσκει συγκεντρωμένες τις μεταφράσεις των έργων του Τζόζεφ Κόνραντ "Τυφώνας", "Φάλκ" και "Τα νιάτα" από τον Άγγελο Τερζάκη. Το ελληνικό κοινό έχει την ευκαιρία με τον τρόπο αυτό να απολαύσει σήμερα τρία κλασικά κείμενα της αγγλικής λογοτεχνίας σε μετάφραση ενός κλασικού της ελληνικής λογοτεχνίας.

Ο "Τυφώνας" είναι αυτό που λέει το όνομά του: η πάλη ενός καραβιού και του καπετάνιου του με την υγρή άβυσσο που καθώς το περιτριγυρίζει απειλεί να καταπιεί τα πάντα. Καράβι και καπετάνιος θα δώσουν τη μάχη και, δείχνοντας μιας απίστευτη αντοχή, θα κρατηθούν σώοι ως το τέλος. Ο Κόνραντ εικονογραφεί την πάλη με τον τυφώνα με εξαιρετικά έντονα χρώματα, αλλά χωρίς το παραμικρό στοιχείο υπερβολής: όλα μοιάζουν στο κείμενο ιδανικά τοποθετημένα στη θέση τους, σε έναν αφηγηματικό οργανισμό που ανασαίνει με μεγάλες, τεράστιες αναπνοές.

Το αφηγηματικό χάρισμα, η ποιητική και υπαινικτική γραφή -στοιχεία που κατέταξαν τον Τερζάκη στους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς του αιώνα μας- αναδεικνύονται σε όλη τους την έκταση στο συμπυκνωμένο και απαιτητικό είδος γραφής που λέγεται διήγημα. Αλλά και η στοχαστική δυνατότητα, άλλο χαρακτηριστικό του μεγάλου δοκιμιογράφου Τερζάκη, ξεπετάγονται με δύναμη από τα διηγήματα αυτά παραμερίζοντας βίαια οτιδήποτε τεχνητό και επικαιρικό, αφήνοντάς μας μια γεύση μελαγχολική, γεύση από μεγάλες στιγμές της λογοτεχνίας, από τις μεγάλες στιγμές της ζωής.

Από δημοσιεύματα του γαλλικού τύπου βλέπω ότι πολλοί εκεί συγκινήθηκαν επειδή πρόκειται να πουληθεί σε δημοπρασία το σπίτι όπου πέθανε ο Ιβάν Τουργκένιεφ στο Μπουζιβάλ. Η τύχη του γίνεται, έτσι αβέβαιη: Αν το γκρεμίσουν; Και ναι μεν ο Τουργκένιεφ, Ρώσος ως τα μύχια της ψυχής του, μόνον φιλοξενήθηκε -όπως τονίζεται- από τη Γαλλία, αυτό όμως δεν είναι λόγος για ν' αδιαφορήσουν οι Γάλλοι. Γίνεται λοιπόν τώρα έκκληση στη σοβιετική πρεσβεία του Παρισιού, ν' αγοράσει το σπίτι, να το διασώσει ως προσκύνημα, που είναι και σήμερα. Στους συμπατριώτες του Τουργκένιεφ -τονίζεται- περιέ...

"Το μυθιστόρημα των τεσσάρων" γράφτηκε κάτω από ιδιότυπες συνθήκες οι οποίες εξηγούν την όλη δομή του, τον αποσπασματικό του χαρακτήρα, καθώς επίσης το κέφι που το διαπνέει, την επινόηση περίπλοκων καταστάσεων και μυστηρίων - όχι τόσο, υποψιάζεται κανείς, για να κινηθεί το ενδιαφέρον των αναγνωστών, όσο κυρίως για να δούμε πώς θα ξεμπλέξει από τις κακοτοπιές ο φίλος συγγραφέας που ακολουθεί. Με το πνεύμα αυτό, του παιχνιδιού και του πειραματισμού, θα' πρεπε ίσως να πλησιάσουμε κι εμείς "Το μυθιστόρημα των τεσσάρων".

Σε καιρούς πνευματικού χαλασμού, καθώς οι σημερινοί, είναι δραματικά αναγκαίο και υπαρκτικά τραγικό να αναζητεί, κάθε λαός και κάθε άνθρωπος, τη σωτηρία του σε μια βαθύτερη αυτογνωσία, φροντίζοντας ν' απαλλάξει την αληθινή του ταυτότητα από μύθους και στολίσματα που της πρόσθεσαν τα βιωμένα χρόνια. Είναι δραματικά αναγκαίο, και νόμιμο, γιατί τέτοιο υψηλό αγώνισμα υποβάλλει η ίδια η εντελέχεια της Ιστορίας· και είναι υπαρκτικά τραγικό, γιατί χωρίς τέτοια συνειδητή κατάχτηση της ταυτότητας, οι άνθρωποι και τα έθνη χάνουν τον εαυτό τους, δεν υπάρχουν κατά τις προδιαγραφές τ...

Εκείνος που δεν περιορίζεται να χαίρεται τ' αγαθά -τα πάμπολλα- του πολιτισμού μας, αλλά που έχει την τάση και να τον κρίνει, στέκεται κάτι περισσότερο από ξαφνιασμένος, καθαυτό τρομαγμένος μπροστά στις αντιφάσεις του. Την περασμένη Τετάρτη πήραμε κάποια μικροπεριστατικά της καθημερινής ζωής για πράδειγμα και αφετηρία, όχι τόσο με σκοπό να τα υπογραμμίσουμε όσο για να γίνει αισθητό το πόσο τα συνηθίζουμε, πως πολιτογραφούνται στον κόσμο των συνυθειών μας, περνάνε σ' ένα είδος καθεστώτος, ας πούμε σε μιαν άγραφη νομιμότητα. Το θέμα τώρα είναι τι βαθύτερο φανερώνουν και ποιε...

Το "Ταξίδι με τον Έσπερο" κατέχει ιδιάζουσα θέση στην πεζογραφική παραγωγή του Άγγελου Τερζάκη. Μυθιστόρημα της εφηβείας, συνδυάζει την τρυφερότητα με την αφηγηματική χάρη, το λυρισμό με τη λιτή και υπαινικτική γραφή - τα στοιχεία εκείνα που κατέταξαν τον Τερζάκη στους μεγάλους Έλληνες συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

Όσοι από εμάς παρακολουθήσαμε μόλις τελείωσε ο μεγάλος πόλεμος, τον ευρωπαϊκό στοχασμό στα νέα τότε φανερώματά του, θαρρώ πως απομένουμε με τη σφραγίδα του εντυπωμένη στο λογισμό μας, στη συνείδηση που έχουμε του κόσμου. Όμως η πρόταση τούτη βλέπω αμέσως πως χρειάζεται αποσαφήνιση. Πρέπει να διατυπωθεί έτσι: Εμείς όσοι, όχι από συμβατική ή επαγγελματική περιέργεια, όχι από φιλοδοξία για ενημέρωση, αλλά από εσωτερική και ιστορική ανάγκη, παρακολουθήσαμε... Στην επανασύνδεσή μας με την ευρωπαϊκή σκέψη, ύστερα από το τρομερό χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, μας έσπρωχνε ο κόμπος απ...

Φυσιογνωμίες υψηλές-κλειδιά πολύτιμα και πολύσημα για την κατανόηση και ερμηνεία του Νέου Ελληνισμού, εκάλυψαν και κατέλαμψαν με την πολυδύναμη, ασύγκριτης γνησιότητας, σοβαρότητας και βούλησης παρουσία τους το μεγαλύτερο μέρος τον εικοστού μας αιώνα η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής. Δωρηματοδέκτες καλόμοιροι της αθάνατης Γενιάς τον Τριάντα, και δωρεοδότες προς την ένδοξη αυτή Γενιά, αλλά και προς τις κατοπινές, ως τις ημέρες μας τις ταραγμένες, γενιές, επλαστούργησαν με το θεόδοτο υλικό της ύπαρξής τους δυo μορφές-σύμβολα αναγέννησης, ανανέωσης και γόνιμης προώθηση...

Ο άνθρωπος και έρχεται, και φεύγει από τον κόσμο αυτό χωρίς αποσκευές. Τα κτερίσματα που απέθεταν οι πρόγονοί μας πλάι στα νεκρό σώμα, απέμεναν έξω πάντοτε από τον αναπαυμένο άνθρωπο. Κι όμως· τα κείμενα που αφήνει πίσω του ο συγγραφέας φεύγοντας, μιλούν για πράγματα που εξακολουθούν να βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο που τα έγραψε. Ιδίως, όταν τα κείμενα αυτά έχουν εξομολογητικό χαραχτήρα. 'Όταν ο Άγγελος Τερζάκης σφάλισε τα ρεμβαστικά, σοβαρά εκείνα μάτια του και με σταυρωμένα τ' αρχοντικά του χέρια πήρε τον δρόμο της ανόδου στα επουράνια, άφησε σ' ένα φάκελο μια δέσμη...

Τα κείμενα του βιβλίου αυτού, είναι επιλογή από άρθρα πολλά που δημοσιεύτηκαν τα τελευταία χρόνια στην εφημερίδα "Το Βήμα", στην ταχτική στήλη της Τετάρτης, κάτω από τη γενική επικεφαλίδα "Οι άνθρωποι και το πνεύμα". "Ενα μόνον αποτελεί εξαίρεση: μια σύντομη ομιλία σε φιλολογικό μνημόσυνο του Albert Camus. Επειδή όμως κι' αυτή δημοσιεύτηκε αμέσως ύστερα στο "Βήμα", κι' επειδή συμπληρώνει κάπως το άρθρο "Ο θάνατος του Καμύ", θεωρήθηκε σκόπιμο να μη λείψει από τη σειρά τούτη. Δεν άλλαξα στα κείμενα σχεδόν τίποτα, λέξεις μόνον, εδώ-εκεί. Η τάξη που ακολουθείται στο βιβλίο δ...

Κατά τη Γραφή ο Κάιν, πρωτότοκος του Αδάμ και της Εύας, σκότωσε τον Άβελ, το δευτερότοκο αδελφό του. Πολύ αργότερα, κι αφού πια ο Κάιν είχε σπείρει το γένος των ανθρώπων, γεννήθηκε από τον Αδάμ την Εύα ο Σηθ, μακρινός λένε, προπάτορας του Χριστού. Έτσι, το ανθρώπινο γένος εμφανίζεται με γενάρχη του έναν αδελφοκτόνο. Αν η γενιά του Σηθ, χάρη σην απόληξή της, μπόρεσε στο μάκρος των αιώνων να εξαλείψει το κληρονομικό στίγμα του Κάιν, δεν το ξέρω. Το πιθανότερο είναι πως πασχίζει γι' αυτό, με αβέβαιη ως τώρα έκβαση. Κάτι τέτοιο φαίνονται να δείχνουν η ιστορία και η πείρα της ζ...

Η Οκτωβριανή Επανάσταση υπήρξε ένα ορόσημο του 20ού αιώνα. Οι συζητήσεις και οι διαμάχες που υποκίνησε ήταν οξείες και καθολικές, μη αφήνοντας ανεπηρέαστη καμιά σφαίρα. Όχι λιγότερο σημαντικές ήταν οι μετέπειτα εξελίξεις, από την άνοδο του Στάλιν στη δεκαετία του 1920 ως τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Αυτά τα γεγονότα, αλλά και τα εμφανή αδιέξοδα και οι κίνδυνοι στην εποχή της νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας, θέτουν επί τάπητος ερωτήματα όπως: Ποιοι παράγοντες επέτρεψαν στους Μπολσεβίκους να καθοδηγήσουν με επάρκεια την επανάσταση; Ήταν αναπόφευκτος ο μετέπειτα εκφυλισμός και αποτε...