Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το 2021 συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την έναρξη, όπως έχει οριοθετηθεί, του ελληνικού αγώνα για εθνική ανεξαρτησία. Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε γεγονός με διεθνείς διαστάσεις: οργανώθηκε στην Οδησσό και άλλα κέντρα της ελληνικής διασποράς, εμπνεύστηκε από προηγούμενες επαναστάσεις και παρακίνησε επόμενες, προκάλεσε κύματα φιλελληνισμού, αλλά και ελληνοφοβίας, όπως προσθέτω, συνδύασε ετερόχθονες και αυτόχθονες. Παράλληλα, η λογοτεχνία αποτελεί διαδικασία που συνδυάζει τη δημιουργική εσωστρέφεια της γλώσσας, στην οποία γράφεται, με τη δημιουργική εξωστρέφεια της μετάφρ...

Ξεκινώντας την έκδοση επιλεγμένων κειμένων του, δημοσιευμένων από το 1976 ως σήμερα, ο Γιάννης Κιουρτσάκης ανακαλεί συγχρόνως σε τούτο το βιβλίο μια πνευματική πορεία μισού αιώνα και απορεί: Πώς ένα αστόπαιδο, βγαίνοντας από το πανεπιστήμιο που στάθηκε για εκείνο η Ευρώπη, ένιωσε την ανάγκη να σπουδάσει στο ταπεινό σχολειό του Καραγκιόζη! Και πόσα νέα πράγματα έμαθε εκεί! Πώς μέσα στη ναυαγισμένη επίσημη Ελλάδα, που έφερε τη χούντα του 1967, ανέπνεε πάντα ένας ζωντανός λαϊκός πολιτισμός. Πώς η ομαδική συνδημιουργία του θεάτρου σκιών από τους παλιούς καραγκιοζοπαίχτες και το...

Έναν διάλογο με το πρόσφατο δοκίμιο του Λάκη Προγκίδη "Υπό τήν παπαδιαμαντικήν δρυν" ανοίγει εδώ ο Γιάννης Κιουρτσάκης, πιστεύοντας ότι, πέρα από τις όποιες αντιρρήσεις, μας κάνει να δούμε με νέο βλέμμα και τον Παπαδιαμάντη και την Ελλάδα και τον σημερινό μας κόσμο. Δείχνοντας πως το μυθιστόρημα -τέχνη γεννημένη στην ατομοκεντρική Δύση των Νέων Χρόνων- αντιπαραθέτει το μυστήριο του συγκεκριμένου ατόμου στη χρησιμοθηρική αφαίρεση ενός Ανθρώπου αφέντη και καταναλωτή της φύσης, ο Προγκίδης αγγίζει τη ρίζα της ύβρεως που ρημάζει σήμερα τον πλανήτη. Θεωρώντας, εξάλλου, ότι...

Το συλλογικό αυτό σύγγραμμα (22 κεφάλαια) αναπτύσσει μία προβληματική αναφορικά με τις προοπτικές και τα όρια της διαλογικότητας στο έργο του Μιχαήλ Μπαχτίν, καθώς και τις εφαρμογές της διαλογικότητας στην ψυχολογία, την εκπαίδευση, την ψυχοθεραπεία, την τέχνη και τον πολιτισμό. Παρουσιάζεται ένα ευρύ φάσμα από την σύγχρονη προβληματική και τα πρόσφατα ερευνητικά πορίσματα που αφορούν: (i) τη φύση της διαλογικότητας και τις διάφορες εκφάνσεις ή έννοιες που προσλαμβάνει στο έργο του Μιχαήλ Μπαχτίν· (ii) το εύρος, την οικουμενικότητα και τις δυνατότητες εφαρμογής της σκέψης...

Εξορία: να είσαι ξένος στον κόσμο που φτιάχνεται γύρω σου και στον ίδιο σου τον τόπο. Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ. Και να γυρεύεις, μέσα σ' αυτή την εξορία, μια πατρίδα: έναν τόπο -ή μήπως μια ου-τοπία;- για να δώσεις στη ζωή σου νόημα. Ένα ανθρώπινο πρόσωπο. Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ, όταν όλα σε υποχρεώνουν να γυμνωθείς από τις αυταπάτες σου και να κοιτάξεις κατάματα τον εαυτό σου. Να σκεφτείς από πού έρχεσαι και πού πηγαίνεις, για να καταλάβεις το πώς και το γιατί της εξορίας σου. Τότε ίσως γεννηθούν μέσα σου κάποια απρόσμενα ερωτήματα για σένα και για όλους τους ε...

Γραμμένο στα 1979, το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο μία μελέτη αναφοράς για τον στοχαστή Σεφέρη, η κοσμοθεωρία του οποίου αναπτύσσεται εδώ με τρόπο φωτεινό που διαλύει πολλές παρεξηγήσεις. Μας βοηθάει ακόμα -και απ' αυτή την άποψη είναι πιο επίκαιρο από ποτέ- να σκεφτούμε τη θέσης της Ελλάδας μέσα στον σύγχρονο κόσμο, να αναζητήσουμε τα θεμέλια πάνω στα οποία θα μπορούσαμε σήμερα να χτίσουμε έναν εύρωστο ελληνικό πολιτισμό και, τελικά, να καταλάβουμε με ποιαν έννοια ο ελληνισμός θα ήταν δυνατό να ξαναγίνει μια οικουμενική ιδέα για τους δύσκολους καιρούς μας.

Το βιβλίο αυτό, καρπός της συνάντησης του συγγραφέα Γιάννη Κιουρτσάκη με τον κινηματογραφιστή Λάκη Παπαστάθη, είναι μια δοκιμή διαλόγου της λογοτεχνίας με τον κινηματογράφο: μια κριτική εξερεύνηση όπου ο συγγραφέας, επιχειρώντας να φωτίσει το έργο του σκηνοθέτη με την προσωπική ανάγνωση των δυο πρώτων μεγάλου μήκους ταινιών του, αντλεί από αυτές την έμπνευση για να εμβαθύνει το δικό του έργο.

Στο μικρό αυτό βιβλίο δημοσιεύονται τα τέσσερα κείμενα που διαβάστηκαν στην παρουσίαση του βιβλίου του Διονύση Κ. Μαγκλιβέρα "Το τέλος και η αρχή" (Οκτώβριος 2013). Μέσα από έναν γόνιμο διάλογο με το βιβλίο, οι τέσσερις επιφανείς ομιλητές επεκτάθηκαν σε ευρύτερες θεματικές και μίλησαν γενικότερα για την εποχή μας. Στα παραπάνω κριτικά δοκίμια προστέθηκε, με την άδεια του συγγραφέα της, και μία σχετική επιστολή του ακαδημαϊκού Θανάση Βαλτινού προς τον Δ.Κ. Μαγκλιβέρα.

Τα 24 κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο καλύπτουν χρονικό διάστημα εξήντα και πλέον ετών. Παρουσιάζονται εδώ κατά τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους και διαγράφουν την αναμέτρηση της κριτικής με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Ταυτόχρονα, καθιστούν ευκρινή την πορεία που ακολούθησε η κριτική για να εντοπίσει και να διερευνήσει κεντρικά θέματα του σεφερικού έργου, ενός έργου με βαθιές ρίζες στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γραμματεία. Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί, μαζί με την πλούσια επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου, καθιστούν την "Εισαγωγή στ...

Ένας συγγραφέας παρατηρεί το θέαμα του κόσμου. Βρισκόμαστε στα χρόνια της ευημερίας. Όμως εκείνος βλέπει τη φύση να ρημάζει, τον άνθρωπο να αποξενώνεται από τον άλλον άνθρωπο, το κυνήγι του χρήματος να διαβρώνει το νόημα της κοινής ζωής, έχοντας καταντήσει αυτοσκοπός. Και αποζητά τόν διάλογο μ' εσένα, αναγνώστη: αυτόν ξεκινά το βιβλίο που κρατάς. Τα χρόνια περνούν και μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση τσακίζει την Ελλάδα, ενώ εκείνος γράφει ακόμα το βιβλίο του. Άραγε όσα συλλογιόταν έχουν γίνει ανεπίκαιρα; Η πιό επίκαιρα από ποτέ; Μήπως, για να καταλάβουμε τί μας συμβαίνει...

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι, Αν η Ελλάδα τους τελευταίους μήνες μοιάζει με φωτογραφία όπου οι γραμμές των προσώπων και των πραγμάτων είναι συγκεχυμένες, αυτό δε σημαίνει ότι έχει εκλείψει από όλους μας ο πόθος της διαύγειας. Η ανάγκη της ανασύνθεσης και της ανασύνταξης απέναντι στις κυρίαρχες για την ώρα λογικές οι οποίες επιβάλλουν τις προσωπικές φιλοδοξίες των πολιτικών ηγετών πάνω στις ευτελισμένες συλλογικότητές μας. Πάνω στην ταπεινωμένη αλλά τη μόνη ζωντανή άλλη Ελλάδα, η Δική μας Ελλάδα, η οποία ασφαλώς και δεν εμφανίζεται πουθενά σ' αυτή τη θολή και εσκε...

Ένας συγγραφέας παρατηρεί το θέαμα του κόσμου. Βρισκόμαστε στα χρόνια της ευημερίας. Όμως εκείνος βλέπει τη φύση να ρημάζει, τον άνθρωπο να αποξενώνεται από τον άλλον άνθρωπο, το κυνήγι του χρήματος να διαβρώνει το νόημα της κοινής ζωής, έχοντας καταντήσει αυτοσκοπός. Και αποζητά τόν διάλογο μ' εσένα, αναγνώστη: αυτόν ξεκινά το βιβλίο που κρατάς. Τα χρόνια περνούν και μια πρωτόγνωρη οικονομική κρίση τσακίζει την Ελλάδα, ενώ εκείνος γράφει ακόμα το βιβλίο του. Άραγε όσα συλλογιόταν έχουν γίνει ανεπίκαιρα; Η πιό επίκαιρα από ποτέ; Μήπως, για να καταλάβουμε τί μας συμβαίνει...

Ξεκινώντας από το ημερολόγιο του παρθενικού του ταξιδιού στη Νέα Υόρκη, ο Γιάννης Κιουρτσάκης περιγράφει το κράμα θάμβους και απορίας που κυριεύει έναν άνθρωπο ριζωμένο στην προνεωτερική παράδοση του τόπου του μπροστά σε τούτη την κοσμόπολη-"θριαμβικό κατόρθωμα" της νεωτερικότητας, αλλά και σύμβολο της περιπλάνησης στον ρευστό μετανεωτερικό μας κόσμο. Ο προσωπικός διάλογος με τις μύριες φωνές της πολυπλόκαμης μητρόπολης οδηγεί τη σκέψη του προς τα πίσω: στους θαλασσοπόρους, τους μετανάστες, την άγρια Δύση. Ψηλαφεί στα κτίρια και στις χειρονομίες των ανθρώπων τις ανθρωπολογι...

Η έκθεση αυτή αφορά σε ένα σημαντικό αριθμό νέων Ελλήνων καλλιτεχνών, η δουλειά των οποίων, για πολλούς μοιράζεται θεματικές, στοιχεία, τεχνοτροπίες και μορφές με την αισθητική του goth, με το μπαρόκ, με το ρομαντισμό, με τον εξπρεσιονισμό και με το γκροτέσκο. [...] Έχω την εντύπωση, ότι στο έργο των εν λόγω καλλιτεχνών, πέρα από τον ομολογούμενο θαυμασμό για τις παραπάνω αναφορές, διακρίνουμε ταυτόχρονα και μία κριτική στάση που θέλει να αντιστρέψει "τα χιμαιρικά τους αδιέξοδα": την λατρεία της απώλειας, το ναρκισσισμό, την εξιδανίκευση του υποκειμένου, την εσωτερικότητα,...

Η μελέτη της ανθρώπινης δράσης, επικοινωνίας και γνώσης μέσα από την προοπτική του σώματος είναι ένας καινούργιος ορίζοντας εξερεύνησης της ενσώματής μας ύπαρξης και των σχέσεων μας με τους άλλους ανθρώπους. Ο υπερνοησιαρχισμός (ορθολογισμός) και αφαιρετικός αντικειμενισμός της Δυτικής πολιτισμικής παράδοσης και μαζί μ' αυτόν οι περισσότερες προσεγγίσεις της φιλοσοφίας, της ψυχολογίας, της ιστορίας, της κοινωνιολογίας, αλλά και των επιστημών της αγωγής έχουν σε μεγάλο βαθμό αγνοήσει τις θεμελιακές σχέσεις του σώματος με τις γνωστικές (γνωσιακές), επικοινωνιακές και πολιτισμ...

Όπου το ημερολόγιο που καταγράφει την ιστορία ενός έργου, από την ακαριαία του σύλληψη ως την ολοκλήρωσή του, μετά είκοσι έτη, γίνεται μυθιστόρημα με ήρωα το έργο -το κρυφό πρόσωπο του δημιουργού του- και, πίσω από εκείνο, την καλλιτεχνική δημιουργία. Όπου αυτή η δημιουργία διασώζει και συνάμα καταργεί το πέρασμα του χρόνου, αποκαλύπτοντας το απέραντο παρελθόν και το απέραντο μέλλον που φωλιάζουν σε κάθε μας εφήμερη στιγμή. Και όπου το έργο φωτίζει έτσι το δράμα και την ομορφιά της ύπαρξης στον κόσμο -τον κοινό μας κόσμο- μιλώντας για σένα, αναγνώστη, και καλώντας σε...

Ανεξάρτητα από τη μορφή που αποκτά, ο τοπικός πολιτισμός επανέρχεται στις μέρες μας ως αναβίωση ή συνεχίζει ως επιβίωση. Σ' όλες τις περιπτώσεις ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου να εγκαθιδρύσει μορφές επικοινωνίας με το παρελθόν, να έχει σημεία αναφοράς σ' έναν κόσμο που παγκοσμιοποιείται. Τα άρθρα που εμπεριέχονται στον τόμο καταθέτουν την αντιφατικότητα, αλλά και την πολυπλοκότητα της οικονομίας, της κοινωνίας και του πολιτισμού της Κρήτης, όπου συνυπάρχει το παρελθόν με το παρόν.

"Ήρωές" του είναι τελικά τα ίδια τα λογοτεχνικά είδη και μάλιστα το κατ' εξοχήν είδος των Νεότερων Χρόνων, το μυθιστόρημα, αυτή η αναζήτηση ενός ανθρώπινου νοήματος μέσα στον διάλογο και στην πολυφωνία· να πορεύεται πάντα δίχως τέλος. εφ' όσον "το μυθιστόρημα δεν έχει ολοκληρώσει την εξέλιξη του" -αντίθετα, δεν παύει ακόμα και σήμερα να αλλάζει, να εξελίσσεται, να τροποποιεί τους ίδιους του τους κανόνες ή μάλλον να τους υπερβαίνει συνεχώς, αφού, μας λέει τελικά ο Μπαχτίν, "δεν έχει τον παραμικρό κανόνα", αν όχι να στρέφει τη ράχη στο "απόλυτο παρελθόν" του έπους και να' ναι...

Ύστερα από δύο μέρες που πέρασε μόνη στην Ελβετία και ενώ πρέπει να επιστρέψει στο Παρίσι, η Ανιές, η ηρωίδα της "Αθανασίας", αργοπορεί για λίγες ακόμα ώρες μέσα στα βουνά, απολαμβάνοντας την ομορφιά και τη γαλήνη τους. Το ίδιο βράδυ θα σκοτωθεί σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Παίρνοντας για πρότυπο το τελευταίο απόγευμα της ζωής της Ανιές, το βιβλίο αυτό προτείνει μια καινούργια ανάγνωση των μυθιστορημάτων του Μίλαν Κούντερα στο σύνολό τους, από "Το αστείο" ώς την "Άγνοια". Εξηγεί τη θέση τους μέσα στην ιστορία του νεότερου μυθιστορήματος, εξετάζει τον πλούτο των θεμάτων...