Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τί θέση έχουν τα συναισθήματα στην πολιτική; Πρέπει να τα αποκλείσουμε από κάθε περιγραφή του πολιτικού φαινομένου, όπως πρότεινε ο Μαξ Βέμπερ; Ποιο ρόλο πρέπει, ειδικότερα, να δώσουμε στη συμπόνια για τα βάσανα και τις οδύνες του άλλου ανθρώπου; Η καλοσύνη, η ευσπλαχνία, η αγάπη, όταν εισέρχονται στο πεδίο της πολιτικής, δεν έχουν άραγε άλλη μοίρα εκτός από την εργαλειοποίησή τους από την εξουσία; Εμβριθής αναγνώστρια του Αριστοτέλη, του Τοκβίλ και του Ρουσσώ, η Μυριάμ Ρεβώ ντ' Αλλόν διερευνά, στο μικρό αλλά πλούσιο αυτό βιβλίο, τις ανθρωπολογικές και ηθικές προϋποθέσεις τ...

"Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα: Εκκλησία, βλασφημία και Χρυσή Αυγή" είναι συλλογικός τόμος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (www.hlhr.gr) που ασχολείται με το εμβληματικό ζήτημα της βλασφημίας στην Ελλάδα σήμερα. Με αφορμή δύο γεγονότα που απασχόλησαν την επικαιρότητα το 2012, τη βίαιη παύση μιας θεατρικής παράστασης και την αστυνομική απαγόρευση μιας σελίδας κοινωνικής δικτύωσης, οδηγηθήκαμε σε περιστατικά παραδοσιακής λογοκρισίας. Τα περιστατικά αυτά δεν είναι ακριβώς πρωτοφανή για την Ελλάδα. Είναι όμως σίγουρα ανοίκεια για το φιλελεύθερο πολίτευμα...

Το πρώτο από τα κείμενα του μικρού αυτού βιβλίου γράφτηκε τον Μάιο του 2012, την επαύριο της πρώτης μεγάλης εκλογικής επιτυχίας της Χρυσής Αυγής. Το δεύτερο σχετίζεται με τη βίαιη δημόσια εμφάνισή της προς υπεράσπιση της Ορθοδοξίας, με αφορμή τη θεατρική παράσταση του "Corpus Christi" στην Αθήνα. Η οπτική του κειμένου αυτού, που έχει ως θέμα του τη βλασφημία, ορίζει την οπτική και των άλλων τεσσάρων κειμένων που ακολουθούν: η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή, η παγανιστική, αντισημιτική, αντιισλαμική και ό,τι άλλο κακό βάλει ο νους του ανθρώπου, είναι ταυτόχρονα και μια αντιχριστιαν...

Παγανισμός, ως θεολογική έννοια, είναι η διάκριση των ανθρώπων σε δικούς μας και ξένους, σε ανώτερους και κατώτερους, σε εχθρούς και φίλους, παγανισμός είναι η λατρεία της γης, η φωνή του αίματος και της φυλής, η έξαρση της φυσικής ρώμης. Στον παγανισμό η βιβλική παράδοση αντιτάσσει την καθολικότητα του ανθρώπινου προσώπου στην απόλυτη γυμνότητά του, το ανθρώπινο πρόσωπο χωρίς κανέναν προσδιορισμό, εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή άλλον. Η πιο ακραία έκφραση της παγανιστικής θεοποίησης της φυλής και του αίματος στην ιστορία υπήρξε ο ναζισμός του 20ου αιώνα, τον οποίο στήριξα...

Παγανισμός, ως θεολογική έννοια, είναι η διάκριση των ανθρώπων σε δικούς μας και ξένους, σε ανώτερους και κατώτερους, σε εχθρούς και φίλους, παγανισμός είναι η λατρεία της γης, η φωνή του αίματος και της φυλής, η έξαρση της φυσικής ρώμης. Στον παγανισμό η βιβλική παράδοση αντιτάσσει την καθολικότητα του ανθρώπινου προσώπου στην απόλυτη γυμνότητά του, το ανθρώπινο πρόσωπο χωρίς κανέναν προσδιορισμό, εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή άλλον. Η πιο ακραία έκφραση της παγανιστικής θεοποίησης της φυλής και του αίματος στην ιστορία υπήρξε ο ναζισμός του 20ου αιώνα, τον οποίο στήριξα...

Η αδερφή μου, η αρρώστια της και η σχέση μου μαζί της καθόρισαν τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα, που κρίνω, ιεραρχώ, αξιολογώ. Ο Καμύ μας είπε ότι το κυριότερο, το μόνο, φιλοσοφικό ζήτημα είναι το ζήτημα της αυτοκτονίας, γιατί θέτει το ερώτημα της αξίας ή της απαξίας της ζωής. Η ιστορία της αδερφής μου με οδήγησε από τα εφηβικά μου χρόνια να θεωρώ ότι το κύριο φιλοσοφικό ερώτημα είναι η αρρώστια. Η αρρώστια θέτει, με τον οξύτερο τρόπο, το ζήτημα του νοήματος της ζωής, του Θεού, της σχέσης με τους άλλους, της ευδαιμονίας, της χαράς. Δεν πιστεύω διόλου σε όλη αυτή τη μεταφ...

Η τομή του Πασκάλ ανάμεσα στον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ και στον Θεό των φιλοσόφων και των επιστημόνων είναι ασφαλώς στερεή και θεμελιώδης. Από τη μια, πράγματι, ο Θεός της Βίβλου, που παρεμβαίνει στην ιστορία και στη ζωή των ανθρώπων, με τον οποίο μπορείς να συνομιλήσεις, να ελπίσεις στο έλεός του ή να απελπιστείς, να αποστατήσεις και να επιστρέψεις (ή να μην επιστρέψεις) από την άλλη, ο Θεός των φιλοσόφων, δημιούργημα μιας ισχυρής διάνοιας, είτε έξω από τον Ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό (Αρχαία Ελλάδα) είτε εντός αυτού, συνδέεται στενά με τις ανάγκες και την...

Η τομή του Πασκάλ ανάμεσα στον Θεό του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ και στον Θεό των φιλοσόφων και των επιστημόνων είναι ασφαλώς στερεή και θεμελιώδης. Από τη μια, πράγματι, ο Θεός της Βίβλου, που παρεμβαίνει στην ιστορία και στη ζωή των ανθρώπων, με τον οποίο μπορείς να συνομιλήσεις, να ελπίσεις στο έλεός του ή να απελπιστείς, να αποστατήσεις και να επιστρέψεις (ή να μην επιστρέψεις) από την άλλη, ο Θεός των φιλοσόφων, δημιούργημα μιας ισχυρής διάνοιας, είτε έξω από τον Ιουδαιοχριστιανικό πολιτισμό (Αρχαία Ελλάδα) είτε εντός αυτού, συνδέεται στενά με τις ανάγκες και την...

Τα κείμενα αυτού του τόμου αποτελούν μια απόπειρα να εξέλθουν οι χριστιανοί στο δημόσιο χώρο, να συνομιλήσουν με ποικίλους συγγραφείς και να συμμετάσχουν σε διαλόγους με ανθρώπους που δεν συμμερίζονται κατ' ανάγκην τις απόψεις τους ή και τις απορρίπτουν προγραμματικά, αλλά να το κάνουν αυτό ως χριστιανοί, δίχως δηλαδή να υιοθετήσουν συνειδητά ή, όπως γίνεται συνήθως, ασυνείδητα προϋποθέσεις ξένες προς τη χριστιανική παράδοση. Η απόπειρα αυτή δεν εμφορείται από την πεποίθηση ότι ο διάλογος μπορεί να φέρει την ποθούμενη κοινωνική αρμονία, το consensus που οραματίζονται ορισ...

Το εκκλησιαστικό κήρυγμα βρίσκεται δεκαετίες τώρα σε κατάσταση απελπιστική. Στους ναούς μας ή δεν γίνεται κήρυγμα ή αυτό που γίνεται καλύτερα να μην γινόταν. Οι εξαιρέσεις μετριούνται στα δάχτυλα. Υπάρχει όμως κάτι χειρότερο από αυτό: το κήρυγμα δεν φαίνεται να απασχολεί σχεδόν κανέναν. Ελάχιστων κληρικών και θεολόγων ταράζει τον ύπνο η κατάσταση του κηρύγματος. Αλλά υπάρχει και το τρισχειρότερο: το κήρυγμα -το κήρυγμα εν γένει, όχι απλώς αυτό που υπάρχει σήμερα- θεωρείται περιττό, κάτι που έρχεται να διαταράξει την πληρότητα και το κάλλος της θείας λειτουργίας, σχεδόν επιζ...

Το εκκλησιαστικό κήρυγμα βρίσκεται δεκαετίες τώρα σε κατάσταση απελπιστική. Στους ναούς μας ή δεν γίνεται κήρυγμα ή αυτό που γίνεται καλύτερα να μην γινόταν. Οι εξαιρέσεις μετριούνται στα δάχτυλα. Υπάρχει όμως κάτι χειρότερο από αυτό: το κήρυγμα δεν φαίνεται να απασχολεί σχεδόν κανέναν. Ελάχιστων κληρικών και θεολόγων ταράζει τον ύπνο η κατάσταση του κηρύγματος. Αλλά υπάρχει και το τρισχειρότερο: το κήρυγμα -το κήρυγμα εν γένει, όχι απλώς αυτό που υπάρχει σήμερα- θεωρείται περιττό, κάτι που έρχεται να διαταράξει την πληρότητα και το κάλλος της θείας λειτουργίας, σχεδόν επιζ...

Η σημερινή ελληνική κρίση έχει πολλαπλή αιτιολογία. Η αντιμετώπιση των εξωτερικών, διεθνών, αιτίων που την προκαλούν υπερβαίνει ασφαλώς τις δυνατότητες μιας μικρής χώρας όπως η Ελλάδα. Είναι όμως αυτό λόγος να μην πασχίσουμε να αντιμετωπίσουμε τα εσωτερικά αίτιά της, το πελατειακό κράτος και την ανομία; Η κρίση εκφράζεται ήδη στην Ευρώπη και ως κρίση δημοκρατίας, όταν εκλεγμένοι πρωθυπουργοί αντικαθίστανται, κατ' απαίτηση των αγορών, με τεχνοκράτες. Ποιος λόγος όμως επέβαλε τη συμμετοχή του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση συνεργασίας, όταν υπήρχε άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία των δύ...

Μισέλ Φουκώ και Πωλ Βεν. Ο φιλόσοφος και ο ιστορικός. Δυο μεγάλες μορφές του κόσμου των ιδεών. Δυο ανένταχτοι. Δυο "παράκαιροι" που επί μακρόν πορεύτηκαν και πολέμησαν μαζί. Ο Πωλ Βεν συνθέτει εδώ το απροσδόκητο πορτραίτο του φίλου του και ξανανοίγει τη συζήτηση σχετικά με τις πεποιθήσεις του. Διατείνεται: "Όχι, ο Φουκώ δεν είναι αυτός που πιστεύει ο κόσμος! Ούτε δεξιός ούτε αριστερός, δεν ορκιζόταν ούτε στην Επανάσταση ούτε στην καθεστηκυία τάξη. Ακριβώς όμως γι' αυτό, επειδή δεν ορκιζόταν στην καθεστηκυία τάξη, η δεξιά τον απέρριψε, ενώ η αριστερά πίστεψε ότι αρκούσε π...

Σε αυτή τη μελέτη, ο συγγραφέας επιχειρεί να εξετάσει επιστημονικά τη σχέση ανάμεσα στο πολεμικό ύφος του λαϊκισμού και τη ρητορική του εκσυγχρονισμού, όπως αυτά τα δύο "ιδεολογικά" ρεύματα εμφανίσθηκαν στην Ελλάδα της περιόδου 1965-2005. Για την κριτική προσέγγιση του λαϊκιστικού ρεύματος, που στην Μεταπολίτευση εκπροσωπήθηκε από το ΠΑΣΟΚ, ο συγγραφέας επιλέγει να παρουσιάσει και να αναδείξει σημαντικές πλευρές του πολιτικού λόγου που κατασκευάζεται από τον Ανδρέα Παπανδρέου ήδη από τα μέσα της κρίσιμης δεκαετίας του 60, ενώ για την τομή του εκσυγχρονιστικού ρεύματος επιλέ...

Τι είναι αντισημιτισμός; Ποιες ιδέες, ποια πάθη και ποια συμφέροντα γεννούν και αναζωπυρώνουν διαρκώς το ρατσιστικό μίσος κατά των Εβραίων; Ποια είναι τα βασικά αντισημιτικά στερεότυπα και πώς αναπαράγονται; Εκτός από τον δεξιό υπάρχει και αριστερός αντισημιτισμός; Ποια μορφή παίρνει ο αντισημιτισμός στις μέρες μας; Ο Γάλλος φιλόσοφος, πολιτειολόγος και ιστορικός των ιδεών Πιέρ - Αντρέ Ταγκυέφ, με αυτό το πολύ πρόσφατο δοκίμιο του (Δεκέμβριος 2010), παρουσιάζει πυκνά και ολοκληρωμένα το ιστορικό, φιλοσοφικό και πολιτικό πανόραμα της γέννησης, της ανάπτυξης και της θεματ...

Η ιστορία του θεάτρου διδάσκει ότι πίσω από κάθε μέθοδο εκπαίδευσης του ηθοποιού υπάρχει μια φιλοσοφία της ύπαρξης, μια θεώρηση του κόσμου. Στις δεκαετίες του 1960-1970, εποχή εξεγέρσεων και μεγάλων αμφισβητήσεων, ο μοντερνισμός συνυπάρχει με έναν ιδιότυπο ρομαντισμό που επικαλείται την "επιστροφή στις πηγές" και καταγγέλλει το αρνητικό στίγμα του δυτικού πολιτισμού: την απώλεια του στοιχείου της ιερότητας και της αυθεντικότητας, την παρακμή της θρησκείας και της πνευματικότητας προς όφελος της τεχνοεπιστήμης. Στο πνεύμα αυτό του αναγεννησιακού νεοουμανισμού, αναμορφωτές το...

Στις 19 Ιανουαρίου 2004 πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο, στην Καθολική Ακαδημία της Βαυαρίας, μια αληθινά ξεχωριστή δημόσια συζήτηση ανάμεσα στον Γιούργκεν Χάμπερμας και τον καρδινάλιο Γιόζεφ Ράτσινγκερ, μετέπειτα πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄. Ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή φιλοσόφους και ένας σπουδαίος θεολόγος, επιφορτισμένος επί είκοσι πέντε ολόκληρα χρόνια με την ακρίβεια του Καθολικού δόγματος, κλήθηκαν να συζητήσουν το κρίσιμο ερώτημα αν το φιλελεύθερο κράτος έχει ανάγκη μια προπολιτική θεμελίωση πάνω στη μεταφυσική, τη θρησκεία ή την ηθική. Το αρχικό αυτό ερώτημα, που προκάλεσ...

Τα μαθήματα του Μισέλ Φουκώ στο College de France (Κολλέγιο της Γαλλίας) έχουν αφήσει εποχή. Το παρόν βιβλίο περιέχει έντεκα από αυτά (ακαδημαϊκό έτος 1974-75). Ερευνώντας πολλές και ποικίλες πηγές (εκκλησιαστικές, νομικές και ιατρικές), ο Φουκώ μελετάει το πρόβλημα των επίφοβων εκείνων ατόμων που ο 19ος αι. ονόμασε "les anormaux", "οι ανώμαλοι", οι μη κανονικοί. Διακρίνει τρεις βασικούς τύπους: το τέρας, τον αδιόρθωτο και τον αυνανιζόμενο. Μέσα από τη μελέτη αυτών των τύπων, και στο πλαίσιο πάντα της γενικότερης προβληματικής του για τη σχέση γνώσης και εξουσίας, εκείνο πο...

Στις μεταχριστιανικές κοινωνίες της Ευρώπης, η χριστιανική πίστη έχει πάψει προ πολλού να αποτελεί θεμελιώδες και, πολύ περισσότερο, αυτονόητο στοιχείο του συλλογικού βίου. Η μακρά πολιτιστική διαδικασία της εκκοσμίκευσης, ήτοι του αποχριστιανισμού των ευρωπαϊκών κοινωνιών, την εξωθεί πιεστικά στην ιδιωτική σφαίρα. Όσοι όμως εξακολουθούν να θέλουν να ζήσουν τη ζωή τους σύμφωνα με την πίστη αυτή (ή όποια άλλη θρησκευτική, και μάλιστα μονοθεϊστική, πίστη) δεν δέχονται να τη θεωρήσουν μια ιδιωτική υπόθεση - εξού η ένταση, ή και σύγκρουση, ανάμεσα στο κράτος και την Εκκλησία ή,...