Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε αυτό τον τόμο περιλαμβάνονται κείμενα του Κοσμά Ψυχοπαίδη, δημοσιευμένα σε επιθεωρήσεις και στον ημερήσιο τύπο, τα οποία εκτείνονται σε μια περίοδο από το 1988 ως το 2003. Θα μπορούσαν να χωριστούν σε κείμενα κριτικής πολιτικο-θεωρητικής προβληματικής και σε κριτικά κείμενα παρέμβασης στην άμεση συγκυρία. Τα τελευταία, πέρα από την αναφορά τους στην επικαιρότητα, χαρακτηρίζονται και -ορισμένες φορές- από παιγνιώδες ύφος ενώ, άλλες φορές, από αναστοχαστική απαισιοδοξία. Πρόκειται για μια απαισιοδοξία η οποία ανοίγεται στον κόσμο, αναζητώντας κριτική διέξοδο στις αντινομίε...

Ο Ψυχοπαίδης γνώριζε, ίσως καλύτερα από κάθε άλλον σύγχρονό του, τις ιδιαιτερότητες του αντικειμένου και, παρότι δεν υπήρξε ποτέ του δογματικός, κατάφερε να αποφύγει τις δυσκολίες του σχετικισμού και να διατυπώσει μέσα από τα έργα του μια σταθερή θέση και αντίληψη κατανόησης των κοινωνικών σχέσεων και της ζωής. Στο κείμενο που ακολουθεί κάνει ακριβώς αυτό που επιτάσσει το ίδιο το αντικείμενο της Πολιτικής Επιστήμης. Προσεγγίζει όλες τις διαφορετικές σκοπιές με κριτικό και αναλυτικό τρόπο, αναδεικνύει το κρυμμένο πολιτικό απόθεμα κάθε θεώρησης και τη συνδέει με το ιδιαίτερο...

Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης επιστημονικής διαδικασίας και εμπεριέχει καταθέσεις πολλών κοινωνικών επιστημόνων από τη θεωρία και την ερευνητική πράξη. Περιλαμβάνει έξι θεματικές ενότητες γύρω από ζητήματα θεωρίας, επιστημολογίας και μεθόδου των κοινωνικών επιστημών: Η πρώτη ενότητα εστιάζεται στα μεθοδολογικά ζητήματα της ποιοτικής έρευνας, με έμφαση στη "βιογραφική προσέγγιση" ως μια διακριτή μεθοδολογική στρατηγική. Η δεύτερη ενότητα επικεντρώνεται στον καθοριστικό ρόλο της επιστημολογίας στη συγκρότηση του ερευνητικού αντικειμένου των κοινωνικών επιστημών. Η τ...

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν (1892-1940) έχει αναγνωριστεί ως ένας από τους σημαντικότερους και πολυσχιδέστερους στοχαστές του εικοστού αιώνα. Το έργο του αποδείχθηκε πρωτοπόρο ως προς κομβικά πεδία της σύγχρονης φιλοσοφικής, επιστημονικής και κοινωνικής σκέψης, όπως η ιστοριογραφία, η φιλοσοφία της γλώσσας, η λογοτεχνική θεωρία, η μεταφρασεολογία, οι πολιτισμικές σπουδές, η αστική γεωγραφία, η μαζική κουλτούρα και επικοινωνία, οι τεχνολογίες του οπτικού πολιτισμού. Συνδεδεμένος με τη Σχολή της Φρανκφούρτης, ο Μπένγιαμιν διαμόρφωσε εντούτοις μια ιδιότυπη εννοιολογική εξάρτυση και με...

Στο έργο του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη συμπυκνώνονται οι σημαντικότερες ιδέες του ελληνικού κόσμου για τη φύση των πολιτικών κανόνων και της αυτονομίας της πολιτικής. Εδώ ο φιλόσοφος αντιπαρατίθεται στον τύραννο και η προβληματική της συνοχής των πολιτικών σχέσεων αναπτύσσεται ενιαία με ερωτήματα που αφορούν τους σκοπούς της πολιτικής, τις αξίες που πραγματοποιεί και την αγωγή των πολιτών. Η ανάλυση γίνεται σε χώρο εξαρχής αγωνιστικό, διότι παρών είναι πάντα και ο σοφιστής, ο οποίος επιδιώκει τη σχετικοποίηση των αξιών της φιλοσοφικής θεωρίας και τη θεμελίωση της πολιτικής...

Ο Γκέοργκ Λούκατς είναι μια από τις κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα, όχι μόνο για το εύρος των γνώσεων και το βάθος των θεωρητικών του προσεγγίσεων, αλλά και επειδή το έργο του αποτελεί πεδίο συνάντησης ορισμένων από τα σημαντικότερα ρεύματα σκέψης των νεότερων χρόνων. Στην πνευματική πορεία του ούγγρου φιλοσόφου αναγνωρίζει κανείς με σαφήνεια τα αποτυπώματα του ρομαντισμού, της φαινομενολογίας και κυρίως του μαρξισμού, σε μια σειρά θεωρητικές επεξεργασίες που συσχετίζονται, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, με τις πολιτικές του περιπέτειες. Τα κείμενα διακεκρ...

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις εισηγήσεις του συνεδρίου που διοργανώθηκε το 2004 από τον Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με αφορμή τα διακόσια χρόνια από το θάνατο του Ιμάνουελ Καντ. Τα κείμενα πραγματεύονται: Τον τρόπο που ο Καντ αξιοποίησε την προγενέστερη φιλοσοφική σκέψη (ιδίως τον Πλάτωνα, τον Hume και τους Σκώτους διαφωτιστές), Την πρόσληψή του από την Hegel έως τον Καστοριάδη, με ενδιάμεσες περιπτώσεις τους Wittgenstein, Heidegger, Kelsen και Rawls, Θεμελιώδεις πτυχές της καντιανής φιλοσοφίας, με έμφαση στην κοινωνική και φιλοσοφικοϊστορική προβληματ...

Στο τελευταίο του βιβλίο ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης επιχειρεί μια κριτική ανασυγκρότηση των κεντρικών προβλημάτων της επιστημολογίας των κοινωνικών επιστημών που στοχεύει στη θεμελίωση μιας κανονιστικής θεωρίας. Η ανασυγκρότηση αυτή αφορά τόσο την κλασική διαφωτιστική παράδοση, όσο και την αντιδιαφωτιστική κριτική της, αλλά και την έκπτωσή της σε ανορθολογισμό, ιστοριστικό σχετικισμό, επιστημονισμό, φορμαλισμό και θετικισμό. Αντιπαρατιθέμενος σε δογματικές, σχετικιστικές και φορμαλιστικές επιστημολογίες, αναδεικνύει τις κανονιστικές βάσεις των κοινωνικών επιστημών, εστιάζει με σα...

Η Εταιρεία Παιδείας και Πολιτισμού ΕΝΤΕΛΕΧΕΙΑ, αστική μη κερδοσκοπική, είναι καρπός των έντονων πνευματικών αναζητήσεων των ιδρυτών της, που λειτουργώντας ως μικρό κύτταρο της ζητούμενης "κοινωνίας των πολιτών", με αφιέρωση στα θέματα της παιδείας και του πολιτισμού, θέλουμε να μεταμορφώσουμε την αγωνία και το μεράκι μας για το καλύτερο μέλλον του τόπου μας σε δημιουργική παρέμβαση και συνεισφορά στην πολιτιστική μας ζωή. Χωρίς να παγιδευόμαστε σε αμυντικά σύνδρομα εθνοκεντρικής περιχαράκωσης ή να παρασυρόμαστε απ’ το θολό ρεύμα του ισοπεδωτικού κοσμοπολιτισμού, έχουμε βαθι...

Ο Κοσμάς Ψυχοπαίδης εξετάζει ορισμένα σημαντικά μοτίβα που σημάδεψαν την πορεία της εγελιανής σκέψης από τα πρώτα φιλοσοφικά κείμενα της Βέρνης μέχρι και τις αναλύσεις της Φαινομενολογίας του Πνεύματος. Τα μοτίβα αυτά αφορούν τις διαφορετικές σημασίες που έλαβε η διαλεκτική μέθοδος κατά την εξέλιξη αυτή, οπότε αφορούν και το πρόβλημα της γένεσης της εγελιανής διαλεκτικής καθώς και το πρόβλημα της διαλεκτικής συγκρότησης της έννοιας της κοινωνίας και της πολιτικής. Μερικά από τα προβλήματα που αναλύονται εδώ μοιάζουν να έχουν μια επικαιρότητα που ξαφνιάζει, όπως είναι τα προ...

Στο παρόν αφιέρωμα συγκεντρώθηκαν κείμενα που με την παράθεση δεδομένων και προσωπικών μαρτυριών-βιωμάτων (ιστοριών ζωής) συνθέτουν, όπως οι ψηφίδες ενός μωσαϊκού, έστω και ατελώς την εικόνα των νέων τάσεων, των "νησίδων εκσυγχρονισμού" που άρχισαν να διαμορφώνονται στην κοινωνικο-επιστημονική ελληνική πραγματικότητα από τα μέσα της δεκαετίας του ΄50 και ιδίως από το 1960 μέχρι το 1967. Σ' αυτήν ακριβώς την περίοδο πρωτοπορίας ορισμένων κοινωνικών επιστημών στην Ελλάδα άρχισε να συσσωρεύεται το πολιτισμικό κεφάλαιο του Κέντρου Κοινωνικών Επιστημών Αθηνών, που αποτελεί βασικ...

Από το Μεσοπόλεμο μέχρι σήμερα, η "κριτική θεωρία" ή "σχολή της Φρανκφούρτης" δεν σταμάτησε να δίνει γόνιμα ερεθίσματα για τη συγκρότηση μιας κοινωνικής θεωρίας, ικανής να δώσει μια αξιόπιστη περιγραφή του δεδομένου και την προοπτική μιας δυνατής απελευθερωτικής αλλαγής του. Τα κείμενα του τόμου αυτού αποτελούν μια πρώτη, συνολική όσο και πλουραλιστική, ελληνική συμβολή στη θεωρητική συζήτηση γύρω από αυτό το σημαντικό θεωρητικό-επιστημονικό εγχείρημα, συζήτηση η οποία συνεχίζεται αμείωτη διεθνώς. Οι ενότητες του τόμου ανασυγκροτούν την ανάπτυξη της κριτικής θεωρίας από το...

Παραδόξως, ενώ ο Κ. Ψυχοπαίδης θεωρείται από πολλούς ο σημαντικότερος εν ζωή νεοέλληνας φιλόσοφος, ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του περισσότερο κοινωνικό επιστήμονα. Το έργο του όντως μελετά τόσο κοινωνικούς θεωρητικούς με φιλοσοφικό τρόπο όσο και φιλοσόφους υπό κοινωνικό πρίσμα. Έτσι η μελέτη του για τον Καντ έχει προεκτάσεις για την κοινωνική θεωρία. Μάλιστα η σημασία του Καντ, εισηγητή της κριτικής φιλοσοφίας, είναι καθοριστική σ' αυτό το επίπεδο, αφού με βάση αυτόν ορίζεται η κριτική στάση που απαιτεί η κοινωνική θεωρία. Μέσω αυτού μπορούμε, πρώτα πρώτα, να υπερβούμε τον σχ...

Η έκδοση του τόμου αυτού φιλοδοξεί να συμβάλει στην μνήμη ενός αγαπημένου πανεπιστημιακού δασκάλου και συναδέλφου, ενός υπέροχου ανθρώπου και επιστήμονα, του καθηγητή Αντώνη Αντωνακόπουλου, που έφυγε απροσδόκητα από κοντά μας. Το Ελληνικό Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου, ως ερευνητικός φορέας, μαζί με την ημερίδα που αφιέρωσε στην μνήμη του (8/11/1995), πήρε και την πρωτοβουλία έκδοσης του τόμου αυτού σαν μια ύστατη οφειλή προς τον Αντώνη Αντωνακόπουλο, ο οποίος, εκτός των άλλων, έδωσε ξεχωριστή σημασία σε θέματα σύγχρονης πολιτικής έρευνας και ανάλυσ...

Τα κείμενα που συγκεντρώνει αυτή η έκδοση δεν γράφτηκαν με σκοπό να αποτελέσουν τμήματα ενός ενιαίου βιβλίου. Χαρακτηρίζονται, όμως, έτσι τουλάχιστον νομίζω, από αρκετά μεγάλο βαθμό συνέχειας και αλληλοαναφοράς στον προβληματισμό τους. Παρουσιάστηκαν επ' ευκαιρία διαφόρων συζητήσεων, κριτικών αντιπαραθέσεων και διαλόγου και αφορούν προβλήματα του σύγχρονου σκεπτόμενου ανθρώπου, όπως είναι οι έννοιες του ορθολογισμού και του σχετικισμού, η συνείδηση της νεωτερικότητας στη σχέση της με την κλασική διαφωτιστική παράδοση, οι τρόποι αμφισβήτησης του νεωτερικού εγχειρήματος και η...

[...] Ο Weber εργάζεται με την "κατανοούσα κοινωνιολογία" ως εμπειρική επιστήμη, "μια οριοθέτηση η οποία δεν πρέπει και δεν μπορεί να επιβληθεί σε κανέναν". Αντικείμενό της είναι η μοναδικά κατανοήσιμη στιγμή της ιστορίας, δηλαδή το νοηματικά προσανατολισμένο πράττειν των μεμονωμένων και περισσότερων ανθρώπων, και μάλιστα ένα πράττειν στο οποίο αναφέρεται ο ένας δρων στον άλλον και που γι' αυτό ονομάζεται "κοινωνικό πράττειν". Στο βαθμό που αυτή το κατανοεί ερμηνευτικά, το εξηγεί ταυτόχρονα αιτιακά. Αυτό που ο Weber θέλει να διαπιστώσει ως νόημα του πράττειν είναι, όπως γνω...