Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Εύκολο δεν είναι να αξιολογήσεις-ανθολογήσεις κριτικά κείμενα που αφορούν δικά σου κείμενα· διστάζεις καθώς ενδίδεις πατώντας παλιότερους ισχυρισμούς, όρκους θαρρείς. Όταν έρθει η ώρα των αναστοχασμών και η ανάγκη να μαζέψεις τα πανιά σου, προβάλλουν (πιθανόν) και άλλες προτεραιότητες στον απόηχο των αναγνώσεων -αν πρέπει να ληφθούν κι αυτά υπ'όψιν. (από την εισαγωγή του Μάρκου Μέσκου, "Αμηχανία εξομολογούμενου") Ανθολογούνται τα κριτικά κείμενα: - Μάριος Αφεντόπουλος-Μαρκίδης, "Η αγροτική συνείδηση στην ποίηση του Μάρκου Μέσκου" - Τάκης Σινόπουλος, "Μια γνήσια λυρι...

Ο Αλέξανδρος Αργυρίου, σημαντική μορφή των νεοελληνικών γραμμάτων και άνθρωπος με έντονη πολιτική συνείδηση, πραγματεύεται ορισμένες από τις πιο κρίσιμες στιγμές του ελληνικού εικοστού αιώνα: Δικτατορία του Μεταξά, Κατοχή και Αντίσταση, Εμφύλιος. Το κείμενο του Αργυρίου υπερβαίνει τη μορφή των "αναμνήσεων", του "απομνημονεύματος" και της "αυτοβιογραφίας", καθώς θέτει επιπλέον ζητήματα όπως η σχέση της ατομικής και της συλλογικής εμπειρίας, ο ρόλος του χρόνου στην οργάνωση της ιστορικής "εικόνας", η έννοια της ιστορικής αλήθειας και άλλα, ερωτήματα κρίσιμα για τη διαμόρφωση...

Τα 24 κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο καλύπτουν χρονικό διάστημα εξήντα και πλέον ετών. Παρουσιάζονται εδώ κατά τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους και διαγράφουν την αναμέτρηση της κριτικής με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Ταυτόχρονα, καθιστούν ευκρινή την πορεία που ακολούθησε η κριτική για να εντοπίσει και να διερευνήσει κεντρικά θέματα του σεφερικού έργου, ενός έργου με βαθιές ρίζες στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γραμματεία. Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί, μαζί με την πλούσια επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου, καθιστούν την "Εισαγωγή στ...

Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του Γιάννη Ρίτσου τα οποία καλύπτουν μία περίοδο που ξεπερνά τις οκτώ δεκαετίες, από το 1927 -χρονιά εμφάνισης πρωτολείων του Ρίτσου στο Περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαιδείας- μέχρι σήμερα. Η κριτική πρόσληψη του Ρίτσου είναι σύνθετη, όπως σύνθετη ήταν και η ποιητική πορεία του. Σε ορισμένες πτυχές του έργου του, ο Ρίτσος είναι κραυγαλέα πολιτικός και μονότροπος, σε ορισμένες άλλες όμως είναι βαθιά υπαρξιακός, ενίοτε μεταφυσικός και, κατά κανόνα, γόνιμα νεωτερικός, αναχωνεύοντας τεχνοτροπικές εξελίξεις...

Το βιβλίο αυτό αποτελεί επιλογή των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη του επιμελητή του, κριτικών κειμένων που γράφτηκαν για το έργο του Οδυσσέα Ελύτη από την πρώτη εμφάνισή του έως σήμερα. Μέσα από την ανάγνωση αυτών των κειμένων ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει καλύτερα την εξέλιξη ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του αιώνα μας και συγχρόνως να μελετήσει την πορεία της πρόσληψης του έργου του από τους Έλληνες κριτικούς. Η εκτενής εισαγωγική μελέτη του Μάριο Βίττι, που περιγράφει και σχολιάζει αυτή την πορεία, μπορεί να διαβαστεί και ως υποκεφάλαι...

Τον αναγνώστη του παρόντος τομιδίου παρακαλώ και ελπίζω, πριν να διαβάσει τα τρία κείμενα που αναδημοσιεύω περί του ποιητικού έργου του Τάκη Παπατσώνη, να λάβει υπ' όψιν του τα ακόλουθα. Τα δύο πρώτα κείμενα είχαν δημοσιευθεί στον καιρό τους, σε έντυπα όχι και πολύ προσιτά σήμερα, και όπως έμαθα από τον αλησμόνητο Γ. Π. Σαββίδη, ο ποιητής τα θεώρησε ικανοποιητικά. Η δική μου ερμηνεία της καλής του γνώμης ήταν ότι έκρινε πως δεν υπήρχε σε αυτά οιαδήποτε παρανόηση. Ήταν κι αυτό, εκτός ίσως από ένας λόγος καλός, μια ένδειξη φιλικής αποδοχής τους. Τα αναδημοσιεύω για όσους δεν...

Ο τόμος συγκεντρώνει την αναλυτική, επεξεργασμένη και τεκμηριωμένη μορφή των τριάντα τριών εισηγήσεων οι οποίες παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο, με τίτλο "Ο ποιητής και ο πολίτης Γιάννης Ρίτσος", το οποίο οργάνωσε το Μουσείο Μπενάκη, από τις 28 Σεπτεμβρίου μέχρι την 1η Οκτωβρίου του 2005. Στις εργασίες του συνεδρίου είχαν επίσης περιληφθεί δύο "στρογγυλά τραπέζια", τα οποία επικεντρώθηκαν (α) στην πρόσληψη του Ρίτσου από σύγχρονους ποιητές και (β) στην αποτύπωση μαρτυριών ανθρώπων που η πορεία τους διασταυρώθηκε με εκείνην του Γιάννη Ρίτσου. Ο παραπάνω τίτλος εκάλυπτε,...

Όταν οι επίορκοι συνταγματάρχες είχαν επιβάλει την ολοκληρωτικής νοοτροπίας δικτατορία τους, μία μικρή ομάδα μεταπολεμικών συγγραφέων έπαψαν να δημοσιεύουν έργα τους σε έντυπα, επειδή θα υποχρεώνονταν να υποστούν τον ταπεινωτικό έλεγχο της λογοκρισίας. Μετά την άρση της λογοκρισίας, στην οποία αναγκάστηκε να προβεί μετέπειτα ο ισχυρός της τριανδρίας Γ. Παπαδόπουλος για να περιοριστούν οι καταγγελίες -αν και διατηρούσε το δικαίωμα να τιμωρεί εκ των υστέρων τις παρεκτροπές-, η μικρή αυτή ομάδα της "σιωπής", όπως κεφαλαιοποιήθηκε από τον ξένο Τύπο η στάση τους, κυκλοφόρησε τον...

Στον τόμο ανθολογούνται κείμενα κριτικής για το ποιητικό έργο του "υπερρεαλιστή" Nίκου Eγγονόπουλου που καλύπτουν μια περίοδο περίπου εβδομήντα χρόνων, από το 1938, χρονιά που κυκλοφόρησε η πρώτη ποιητική συλλογή του "Mην ομιλείτε εις τον οδηγόν", μέχρι σήμερα. Στόχος της ανθολόγησης είναι να προσφέρει στον αναγνώστη τα απαραίτητα ερμηνευτικά κλειδιά για την κατανόηση του ποιητή Εγγονόπουλου και ταυτόχρονα να δώσει μια όσο το δυνατόν πληρέστερη εικόνα για την πρόσληψη του έργου του από την κριτική σε σχέση με τα ιστορικά, πολιτικά και πολιτισμικά συμφραζόμενα μιας περιόδου...

Oι τόμοι Z΄ και H΄ έρχονται να συμπληρώσουν την Iστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και την πρόσληψή της με τους όρους που κατονομάζουν στον "Πρόλογο" της εργασίας, ή, για να το πούμε συνοπτικά, με πρόθεση να παρασταθεί η ιστορική και συγκριτική εικόνα των ρευμάτων, των σχολών, των νοοτροπιών, που διέτρεξαν την ελληνική λογοτεχνία από το 1918 έως το 1963. Oι Z΄ και H΄ τόμοι εξετάζουν την ενδεκαετία 1964-1974, οπότε και περατώνεται η πρόσληψη των συγγραφέων που μέχρι τότε είχαν παρουσιαστεί στο δημιουργικό λογοτεχνικό πεδίο. Ωστόσο, επειδή οι συγγραφείς που περιλήφθηκαν στο έρ...

Το 1974 αποτελεί σημείο τομής στη λογοτεχνία μας, που χωρίζεται σε μια πρώτη περίοδο, φορτισμένη ιδεολογικά, και σε μια δεύτερη, απαλλαγμένη από τραυματικές εμπειρίες. Ο χωρισμός δεν συνεπάγεται και αξιολογικές εκτιμήσεις. Κάθε μία περίοδος έχει τις δικές της σημασίες και αξίες. Η ύλη των προκείμενων τόμων Ζ΄ και Η΄ προσφέρεται για τις ακόλουθες εκτιμήσεις: Στα 1974 μοιάζει να κλείνει το κεφάλαιο της πεζογραφίας του Μεσοπολέμου, πρώτα για συμπτωματικούς λόγους (πεθαίνουν αρκετοί από τους κορυφαίους εκπροσώπους της), αλλά ενδέχεται να θεωρηθεί πως έχει εξαντληθεί το ιδεολ...

Oι τόμοι Z΄ και H΄ έρχονται να συμπληρώσουν την Iστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και την πρόσληψή της με τους όρους που κατονομάζουν στον "Πρόλογο" της εργασίας, ή, για να το πούμε συνοπτικά, με πρόθεση να παρασταθεί η ιστορική και συγκριτική εικόνα των ρευμάτων, των σχολών, των νοοτροπιών, που διέτρεξαν την ελληνική λογοτεχνία από το 1918 έως το 1963. Oι Z΄ και H΄ τόμοι εξετάζουν την ενδεκαετία 1964-1974, οπότε και περατώνεται η πρόσληψη των συγγραφέων που μέχρι τότε είχαν παρουσιαστεί στο δημιουργικό λογοτεχνικό πεδίο. Ωστόσο, επειδή οι συγγραφείς που περιλήφθηκαν στο έρ...

Το 1974 αποτελεί σημείο τομής στη λογοτεχνία μας, που χωρίζεται σε μια πρώτη περίοδο, φορτισμένη ιδεολογικά, και σε μια δεύτερη, απαλλαγμένη από τραυματικές εμπειρίες. Ο χωρισμός δεν συνεπάγεται και αξιολογικές εκτιμήσεις. Κάθε μία περίοδος έχει τις δικές της σημασίες και αξίες. Η ύλη των προκείμενων τόμων Ζ΄ και Η΄ προσφέρεται για τις ακόλουθες εκτιμήσεις: Στα 1974 μοιάζει να κλείνει το κεφάλαιο της πεζογραφίας του Μεσοπολέμου, πρώτα για συμπτωματικούς λόγους (πεθαίνουν αρκετοί από τους κορυφαίους εκπροσώπους της), αλλά ενδέχεται να θεωρηθεί πως έχει εξαντληθεί το ιδεολ...

Η παρέλευση δεκαπενταετίας από την πτώση του τείχους του Βερολίνου παρέχει ίσως την ασφάλεια κάποιας απόστασης για μια πρώτη αποτίμηση, όπως έδειξε η πληθώρα των δημοσιευμάτων στον ελληνικό και ξένο Τύπο και οι σχετικές τηλεοπτικές εκπομπές, που το 2004 ήσαν πολυπληθείς και μάλιστα επεκτάθησαν αρκετά πέραν της 9ης του Νοεμβρίου εκείνου του έτους. Μέσα σε αυτό το κλίμα εγγράφηκε και το παρόν αφιέρωμα των "Αναγνώσεων", δηλαδή του ένθετου βιβλίου της "Αυγής", το οποίο διήρκεσε ενάμισι μήνα (31/10/2004 έως 12/12/2004). Όμως, αυτό το αφιέρωμα δεν προέκυψε ως μια "έξυπνη" ιδέα...

[...] Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται κριτικές που δημοσιεύτηκαν μέχρι τώρα για τα εκδοθέντα βιβλία. Κρίθηκε προσφορότερη η παράθεσή τους κατά βιβλίο σε χρονική αλληλουχία και τα συνολικότερα κριτικά αντικρίσματα να συμπληρώνουν την εικόνα, από τη σελίδα 283 και μετά. Η παράθεση των κριτικών με αλφαβητική σειρά κατά συγγραφέα σημειώνεται και στη δεύτερη σελίδα κάθε ψευδότιτλου ως πίνακας περιεχομένων. [...] (από το εισαγωγικό σημείωμα)

Αποτολμώ να αναδημοσιεύσω αυτά τα "παλαιών ημερών" κείμενα, τα δύο πρώτα εκ των οποίων προκάλεσαν την αντίδραση του πανεπιστημιακού φιλόλογου Γ.Π. Σαββίδη, επιμελητή της δεύτερης -μετά τριάντα έτη από την πρώτη- έκδοσης των "Ευρισκομένων ποιημάτων και πεζών" του Κ. Γ. Καρυωτάκη, το 1968, της οποίας η αξιοπιστία ήταν αδιαμφισβήτητη, καθώς οι συγγενείς του ποιητή έστερξαν, εκτός των άλλων, να δείξουν ακέραιο το ύστερο γράμμα του αυτόχειρα, χωρίς όμως να επιτρέψουν να δημοσιευθούν δύο κρίσιμα σημεία του, φοβούμενοι τις παρανοήσεις -λογική πρόνοια, όπως βρίσκω, καθώς η μεταγενέ...

"...Στον υπερρεαλισμό δεν προσεχώρησα ποτέ. Τον υπερρεαλισμό τον είχα μέσα μου, όπως είχα μέσα μου το πάθος της ζωγραφικής, από την εποχή που γεννήθηκα. Αλλά, για να βρω τον δρόμο μου τον αληθινό, τον υπερρεαλιστικό, για να μπορέσω να εκδηλωθώ ελεύθερα και απερίσπαστα, αυτό το χρωστώ σε δύο κορυφαίους, στις δύο μεγαλύτερες μορφές που παρουσίασε ποτέ, ίσαμε τώρα, εξ όσων γνωρίζω, το παγκόσμιο υπερρεαλιστικό κίνημα. Ευτύχησα (το λέγω για τρίτη φορά), ευτύχησα να γνωρίσω τον μεγάλο ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκο και τον μεγάλο ζωγράφο, τον μεγάλο Βολιώτη Γεώργιο ντε Κήρυκο. Συγκαταλ...

Η προκείμενη Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας (1950-1956), τόμος Ε΄, συνεχίζει τη μεταγενέστερη χρονικά παρουσίαση της λογοτεχνικής ύλης, η οποία εξετέθη στους ήδη εκδοθέντες τόμους: Α΄ και Β΄ (1918-1940), Γ' (1941-1944), Δ΄ (1945-1949) στα αντίστοιχα έτη: 2001, 2003 και 2004. Με τον Ε΄ τόμο βρισκόμαστε στη μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου χρονική περίοδο, όπου η κοινοβουλευτική δημοκρατία, με το κλίμα του Eμφυλίου να υποβόσκει, λειτουργούσε με αμφισβητούμενη αξιοπιστία, με συνέπεια ο πολιτικός ορίζοντας να παρουσιά...

Η προκείμενη "Ιστορία της ελληνικής λογοτεχνίας και η πρόσληψή της στα χρόνια της επισφαλούς δημοκρατίας (1950-1956)", τόμος Ε΄, συνεχίζει τη μεταγενέστερη χρονικά παρουσίαση της λογοτεχνικής ύλης, η οποία εξετέθη στους ήδη εκδοθέντες τόμους: Α΄ και Β΄ (1918-1940), Γ' (1941-1944), Δ΄ (1945-1949) στα αντίστοιχα έτη: 2001, 2003 και 2004. Με τον Ε΄ τόμο βρισκόμαστε στη μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου χρονική περίοδο, όπου η κοινοβουλευτική δημοκρατία, με το κλίμα του Eμφυλίου να υποβόσκει, λειτουργούσε με αμφισβητούμενη αξιοπιστία, με συνέπεια ο πολιτικός ορίζοντας να παρουσ...

Στα χρόνια που ερευνά ο ΣΤ΄ τόμος, η ποίηση αυξάνεται με τα έργα: "Η μεγάλη νύχτα και το παράθυρο" του Γ. Βαφόπουλου, "Το πρόσωπο και το είδωλο" του Γ. Θέμελη, "Ο καθρέφτης του μεσονυκτίου" της Ζωής Καρέλλη, πλουτίζεται, λίγο ή πολύ, με τα: "Εν ανθηρώ έλληνι λόγω" του Ν. Εγγονόπουλου, "Γραπτά ή προσωπική μυθολογία (1936-1946)" του Α. Εμπειρίκου, "Ο χρόνος και το ποτάμι" του Ν. Βρεττάκου, και αναβαθμίζεται με "Το 'Αξιον Εστί" και τις "Έξη και μία τύψεις για τον ουρανό" του Οδ. Ελύτη. Ο Γ. Ρίτσος αναδεικνύεται σε όλο το ποιητικό του εύρος, όπως φανέρωναν τα έργα: "Χρονικό", "...