Τάκης Παπατσώνης

Τον αναγνώστη του παρόντος τομιδίου παρακαλώ και ελπίζω, πριν να διαβάσει τα τρία κείμενα που αναδημοσιεύω περί του ποιητικού έργου του Τάκη Παπατσώνη, να λάβει υπ' όψιν του τα ακόλουθα. Τα δύο πρώτα κείμενα είχαν δημοσιευθεί στον καιρό τους, σε έντυπα όχι και πολύ προσιτά σήμερα, και όπως έμαθα από τον αλησμόνητο Γ. Π. Σαββίδη, ο ποιητής τα θεώρησε ικανοποιητικά. Η δική μου ερμηνεία της καλής του γνώμης ήταν ότι έκρινε πως δεν υπήρχε σε αυτά οιαδήποτε παρανόηση. Ήταν κι αυτό, εκτός ίσως από ένας λόγος καλός, μια ένδειξη φιλικής αποδοχής τους. Τα αναδημοσιεύω για όσους δεν τα έχουν διαβάσει ή δεν τα θυμούνται. Το τρίτο και εκτενέστερο κείμενο, που παρέμεινε ανέκδοτο (εκτός από ένα απόσπασμα του δημοσιευμένο στο περιοδικό "η λέξη") έχει την ακόλουθη προϊστορία. Το 1984 ο φίλτατος Κωστής Σκαλιώρας, υπεύθυνος ενός προγράμματος της Εταιρείας Σπουδών της Σχολής Μωραΐτη, μου είχε αναθέσει να κάνω τέσσερα μαθήματα, προκειμένου να τιμήσομε τον Τάκη Παπατσώνη για τα πενήντα χρόνια από την πρώτη έκδοση των ποιημάτων του "Εκλογή, Α΄". Το ακροατήριό μου το συγκροτούσαν κυρίως νέοι και κάθε μάθημα θα διαρκούσε μία ώρα κατά την οποία θα μιλούσα εγώ για μια περίοδο του ποιητικού του έργου, ενώ την επόμενη ώρα, θα ήταν, δίκην φροντιστηρίου, διάλογος με το ακροατήριό μου, λόγος ή αντίλογος επί των προτάσεών μου. Από τις σημειώσεις εκείνες που κρατούσα τότε προέρχεται η δουλειά που δημοσιεύω τώρα, παρότι δεν αντιπροσωπεύει παρά ένα μέρος του κλίματος εκείνων των ομιλιών μου. Ομολογώ ότι αποφάσισα με πολύ δισταγμό να τα δώσω ως είχον, προβαίνοντας σε απλή τακτοποίηση της γλώσσας. Πρώτον, διότι δεν μπορούσα να κάνω μια βελτίωσή τους μετά την πάροδο τόσων ετών. Δεύτερον, διότι το ανέβαλα με την ελπίδα ότι κάποιος θα έγραφε μια μελέτη και θα του έδινα αν βοηθηθεί από τις σημειώσεις αυτές. Αλλά επειδή η προσδοκία αυτή δεν διαφαίνεται και ιδίως δεν ξέρω τι προοπτικές μου μένουν για να το επιχειρήσω εκ νέου, ας θεωρηθεί η απόφασή μου ως πράξη δωρεάν. Ούτως ή άλλως μερικά στοιχεία τους νομίζω ότι διατηρούν τη σημασία τους. Είναι ελεγμένα. Όπως, επίσης, και σε ό,τι αφορά τα ποιήματα του Παπατσώνη που δημοσιεύω, υποθέτω ότι επιτρέπουν κάτι περισσότερο από μια πρώτου βαθμού προετοιμασία για την εισαγωγή στο ποιητικό του έργο. [...] Α.Α.