Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Polítou - Marmarinoú Eléni
Η Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού είναι καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι ιδρυτικό μέλος και έχει διατελέσει πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας. Αντικείμενα της έρευνας και της διδασκαλίας της είναι η ελληνική λογοτεχνία του 19ου και του 20ού αιώνα, η Συγκριτική Φιλολογία και η Θεωρία της Λογοτεχνίας. Τα δημοσιεύματά της αφορούν το έργο σημαντικών Νεοελλήνων λογοτεχνών, λογοτεχνικά ρεύματα ή είδη και θέματα Ποιητικής.
Καρυωτάκης και καρυωτακισμός
Συλλογικό έργο
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (1998)
Κωστής Παλαμάς 2003
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2003)
Ο Κωστής Παλαμάς (1859-1943) γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Μεσολογγίτες. Σε ηλικία έξι ετών, εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι όπου πέρασε τα κρίσιμα παιδικά και εφηβικά χρόνια του και βίωσε έντονα το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν που διατηρούσαν ακόμη ζωντανά στη μνήμη τους οι κάτοικοι της Ιεράς Πόλεως. Η προσφορά του Παλαμά στα Νεοελληνικά Γράμματα είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, σημαντικές πλευρές της προσφοράς αυτής όπως και της ποίησής του ειδικότερα, έχει επισκιάσει η σχολική χρήση του παλαμικού έργου. Γιατί ο Παλαμάς δεν είναι μόνον ο μεγαλόστομος εθνικός ποιητής των σχολικών...
Κωστής Παλαμάς 2003
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (2003)
Ο Κωστής Παλαμάς (1859-1943) γεννήθηκε στην Πάτρα από γονείς Μεσολογγίτες. Σε ηλικία έξι ετών, εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι όπου πέρασε τα κρίσιμα παιδικά και εφηβικά χρόνια του και βίωσε έντονα το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν που διατηρούσαν ακόμη ζωντανά στη μνήμη τους οι κάτοικοι της Ιεράς Πόλεως. Η προσφορά του Παλαμά στα Νεοελληνικά Γράμματα είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, σημαντικές πλευρές της προσφοράς αυτής όπως και της ποίησής του ειδικότερα, έχει επισκιάσει η σχολική χρήση του παλαμικού έργου. Γιατί ο Παλαμάς δεν είναι μόνον ο μεγαλόστομος εθνικός ποιητής των σχολικών...
Ο Ελληνισμός στον 19ο αιώνα
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Η δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους αποτελεί σημαντική τομή τόσο στην πολιτική και κοινωνική ζωή όσο και στην πολιτισμική και ιδεολογική συμπεριφορά των κατοίκων του Bασιλείου. Στα 1830 κλείνει ο κύκλος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μετατοπίζεται το ελληνικό κέντρο από την Κωνσταντινούπολη στην Αθήνα, πραγματώνονται παλαιά αιτήματα και προκύπτουν νέα. Στα αμέσως επόμενα χρόνια ο ελληνισμός θα βρεθεί αντιμέτωπος με δυσεπίλυτα προβλήματα, τα οποία τίθενται με τη μορφή διλημμάτων: κλασική αρχαιότητα ή Bυζάντιο, Ανατολή ή Δύση, Ελλάδα ή Ευρώπη, καθαρεύουσα ή δ...
Ο νατουραλισμός στην Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
Στο συλλογικό αυτό έργο εξετάζονται οι διάφορες πτυχές του Νατουραλισμού, ενός σημαντικού λογοτεχνικού ρεύματος, που με κύριο εκπρόσωπο τον Εμίλ Ζολά αναπτύχθηκε στη Γαλλία και διαδόθηκε γρήγορα σ' όλες τις λογοτεχνίες της Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι μελέτες που περιλαμβάνονται, αναφέρονται στον Ζολά και το έργο του, στη μορφή που πήρε ο νατουραλισμός στις ξένες λογοτεχνίες, στη σχέση του ρεύματος αυτού με ομόλογα ρεύματα, όπως ο ρεαλισμός κι ο βερισμός, στην επίδραση που άσκησε σε άλλες τέχνες, όπως είναι το θέατρο, η ζωγραφική ή η μουσική. Κυρίως όμως εξετ...
Ο νατουραλισμός στην Ελλάδα
Συλλογικό έργο
Μεταίχμιο (2008)
Στο συλλογικό αυτό έργο εξετάζονται οι διάφορες πτυχές του Νατουραλισμού, ενός σημαντικού λογοτεχνικού ρεύματος, που με κύριο εκπρόσωπο τον Εμίλ Ζολά αναπτύχθηκε στη Γαλλία και διαδόθηκε γρήγορα σ' όλες τις λογοτεχνίες της Ευρώπης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Οι μελέτες που περιλαμβάνονται, αναφέρονται στον Ζολά και το έργο του, στη μορφή που πήρε ο νατουραλισμός στις ξένες λογοτεχνίες, στη σχέση του ρεύματος αυτού με ομόλογα ρεύματα, όπως ο ρεαλισμός κι ο βερισμός, στην επίδραση που άσκησε σε άλλες τέχνες, όπως είναι το θέατρο, η ζωγραφική ή η μουσική. Κυρίως όμως εξετ...
Διαδρομή στην ποίηση
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη (2009)
Τα κείμενα του κύκλου ομιλιών που οργάνωσε το 2004 η Βιβλιοθήκη του "Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη" γύρω από την ελληνική ποίηση και την πολύμορφη όσο και γόνιμη διαδρομή της από τα χρόνια του Μεσοπολέμου έως τη γενιά του ’70, με την πολύτιμη συμβολή της Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών Ρίτσας Φράγκου-Κικίλια, και τη συμμετοχή εκλεκτών ομιλητών: Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Γιώργος Αράγης, Στέφανος Διαλησμάς, Μορφία Μάλλη, Ελένη Πολίτου-Μαρμαρινού και Μίμης Σοφοκλέους. Με γλαφυρότητα και οξυδέρκεια, οι εισηγητές ανιχνεύουν το ποιητικό σύμπαν της περιόδου αυτής, εξετάζοντα...
Το διήγημα στην ελληνική και στις ξένες λογοτεχνίες
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2009)
Αυτός ο συλλογικός τόμος φιλοδοξεί να παρουσιάσει την πρώτη απόπειρα να αναλυθεί το λογοτεχνικό είδος του διηγήματος στη θεωρητική, την ιστορική και τη συγκριτική του διάσταση, να διευρυνθούν οι τάσεις και τα ρεύματα που επηρέασαν το ελληνικό διήγημα στη εξέλιξή του, αλλά και να αναδειχθούν όψεις του, όπως η σωματικότητα, η γυναικεία γραφή και η παρουσία του διηγήματος στο διαδίκτυο. Στο βιβλίο συμμετέχουν με κείμενά τους οι: Δημήτρης Αγγελάτος, Ζαχαρίας Σιαφλέκης, Στέση Αθήνη, Σοφία Ντενίση, Λάμπρος Βαρελάς, Μιχαήλ Πασχάλης, Χριστίνα Ντουνιά, Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Άννα Χ...
Το διήγημα στην ελληνική και στις ξένες λογοτεχνίες
Συλλογικό έργο
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2009)
Αυτός ο συλλογικός τόμος φιλοδοξεί να παρουσιάσει την πρώτη απόπειρα να αναλυθεί το λογοτεχνικό είδος του διηγήματος στη θεωρητική, την ιστορική και τη συγκριτική του διάσταση, να διευρυνθούν οι τάσεις και τα ρεύματα που επηρέασαν το ελληνικό διήγημα στη εξέλιξή του, αλλά και να αναδειχθούν όψεις του, όπως η σωματικότητα, η γυναικεία γραφή και η παρουσία του διηγήματος στο διαδίκτυο. Στο βιβλίο συμμετέχουν με κείμενά τους οι: Δημήτρης Αγγελάτος, Ζαχαρίας Σιαφλέκης, Στέση Αθήνη, Σοφία Ντενίση, Λάμπρος Βαρελάς, Μιχαήλ Πασχάλης, Χριστίνα Ντουνιά, Αλεξάνδρα Σαμουήλ, Άννα Χ...
Συγκριτική φιλολογία
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Ελληνικά Γράμματα (2009)
"Οι λογοτεχνίες αλληλοερωτεύονται" Paul Valery Η φράση αυτή του Paul Valery αποδίδει με ποιητικό τρόπο την έννοια της Συγκριτικής Φιλολογίας. Στόχοι της συγκεκριμένης επιστήμης είναι η θεώρηση μιας εθνικής λογοτεχνίας από σκοπιά που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα και η σύγκρισή της με μια άλλη ξένη λογοτεχνία, ενώ στο πεδίο έρευνάς της συμπεριλαμβάνονται και οι συγκρίσεις με άλλες τέχνες (μουσική, ζωγραφική κ.ά.) ή με άλλους τομείς της πνευματικής δραστηριότητας (φιλοσοφία, πολιτική, θρησκεία κ.ά.). Με το βιβλίο της "Συγκριτική φιλολογία: Από τη θεωρία στην πράξη", η...
Το γλωσσικό ζήτημα
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων (2011)
Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...
Ωσάν χαράς ιδέα
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2011)
Με αφετηρία την έννοια "γραμματική της ποίησης", που εισήγαγε ο Roman Jakobson, αλλά και την παλαιά εκείνη οξυδερκή παρατήρηση του Παλαμά ότι ο Κάλβος με "τα περί την γλώσσαν ολισθήματά" του "υπερπηδά την γραμματικής και λησμονεί το συντακτικόν", εξετάζονται ορισμένες ιδιόρρυθμες εκφορές του ποιητικού λόγου των Ωδών. Οι επιλογές και οι διατυπώσεις αυτές, που κλιμακώνονται από την απλή ανατροπή της ομαλής συντακτικής σειράς των όρων μιας φράσης ή πρότασης έως την πρόδηλη αντιγραμματικότητα, αποτελούν με τη συχνότητα της εμφάνισής τους χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ποιητικής...
Πρακτικά Γ' διεθνούς συνεδρίου για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη
Συλλογικό έργο
Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών (2012)
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2013)
Η ανάδειξη της ποιητικότητας της διηγηματογραφίας του Παπαδιαμάντη αποτελεί τον κεντρικό άξονα και την κύρια προσφορά της μελέτης αυτής. Η ποιητικότητα εντοπίζεται όχι μόνο στη γλωσσική επιφάνεια των διηγημάτων αλλά και στην οιονεί "βαθιά δομή" του αφηγηματικού υλικού τους, στους τρόπους δηλαδή με τους οποίους οργανώνεται το περιεχόμενό τους. Δείχνεται, με συστηματικό και θεωρητικά τεκμηριωμένο τρόπο, ότι οι γλωσσικοί αυτοί και δομικοί τρόποι χαρακτηρίζουν αποφασιστικά τη λυρική ποίηση, ενώ είναι ενικά ασύμβατοι με το γένος της αφηγηματικής πεζογραφίας και ειδικά το ρεαλιστ...
Συγκριτική φιλολογία
Πολίτου - Μαρμαρινού Ελένη
Gutenberg - Γιώργος & Κώστας Δαρδανός (2015)
Η Συγκριτική Φιλολογία, κλάδος έτσι κι αλλιώς γόνιμος για την προσέγγιση και ερμηνεία συνολικά του λογοτεχνικού φαινομένου, προσφέρεται ιδιαίτερα για τη μελέτη της νεοελληνικής λογοτεχνίας, καθώς στην ταυτότητα της λογοτεχνίας μας εμπεριέχονται και διασταυρώνονται -για λόγους γεωγραφικούς και ιστορικούς- ποικίλες ετερότητες. Τα κείμενα που περιλαμβάνονται σε αυτό το βιβλίο "Συγκριτικής φιλολογίας" κατ' αρχάς οριοθετούν το πεδίο έρευνας του κλάδου αυτού και διευκρινίζουν τους σκοπούς και τις επιστημολογικές και μεθοδολογικές προϋποθέσεις του, εξετάζουν στη συνέχεια τη νε...