Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο συλλογικός τόμος με τίτλο "100 years of Greek-Polish relations. A historical and cultural path" σχετίζεται με την Ημερίδα που διοργανώθηκε στο ΕΙΕ στις 27 Ιουνίου 2019 για τα 100 χρόνια των Ελληνοπολωνικών σχέσεων. Ο τόμος προσεγγίζει σε διεπιστημονική βάση τις σχέσεις των δύο κρατών, αλλά και ευρύτερα του Μεσογειακού με τον Κεντροευρωπαϊκό κόσμο, από την Αρχαιότητα έως τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Οι δέκα συμβολές των συγγραφέων καλύπτουν αρκετά επιστημονικά πεδία με σκοπό να αναδειχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα οι πολιτικές, πολιτισμικές, ιδεολογικές κ.ά. σχέ...

Η ιδιάζουσα ανάπτυξη της χριστιανικής τέχνης στη μεσαιωνική ευρωπαϊκή Ανατολή, η αμυντική οχύρωση της αυτοκρατορίας, η ευρύτερη φιλοσοφική προσφορά της και η λογοτεχνική έκφρασή της μέσα από την ερωτική σχέση επιδιώκουν να διεισδύσουν στο πώς ο βυζαντινός άνθρωπος αντιμετώπιζε σε καθημερινή βάση τον γύρω του ορατό κόσμο σε δύο αλλεπάλληλα επίπεδα: το νοητικό και το υλικό.

Ο συλλογικός αυτός τόμος αποτελεί απότοκο της ανάγκης κάλυψης ενός σημαντικού κενού στην ελληνική βιβλιογραφία. Τα έντεκα δοκίμια που τον στοιχειοθετούν επικεντρώνονται στην ιστορία και στον πολιτισμό, ειδικότερα τη γραμματεία, των Νότιων, των Δυτικών και των Ανατολικών Σλάβων κατά τους Μέσους Χρόνους.

Κεντρική μορφή στη Θεολογία, στη λατρεία, στην εκκλησιαστική ποίηση και τη λειτουργική πράξη, αλλά προπαντός στην ψυχή του κάθε πιστού, η Παναγία αποτελεί ένα οικείο πρόσωπο στην καθημερινότητα του κάθε ανθρώπου, καθώς από πολύ νωρίς απέκτησε, τόσο στα πατερικά κείμενα όσο και στη συνείδηση των πιστών, ιδιότητες προστατευτικές και μεσολαβητικές για τη σωτηρία των ανθρώπων. Με αφορμή μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Ορθοδοξίας, την Κοίμηση της Θεοτόκου τον Δεκαπενταύγουστο, το έκτακτο αφιέρωμα "Η Παναγία των Ελλήνων" ανιχνεύει την εξέχουσα θέση της Θεομήτορος στη βυζαντ...

Οι λαϊκές εξεγέρσεις δεν ήταν σπάνιο φαινόμενο στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η αυτοκρατορική εξουσία περιοριζόταν από την αντίληψη ότι οι αυτοκράτορες ήταν οι αντιπρόσωποι του Θεού στη Γη και, κατά συνέπεια, ήταν υποχρεωμένοι να κυβερνούν με βάση τους χριστιανικούς νόμους αλλά και τη μακραίωνη ρωμαϊκή πολιτειακή παράδοση, στο πλαίσιο της οποίας ορισμένες θεσμικές αρμοδιότητες ασκούνταν από άλλους φορείς. Κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο (4ος-7ος αι.) συνήθως το επίκεντρο των κοινωνικών συγκρούσεων ήταν ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης και το λαϊκό αίσθημα το εξέφραζαν οι...

Ο τρίτος τόμος είναι αφιερωμένος στους βυζαντινούς χρόνους. Η μεταφορά της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη, πυρήνα της Ανατολικής Χριστιανικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, σηματοδοτεί τη μετάβαση από τη Ρώμη στο Βυζάντιο. Η Μικρά Ασία οργανώνεται διοικητικά μέσω του θεσμού των θεμάτων, ο οποίος διευκολύνει τη στρατιωτική άμυνα της περιοχής και την επιβολή φορολογίας. Το εμπόριο διεξάγεται μέσω ενός εξελιγμένου οδικού δικτύου και η πλούσια πνευματική παραγωγή απεικονίζεται στις θρησκευτικές διαμάχες της περιόδου και την ακμάζουσα βυζαντινή τέχνη. Η Μικρά Ασία αποτελεί...

Το ζήτημα των σχέσεων του Βυζαντίου με τους βόρειους γείτονές του, και κυρίως τους Αβάρους, προσείλκυσε το ενδιαφέρον μου ήδη κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών μου σπουδών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής με θέμα τις σχέσεις του Βυζαντίου με τους Αβάρους, βελτιωμένη μορφή της οποίας αποτελεί η παρούσα μονογραφία, μου έδωσε τη δυνατότητα να προσεγγίσω σε διεπιστημονική βάση ένα μεγάλο εύρος ζητημάτων, τα οποία συνθέτουν το πλαίσιο των επαφών μεταξύ των δύο πλευρών, με απώτερο στόχο την παρουσίαση μιας σφαιρικής εικόνας των βυζαντινοαβαρικών σχέσ...

Στις 29 Μαϊου 1453 ο στρατός του Μωάμεθ Β΄ εξαπέλυσε την τελική επίθεσή του εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Οι γενναίοι υπερασπιστές της «γερασμένης» πρωτεύουσας της χριστιανικής Ανατολής αμύνθηκαν μέχρις εσχάτων. Ωστόσο, τα εξασθενημένα τείχη δεν άντεξαν την εχθρική πίεση. Η κραυγή "Εάλω η Πόλις" δονούσε την ατμόσφαιρα. Ο θρυλικός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αγωνίσθηκε ηρωικά και έπεσε στο πεδίο της μάχης. Το Βυζάντιο δεν υπήρχε πλέον.

[...] Το ζήτημα των συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας, γενικά, συμπεριλαμβανομένου και του δουναβικού, έχει απασχολήσει αρκετά μέχρι σήμερα τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Σε θέματα που αφορούν τη στρατιωτική οργάνωση, τα οχυρωματικά έργα και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά μήκος των συνόρων -φυσικών και συμβατικών- έχουν αφιερωθεί συνέδρια, συμπόσια και πολλές ιστορικές και αρχαιολογικές έρευνες. Το πλέγμα, όμως των σχέσεων ανάμεσα στους διαφόρους εθνικούς πληθυσμούς των μεθοριακών ζωνών, ιδίως στο επίπεδο της καθημερινής ζωής, έχει μελετηθεί περιστασιακά και μάλλο...

[...] Το ζήτημα των συνόρων της βυζαντινής αυτοκρατορίας, γενικά, συμπεριλαμβανομένου και του δουναβικού, έχει απασχολήσει αρκετά μέχρι σήμερα τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Σε θέματα που αφορούν τη στρατιωτική οργάνωση, τα οχυρωματικά έργα και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά μήκος των συνόρων -φυσικών και συμβατικών- έχουν αφιερωθεί συνέδρια, συμπόσια και πολλές ιστορικές και αρχαιολογικές έρευνες. Το πλέγμα, όμως των σχέσεων ανάμεσα στους διαφόρους εθνικούς πληθυσμούς των μεθοριακών ζωνών, ιδίως στο επίπεδο της καθημερινής ζωής, έχει μελετηθεί περιστασιακά και μάλλο...

Στις 11 Μαϊου 330 ο Μέγας Κωνσταντίνος τέλεσε, μέσα σε πανηγυρικό κλίμα, τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, σηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο τη γέννηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ως κληρονόμος της "αιώνιας Ρώμης" το Βυζάντιο πίστευε ότι ήταν η μοναδική αυτοκρατορία πάνω στη Γη και διεκδικούσε κυρίαρχο ρόλο σε όλες τις περιοχές που ανήκαν κάποτε στον ρωμαϊκό κόσμο. Η σκληρή πραγματικότητα ανέτρεψε τα σχέδιά του. Όπως οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες παρουσιάζονταν ως διάδοχοι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, έτσι και η σασσανιδική δυναστεία των Περσών πίστευε ότι είναι κληρονόμος των...

Οι Ρωμαίοι, συνδυάζοντας πολεμικές παραδόσεις του ευρύτερου μεσογειακού χώρου και αποδεχόμενοι στοιχεία "βαρβαρικών" λαών, δημιούργησαν μια ισχυρή πολεμική μηχανή, η υπεροχή της οποίας στο πεδίο της μάχης ήταν αδιαμφισβήτητη. Οι λεγεώνες έγιναν συνώνυμο των κατακτήσεων και της εδαφικής εξάπλωσης, ενώ οι πολεμικές μέθοδοι των Ρωμαίων επιβίωσαν για αιώνες μέσα από τις πραγματείες της πολεμικής τέχνης και εφαρμόστηκαν στις συγκρούσεις που διεξήχθησαν ακόμη και κατά τους νεώτερους χρόνους. Ο Αετός, σύμβολο της "Αιώνιας Πόλης", έφθασε από τους λεγεωνάριους "στις εσχατιές της οικ...

Ο Αττίλας υπήρξε αναμφίβολα μία από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες της παγκόσμιας Ιστορίας και το όνομά του διατηρήθηκε ζωντανό μέσω της λαϊκής παράδοσης ως τις μέρες μας. Συνδυάζοντας τις αρετές του πολιτικού, του στρατιωτικού και του διπλωμάτη, κατόρθωσε να ενώσει υπό την εξουσία του ένα πλήθος διαφορετικών φυλών και λαών της στέπας και να δημιουργήσει έναν πανίσχυρο και ταχύτατο στρατό, ο οποίος σκόρπισε τον τρόμο σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο για σχεδόν δύο δεκαετίες.

Η ιστορία επεφύλαξε στον Βασίλειο Β΄ μία περίοπτη θέση μέσα στις σελίδες της. Η προσπάθεια καταγραφής των έργων και των επιτευγμάτων του πάντα θα αφήνει μια αμφιβολία για το αν αναλύθηκαν επαρκώς και για το αν βρέθηκαν οι κατάλληλες λέξεις για να τα περιγράψουν. Ο θρύλος και η πραγματικότητα πολλές φορές συγχέονται μπροστά στα κατορθώματα και την προσωπικότητά του. Ο μεγαλύτερος αυτοκράτορας-στρατηλάτης του Βυζαντίου κατάφερε πραγματικά με το σπαθί του να περάσει στη σφαίρα του μύθου και η προσωνυμία του, αυτή του Βουλγαροκτόνου, να προκαλεί ακόμα και σήμερα ρίγος στον αναγ...

Στη διάρκεια της παγκόσμιας ιστορίας ελάχιστα κράτη άφησαν τόσο έντονα το αποτύπωμά τους όσο η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μέσα από μια μακραίωνη διαδικασία η οποία διήρκεσε σχεδόν μία χιλιετία (περίπου 750 π.Χ. - 476 μ.Χ.) η Ρώμη, μια ασήμαντη κωμόπολη στην πεδιάδα του Λατίου, μετατράπηκε σε κοσμοκράτειρα, κυρίαρχη της Δυτικής Ευρώπης και της λεκάνης της Μεσογείου, θέτοντας τα θεμέλια για τη διαμόρφωση του σύγχρονου ευρωπαϊκού πολιτισμού.