Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Αυτό το κείμενο εκφωνήθηκε τον Ιούλιο του 2000 στη Σορβόνη, στο πλαίσιο της τετραήμερης σύγκλησης των Γενικών Τάξεων της Ψυχανάλυσης επ' ευκαιρία της επετείου των εκατό χρόνων από τη δημοσίευση του ιδρυτικού ψυχαναλυτικού φροϋδικού κειμένου "Η ερμηνεία του ονείρου". Εδώ ο Jacques Derrida θα αναδείξει τη ριζοσπαστική σχέση της ψυχανάλυσης με την ηθική, το δίκαιο και την πολιτική, μέσω της πραγμάτευσης των εννοιών της αντίστασης, της ωμότητας και της κυριαρχίας. Μεταξύ των πολλών θεμάτων που πραγματεύεται δεσπόζουν η νομιμοποίηση της θεσμικής συγκρότησης των Ψυχαναλυτικών Ετα...

"Επειδή το πανεπιστήμιο είναι ξένο προς την εξουσία, επειδή είναι ετερογενές προς την αρχή της εξουσίας, είναι επίσης χωρίς προσίδια εξουσία. Γι' αυτό και μιλάμε εδώ για το πανεπιστήμιο άνευ όρων.[...] Και λέγω "άνευ όρων" καθώς και "απροϋπόθετο", για να αφήσω να ακουστεί-εννοηθεί η συνδήλωση του "χωρίς εξουσία" ή "χωρίς άμυνα": επειδή είναι απολύτως ανεξάρτητο, το πανεπιστήμιο είναι επίσης ένα εκτεθειμένο προπύργιο.[...] Επειδή δεν δέχεται να του θέτουν όρους, ενίοτε αναγκάζεται -αναιμικό, αφηρημένο- να παραδοθεί επίσης άνευ όρων." (Jacques Derrida). Τον Απρίλιο του 1998,...

Η διάλεξη "Τι είναι η φιλοσοφία;/ Was ist das die Philosophie?" συνδέεται με την πρώτη ζωντανή παρουσία του Martin Heidegger στη Γαλλία τον Αύγουστο του 1955, στο συνέδριο του Cerisy-la-Salle, και συνέβαλε στην επανεκτίμηση του χαϊντεγγεριανού στοχασμού κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το κείμενο αναπτύσσεται έχοντας ως αφετηρία μία και μοναδική λέξη, η οποία είναι το πέρας του τίτλου-ερωτήματος: φιλοσοφία. Η ανάπτυξη είναι χρονική, συνοψίζει όλη την ιστορία της φιλοσοφίας, από τους προσωκρατικούς, από την έναρξη της μεταφυσικής στον Πλάτωνα ως το τέλος της, στον Nietzsche....

Η διάλεξη "Τι είναι η φιλοσοφία;/ Was ist das die Philosophie?" συνδέεται με την πρώτη ζωντανή παρουσία του Martin Heidegger στη Γαλλία τον Αύγουστο του 1955, στο συνέδριο του Cerisy-la-Salle, και συνέβαλε στην επανεκτίμηση του χαϊντεγγεριανού στοχασμού κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Το κείμενο αναπτύσσεται έχοντας ως αφετηρία μία και μοναδική λέξη, η οποία είναι το πέρας του τίτλου-ερωτήματος: φιλοσοφία. Η ανάπτυξη είναι χρονική, συνοψίζει όλη την ιστορία της φιλοσοφίας, από τους προσωκρατικούς, από την έναρξη της μεταφυσικής στον Πλάτωνα ως το τέλος της, στον Nietzsche....

"Η συγχώρηση, αν υπάρχει κάτι τέτοιο, δεν πρέπει και δεν μπορεί να συγχωρεί παρά μόνο το ασυγχώρητο, το ανεξιλέωτο - και συνεπώς να κάνει το αδύνατον.[...]. Θα πρέπει να διερωτηθούμε αν το ανεπανόρθωτο σημαίνει το ασυγχώρητο. Δεν το πιστεύω, όπως επίσης το "απαράγραπτο", μια δικαιική έννοια, δεν ανήκει στην τάξη της συγχώρησης και δεν σημαίνει το ασυγχώρητο." Jacques Derrida Σε αυτό το βιβλίο δημοσιεύεται η διάλεξη που εξεφώνησε ο Ζακ Ντερριντά στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (18 Δεκεμβρίου 1997), η οποία πραγματεύεται την έννοια της συγχώρησης και τη σχέση της με την η...

Το 1995-96 το σεμινάριο του Ντερριντά στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales είχε τον τίτλο "Εχθρότητα/Φιλοξενία" (Hostilite/Hospitalite). Στο ανά χείρας βιβλίο, ο Ζακ Ντερριντά αποδέχεται την "πρόσκληση" της Αν Ντυφουρμαντέλ και της προσφέρει προς έκδοση δύο συνεδρίες από το εν λόγω σεμινάριό του. Συνεπώς ο Έλληνας αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το παρόν κείμενο ως εάν ήταν παρών τη στιγμή της εκφώνησης-ανάγνωσής του στο αμφιθέατρο της εν λόγω Σχολής. Εδώ ο Ντερριντά προβαίνει στη θεμελιακή διάκριση μεταξύ του απροϋπόθετου Νόμου της φιλοξενίας -που αξιώνει να π...

Το βιβλίο του Ζακ Ντερριντά "Πέραν του κοσμοπολιτισμού" αποτελείται από επτά αυτόνομα κείμενα, τα οποία πραγματεύονται έννοιες και προβλήματα που δεσπόζουν αφ' ενός στη σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία, αφ' ετέρου στη σημερινή παγκόσμια κοινωνικο-πολιτική σκηνή: κυριαρχία, ιδιότητα του πολίτη, δημοκρατία (democratie) και δημοκρατική πολιτική (republique), κοινοτισμός και ρεπουμπλικανισμός, φιλοξενία και δικαίωμα ασύλου, εργαζόμενοι "χωρίς χαρτιά", ζωτικότητα και ανθρωπινότητα, δικαιώματα του ανθρώπου, έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, νέο διεθνές δίκαιο και νέοι δικαιικοί θεσμοί, σ...

Κάπου γύρω στα 1965, ήμουν μεταξύ είκοσι και τριάντα χρόνων, γνώρισα έναν εξαίρετο αριθμό δασκάλων στο πεδίο της φιλοσοφίας. Οι παλαιοί, όπως ο Σαρτρ, ο Λακάν ή ο Κανγκιλέμ, ήσαν ακόμη σε πλήρη δραστηριότητα- κάποιοι άλλοι που ήσαν λίγο νεότεροι, όπως ο Αλτουσέρ, ανέπτυσσαν το έργο τους, ενώ μια ολόκληρη γενιά, οι Ντελέζ, Φουκώ, Ντεριντά, εισερχόταν στην αρένα. Όλοι αυτοί οι δάσκαλοι, σήμερα, είναι νεκροί. Η φιλοσοφική σκηνή, κατειλημμένη ευρέως από απατεώνες, συγκροτείται διαφορετικά αντλώντας τη συνεκτικότητά της μόνον από εκείνους, νέους και λιγότερο νέους, οι οποίοι...

Αυτά τα δύο κείμενα πραγματεύονται τη ρηξικέλευθη μετάφραση της "Αντιγόνης" και του "Οιδίποδος Τυράννου" του Σοφοκλή από τον Xαίλντερλιν, για να αναδείξουν τον απώτερο σκοπό του Γερμανού ποιητή, που δεν ήταν άλλος από τη συγγραφή μιας "γνήσιας νεωτερικής τραγωδίας". Τη χαιλντερλιανή μετάβαση από τη μετάφραση στο θέατρο πραγματοποίησε και ο Λακού-Λαμπάρτ, αφενός επιμεταφράζοντας στα γαλλικά και τις δύο χαιλντερλιανές γερμανικές μεταφράσεις, για να παρουσιαστούν στη θεατρική σκηνή, αφετέρου συμμετέχοντας στη σκηνοθεσία της "Aντιγόνης" και προβαίνοντας στη δραματική επεξεργασί...

"Μαθαίνεις να ζεις, αυτό θα έπρεπε να σημαίνει ότι μαθαίνεις να πεθάνεις, να λαμβάνεις υπ' όψιν, για να την αποδεχθείς, την απόλυτη θνητότητα [...]. Από τον Πλάτωνα και εφεξής πρόκειται για το παλαιό φιλοσοφικό κέλευσμα: φιλοσοφείς σημαίνει μαθαίνεις να πεθάνεις. Πιστεύω σε τούτη την αλήθεια χωρίς να παραδίδομαι σ' αυτήν. Όλο και λιγότερο. Δεν έχω μάθει να τον αποδέχομαι, τον θάνατο. Είμαστε όλοι επιζώντες με αναστολή". Τον Αύγουστο του 2004, λίγο περισσότερο από ένα μήνα πριν από τον θάνατό του, (8.10.2004), δημοσιεύτηκε η ανά χείρας τελευταία συνέντευξη του Ζακ Ντερριντά...

Η ανά χείρας έκδοση, κατ' αρχάς, ελπίζουμε ότι θα μπορέσει να λειτουργήσει ως ένα εισαγωγικό εγχειρίδιο στον κινηματογράφο του Κώστα Γαβρά. Η πολιτική θεματολογία των ταινιών του, ωστόσο, και ο τρόπος με τον οποίο τις υποδέχθηκε κάθε φορά η κριτική, επέβαλλε να προσεγγίσουμε ταυτόχρονα με τις ταινίες και το πολιτικό κλίμα της εποχής που γυρίστηκαν, όχι "αγιογραφικά" αλλά όπως τουλάχιστον αυτό καθρεφτίστηκε στα κριτικά σημειώματα γι' αυτές. Έτσι εξηγείται, π.χ., η παρουσία κειμένων όπως αυτό της Σιμόν ντε Μποβουάρ, που μόνο παρεμπιπτόντως αναφέρεται στις ταινίες του Γαβρά, α...

Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν συνιστά μια από τις πλέον χαρακτηριστικές και ταυτόχρονα ιδιαίτερες φυσιογνωμίες των χρόνων του Μεσοπολέμου. Το έργο του, με εύρος που εκτείνεται από τη θεωρία της λογοτεχνίας ώς τη φιλοσοφία και την κριτική του πολιτισμού, αντανακλά τις μεγάλες θεωρητικές και πολιτικές διενέξεις της εποχής. Στην περίοδο 1934-1940, από την οποία προέρχονται τα δοκίμια που συγκεντρώνει ο παρών τόμος, δεσπόζει η σύγκρουση με τον εθνικοσοσιαλισμό και τα πνευματικά του παράγωγα. Εξόριστος στο Παρίσι, ο Μπένγιαμιν θα προβεί σε μια ιδιότυπη σύνθεση των παραδόσεων του εβραϊκού...

Τι αποκαλύπτει ο δημοσιονομικός και χρηματιστηριακός σεισμός που μας συγκλονίζει σήμερα; Εάν όντως βιώνουμε μια κρίση, με την πλήρη σημασία του όρου, δεν είναι δυνατή καμία επάνοδος στην προηγούμενη κατάσταση. Συνεπώς είναι αναγκαίο να επινοήσουμε εκ νέου. Ωστόσο το καινοφανές μάς κατακλύζει! Στη γεωργία, στις μεταφορές, στην υγεία, στη δημογραφική ανάπτυξη, στην πληροφορική, στις συγκρούσεις, γιγάντιες αναταράξεις έχουν μετασχηματίσει τις συνθήκες ζωής όσο ποτέ άλλοτε στην ιστορία. Μόνο οι θεσμοί μας δεν έχουν αλλάξει. Ιδού λοιπόν μία από τούτες τις βαθιές ρήξ...

Η "Ισχύς νόµου" έχει την ισχύ µιας επιτοµής της ντερριντιανής φιλοσοφίας του δικαίου. Πραγµατεύεται τη σχέση της αποδόµησης µε τη δικαιοσύνη, προβαίνοντας στη θεµελιακή διάκριση αλλά και διασύνδεση της δικαιοσύνης και του δικαίου, θεωρώντας την πρώτη ως µη αποδοµήσιµη και το δεύτερο ως αποδοµήσιµο. O Derrida αποδοµεί το κείµενο του Walter Benjamin "Προς την κριτική της βίας", αναδεικνύοντας την εγγενή σχέση της βίας µε το δίκαιο, και εποµένως µε την αυθεντία, την εξουσία, την κυριαρχία και δη την κρατικο-εθνική. Συνδετικός κρίκος των δύο κειµένων είναι η διάκριση µεταξύ δικ...

Στο βιβλίο δημοσιεύεται η διάλεξη του Ζακ Ντερριντά στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1η Ιουλίου 1996), η οποία προβαίνει σε μια αποδομητική ανάγνωση των περί ψεύδους θεωριών του Πλάτωνος, του Αριστοτέλη, του Αυγουστίνου, του Μονταίνιου, του Ρουσσώ, του Καντ, του Νίτσε, του Φρόυντ, του Χάιντεγγερ, του Ώστιν, του Κοϋρέ και της Άρεντ. Ο Ντερριντά τονίζει τα δύο παραδοσιακά αντιθετικά ζεύγη: αφ’ ενός την αλήθεια προς την πλάνη, την ανακρίβεια, αφ’ ετέρου την αληθολογία προς το ψεύδος ως ψευδολογία. Το πρώτο ζεύγος έχει γνωσιακό, επιστημολογικό, τουτέστιν εξωηθικό χαρακτήρα,...

Τι είναι η φιλοσοφία; Το ερώτημα είναι ήδη φιλοσοφικό, εν πάση περιπτώσει μπορεί να είναι (κανένα ερώτημα δεν είναι φιλοσοφικό από μόνο του: είναι φιλοσοφικό μόνο εντός μιας προβληματικής, η οποία του δίνει το νόημά του και την εμβέλεια-σημασία του), γεγονός που εξηγεί γιατί υπάρχουν τόσο πολλές διαφορετικές απαντήσεις. Από αυτό το βιβλίο, που εντάσσεται σε μια εγκυκλοπαιδική σειρά, θα προσδοκούσε κανείς παρ' όλα αυτά μιαν οικουμενική απάντηση, έστω και σχολική, η οποία θα διαφώτιζε το ευρύ κοινό χωρίς να δυσαρεστήσει τους ειδικούς. Αλλά ποια είναι αυτή η απάντηση; Δεν αρκε...

"...Άνευ σημασίας. Μόνο παραμένει το αίσθημα ελαφρότητας που είναι ο ίδιος ο θάνατος ή, για να το πούμε ακριβέστερα, η στιγμή του θανάτου μου που εφεξής πάντοτε εκκρεμεί και επίκειται ανά πάσα στιγμή..." "Η στιγμή του θανάτου μου": Ούτε καθαρή μυθοπλασία ούτε καθαρή αυτοβιογραφική μαρτυρία. Ένα ιδιότυπο στοχαστικό και εξομολογητικό αφήγημα του Μωρίς Μπλανσό (1907-2003), εν είδει αυτοβιογραφίας, γραμμένο το 1994, όταν ο συγγραφέας είναι ογδονταεπτά ετών, σαρανταπέντε χρόνια μετά την "Τρέλα της ημέρας" (Άγρα, 1984). Ένα κείμενο-κλειδί που σχολίασαν ο Derrida, ο Lacoue-...