Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Kanellópoulos Panagiótis K.
Παναγιώτης Κ. Κανελλόπουλος (1902-1986). Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα, γιος του φαρμακοποιού Κανέλλου Κανελλόπουλου και της Αμαλίας Γούναρη. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό τον Αναστάσιο και μια μικρότερη αδερφή τη Μαρία. Φοίτησε στο α’ Γυμνάσιο Πατρών και σπούδασε στη νομική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών (1919-1920), τη νομική σχολή του πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης (1920-1923, οπότε αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Δικαίου) και τη φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου του Μονάχου (1923). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία και απολύθηκε ένα χρόνο αργότερα με το βαθμό του τυφεκιοφόρου. Διετέλεσε μέλος της Εταιρείας Κοινωνικών Επιστημών (το 1925 μετά από δημοσίευση της πρώτης κοινωνιολογικής του πραγματείας στο Αρχείο των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Δ.Καλλιτσουνάκη και με πρόταση του τελευταίου, του Αλέξανδρου Παπαναστασίου και του Αριστοτέλη Σιδέρη), γενικός γραμματέας του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας στην οικουμενική κυβέρνηση του Αλεξάνδρου Ζαΐμη (1926), υφηγητής (1929) και καθηγητής (1933) Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1929 πήρε μέρος (από κοινού με τους Κων/νο Τσάτσο και Μ.Τσαμαδό) στην ίδρυση και σύνταξη του περιοδικού Αρχείον Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών. Το 1935 παντρεύτηκε τη Θεανώ Πουλικάκου. Τον ίδιο χρόνο δημοσίευσε σειρά άρθρων υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας στην εφημερίδα Ακρόπολις, απομακρύνθηκε από το πανεπιστήμιο μετά από άρνησή του να ορκιστεί πίστη στο βασιλιά και ίδρυσε το Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα, με το οποίο εισηγήθηκε την υπερνίκηση του εθνικού διχασμού και πήρε μέρος στις εκλογές του 1926 χωρίς επιτυχία. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά συνελήφθη και εξορίστηκε στην Κύθνο, τη Θάσο και την Κάρυστο, ως το 1940. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου κατατάχτηκε εθελοντικά και υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή (Πόγραδετς - Κορυτσά). Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής διώχτηκε για αντιστασιακή δράση και κατέφυγε στην Ερυθραία της Μικράς Ασίας. Διετέλεσε αντιπρόεδρος και υπουργός εθνικής άμυνας της εξόριστης κυβέρνησης Τσουδερού, θέση από την οποία αγωνίστηκε υπέρ του ελληνικού αγώνα. Πήρε μέρος στο διεθνές συνέδριο του Λίβανο (1944) και υπήρξε υπουργός στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου ανέλαβε γενναίες πρωτοβουλίες για την αποσόβηση των σφαγών. Ως το 1967 συνέχισε την πολιτική του δραστηριότητα καταλαμβάνοντας υπουργικά και βουλευτικά αξιώματα σε πολλές κυβερνήσεις, ενώ διετέλεσε και πρωθυπουργός της χώρας από την 1η ως τις 22 Νοεμβρίου του 1945. Αρχηγός της Ελληνικής αντιπροσωπείας στη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. την περίοδο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου 1950 και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών από το 1959, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος υπέγραψε ως εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης τη συμφωνία ένταξης της χώρας στην Ε.Ο.Κ. τον Ιούλιο του 1961. Υπήρξε επίσης αρχηγός του κόμματος της Ε.Ρ.Ε. και λίγο πριν την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου σχημάτισε κυβέρνηση με στόχο τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας εναντιώθηκε στο καθεστώς των συνταγματαρχών . Στην πολιτική επέστρεψε ως ανεξάρτητος βουλευτής του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας το 1977 και το 1981 και με το κύρος του επιβλήθηκε ως υπερκομματικά αξιοσέβαστο πρόσωπο. Στο χώρο των γραμμάτων είναι γνωστός κυρίως για το πολύτομο ιστορικό έργο του Ιστορία του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη φιλοσοφία και το κοινωνιολογικό και επιστημονικό δοκίμιο. Τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών (1957 για το Γεννήθηκα στο 1402) και το Μετάλλιο Γκαίτε (1982) και το 1979 εκλέχτηκε ξένος εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας των Επιστημών. Εξέδωσε και δημοσίευσε μελέτες στο εξωτερικό (κυρίως στη Γερμανία) και έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά και ιταλικά. Πέθανε στο σπίτι του στην Αθήνα από καρδιακή ανακοπή. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1918 με δημοσίευση ποιήματός του στο Νουμά. Το 1920 εξέδωσε την ποιητική συλλογή Ρυθμοί στα κύματα. Ως το 1955 εξέδωσε τρεις ακόμη συλλογές. Εκτός από την ποίηση ασχολήθηκε με την πεζογραφία (εξέδωσε στο Μόναχο το μυθιστόρημα Η λυτρωμένη από το σόι που χάθηκε) και τη θεατρική γραφή (με το ιστορικό δράμα Όλιβερ Κρόμβελ). Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου βλ. Δεσποτόπουλος Κ.Ι., «Κανελλόπουλος Παναγιώτης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Χατζηφώτης Ι.Μ., «Κανελλόπουλος Παναγιώτης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και «Βιοχρονολόγιο-Εργογραφία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου», Νέα Εστία 140, Χριστούγεννα 1996, αρ.1667, σ.3-11. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ως τον Τζων Μίλτον
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Στον έβδομο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, πραγματοποιεί δύο φαινομενικά αντίθετα, αλλά ουσιαστικά παράλληλα, "ταξίδια": το ένα είναι στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής μέσα από το έργο του Σαίξπηρ, που οδηγεί, για πρώτη φορά, στον νέο ευρωπαϊκό χώρο, το θέατρο, σε επίπεδα δημιουργίας και έκφρασης που ως τότε μόνον οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αγγίξει. Το ίδιο ουσιαστικά "ταξίδι" πραγματοποιεί -αν και με εντελώς διαφορετικά μέσα- ο Ρέμπραντ, που οδηγεί τη ζωγραφική σε καινοφανείς εκφραστικές σφαίρες. Το δεύτερο...
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον καρδινάλιο Ρισελιέ ως τον Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Στον όγδοο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος επιχειρεί μια σύγκριση θεμελιώδη για την πορεία του δυτικού κόσμου και όχι μόνον: αυτή του πνεύματος της Ευρώπης με εκείνου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που έρχονται σιγά σιγά στο προσκήνιο της Ιστορίας. Ταυτόχρονα, επιστρέφει στη Γαλλία, για να παρακολουθήσει την ίδρυση της Γαλλικής Ακαδημίας και τη σύνταξη του "Λεξικού". Στη Γαλλία, αλλά στρέφοντας το βλέμμα του και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, παρακολουθεί επίσης τη ζωή και τη δράση του καρδινάλιου Ρισελιέ,...
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Αυγουστίνο ως τον Φραγκίσκο της Ασσίζης
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Μέσα από τις σελίδες του πρώτου τόμου της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος", ο αναγνώστης παρακολουθεί τη θρησκευτική και πολιτική επικράτηση του Χριστιανισμού, που οδήγησε στην πιο μακρόβια αυτοκρατορία όλων των εποχών, το Βυζάντιο. Την ίδια ώρα που η Κωνσταντινούπολη ακμάζει πνευματικά, οικονομικά, στρατιωτικά και πολιτικά, από την άλλη πλευρά, το παλιό δυτικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διανύει την αντίστροφη τροχιά: βυθίζεται σ' ένα μακρύ Μεσαίωνα. Αλλά στη διάρκεια αυτού ακριβώς του Μεσαίωνα αναπτύσσονται σταδιακά και οι δυνάμεις που θα φέρουν το τέλος του. Η...
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Δάντη ως τον Ιωάννη τον Κατακουζηνό
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Στον δεύτερο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος προχωρά σε τολμηρές μα και εξαιρετικά διεισδυτικές συνθέσεις στην παράλληλη προσέγγιση του βυζαντινού με τον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο και στην προσπάθειά του να καταδείξει πώς ο πρώτος φώτισε τον δεύτερο και συνέβαλε αποφασιστικά στην Αναγέννησή του. Όσο προχωρούν οι αιώνες, Ανατολή και Δύση σταδιακά διαμορφώνονται σε έννοιες διακριτές και, τελικά, εν πολλοίς αντιθετικές μεταξύ τους. Η διάχυση της σκέψης από την Ανατολή προς τη Δύση, όσο ενδυναμώνει τη δεύτερη -πο...
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Μανουήλ Χρυσολωρά ως τον Ραφαήλ
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Στον τρίτο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από το "Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ακολουθεί τα βήματα των τελευταίων μεγάλων Ελλήνων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που φεύγουν για να διδάξουν στις πόλεις της Ιταλίας, φέρνοντας μαζί τους τα έργα των αρχαίων Ελλήνων. Σαράντα χρόνια πριν πέσει η Κωνσταντινούπολη στα χέρια των Τούρκων, η αυτοκρατορία δεν ήταν πια παρά μια σκιά του παλιού εαυτού της. Η Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια μέχρι τον Δούναβη ήταν ήδη στα χέρια των Τούρκων. Λίγο καιρό μετά τη συντριβή του Σιγισμόνδου από τον Μπαγιαζήτ, ο αυτοκρά...
Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Μιχαήλ - Άγγελο ως τον Μακιαβέλλι
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2010)
Στον τέταρτο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος μας οδηγεί πλέον στην καρδιά μιας από τις πιο συγκλονιστικές περιόδους της Ιστορίας: της Αναγέννησης. Κεντρικό πρόσωπο της αφήγησης του ο Μιχαήλ Άγγελος, που "έλυσε τα δεσμά του μαρμάρινου όγκου που του παραδόθηκε κι έπλασε ένα έργο ελευθερίας του πνεύματος, όπως μόνον οι αρχαίοι Έλληνες είχαν δείξει ως τότε ότι μπορούσαν να πλάθουν". Η κατανόηση της δύσκολης, σχεδόν επικίνδυνης, ισορροπίας ανάμεσα στην έκφραση της ηδονιστικής και της αγιοποιημένης ομορφιάς απα...
Η κριτική για τον Πέτρο Χάρη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη (2009)
Όσο κι αν ψάξει κανείς είναι μάλλον αδύνατον ν' ανακαλύψει πότε δημοσιεύεται για πρώτη φορά κείμενο του Πέτρου Χάρη. Και αν, επιπλέον, το κείμενο αυτό είναι σχόλιο, μελέτημα, κριτική, δοκίμιο ή διήγημα. Αν υπάρχει ακόμα έστω κι ένα κείμενό του δημοσιευμένο με το πραγματικό του όνομα που ήταν Γιάννης Μαρμαριάδης. [...] Όπως γίνεται αντιληπτό και από την μακριά σειρά των κριτικών κειμένων που ακολουθούν, για τα βιβλία του Πέτρου Χάρη, ο ίδιος παρά το αίσθημα νοικοκυρωσύνης και τάξεως που απέπνεε, υπήρξε ένας δημιουργός συχνά απρόβλεπτος στον νεωτερισμό και την ριζοσπαστικότη...
Γεννήθηκα στο Χίλια Τετρακόσια Δύο
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Τα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου, χρόνια δύσκολα και τραγικά, ταυτόχρονα όμως και δημιουργικά από πνευματική και καλλιτεχνική άποψη (η εποχή της "Παλαιολόγειας αναγέννησης"), περιγράφονται στο ιστορικό μυθιστόρημα του σημαντικού πολιτικού και συγγραφέα Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Γεννήθηκα στα χίλια τετρακόσια δύο" (δημοσιεύθηκε το 1957). Ο ήρωας του βιβλίου, γεννημένος στην Πάτρα, συνδέει τη μοίρα του με εκείνη των πιο σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής -Σφρατζής, Πλήθων, Βησσαρίων, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Μανουήλ και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος- και ακολουθεί τα βήματά τους...
Γεννήθηκα στο Χίλια Τετρακόσια Δύο
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Alter - Ego ΜΜΕ. Α.Ε. (2008)
Τα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου, χρόνια δύσκολα και τραγικά, ταυτόχρονα όμως και δημιουργικά από πνευματική και καλλιτεχνική άποψη (η εποχή της "Παλαιολόγειας αναγέννησης"), περιγράφονται στο ιστορικό μυθιστόρημα του σημαντικού πολιτικού και συγγραφέα Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Γεννήθηκα στα χίλια τετρακόσια δύο" (δημοσιεύθηκε το 1957). Ο ήρωας του βιβλίου, γεννημένος στην Πάτρα, συνδέει τη μοίρα του με εκείνη των πιο σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής -Σφρατζής, Πλήθων, Βησσαρίων, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Μανουήλ και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος- και ακολουθεί τα βήματά τους...
Το τέλος του Ζαρατούστρα
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2006)
Κάποτε πρωτογώρισα τον Ζαρατρούστα. Ήμουν έφηβος, όταν τον πρωτογνώρισα. Και δεν μου έκαμε κακό η παράξενη αυτή γνωριμιά. Από τότε δέθηκα κοντά του. Και η μεγάλη μοναξιά του Ζαρατούστρα έγινε η μικρή μου μοναξιά... Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ήταν τότε στην ακμή του· και, μαζί του, το πνεύμα του θανάτου και της καταστροφής που, από τις μέρες εκείνες, έγινε το πνεύμα του αιώνα μας. Δεν έφταιξε, όμως, ο Ζαρατούστρας για την πορεία που πήρε ο αιώνας μας. Ας λένε ό,τι θέλουν οι κακοί του φίλοι και οι κακοί του εχθροί· ο Ζαρατούστρας ήταν αθώος. Και μου έδειξε ο Ζαρατούστρας...
Γεννήθηκα στο Χίλια Τετρακόσια Δύο
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2006)
Τα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου, χρόνια δύσκολα και τραγικά, ταυτόχρονα όμως και δημιουργικά από πνευματική και καλλιτεχνική άποψη (η εποχή της "Παλαιολόγειας αναγέννησης"), περιγράφονται στο ιστορικό μυθιστόρημα του σημαντικού πολιτικού και συγγραφέα Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Γεννήθηκα στα χίλια τετρακόσια δύο" (δημοσιεύθηκε το 1957). Ο ήρωας του βιβλίου, γεννημένος στην Πάτρα, συνδέει τη μοίρα του με εκείνη των πιο σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής -Σφρατζής, Πλήθων, Βησσαρίων, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, Μανουήλ και Κωνσταντίνος Παλαιολόγος- και ακολουθεί τα βήματά τους...
Ο χριστιανισμός και η εποχή μας
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2004)
Μισός αιώνας συμπληρώθηκε από τότε που πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο του Παναγιώτη Κανελλόπουλου "Ο Χριστιανισμός και η εποχή μας", που γράφτηκε όταν ο συγγραφέας του ήταν πενήντα ετών, δηλαδή στη πιο μεστή ωριμότητα της βιολογικής και της διανοητικής ζωής του. Πώς δικαιολογείται, σήμερα πια, η επανέκδοση αυτού του έργου; Σε ένα τέτοιο εύλογο ερώτημα υπάρχει μια διπλή απάντηση με απολύτως καταφατικό περιεχόμενο. Ο ίδιος ο πολυτάλαντος συγγραφέας δηλώνει στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης: "Κανένα βιβλίο μου δεν είναι τόσο δικό μου όσο είναι αυτό." Επομένως, το έργο αυτό συνιστά...
Ημερολόγιο κατοχής
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2003)
"Αν -μολονότι πέρασαν τόσα χρόνια από την ημέρα που έκλεισα το ημερολόγιο τούτο, τόσα όσα και αυτά ακόμα τα υπουργεία Εξωτερικών πολλών κρατών θεωρούν παραπάνω από αρκετά για να ξεκλειδώσουν τα αρχεία και των πιο απόρρητων εγγράφων - χρειάσθηκε να υπερνικήσω πολλούς δισταγμούς, για να φθάσω στην απόφαση να το παραδώσω στη δημοσιότητα, ο μόνος λόγος των δισταγμών μου συνδέεται μ' ένα από τα κύρια γνωρίσματα του ημερολογίου μου. Ένα ημερολόγιο, ως άμεσος καθρέφτης των σκέψεων, αισθημάτων και προθέσεων του συντάκτη του, μπορεί να μην αποδίδει πάντοτε πιστά όσα σκέπτεται και αι...
Μεταφυσικής προλεγόμενα
Κανελλόπουλος Παναγιώτης Κ. 1902-1986
Βιβλιοπωλείον της Εστίας (2003)
Η φυσική, και γενικότερα η επιστημονική προσπάθεια του ανθρώπου να συλλάβει, με κριτήρια λογικά, τον κόσμο και τον εαυτό του, δε σταματάει, βέβαια, ποτέ. Κάθε στιγμή νομίζει ότι σταματάει κάπου, αλλά κάθε στιγμή προχωρεί και πιο πέρα. Σε ποια, όμως, κατεύθυνση; Πάντοτε στην ίδια· στην κατεύθυνση που οδηγεί εκεί όπου το άγνωστο μπορεί να γίνει γνωστό. Υπάρχουν, όμως, όρια που χωρίζουν το άγνωστο αυτό από κάποιο άλλο που η επιστήμη μπορεί μόνο να το επισημάνει. Στα όρια αυτά αρχίζει η μεταφυσική. Όπως, όμως, η φυσική νομίζει κάθε στιγμή ότι σταματάει κάπου, και πάντα προχωρε...