Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Δάντη ως τον Ιωάννη τον Κατακουζηνό

Στον δεύτερο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος προχωρά σε τολμηρές μα και εξαιρετικά διεισδυτικές συνθέσεις στην παράλληλη προσέγγιση του βυζαντινού με τον δυτικοευρωπαϊκό κόσμο και στην προσπάθειά του να καταδείξει πώς ο πρώτος φώτισε τον δεύτερο και συνέβαλε αποφασιστικά στην Αναγέννησή του. Όσο προχωρούν οι αιώνες, Ανατολή και Δύση σταδιακά διαμορφώνονται σε έννοιες διακριτές και, τελικά, εν πολλοίς αντιθετικές μεταξύ τους. Η διάχυση της σκέψης από την Ανατολή προς τη Δύση, όσο ενδυναμώνει τη δεύτερη -που ούτως ή άλλως ψάχνει το δρόμο να αναπτυχθεί πνευματικά, οικονομικά και πολιτικά- κατά κάποιο τρόπο, απομυζά την πρώτη. Την ίδια ώρα που η τέχνη και η σκέψη στη Δύση ξεκινούν στην ουσία να κατακτήσουν τον κόσμο, στα ανατολικά, η βυζαντινή πνευματικότητα καταστλάζει στον αντίποδα: στους Ησυχαστές και στον Νικόλαο Καβάσιλα, που αναζητά τη "μυστική εν Χριστώ Ζωή" και την ένωση μαζί Του. Σταδιακά, το Βυζάντιο "εξαϋλώνεται" ακριβώς όπως οι μορφές των αγίων στις συγκλονιστικές αγιογραφίες στα μοναστήρια και τις εκκλησίες του... Περιέχονται τα κεφάλαια: - Ο Δάντης και η "Θεία Κωμωδία" - Ο δυτικός μυστικισμός - Η κρίση της Ρωμαϊκής Εκκλησίας - Η Μονή της Χώρας και ο Μυστράς - Η μορφολογική σύλληψη της τέχνης - Η "άνοδος" της Φλωρεντίας και η "πρώιμη" Αναγέννηση - Ο Νικόλαος Καβάσιλας και η μυστική ένωση με τον Χριστό - Η έντονη πνευματική συναλλαγή του Βυζαντίου με την Ιταλία