Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος: Από τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ ως τον Τζων Μίλτον

Στον έβδομο τόμο της έκδοσης της "Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος" από "Το Βήμα", ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, πραγματοποιεί δύο φαινομενικά αντίθετα, αλλά ουσιαστικά παράλληλα, "ταξίδια": το ένα είναι στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής μέσα από το έργο του Σαίξπηρ, που οδηγεί, για πρώτη φορά, στον νέο ευρωπαϊκό χώρο, το θέατρο, σε επίπεδα δημιουργίας και έκφρασης που ως τότε μόνον οι αρχαίοι Έλληνες είχαν αγγίξει. Το ίδιο ουσιαστικά "ταξίδι" πραγματοποιεί -αν και με εντελώς διαφορετικά μέσα- ο Ρέμπραντ, που οδηγεί τη ζωγραφική σε καινοφανείς εκφραστικές σφαίρες. Το δεύτερο "ταξίδι" είναι στα βάθη των ουρανών: στρέφοντας το βλέμμα τους ψηλά, ο Κοπέρνικος, ο Κέπλερ, ο Γαλιλαίος, με τον δικό του τρόπο και ο Νεύτωνας, δίνουν στον άνθρωπο μια προοπτική πρωτοφανή, που άλλαξε ριζικά τη σχέση του με τον κόσμο. Έτσι, αν και μέσα από διαφορετική οδό, και τα δύο αυτά "ταξίδια" τείνουν να διευρύνουν και να στεριώσουν την ανθρώπινη ελευθερία, που σταδιακά η ολιστική αναζήτησή της μέσα από τη σκέψη, την επιστήμη, την τέχνη αλλά και τους σκληρούς πολιτικούς αγώνες που θα ακολουθήσουν, καθίσταται το θεμελιώδες, απόλυτα διακριτό, κύριο χαρακτηριστικό στοιχείο του υπό διαμόρφωση ευρωπαϊκού πολιτισμού, που προχωρά πια με την ταχύτητα του φωτός...