Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Alexíou Stylianós
Ο Στυλιανός Αλεξίου (1921-2013) γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, γιος του του ποιητή Λευτέρη Αλεξίου, εγγονός του λογίου και εκδότη Στυλιανού Αλεξίου και ανιψιός της Έλλης Αλεξίου και της Γαλάτειας Καζαντζάκη. Το 1946 αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μεταξύ 1951-52 παρακολούθησε με υποτροφία μεταπτυχιακά μαθήματα στην Ecole Normale Surerieure, στο Παρίσι. Το 1959 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1961 παρακολούθησε μαθήματα στη Χαϊδελβέργη, με υποτροφία του Ιδρύματος Humboldt. Υπήρξε διακεκριμένος αρχαιολόγος, φιλόλογος και μελετητής τόσο της κλασικής, όσο και της βυζαντινής και της νεότερης ελληνικής γραμματείας και ομότιμος καθηγητής υστεροβυζαντινής, δημώδους και κρητικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου δίδαξε από το 1977 έως το 1991. Προηγουμένως είχε διατελέσει μέλος της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας από το 1947, όταν διορίστηκε αρχικά στη Ρόδο, έως το 1977, όταν παραιτήθηκε για να αναλάβει τα διδακτικά του καθήκοντα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Ως αρχαιολόγος διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων Δυτικής Κρήτης (1961-1962), Γενικός Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου (1962-1977). Ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Γερμανικού Ινστιτούτου και επίτιμος διδάκτωρ των πανεπιστημίων Padova και Κύπρου. Στο πλαίσιο των ανασκαφών του, ανακάλυψε τους υστερομινωικούς τάφους του Λιμένος Κνωσού και τους πρωτομινωικούς θολωτούς τάφους της Λεβήνος (Λέντα). Στο μουσείο Ηρακλείου δημιούργησε μια νέα πτέρυγα και την αίθουσα της Συλλογής Γιαμαλάκη. Επίσης, ίδρυσε τα αρχαιολογικά μουσεία Χανίων και Αγίου Νικολάου. Δημοσίευσε πολλές εργασίες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Πραγματοποίησε φιλολογικές μελέτες και εκδόσεις έργων ("Έρωτόκριτος", "Απόκοπος", "Βοσκοπούλα", "Διγενής Ακρίτας", "Σολωμός"), καθώς και μελέτες σχετικές με την κοινωνία, τη ζωή και τον πολιτισμό της Κρήτης στο ΙΕ΄ - ΙΖ΄ αι. Άλλες εργασίες του αφορούν σε θέματα ιστορικής γλωσσολογίας και σε ετυμολογήσεις λέξεων του κρητικού ιδιώματος και των νέων ελληνικών. Το 1993 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του, και το 2003 με τον Χρυσού Σταυρό του Τάγματος της Τιμής. Ήταν επίτιμο μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Τελευταία του εργασία ήταν η φιλολογική έκδοση του "Κρητικού" του Διονυσίου Σολωμού από τις εκδόσεις Κίχλη (Νοέμβριος 2013). Έφυγε από τη ζωή ακμαίος, πνευματικά, στο Ηράκλειο, την Τρίτη 12 Νοεμβρίου 2013, σε ηλικία 92 ετών.
Ψηφίδες
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2009)
Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στη μνήμη της Στέλλας Παπαδάκη-Oekland, καθηγήτριας της Βυζαντινής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η Στέλλα Παπαδάκη-Όκλαντ υπήρξε από τα παλαιότερα μέλη του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνέβαλε με την ξεχωριστή παρουσία της στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας του. Ήταν επίσης δραστήριο μέλος της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Το βιβλίο εκδίδεται με πρωτοβουλία των συναδέλφων της. Συμμετέχουν με συμβολές τους δάσκαλοι, συνεργάτες, μαθητές και φίλοι. Περιέχει μελέτες αρχαιολογίας και ιστορίας, με...
Το εντευκτήριον
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2004)
Έπειτα από τα "Σονέτα" του Σαίξπηρ (1989, δεύτερη έκδοση 1998), η "Στιγμή" παρουσιάζει για τους φίλους της ποίησης, ιδιαίτερα της δυτικής Ευρώπης, άλλη μια σειρά μεταφράσεων του Στυλιανού Αλεξίου από τους John Keats, Charles Baudelaire, Owen Meredith, Stephane Mallarme, Stefan George, Henri de Regnier, Francis Jammes, W.B.Yeats και T.S.Eliot. Στην εισαγωγή δίνονται πληροφορίες σχετικές με τους ποιητές και στοιχεία που βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση των ποιημάτων. Ο Στυλιανός Αλεξίου είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίω...
Το εντευκτήριον
Συλλογικό έργο
Στιγμή (2004)
Έπειτα από τα "Σονέτα" του Σαίξπηρ (1989, δεύτερη έκδοση 1998), η "Στιγμή" παρουσιάζει για τους φίλους της ποίησης, ιδιαίτερα της δυτικής Ευρώπης, άλλη μια σειρά μεταφράσεων του Στυλιανού Αλεξίου από τους John Keats, Charles Baudelaire, Owen Meredith, Stephane Mallarme, Stefan George, Henri de Regnier, Francis Jammes, W.B.Yeats και T.S.Eliot. Στην εισαγωγή δίνονται πληροφορίες σχετικές με τους ποιητές και στοιχεία που βοηθούν στην πληρέστερη κατανόηση των ποιημάτων. Ο Στυλιανός Αλεξίου είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης και επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίω...
Στυλιανός Αλεξίου, Ζήσιμος Λορεντζάτος: Αλληλογραφία 1967 - 2003
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη (2010)
Σε αυτή την ιδιαίτερα σημαντική έκδοση έχομε τη δυνατότητα να παρακολουθήσουμε την μακρόχρονη επιστολική επικοινωνία δυο κορυφαίων προσωπικοτήτων των ελληνικών γραμμάτων. Η δημιουργική πορεία τους αυτό το χρονικό διάστημα πλουτίζει τον πολιτισμό του τόπου μας με σπουδαία έργα. Και δίδεται τώρα η δυνατότητα, χάρη στην "Αλληλογραφία" τους, να δούμε την κριτική ανταπόκριση που είχαν τα έργα τους στις αντίστοιχες αναγνώσεις τους. Να διαβάσουμε τις γνώμες που εξέφραζαν οι δυο επιστολογράφοι. Να ακούσουμε τις προσωπικές τους απόψεις, τα σχέδια, τις κρίσεις τους για πλήθος πνευ...
Στίχοι επιστροφής
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2012)
Έπειτα από σειρά φιλολογικών μελετών του Στυλιανού Αλεξίου, της μετάφρασης των σαιξπηρικών "Σονέτων" του και του ανθολογίου του "Εντευκτήριον", η Στιγμή παρουσιάζει εξήντα ποιήματα του ίδιου γραμμένα στο διάστημα 1939-1999. Στον πρόλογο της συλλογής, επισημαίνεται το ξεπέρασμα του "νεοϋπερρεαλισμού" και του "ελεύθερου στίχου" και προτείνεται η επιστροφή σε μια ποίηση βιωμάτων και στην οργανωμένη μορφή του ποιητικού λόγου. Οι "Στίχοι επιστροφής" είναι εμπνευσμένοι από εμπειρίες των πολεμικών χρόνων 1941-1944, από πράγματα της ιστορίας και του πολιτισμού μας, και από π...
Σονέτα
Shakespeare William 1564-1616
Στιγμή (1998)
Τα "Σονέτα" περιέχουν μια θεωρία για την ποίηση: σύλληψη της παροδικότητας της ζωής, και με τον τρόπο αυτόν υπέρβαση της φθοράς και του θανάτου. Η ομορφιά που δείχνει ο καθρέφτης θα περάσει όπως ο ίσκιος στο ηλιακό ρολόι· μόνο ό,τι γραφτεί θα μείνει. Θα μείνουν επίσης τα παιδιά, που θα την διαιωνίσουν. Τα "Σονέτα", με τον πλούτο, τη μουσικότητα και την πρωτοτυπία τους, αποτελούν μαζί με τα αποσπάσματα της Σαπφούς και το βιβλικό "Άσμα Ασμάτων", την ωραιότερη ερωτική ποίηση όλων των εποχών. Συγχρόνως προσφέρουν μια μύηση στον χρόνο και τη ζωή.
Σονέτα
Shakespeare William 1564-1616
Στιγμή (1998)
Τα "Σονέτα" περιέχουν μια θεωρία για την ποίηση: σύλληψη της παροδικότητας της ζωής, και με τον τρόπο αυτόν υπέρβαση της φθοράς και του θανάτου. Η ομορφιά που δείχνει ο καθρέφτης θα περάσει όπως ο ίσκιος στο ηλιακό ρολόι· μόνο ό,τι γραφτεί θα μείνει. Θα μείνουν επίσης τα παιδιά, που θα την διαιωνίσουν. Τα "Σονέτα", με τον πλούτο, τη μουσικότητα και την πρωτοτυπία τους, αποτελούν μαζί με τα αποσπάσματα της Σαπφούς και το βιβλικό "Άσμα Ασμάτων", την ωραιότερη ερωτική ποίηση όλων των εποχών. Συγχρόνως προσφέρουν μια μύηση στον χρόνο και τη ζωή.
Σολωμικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (1994)
Εκδίδονται συγκεντρωμένα, με μικρές βελτιώσεις και συμπληρώσεις, τα μελετήματα που προπαρασκεύασαν τη νέα μεγάλη έκδοση, Διονυσίου Σολωμού "Ποιήματα και πεζά", Στιγμή 1994. Τα μελετήματα δημοσιεύθηκαν για πρώτη φορά, στη δεκαετία του 1980, στο περιοδικό της Βικελαίας Βιβλιοθήκης Ηρακλείου "Παλίμψηστον", στον τιμητικό τόμο του F. M. Pontani, "Lirica Greca" και στο περιοδικό "Δέντρο". Στόχος ήταν η επανεξέταση των εκδόσεων Πολυλά και Πολίτη, η υπόδειξη της σωστής ερμηνείας και διάρθρωσης της "Αιμιλίας Ροδόσταμο" και του "Πόρφυρα", καθώς και του εντελώς παρανοημένου κειμένου π...
Ποικίλα νεοελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2013)
Η σειρά προσεγμένων επανεκδόσεων μελετών μου από τη "Στιγμή" του Αιμίλιου Καλιακάτσου, στους τόμους "Μινωικά και ελληνικά", "Δημώδη βυζαντινά", "Κρητικά φιλολογικά" και "Ποικίλα ελληνικά", συνεχίζεται τώρα με τα "Ποικίλα νεοελληνικά". Οι εργασίες αναφέρονται σε θέματα των μεσαιωνικών και νέων ελληνικών, από τον Διγενή Ακρίτη ως τις μέρες μας. Από αυτές, η εκτενής μελέτη γύρω από το Κάστρο-Ηράκλειο και τη ζωή του στον 16ο-17ο αιώνα, που παρουσιάζεται εδώ βελτιωμένη και επαυξημένη, δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1965 στα "Κρητικά Χρονικά". Το άρθρο "Γύρω από το βυζαντινό ηρωι...
Ποικίλα ελληνικά
Αλεξίου Στυλιανός 1921-2013
Στιγμή (2009)
Στα "Ποικίλα ελληνικά" συγκεντρώνονται εργασίες του Στυλιανού Αλεξίου των ετών 2000-2008, πάνω σε θέματα σχετικά με την αρχαία Ελλάδα, το Βυζάντιο και τη νεοελληνική λογοτεχνία. Εξετάζονται τα ταξίδια του ομηρικού Οδυσσέα, η ναυτική τοιχογραφία της Σαντορίνης, η ποιητική του "Διγενή Ακρίτη", του "Ερωτόκριτου", του "ριζίτικου", του δημοτικού τραγουδιού και του σολωμικού έργου. Ερμηνεύονται δύσκολες σολωμικές λέξεις. Στη βιβλιοκρισία της γερμανικής μετάφρασης του Σολωμού από τον H. C. Gunther επισημαίνονται συνοπτικά όλες οι αδυναμίες της έκδοσης Πολυλά. Άλλες εργασίες αφορού...
Παιδεία και πολιτισμός στην Κρήτη: Βυζάντιο - Βενετοκρατία
Συλλογικό έργο
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης (2008)
Στον τόμο αυτόν συγκεντρώνονται μελετήματα που αφορούν διάφορες πτυχές της παιδείας και του πνευματικού πολιτισμού που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου και ιδίως στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Κατά τη μακρά αυτή ιστορική διαδρομή συντελέστηκε στη μεγαλόνησο, που ανέκαθεν αποτελούσε ένα σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, όχι μόνο η εμπέδωση της χριστιανικής πίστης που είχε κλονιστεί μετά από τη μακρόχρονη κατάκτηση του νησιού από τους Άραβες, και η πολιτισμική ανάδυση του ορθόδοξου πληθυσμού, αλλά και η δημιουργική συνάντηση της βυζαντιν...
Οδύσσεια
Όμηρος
Στιγμή (2013)
Στην παρούσα έκδοση η "Στιγμή" παρουσιάζει μιαν Ανθολόγηση και Μετάφραση της ομηρικής Οδύσσειας από τον Στυλιανό Αλεξίου. Τα τμήματα που έχουν επιλεγεί δίνουν και το σύνολο της πλοκής. Στον Πρόλογο αξιολογούνται οι προηγούμενες μεταφράσεις Πολυλά, Εφταλιώτη, Καζαντζάκη-Κακριδή, Ψυχουντάκη, Σίδερη. Στη μετάφραση χρησιμοποιήθηκε ένας ευέλικτος δεκαπεντασύλλαβος που μπορεί να αυξομειώνεται από δεκατρείς έως δεκαεπτά συλλαβές. Η παραδοσιακή τομή μετά την όγδοη συλλαβή παύει να είναι υποχρεωτική. Ο στίχος γίνεται καταλληλότερος για την απόδοση της προσωδιακής ποικιλίας του ομ...
Οδύσσεια
Όμηρος
Στιγμή (2013)
Στην παρούσα έκδοση η "Στιγμή" παρουσιάζει μιαν Ανθολόγηση και Μετάφραση της ομηρικής Οδύσσειας από τον Στυλιανό Αλεξίου. Τα τμήματα που έχουν επιλεγεί δίνουν και το σύνολο της πλοκής. Στον Πρόλογο αξιολογούνται οι προηγούμενες μεταφράσεις Πολυλά, Εφταλιώτη, Καζαντζάκη-Κακριδή, Ψυχουντάκη, Σίδερη. Στη μετάφραση χρησιμοποιήθηκε ένας ευέλικτος δεκαπεντασύλλαβος που μπορεί να αυξομειώνεται από δεκατρείς έως δεκαεπτά συλλαβές. Η παραδοσιακή τομή μετά την όγδοη συλλαβή παύει να είναι υποχρεωτική. Ο στίχος γίνεται καταλληλότερος για την απόδοση της προσωδιακής ποικιλίας του ομ...
Ο κρητικός πόλεμος (1645-1669)
Μπουνιαλής Μαρίνος Τζάνες
Στιγμή (1995)
Ύστερα από τις εκδόσεις της "Ερωφίλης" και των "Ιντερμεδίων" της, του "Ρολολίνου" και του "Ζήνωνος", η "Στιγμή" ολοκληρώνει την προσφορά στην Κρητική Ποίηση του 17ου αιώνα με την παρούσα έκδοση του "Κρητικού πολέμου", του Ρεθεμνιώτη Μαρίνου Τζάνε Μπουνιαλή φροντισμένη από τον Στυλιανό Αλεξίου και τη Μάρθα Αποσκίτη. Ο "Κρητικός πόλεμος" είναι το ποιητικό χρονικό του μακρότατου και σκληρού αγώνα Βενετών, Κρητικών και άλλων Ευρωπαίων για την αποτροπή της τουρκικής κατάκτησης της Κρήτης (1645-1669). Ο ποιητής αφηγείται τη μάχη των Χανίων, τη μάχη του Ρεθύμνου και της Φορτέτσας...
Ο Κρητικός
Σολωμός Διονύσιος 1798-1857
Κίχλη (2013)
Έργο της κερκυραϊκής περιόδου του ποιητή, γραμμένο τα χρόνια 1833-1834, ο "Κρητικός" έφτασε ως εμάς σχεδόν ακέραιος. Οι μουσικοί ζευγαρωτοί δεκαπεντασύλλαβοι του ποιήματος συνδέουν τον Σολωμό με την παράδοση του Βιτσέντζου Κορνάρου, ενώ με τη σειρά τους αποτελούν τη γέφυρα προς σημαντικά μεταγενέστερα έργα της λογοτεχνίας μας, από τον "Όρκο" του Γεράσιμου Μαρκορά ως το "Μήτηρ Θεού" του Άγγελου Σικελιανού. Το ιστορικό πλαίσιο του ποιήματος είναι ένα επεισόδιο από τον αγώνα της επαναστατημένης Κρήτης της περιόδου 1823-1824. Για να σωθούν από την προέλαση των τουρκικών δυν...