Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η στάση μας απέναντι στο παρελθόν είναι γενικά αντιφατική. Από τη μια πανηγυρίζουμε για τη χειραφέτηση του ατόμου από ευρύτερες κοινωνικές δεσμεύσεις, από την άλλη θρηνούμε τη συλλογικότητα και τη συνοχή που χάσαμε. Από τη μια υμνούμε τις τεχνολογικές μας κατακτήσεις, από την άλλη αναθεματίζουμε την αλλοτρίωση, ενώ η αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού συμβάλλει στην ενίσχυση της μυθολογίας γύρω από το παρελθόν. Το βιβλίο αυτό αποτελεί συμβολή στην απομυθοποίηση της κοινωνίας του παρελθόντος και στη διαμόρφωση μιας σύγχρονης Λαογραφίας η οποία αξιοποιεί τις θεωρητικές και μεθο...

Για τη Λαογραφία στο κατώφλι του 21ου αιώνα, τη σχέση της με την Κοινωνική Ανθρωπολογία και την Κοινωνιολογία, την ευρωπαϊκή ενοποίηση και τον λαϊκό πολιτισμό· για την ανθρωπολογία του περιβάλλοντος, για το νερό στην ελληνική λαϊκή παράδοση, για τον τόπο, την τοπικότητα και την εθνική ταυτότητα στο παράδειγμα της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία· για την αίσθηση της ιστορίας σε μια κοινότητα της Ηπείρου, για το τσιφλίκι και το τσελιγκάτο, για τις σύγχρονες κοινότητες της περιοχής Αμπελώνα, για την κουμπαριά και τις πελατειακές σχέσεις της αγροτικής Ελλάδας, για το "Βλάχ...

Περιέχονται οι εισηγήσεις: - Γιώργος Χουρμουζιάδης, "Κίτσος Μακρής, ο "αναρχικός" λαογράφος" - Βασιλική Τσιοβαρίδη - Ακριτίδη, "Κίτσος Μακρής, ένας ποιητής της λαογραφίας" - Γιώργος Θωμάς, "Το χαρούμενο νεκροταφείο: Μια προγραμματισμένη διάλεξη με τον Κίτσο Μακρή, που δεν θα γίνει ποτέ" - Ελεωνόρα Σκουτέρη - Διδασκάλου, "Η λαογραφική έρευνα στην "Επαναστροφή του αιώνα": Προβληματισμοί, κατευθύνσεις και προοπτικές" - Βασίλης Νιτσιάκος, "Η λαογραφία στο κατώφλι του 21ου αιώνα. Σκέψεις με αφορμή ένα πνευματικό μνημόσυνο για τον Κίτσο Μακρή" - Πόπη Ζώρα, "Η λαογραφία και...

Στην Ελλάδα, μια χώρα που ιστορικά συνήθισε να στέλνει και όχι να δέχεται μετανάστες, τα πράγματα άλλαξαν άρδην στη δεκαετία του 1980 και πήραν αναπάντεχη τροχιά μετά το 1990, με την κατάρρευση των καθεστώτων του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού και κυρίως του αλβανικού. Η Ελλάδα δέχτηκε εκατοντάδες χιλιάδες μετανάστες, στην πλειοψηφία «παράνομους», χωρίς να διαθέτει το κατάλληλο εκείνο θεσμικό πλαίσιο για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο. Η ίδια η ελληνική κοινωνία αντέδρασε σπασμωδικά απέναντι στο γεγονός κι ένας ολόκληρος λαός, που στο σύνολό του έφερε στη συλλογική του μνήμη νωπ...

Ο χώρος και ο χρόνος είναι οι βασικές συντεταγμένες της κοινωνικής συγκρότησης. Ως τέτοιες δεν αποτελούν απλά την κοίτη μέσα στην οποία εκτυλίσσεται η κοινωνική ζωή και αναπτύσσεται ο ανθρώπινος πολιτισμός, αλλά δημιουργούνται από την ίδια τη δραστηριότητα του ανθρώπου, παράγονται δηλαδή κοινωνικά και άρα ιστορικά. Ο άνθρωπος, καθώς οικειοποιείται το χώρο και το χρόνο, τα μετατρέπει από φυσικές σε πολιτισμικές κατηγορίες. Έτσι, με όρους ιστορικούς, δηλαδή με βάση τις εκάστοτε συνθήκες παραγωγής και αναπαραγωγής των υλικών και συμβολικών προϋποθέσεων της κοινωνικής ζωής, οι...

[...] Η γεωμορφολογία της Ηπείρου χαρακτηρίζεται από βουνά, οροπέδια, λεκάνες, χαράδες, κοιλάδες, φυσικές αναβαθμίδες, χειμάρρους, ποτάμια και μικρές πεδινές εκτάσεις στις παράκτιες περιοχές της. Ωστόσο, το κύριο γνώρισμά της είναι οι φυσικοί δρόμοι. Τους δρόμους αυτούς, που δεν είναι άλλοι από τα ποτάμια της και τις κοιλάδες τους, ακολουθεί, αιώνες τώρα, ο άνθρωπος. Τα ποτάμια και οι κοιλάδες της Ηπείρου, αλλά και όσοι ποταμοί ξεκινούν από την Πίνδο, παρουσιάζουν, από κάθε άποψη, ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, όχι μόνο ως φυσικά στοιχεία ή ως τοπία αλλά και ως τόποι και δρόμοι...

Είναι η πρώτη επιστημονική προσπάθεια που έγινε με αντικείμενο τον προσδιορισμό των ανθρωπολογικών θεωριών, που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη ελληνικών κοινοτήτων και κοινωνικών ομάδων, καθώς επίσης των θεμάτων για τα οποία οι ανθρωπολόγοι, Έλληνες και ξένοι επέδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν κάποια άρθρα με αντικείμενο την ανθρωπολογία στην Ελλάδα τα οποία όμως ως επί το πλείστον είναι κατάλογοι βραχέων περιλήψεων έργων κάποιων ανθρωπολόγων, επιλεγμένων με κριτήρια όχι πάντοτε επιστημονικά. Κυρίως στις εργασίες αυτές ελλείπει ο προβληματισμός γι...

Ανεξάρτητα από τη μορφή που αποκτά, ο τοπικός πολιτισμός επανέρχεται στις μέρες μας ως αναβίωση ή συνεχίζει ως επιβίωση. Σ' όλες τις περιπτώσεις ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου να εγκαθιδρύσει μορφές επικοινωνίας με το παρελθόν, να έχει σημεία αναφοράς σ' έναν κόσμο που παγκοσμιοποιείται. Τα άρθρα που εμπεριέχονται στον τόμο καταθέτουν την αντιφατικότητα, αλλά και την πολυπλοκότητα της οικονομίας, της κοινωνίας και του πολιτισμού της Κρήτης, όπου συνυπάρχει το παρελθόν με το παρόν.

Τα εννέα κείμενα που αποτελούν τον παρόντα τόμο προέρχονται από τις αντίστοιχες ανακοινώσεις στο Συνέδριο στη μνήμη του Στάθη Δαμιανάκου με τίτλο "Αγροτική κοινωνία-λαϊκός πολιτισμός", που έγινε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών από 25 έως 27 Μαΐου του 2005. Η επιστημονική επιτροπή του Συνεδρίου, μετά την έκδοση των πρακτικών σε ψηφιακή μορφή, αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση δύο συλλογικών τόμων, έναν για την αγροτική κοινωνία και έναν για τον λαϊκό πολιτισμό, όπου θα δημοσιεύονταν ορισμένες εισηγήσεις με βάση ένα συγκεκριμένο σκεπτικό και συγκεκριμένους θεματικούς άξον...

Τα εννέα κείμενα που αποτελούν τον παρόντα τόμο προέρχονται από τις αντίστοιχες ανακοινώσεις στο Συνέδριο στη μνήμη του Στάθη Δαμιανάκου με τίτλο "Αγροτική κοινωνία-λαϊκός πολιτισμός", που έγινε στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών από 25 έως 27 Μαΐου του 2005. Η επιστημονική επιτροπή του Συνεδρίου, μετά την έκδοση των πρακτικών σε ψηφιακή μορφή, αποφάσισε να προχωρήσει στην έκδοση δύο συλλογικών τόμων, έναν για την αγροτική κοινωνία και έναν για τον λαϊκό πολιτισμό, όπου θα δημοσιεύονταν ορισμένες εισηγήσεις με βάση ένα συγκεκριμένο σκεπτικό και συγκεκριμένους θεματικούς άξον...

Σε μια περίοδο που η προοπτική μιας συνολικής κλιματικής αλλαγής και οι κίνδυνοι ανόδου της θερμοκρασίας και ξήρανσης ορισμένων περιοχών γίνονται συγκεκριμένοι, η διαχείριση των ερημικών περιοχών αποκτά επείγοντα χαρακτήρα. Η ερημοποίηση είναι ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο φαινόμενο και, όπως προκύπτει από την ανάγνωση των κειμένων του παρόντος τόμου, υπάρχουν στενοί δεσμοί και πολλαπλές αλληλεπιδράσεις ανάμεσα σε κλιματικούς, γεωδυναμικούς, βιολογικούς και ανθρώπινους παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση του φαινομένου. Αλλά και δύσκολα μπορεί να οριστεί και να καταγραφεί. Γι...

Η Λαογραφία εδραιώθηκε ως επιστήμη έχοντας σαφώς εθνικό προσανατολισμό. Σήμερα, όμως, οι λαογράφοι έχουν οδηγηθεί σε αναθεώρηση των προσεγγίσεών τους και σε επαναπροσδιορισμό τόσο του θεωρητικού τους πλαισίου όσο και των μεθοδολογικών τους επιλογών. Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας ενσωματώνει τις σύγχρονες τάσεις, παρουσιάζοντας τη Λαογραφία ως μια κοινωνική επιστήμη που σέβεται το παρελθόν της, αλλά πορεύεται πια στους δρόμους του σήμερα. Το βιβλίο: - Είναι ένα χρήσιμο διδακτικό και επιστημολογικό εργαλείο. - Καλύπτει μεγάλο εύρος επιστημονικών ενδιαφερόντων. -...

Οι σχέσεις που διαμορφώνονται στο αλβανο-ελληνικό διασυνοριακό πλαίσιο, δεν μπορούν να γίνουν κατανοητές παρά μόνο σε συνάρτηση με την "πολιτική οικονομία" της συγκεκριμένης κινητικότητας. Η ασυμμετρία, η ανισότητα, των δύο πλευρών του συνόρου είναι καθοριστική. Με το άνοιγμα του συνόρου αναπτύσσεται μια δυναμική που προσδιορίζεται από την τάση ή πίεση για έξοδο από την Αλβανία ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού, λόγω της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, αλλά και από την έλξη που ασκεί η Ελλάδα ως χώρος εγκατάστασης. Ο κατά κανόνα παράνομος τρόπος εισόδο...