Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η ιδέα για τη συλλογή ξεκίνησε στα τέλη του 2Ο11 και η πρώτη επιλογή των κειμένων, τα οποία την απαρτίζουν, ολοκληρώθηκε μερικούς μήνες μετά. Εκείνη την περίοδο μία πολύ μικρή ομάδα ανθρώπων με διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες και διαδρομές βρέθηκε μαζί στο δρόμο επ' αφορμή των κινητοποιήσεων ενάντια στα μνημόνια και τη διάρρηξη του μέχρι τότε ισχύοντος κοινωνικού συμβολαίου από πλευράς ελληνικής αστικής τάξης και της διεθνούς κεφαλαιοκρατίας -δια μέσου ΕΕ και ΔΝΤ- εις βάρος τόσο της εργατικής τάξης όσο και των μικροαστικών, αλλά και μεσοαστικών στρωμάτων. Στην πόλη της Αθή...

Η Lydia H. Liu, καθηγήτρια στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, επιχειρεί μέσα από μια ιστορική έρευνα των μεταπολεμικών θεωρητικών ανταλλαγών ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού να καταρρίψει μια σειρά από διαδεδομένους μύθους που ακόμη κατατρύχουν τη συζήτηση περί "γαλλικής θεωρίας" και "μεταδομισμού". Οι μύθοι αυτοί διαδραματίζουν τον ρόλο του κλεμμένου γράμματος του Edgar Alan Poe, καθώς κρύβονται στο πλέον εμφανές σημείο και παραμένουν κρυμμένοι, μόνο για όσο αρνείται κανείς να αναμετρηθεί με το ιστορικό συμβάν της συνάντησης...

Δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος, ζωγράφος, μεταφραστής, πρώην δομινικανός δόκιμος μοναχός, κάποιες φορές φοιτητής θεολογίας, ο Πιέρ Κλοσσοφσκί είναι ένας από τους αυθεντικότερους και τους επινοητικότερους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Το "Ζωντανό νόμισμα" είναι ένα από τα πλέον ερεθιστικά του βιβλία, καθώς συνενώνει ιδέες από τον Σαντ, τον Φουριέ, τον Μαρξ, τον Νίτσε, τον Κέυνς και τον Φρόυντ, με σκοπό να ανακαλύψει πώς οι βιομηχανικές και μεταβιομηχανικές κοινωνίες βασίστηκαν όχι στην κατανομή των αγαθών αλλά στην κυκλοφορία των επιθυμιών και των φαντασιώσεων, και πώς τα σώμ...

"Η επιστημονική ιδεολογία αποτελεί μια έννοια που διατυπώνει ο Canguilhem στα τέλη της δεκαετίας του 1960, εμπνευσμένος από τα κείμενα των Foucault και Althusser, καθώς και από τις συζητήσεις που εγείρουν ως προς τις σχέσεις της ιδεολογίας με τις επιστήμες. Την έννοια αυτή την επεξεργάζεται κατά τη διάρκεια των διαλέξεών του στη Σορβόννη, όπου συνεχίζει να τη θέτει ως βάση της διδασκαλίας του έως το 1978 [...]. Η τελική εκδοχή του παρόντος κειμένου περιλαμβάνεται στο βιβλίο του "Ideologie et rationalite dans l’histoire des sciences de la vie" (1977). Εκεί παρουσιάζει μελέτε...

Πράγματι, σ’ αυτό το δοκίμιο ελπίζω να δείξω ότι ο Foucault όχι μόνο κάνει μία σημαντική συνεισφορά στην κανονιστική θεωρία, αλλά ότι η αισθητική του όσο και η περιγραφή του για το υποκείμενο είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα τόσο με την ηθική όσο και με την πολιτική του. Αν και ορισμένοι τον έχουν απορρίψει ως έναν εστέτ ή, στην πραγματικότητα, ως έναν μηδενιστή, ελπίζω να υποδείξω ότι η αιφνίδια εισβολή που πραγματοποίησε στο ζήτημα της διαμόρφωσης του εαυτού από τον εαυτό και, υπό προϋποθέσεις, στο ζήτημα της ίδιας της ποίησης [poiesis] είναι κεντρική στην πολιτική της απο-υ...

"Στην πραγματικότητα, το ερώτημα, για το οποίο ήθελα να σας μιλήσω και για το οποίο θέλω ακόμη να μιλήσω, είναι: Τι είναι Κριτική; Θα έπρεπε να δοκιμάσουμε να σκεφτούμε κάποιες προτάσεις γύρω από αυτό το σχέδιο που δεν παύει να διαμορφώνεται, να προεκτείνεται, να αναγεννιέται στις εσχατιές της φιλοσοφίας, εντελώς κοντά σ’ αυτήν, εντελώς ενάντιά της, εις βάρος της, στην κατεύθυνση μιας ελευσόμενης φιλοσοφίας, στη θέση, ενδεχομένως, κάθε δυνατής φιλοσοφίας. Και μου φαίνεται ότι μεταξύ του υψηλού καντιανού εγχειρήματος και των μικρών πολεμικο-επαγγελματικών δραστηριοτήτων που...

"Στην πραγματικότητα, το ερώτημα, για το οποίο ήθελα να σας μιλήσω και για το οποίο θέλω ακόμη να μιλήσω, είναι: Τι είναι Κριτική; Θα έπρεπε να δοκιμάσουμε να σκεφτούμε κάποιες προτάσεις γύρω από αυτό το σχέδιο που δεν παύει να διαμορφώνεται, να προεκτείνεται, να αναγεννιέται στις εσχατιές της φιλοσοφίας, εντελώς κοντά σ’ αυτήν, εντελώς ενάντιά της, εις βάρος της, στην κατεύθυνση μιας ελευσόμενης φιλοσοφίας, στη θέση, ενδεχομένως, κάθε δυνατής φιλοσοφίας. Και μου φαίνεται ότι μεταξύ του υψηλού καντιανού εγχειρήματος και των μικρών πολεμικο-επαγγελματικών δραστηριοτήτων που...

Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτού του κειμένου έγκειται στην πρωτοτυπία των σχολίων του Foucault αναφορικά με τα μέχρι τότε δημοσιευμένα έργα του, τα οποία τοποθετεί στο εσωτερικό της αεικίνητης πορείας του από τη φαινομενολογία προς την κριτική του μαρξισμού. Στην πορεία της συνομιλίας ο Foucault συζητά ιδιαιτέρως την "υποκειμενιστική" πρόσληψη της φαινομενολογίας στη Γαλλία, αποσαφηνίζει τη σχέση του με τον δομισμό, ορίζει με ακρίβεια το διακύβευμα της κριτικής του στους μηχανισμούς εξουσίας, καταπιάνεται με την "πολιτικοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων", η οποία επιζητεί να αν...

Ένα από τα πλεονεκτήματα αυτού του κειμένου έγκειται στην πρωτοτυπία των σχολίων του Foucault αναφορικά με τα μέχρι τότε δημοσιευμένα έργα του, τα οποία τοποθετεί στο εσωτερικό της αεικίνητης πορείας του από τη φαινομενολογία προς την κριτική του μαρξισμού. Στην πορεία της συνομιλίας ο Foucault συζητά ιδιαιτέρως την "υποκειμενιστική" πρόσληψη της φαινομενολογίας στη Γαλλία, αποσαφηνίζει τη σχέση του με τον δομισμό, ορίζει με ακρίβεια το διακύβευμα της κριτικής του στους μηχανισμούς εξουσίας, καταπιάνεται με την "πολιτικοποίηση των ανθρωπίνων σχέσεων", η οποία επιζητεί να αν...

O γάλλος φιλόσοφος Jacques Derrida έγινε διάσημος κατά την περίοδο της ακμής του "δομισμού", όταν μέσω της μεθόδου της αποδόμησης εγκαινίασε ό,τι θα έμενε γνωστό ως "μεταδομισμός". Η αποδομητική ανάγνωση του Derrida και η κριτική του σκέψη μέσα από τη χρήση εννοιών, όπως "διαφωρά", "ίχνος", "φαλλογοκεντρισμός" κ.λπ. κατόρθωσε να προκαλέσει ρήγματα στην κυρίαρχη αναπαράσταση της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης και γλώσσας για τον ίδιο τον εαυτό της. Στην συζήτησή του με τον γάλλο φιλόσοφο Jean-Luc Nancy, ο Derrida προσπαθεί να αποδομήσει μία κοινή δοξασία που επιμένει να κάνει...

Κάποιος φουκόφιλος θα ισχυριζόταν πως το ότι η "κριτική σκέψη" διαβάζει με μάτια διάπλατα κλειστά τα φουκωικά ερωτήματα και το ότι δεν βλέπει αυτό που βρίσκεται κάτω από τη μύτη της είναι ζήτημα φουκωφοβίας. Ενδεχομένως. Σίγουρα, όμως, είναι ζήτημα ανάγνωσης του παρόντος...

Στα τέλη του 20ού αιώνα ο μαρξιστής θεωρητικός Fredric Jameson απομακρύνεται από τις μελέτες του για το μεταμοντέρνο και θέτει υπό εξέταση το καυτό πολιτικό και θεωρητικό ζήτημα της λεγόμενης "παγκοσμιοποίησης". Η εξέταση αυτή θα θέσει υπό διερώτηση τις αντινομίες και τις αντιφάσεις του φαινομένου αναδεικνύοντας την ιστορική μετατόπιση του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού σε πέντε συναφή επίπεδα: το τεχνολογικό, το πολιτικό, το πολιτισμικό, το οικονομικό και το κοινωνικό. Γράφοντας σε μία συγκυρία όπου ακόμη δεν είχε διαφανεί η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική και πολιτική κρίση, ο...

Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 ο Adorno, ενώ εργά ζεται πυρετωδώς πάνω στα χειρόγραφα της Αισθητικής θεωρίας, βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει με θέμα την αρχιτεκτονική. Στην ομιλία του "Ο φονξιοναλισμός σήμερα" εκθέτει τα παράδοξα της αρχιτεκτονικής θεωρίας του Adolph Loos, με αφορμή το ζήτημα του διάκοσμου στο πλαίσιο του φονξιοναλισμού. Εμμένοντας στη διαλεκτική θεώρηση των αισθητικών και κοινωνικών ερωτημάτων, θα επισημάνει την αντίφαση του καθαρού φονξιοναλισμού, ο οποίος, επιθυμώντας να εξαλείψει τον διάκοσμο και τη συμβολική του λειτουργία, απωθεί την υποψία "πως ό,τ...

Εκλεπτύνοντας, στο τεταμένο κλίμα του μεσοπολέμου, το εργαλείο της μαρξιστικής κριτικής για την τέχνη, o Benjamin θα παραμερίσει τις έννοιες της "στρατευμένης" τέχνης, τις άγονες αντιθέσεις μορφής-περιεχομένου, και θα αποτιμήσει το καλλιτεχνικό έργο όχι ως αντανάκλαση των παραγωγικών σχέσεων, αλλά βάσει της θέσης του μέσα στις παραγωγικές σχέσεις. Για τον σκοπό αυτόν χρησιμοποιεί την έννοια της "τεχνικής": η πρόοδος ή η οπισθοχώρησή της θα γίνει το κριτήριο μιας υλιστικής και διαλεκτικής αποτίμησης. Έτσι, θα ασκήσει κριτική στους διανοούμενους που η επαναστατικότητα των φρο...

Με το δοκίμιό του "Ο νεοφιλελευθερισμός ως ιστορικό στάδιο" ο Karatani σημειώνει ότι ο ορθόδοξος μαρξισμός έχει εξετάσει την ιστορία των κοινωνικών σχηματισμών κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, από την προοπτική του τρόπου παραγωγής. Ο ίδιος προτείνει μια επέκταση του ιστορικού υλισμού μέσα από το πρίσμα της ανταλλαγής. Αυτή η προοπτική ανάλυσης επιτρέπει μία θεώρηση και μία ιστορικοποίηση του ιμπεριαλισμού, ο οποίος είναι αδιαχώριστος από την καπιταλιστική οικονομία. Ο Karatani, εμπνεόμενος και από τις αναλύσεις του Immanuel Wallerstein, υποστηρίζει ότι αν εξετάσουμε την παγκόσ...

"Όμως γιατί τούτη η επιστροφή σε έναν στοχασμό περί εξουσίας, ενώ το νέο διακύβευμα της αναστοχαστικής του προσπάθειας είναι να αποκαλύψει τους μηχανισμούς της σεξουαλικότητας; Για πολλούς λόγους, από τους οποίους, κάπως αυθαίρετα, θα κρατήσω μόνο δύο: δηλαδή, επιβεβαιώνοντας τις αναλύσεις του για την εξουσία, ο Φουκώ θέλει να αντικρούσει τις αξιώσεις του Νόμου, o oποίος, παρότι επιτηρεί, ή και απαγορεύει, κάποιες σεξουαλικές εκδηλώσεις, συνεχίζει να ορίζεται ως ουσιώδες συστατικό της ίδιας της Επιθυμίας κι ακόμη, επειδή η σεξουαλικότητα, όπως την εννοεί ο ίδιος, ή, τουλάχι...

Στην ομιλία του με τίτλο "Κανονικότητα και παθολογία σε μία βιοϊατρική εποχή" ο Nikolas Rose εκκινεί από τη θεμελιώδη διάκριση ανάμεσα στο κανονικό και το παθολογικό -όπως την εισήγαγε στη γαλλική επιστημολογία ο Georges Canguilhem- προκειμένου να εξετάσει τις σύγχρονες εξελίξεις στο πεδίο της μοριακής βιολογίας, της νευροεπιστήμης και της ψυχοφαρμακευτικής. Η εξέταση αυτή φέρνει στο προσκήνιο, ανανεωμένα μέσα από την ιστορική προοπτική και την κριτική θεώρηση του παρόντος τα καίρια ηθικά και οντολογικά ερωτήματα για κάθε υποκείμενο που ρίχθηκε στον κόσμο του 21ου αιώνα, ή...

Ό,τι έγινε γνωστό ως η τρίτομη" Ιστορία της σεξουαλικότητας" (Η βούληση για γνώση, Η χρήση των ηδονών, Η επιμέλεια εαυτού) έθετε ένα λιτό και σαφές ερώτημα στοχεύοντας στην καρδιά της υποκειμενικότητας εντός του δυτικού πολιτισμού: "με ποιον τρόπο, κατά τη διάρκεια των αιώνων, ο δυτικός άνθρωπος οδηγήθηκε να αναγνωρίσει τον εαυτό του ως υποκείμενο επιθυμίας"; Ωστόσο, ο πρόωρος θάνατος του Michel Foucault το 1984 θα καλύψει με το γκρίζο χρώμα της σκόνης έναν ολόκλήρο τόμο, ο οποίος θα παραμείνει κλειδωμένος στα αρχεία για τρεις ολόκληρες δεκαετίες, αφήνοντας μετέωρο και ανολ...

Ο αμερικανικός ιστορικός Hayden White (1928-2018), συγγραφέας του διαβόητου "Metahistory: The historical imagination in nineteenth-century Europe", ριζοσπαστικοποίησε τον τρόπο ανάγνωσης της εξ-ιστόρησης της Ιστορίας. Υποστήριξε ότι η ιστορική συγγραφή είναι δομικά συνδεδεμένη με την λογοτεχνική συγγραφή και ότι το ιστορικό κείμενο εξ-υφαίνεται μέσα από αφηγηματικά νήματα με στόχο το νόημα της ίδιας της Ιστορίας στόχος που, δυστυχώς ή ευτυχώς, διαφεύγει συνεχώς από τους ιστορικούς, τουλάχιστον με τους όρους της αντικειμενικότητας και της επιστημονικής αλήθειας που απαιτού...

"Εκεί όπου η διδασκαλική διαδικασία είναι αναντίρρητα επιβλαβής είναι στην ιστορία, στα θρησκευτικά, και σε άλλα παρομοίως αμφιλεγόμενα πεδία. Τέτοιου είδους θέματα άπτονται των συμφερόντων που συντηρούν την ύπαρξη των σχολείων και τα εν λόγω συμφέροντα συντηρούν τα σχολεία προ κειμένου να μπορούν να διοχετεύονται συγκεκριμένες απόψεις [...]. Σε κάθε κράτος, η ιστορία διδάσκεται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μεγεθύνεται η εικόνα του: τα παιδιά μαθαίνουν να πιστεύουν πως η δική τους χώρα ήταν πάντοτε με το μέρος τού δικαίου και σχεδόν πάντοτε νικήτρια, ότι υπήρξε η γενέτειρα πε...