Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Tsaroúchis Giánnis
Ο Γιάννης Τσαρούχης (Πειραιάς 1910 - Αθήνα 1989) ήταν ζωγράφος. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929 - 1935). Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931 - 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης. Στα 1935 - 1936 αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη μετά ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης & του Εμπρεσιονισμού. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι κ.ά. Το '38, δυό χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης/Αθήνα. Το '40 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Το '47 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το ΄51 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο και το '53 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το ΄56 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το '58 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το '67 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το '82 άνοιξε το Μουσείο Γ. Τσαρούχη στο Μαρούσι στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου Συνεργάστηκε με την Ντάλας Σίβικ Όπερα του Τέξας, τη Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο της Γαλλίας, το Τεάτρο Ολύμπικο της Βιτσέντζα. Το ΄77 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση με δική του διδασκαλία & σκηνογραφία. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων, την μετάφραση και συγγραφή βιβλίων για την τέχνη. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά από πολύχρονη παραμονή στο Παρίσι το ΄80, όπου και πέθανε το ΄89. Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ίσως ο πλέον διακεκριμένος εκπρόσωπος της εικαστικής γενιάς του ΄30, που προσπάθησε ιδιαίτερα να συγκεράσει τις επιταγές της "ελληνικότητας" με το ιδίωμα του "μοντερνισμού". Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησε την μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ΄50. Αργότερα στράφηκε σε μια ζωγραφική πιο δυτικότροπη. Ο ίδιος πέραν του εικαστικού του έργου θα μείνει στην ιστορία ως ο κορυφαίος έλληνας σκηνογράφος. Η διαφορά πάντως του Τσαρούχη και του διεθνισμού της γενιάς του ΄60 έγκειται κυρίως στο ότι αυτός ενεργούσε ως κληρονόμος ενός πολιτισμού εν ισχύ ενώ οι άλλοι ακολουθούσαν ένα πολιτιστικό σχήμα, που δεν είχε ακόμη μορφοποιηθεί. Υλικά της δουλειάς του ήταν η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να αναβιώσει μέσα από τα έργα του χαριέσσα η παράδοση, αλλά και να εκφράζεται ένα ισχυρό πλαστικό ένστικτο. Διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. (Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα )
Τσαρούχης
Σχινά Αθηνά
Μίλητος (2005)
[...] Η συλλογή αυτή των Πολλαπλών του Δημήτρη Τσίτουρα, εκτός του ότι είναι αντιπροσωπευτική, είναι και κατά το δυνατόν πλήρης. Μελλοντική της θέση είναι το Μουσείο Σαντορίνης, όπου θα εκτεθεί κατάλληλα παρουσιασμένη σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, έτσι ώστε ο περαστικός, όσο και ο μόνιμος κάτοικος του Αιγαιοπελαγίτικου νησιού να έχουν τη δυνατότητα μέσα από αυτά τα αντίτυπα να γνωρίσουν ικανοποιητικά το έργο του Γιάννη Τσαρούχη.
Τα πορτραίτα του Φαγιούμ και η γενιά του '30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας
Μουσείο Μπενάκη (1998)
Ο κατάλογος αυτός από την έκθεση του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο "Τα πορτραίτα του Φαγιούμ και η γενιά του '30 στην αναζήτηση της ελληνικότητας", περιέχει έργα καλλιτεχνών όπως ο Πικιώνης, ο Κόντογλου, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Νίκος Νικολάου, ο Εγγονόπουλος, ο Τσαρούχης, ο Μαυροϊδής, ο Πάππας και ο Μόραλης. Καλλιτέχνες που επηρεάστηκαν από τα πορτραίτα του Φαγιούμ εκτίθενται, δείχνοντας τη συνάντηση της τέχνης αυτής με το ελληνικό στοιχείο.
Σπίτια της παληάς Αθήνας
Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος. Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (2006)
Tα σχεδιάσματα του Γιάννη Τσαρούχη που παρουσιάζονται από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, αποτελούν τμήμα της συλλογής αρχιτεκτονικών και ζωγραφικών έργων που είχε συγκροτήσει από το 1936 έως και την Κατοχή ο Σύλλογος Ελληνική Λαϊκή Τέχνη. [...] Από την ιστορική έρευνα δεν προκύπτει συμμετοχή του Τσαρούχη στις εργασίες του Συλλόγου, παρά μόνο μία προσπάθεια προσέγγισής του, μαζί με το Νίκο Εγγονόπουλο και το Διαμαντή Διαμαντόπουλο, προκειμένου να σχεδιάσει αρχοντικά της Μακεδονίας το 1937. [...] Συνεργασία του Τσαρούχη με τον Σύλλογο πάντως δεν υλοποιήθηκε...
Πειραιάς
Συλλογικό έργο
Τσαμαντάκη (2009)
Ένα ανθολόγιο είναι πρώτ' απ' όλα μια επιλογή. Από το πλήθος των κειμένων πρέπει, με κάποια κριτήρια, αλλά να επιλέξεις και άλλα να αφήσεις στην άκρη. Ένα κριτήριό μας ήταν τα καλά κείμενα, αλλά δεν ήταν το κυριότερο. Γι' αυτό και ορισμένα τα παραλείψαμε, όχι χωρίς δυσκολία. Ο πρώτος στόχος μας ήταν να περιδιαβούμε τον Πειραιά μέσα από αφηγήσεις για τους τόπους του και τους ανθρώπους του. Και, επίσης, να παρακάμψουμε, αν μπορούμε, την στερεότυπη εικόνα για την πόλη που έχει μετασχηματιστεί και κυριαρχήσει μεταπολεμικά και μέχρι σήμερα. Στραφήκαμε σε όλων των ειδών τις αφηγή...
Παναγιώτης Ζωγράφος, Στρατηγός Μακρυγιάννης
Ασδραχάς Σπύρος Ι. 1933-
Ελληνικά Γράμματα (2006)
Για τον στρατηγό Μακρυγιάννη αυτές οι εικόνες, που έγιναν κατά παραγγελία του στα 1836, δεν είναι ζωγραφική. Δεν είχε την παραμικρή πρόθεση να συμβάλλει στην τέχνη -λαϊκή ή κοσμική- του καιρού του. Κι ο ίδιος, απ' όσο είμαστε σήμερα σε θέση να γνωρίζουμε, δεν ήταν πολύ ευχαριστημένος με το τελικό αισθητικό αποτέλεσμα. Η συνεργασία του με τους Ζωγράφους (πατέρα και γιο) οφείλει να αποδώσει με ακρίβεια αυτό που ο ίδιος έχει "στοχαστεί" για τον Αγώνα: μια σειρά από πραγματικά γεγονότα και ορισμένους πολύ συγκεκριμένους συμβολισμούς. Ο Μακρυγιάννης ουσιαστικά απαίτησε ένα είδος...
Οι ελιές
Κολλάτος Δημήτρης
Εκδόσεις Καστανιώτη (2006)
Η αμετάκλητη πορεία μιας γυναίκας προς την ταπείνωση. Η γνωριμία με την ηδονή υπό τη μουσική του Λιστ στη διαπασών. Η ξέφρενη κούρσα ενός λεωφορείου στους λαβυρίνθους της αστικής ζούγκλας. Το αυστηρώς ακατάλληλο δι' ανηλίκους "Εκμεταλλευταί αγνών κοριτσιών". Ο απαγορευμένος ομοφυλοφυλικός έρωτας. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα στις όχθες του Σηκουάνα. Ο πυγμάχος Λίστον εναντίον του Κάσιους Κλέι. Οι ειδεχθείς επιπτώσεις της ζήλιας. Ο βιασμός σ' ένα ορεινό μονοπάτι. Μια στυγερή δολοφονία στο κέντρο της πόλης. Το νοσοκομείο της Val-de-Grace. Τα έργα και οι ημέρες ενός Έλληνα μπον βιβέ...
Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη
Συλλογικό έργο
Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη (2011)
Στην έκθεση "Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη: ποίηση και ζωγραφική" παρουσιάζεται για πρώτη φορά το σύνολο των ζωγραφικών έργων του νομπελίστα ποιητή. Πρόκειται για ευφάνταστα κολάζ, τέμπερες και υδατογραφίες, μικρών διαστάσεων, που αναδεικνύουν τη μοναδική καλλιτεχνική υπόσταση και αντανακλούν την αισθητική αντίληψη του μεγάλου ποιητή. Παράλληλα, εκτίθενται αντιπροσωπευτικά έργα κορυφαίων Ελλήνων ζωγράφων που αγάπησε ο Ελύτης και έχει γράψει αξεπέραστα κείμενα για το έργο τους, μεταξύ των οποίων, οι: Θεόφιλος, Τσαρούχης, Γκίκας, Καπράλος, Κανέλλης, Μόραλης, Δέρπαπας και Φασιανό...
Ο Γιάννης Τσαρούχης διαβάζει Καβάφη στο σπίτι του Ανδρέα Εμπειρίκου
Καβάφης Κωνσταντίνος Π. 1863-1933
Άγρα (2004)
H παρούσα ηχογράφηση του Γιάννη Tσαρούχη να απαγγέλλει 22 ποιήματα του Kαβάφη έγινε τον Φεβρουάριο του 1972. O ζωγράφος έρχεται στην Eλλάδα από το Παρίσι, συναντά τον φίλο του Aνδρέα Eμπειρίκο και του ζητά ο ίδιος να τον ηχογραφήσει να απαγγέλλει τον αγαπημένο τους ποιητή. O Tσαρούχης διάβαζε σε φίλους ποιήματα του K.Π. Kαβάφη από τη δεκαετία του '50. Ήταν πάντα αναγνώσεις εξαιρετικής συγκίνησης και ευαισθησίας χωρίς θεατρινισμούς, με μεγάλη λιτότητα και βαθιά αίσθηση του εσωτερικού μέτρου. O παρών δίσμος αποτελεί την πρώτη επίσημη δημοσίευση από το "Aρχείο Hχογραφήσεων" τ...
Μάτην ωνείδισαν την ψυχήν μου
Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Εκδόσεις Καστανιώτη (1993)
«... Η σειρά, λοιπόν, αυτών των ανθρώπων είναι ο Σολωμός. Είναι ο ιδιότυπος και διαμαρτυρόμενος, ψυχρός έξωθεν και θερμός έσωθεν, Κάλβος. Είναι ο Παπαδιαμάντης, γαλήνιος και ηφαιστειώδης, ουρανοβάμων και εν νεφέλαις, και όμως, με δυο φράσεις του τρομερά πραγματιστής. Δυο λέξεις του μονάχα, σε ένα διήγημα που νομίζεις ότι μιλάει για γριές της παιδικής του ηλικίας, σου δίνουν να καταλάβεις την τραγική πραγματικότητα της Ελλάδος όσο δεν σ' την δώσανε καντάρια κοινωνικά μυθιστορήματα. Ύστερα έρχεται ο Καβάφης, άλλος άνθρωπος πνευματικός, ο οποίος ξεπερνά τον επαγγελματισμό του...
Λογοτεχνικό ημερολόγιο 2012
Συλλογικό έργο
Εκδόσεις Πατάκη (2011)
"Κάνουμε θέατρο για την ψυχή μας" μας εξομολογείται ο Κάρολος Κουν. Βλέπουμε θέατρο, συμμετέχοντας όλοι στη θεατρική διαδικασία, συγγραφείς, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, λοιποί καλλιτεχνικοί συντελεστές και θεατές, για να νιώσουμε ο ένας την ευαισθησία του άλλου μέσω αυτής της μορφής τέχνης· για να συγκινηθούμε και να συγκινήσουμε με τις αλήθειες, τα ανθρώπινα πάθη μας, τα προσωπικά αδιέξοδα, τις ηθικές αμφιβολίες και την ποθεινή λύτρωση στο τέλος όλων όσα διαδραματίζονται επί σκηνής. Κι όταν η αυλαία πέφτει, γεμάτοι μαγεία θεάματος και κατανόηση υπαρξιακών καταστά...