Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Tsaroúchis Giánnis
Ο Γιάννης Τσαρούχης (Πειραιάς 1910 - Αθήνα 1989) ήταν ζωγράφος. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929 - 1935). Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931 - 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης. Στα 1935 - 1936 αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη μετά ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης & του Εμπρεσιονισμού. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι κ.ά. Το '38, δυό χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης/Αθήνα. Το '40 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Το '47 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το ΄51 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο και το '53 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το ΄56 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το '58 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το '67 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το '82 άνοιξε το Μουσείο Γ. Τσαρούχη στο Μαρούσι στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου Συνεργάστηκε με την Ντάλας Σίβικ Όπερα του Τέξας, τη Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο της Γαλλίας, το Τεάτρο Ολύμπικο της Βιτσέντζα. Το ΄77 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση με δική του διδασκαλία & σκηνογραφία. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων, την μετάφραση και συγγραφή βιβλίων για την τέχνη. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά από πολύχρονη παραμονή στο Παρίσι το ΄80, όπου και πέθανε το ΄89. Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ίσως ο πλέον διακεκριμένος εκπρόσωπος της εικαστικής γενιάς του ΄30, που προσπάθησε ιδιαίτερα να συγκεράσει τις επιταγές της "ελληνικότητας" με το ιδίωμα του "μοντερνισμού". Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησε την μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ΄50. Αργότερα στράφηκε σε μια ζωγραφική πιο δυτικότροπη. Ο ίδιος πέραν του εικαστικού του έργου θα μείνει στην ιστορία ως ο κορυφαίος έλληνας σκηνογράφος. Η διαφορά πάντως του Τσαρούχη και του διεθνισμού της γενιάς του ΄60 έγκειται κυρίως στο ότι αυτός ενεργούσε ως κληρονόμος ενός πολιτισμού εν ισχύ ενώ οι άλλοι ακολουθούσαν ένα πολιτιστικό σχήμα, που δεν είχε ακόμη μορφοποιηθεί. Υλικά της δουλειάς του ήταν η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να αναβιώσει μέσα από τα έργα του χαριέσσα η παράδοση, αλλά και να εκφράζεται ένα ισχυρό πλαστικό ένστικτο. Διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. (Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα )
Θεόφιλος
Εμπορική Τράπεζα της Ελλάδος (1967)
Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, που γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1868 και πέθανε στην Αθήνα το 1934, είναι ένας λαϊκός αυτοδίδακτος ζωγράφος. Ο Γιάννης Τσαρούχης παρουσιάζει τα έργα του και προσπαθεί να ερμηνεύσει τη ζωγραφική του, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι ο Θεόφιλος "δεν ζωγραφίζει τα πράγματα, μα τον ενθουσιασμό που του έδωσαν". Η ελληνική φύση και η ελληνική ιστορία γοητεύουν και εμπνέουν τον λαϊκό καλλιτέχνη. Αποδίδει τα θέματα που τον συγκινούν με σπάνια ευαισθησία, με μία δική του τεχνική και με απαράμιλλο χρωματικό πλούτο.
Λίθον ον απεδοκίμασαν οι οικοδομούντες
Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Εκδόσεις Καστανιώτη (1989)
Η λογοκρισία και η συστηματική και αντιπαθητική καλλιέργεια της περιττής ελευθερίας είναι πράγματα ύποπτα και αποκρουστικά. Και ο πιο ασήμαντος άνθρωπος καταλαβαίνει πως δεν έχουν καμιά σχέση με το αγνό και φρικτό μυστήριο της ζωής. Αν την πάρουμε, παρά τα τόσα βάσανά της, σαν ένα δώρο θεϊκό. Δεν με φοβίζει η ελευθερία ή η τολμηρότης ή ο πειραματισμός, με τρομάζει η αναισθησία και αυτού του είδους η contection και η τυποποίηση ενός πράγματος, που έπρεπε να είχε κρατήσει την αιχμηρότητα της διαλεκτικής. Πριν από τον πόλεμο, πολλοί νοστάλγησαν τη βαρβαρότητα, σχεδόν σαν μέ...
Γιάννης Τσαρούχης
Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη (1990)
Κούλας Πράτσικα έργα και ημέρες
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1991)
Από τα ονόματα/σύμβολα μέσα στην ιστορία τον Νεοελληνικού Πολιτισμού, η "θεία Κούλα" δεν υπήρξε μονάχα, με τον γενναιόκαρδο, ελληνοτραφή, τίμιο, ευθύ, γεμάτον οραματισμούς υψηλούς και δημιουργική θετική βούληση χαρακτήρα της η "θεία", η συγγένισσα και φίλη όλων μας. Υπήρξε και "θεία" με μια μυστηριώδη, "θεολογική" υποδήλωση: μια μορφή καθαρή και έξω από τα συνηθισμένα του πνευματικού μας καθόλου βίου, μορφή που έφερε μέσα της ως μεγάλη δωρεά ένα αυτοτελές, αυτογενές και αυστηρά προσωπικό θεϊκό θραύσμα, μια χαρισματική δύναμη δημιουργίας, φως εκ φωτός, παρακαταθήκη αείζωη το...
Κούλας Πράτσικα έργα και ημέρες
Συλλογικό έργο
Ευθύνη (1991)
Από τα ονόματα/σύμβολα μέσα στην ιστορία τον Νεοελληνικού Πολιτισμού, η "θεία Κούλα" δεν υπήρξε μονάχα, με τον γενναιόκαρδο, ελληνοτραφή, τίμιο, ευθύ, γεμάτον οραματισμούς υψηλούς και δημιουργική θετική βούληση χαρακτήρα της η "θεία", η συγγένισσα και φίλη όλων μας. Υπήρξε και "θεία" με μια μυστηριώδη, "θεολογική" υποδήλωση: μια μορφή καθαρή και έξω από τα συνηθισμένα του πνευματικού μας καθόλου βίου, μορφή που έφερε μέσα της ως μεγάλη δωρεά ένα αυτοτελές, αυτογενές και αυστηρά προσωπικό θεϊκό θραύσμα, μια χαρισματική δύναμη δημιουργίας, φως εκ φωτός, παρακαταθήκη αείζωη το...
Μάτην ωνείδισαν την ψυχήν μου
Τσαρούχης Γιάννης 1910-1989
Εκδόσεις Καστανιώτη (1993)
«... Η σειρά, λοιπόν, αυτών των ανθρώπων είναι ο Σολωμός. Είναι ο ιδιότυπος και διαμαρτυρόμενος, ψυχρός έξωθεν και θερμός έσωθεν, Κάλβος. Είναι ο Παπαδιαμάντης, γαλήνιος και ηφαιστειώδης, ουρανοβάμων και εν νεφέλαις, και όμως, με δυο φράσεις του τρομερά πραγματιστής. Δυο λέξεις του μονάχα, σε ένα διήγημα που νομίζεις ότι μιλάει για γριές της παιδικής του ηλικίας, σου δίνουν να καταλάβεις την τραγική πραγματικότητα της Ελλάδος όσο δεν σ' την δώσανε καντάρια κοινωνικά μυθιστορήματα. Ύστερα έρχεται ο Καβάφης, άλλος άνθρωπος πνευματικός, ο οποίος ξεπερνά τον επαγγελματισμό του...