Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο ανά χείρας τόμος περιλαμβάνει ανακοινώσεις που έγιναν στο συνέδριο "Έλεγχος ιδεών και λογοκρισία από τις απαρχές της ελληνικής τυπογραφίας μέχρι το Σύνταγμα του 1844", το οποίο διοργανώθηκε τον Νοέμβριο του 2015 στη Λευκωσία από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών/Ε.Ι.Ε. Στόχος του συνεδρίου ήταν να θέσει μια σειρά από ερωτήματα που μέχρι τότε δεν είχαν απασχολήσει συστηματικά την έρευνα: ποια ήταν τα όρια της ελευθερίας του λόγου στην ελληνική κοινωνία των Νέων Χρόνων και των πρώτων χρόνων του ελληνικού κράτους; Ποια έκταση και ποιες μορφές είχε ο...

Στα μέσα του 11ου αιώνα ο κουροπαλάτης και μέγας δρουγγάριος της βίγλας Ιωάννης Σκυλίτζης επιλέγει με το κατ' εξοχήν ιστορικό του έργο "Σύνοψη Ιστοριών" να επιστρέψει στον 9ο κυρίως και 10ο αιώνα, αποφεύγοντας να εμπλέξει τη γραφή του με την αυτοκρατορική αυλή της εποχής του, γεγονός που τον διαφοροποιεί αισθητά από τους σύγχρονούς του ιστορικούς συγγραφείς Μιχαήλ Ψελλό και Μιχαήλ Ατταλειάτη, αλλά και τους επόμενους του 12ου αιώνα. Συγκεκριμένα στη "Σύνοψη Ιστοριών" παρουσιάζεται η χρονική περίοδος από το θάνατο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Α΄ (811) έως και την ενθρόνιση του Ι...

Ένα πολυτελές λεύκωμα που παρουσιάζει το όμορφο νησί του Ιονίου και μαγεύει μέσα από μια συλλογή φωτογραφιών που αναδεικνύουν τα φυσικά κάλλη της Κέρκυρας. Μια εικονογραφημένη παρουσίαση ενός από τους μαγευτικότερους τόπους του Ιονίου.

Για να αντιληφθεί κανείς την πραγματικότητα του τόπου, όπου ζει και πορεύεται, μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι, είναι αναγκαία η γνώση της τοπικής ιστορίας. Έτσι μόνο θα μπορέσει να συλλάβει και να ερμηνεύσει καταστάσεις, να φωτίσει μέσα από το παρελθόν το παρόν και προδιαγράψει το μέλλον· έτσι μόνο θα μπορέσει ν' αποκτήσει ιστορική συνείδηση, να διαπιστώσει δηλαδή πως το παρόν αυτού του τόπου είναι αποτέλεσμα της δράσης του ανθρώπου στο παρελθόν κι ότι από τη δική του δράση στο παρόν εξαρτάται η έκβαση του μέλλοντος. Ο κύκλος των διαλέξεων, που διοργάνωσε το τμήμα νέων τ...

Τον 10ο αι. στην αυλή του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου, γιού του Λέοντος ΣΤ΄ του Σοφού και εγγονού του Βασιλείου Α΄ του Μακεδόνος, γράφεται ο Βίος Βασιλείου, η βιογραφία του ιδρυτή της Μακεδονικής δυναστείας. Προήλθε από τη γραφίδα του ίδιου του Κωνσταντίνου; Ίσως, αλλά δεν είμαστε βέβαιοι. Η μόνη βεβαιότητα που διαθέτουμε είναι ότι συνετέθη κατ' εντολήν του εστεμμένου εγγονού του. Η διήγηση παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον όχι μόνο για το περιεχόμενό της καθαυτό, αλλά και για τη λογοτεχνική της υπόσταση. Μύθος και αλήθεια συγχέονται ενίοτε σε μια ελκυστική αφήγηση. Η ι...

Στη θέση της αρχαίας πόλης του Βυζαντίου ιδρύθηκε το 324 μ.Χ. η Νέα Ρώμη, η Κωνσταντινούπολη, η οποία αποτέλεσε στο εξής το κέντρο ενός πανίσχυρου, αχανούς και ετερογενούς κράτους, που κάποια στιγμή εκτεινόταν από το Γιβραλτάρ ώς τον Ευφράτη. Το κράτος αυτό, η "Βυζαντινή Αυτοκρατορία", διαμόρφωσε τον λαμπρό πολιτισμό που αποκαλούμε βυζαντινό. Μολονότι είναι ουσιαστικά αδύνατο να δώσει κανείς σε έναν τόμο τον απολογισμό του πολιτισμού αυτού, που καταύγασε την οικουμένη πάνω από χίλια χρόνια, ο συγγραφέας πετυχαίνει το σκοπό του με μια πρωτότυπη μέθοδο: αδέσμευτος ιδεολογι...

Περιέχονται οι ανακοινώσεις: - Ιωάννης Ταϊφάκος, "Ανθρωπισμός και "ανθρωπισμός"" - Ηλίας Κουρλιούρος, "Οι κοινωνικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Προβλήματα και προοπτικές" - Πανίκος Παπαδόπουλος, "Επιστήμονας και ανθρώπινες αξίες" - Αναστασία Νάτσινα, "Σχετικά με το μέλλον του αντικειμένου της λογοτεχνίας: Το διακύβευμα που αποκαλύπτουν οι τάσεις της ευρωπαϊκής Ανοιχτής Εκπαίδευσης" - Ιωάννα Τσακίρη, Δημήτρης Κασιμάτης, "Ανθρωπιστικές επιστήμες και νέες τεχνολογίες. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες από την ηλεκτρονική βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ. και η θεματική βιβλιοθήκη της...

Στον τόμο αυτόν συγκεντρώνονται μελετήματα που αφορούν διάφορες πτυχές της παιδείας και του πνευματικού πολιτισμού που καλλιεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της βυζαντινής περιόδου και ιδίως στα χρόνια της βενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη. Κατά τη μακρά αυτή ιστορική διαδρομή συντελέστηκε στη μεγαλόνησο, που ανέκαθεν αποτελούσε ένα σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών, όχι μόνο η εμπέδωση της χριστιανικής πίστης που είχε κλονιστεί μετά από τη μακρόχρονη κατάκτηση του νησιού από τους Άραβες, και η πολιτισμική ανάδυση του ορθόδοξου πληθυσμού, αλλά και η δημιουργική συνάντηση της βυζαντιν...

Οι "Ιστορίες" του Αγαθία, ενός δικηγόρου της Κωνσταντινούπολης, συνεχίζουν το έργο του Προκοπίου για τα τελευταία χρόνια της πολυκύμαντης βασιλείας του Ιουστινιανού, καλύπτοντας την περίοδο 552-559. Είναι η σημαντικότερη πηγή για τα γεγονότα που αφηγείται και για μερικά απ' αυτά η μοναδική. Περιέχει εκτενή περιγραφή της Φραγγικής εισβολής στην Ιταλία το 553, η οποία τελικά αποκρούστηκε από τον ιδιοφυή στρατηγό Ναρσή, την Ιστορία του πολέμου Ρωμαίων και Περσών στην Λαζική, την δολοφονία του βασιλέα των Λαζών Γουβάζη και την θεαματική δίκη και καταδίκη των ενόχων από Ρωμαϊκό...

[...] Η ελιά (το δένδρο, ο καρπός, το σύμβολο), με τη βιολογική και κατ' επέκτασιν συμβολική θαλερότητα, έχει συνδεθεί με την τελείωση της ύπαρξης του ανθρώπου στο μεσογειακό χώρο. Η καλλιέργεια, η παραγωγή του ελαίου, του πολύτιμου αυτού αγαθού, με τους ιερούς όρους φύλαξης-προστασίας, και η χρήση του (που φέρει τη συνείδηση αυτής της ιερότητας) μετατρέπεται σε ενέργεια θρεπτική, κατευναστική αλλά και θεϊκή πάνω στο σώμα και στην ψυχή. [...] (Αικατερίνη Πολυμέρου - Καμηλάκη, απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου). Περιέχονται τα κείμενα: Η ελιά στην αρχαιότητα: -...

Η βασιλεία του Λέοντος του ΣΤ΄ του Σοφού (886-912) συνιστά μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίοδο της βυζαντινής ιστορίας για πολλούς λόγους. Ο Λέων ΣΤ΄ είναι ο μόνος ορθόδοξος χριστιανός που παντρεύτηκε τέσσερεις φορές με τις ευλογίες της Εκκλησίας. Τα σχετικά με την τεταρτογαμία του γεγονότα προσφέρουν πλούσιο υλικό, στο οποίο αναμφίβολα θα αφιέρωναν διαδοχικά πρωτοσέλιδα οι εφημερίδες και τα "κοσμικά" περιοδικά της εποχής μας. Παρόμοιες καταστάσεις, αρκετούς αιώνες μετά, οδήγησαν την Αγγλία του Ερρίκου Η΄ σε σχίσμα με την Καθολική Εκκλησία της Ρώμης, με άμεση συνέπεια τη γέν...

Ο Γεώργιος Σφραντζής, ένας από τους τέσσερις ιστορικούς της Άλωσης, έζησε από κοντά όλες τις διπλωματικές εξελίξεις της εποχής του και ως έμπιστος της οικογένειας των Παλαιολόγων πρωταγωνίστησε στα γεγονότα που σημάδεψαν τα τελευταία χρόνια της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στο έργο του κατέγραψε τις πιο σημαντικές ελληνοτουρκικές πολεμικές αναμετρήσεις λίγο πριν από την Άλωση, τις ύστατες προσπάθειες του τελευταίου αυτοκράτορα να αποφύγει την επερχόμενη συμφορά, καθώς, επίσης, περιστατικά που συνέβησαν στο παλάτι και αποτελούσαν μυστικά της βασιλικής οικογένειας. Η αφήγησή το...

[...] Στο ιστοριογραφικό του έργο, το οποίο αφιέρωσε στον Πορθητή (το αυτόγραφο σώζεται ακόμα στην Κωνσταντινούπολη στη βιβλιοθήκη του Σεραγίου), περιγράφει τα πρώτα 17 χρόνια της αρχής του σουλτάνου (1451-1467). Το βιβλίο είναι γραμμένο υπό την οπτική της μεταφοράς της εξουσίας από τους Ρωμαίους στους Οθωμανούς, με πρότυπο τον Ιώσηπο και το έργο του για την άλωση των Ιεροσολύμων από τους Ρωμαίους. Αποτελεί μία από τις κυριότερες πηγές για την Άλωση και τις υπόλοιπες εκστρατείες του Μεχμέτ, αλλά μας δίνει και πολλές άλλες πολύτιμες πληροφορίες, π.χ. για την πολιτισμική πολι...

Η ιστορία του Θεοφύλακτου Σιμοκάττη, ιστορικού και νομικού του 7ου αιώνα, αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό ιστορικό έργο που έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας για την εποχή την οποία περιγράφει (582-602). Το έργο του λόγω των εξαιρετικά δύσκολων περιστάσεων, που θα αντιμετωπίσει στη συνέχεια το Βυζάντιο θα συνεχιστεί ενάμισυ αιώνα, αργότερα, από τον πατριάρχη Νικηφόρο, με το έργο του "Ιστορία Σύντομος", που πραγματεύεται την περίοδο (602-769). Η θεματική της ιστορίας στρέφεται γύρω από δύο βασικούς άξονες: αφενός τα πολεμικά γεγονότα στα Βαλκάνια εναντίον των Αβαροσλάβων, κ...

Το βιβλίο "Ελλάδα της θάλασσας" θέλει να αφηγηθεί, με τους τρόπους του, μια μακραίωνη ιστορία, τη σχέση των Ελλήνων με τη θάλασσα, τη δική τους μεσογειακή θάλασσα που τη μοιράζονταν από τη χαραυγή της ιστορίας με άλλους λαούς. Είκοσι επτά συγγραφείς, από τη δική του σκοπιά και ειδικότητα ο καθένας, επιχειρούν μία προσέγγιση του Αιγαίου και του Ιονίου, αλλά και γενικότερα της Μεσογείου διαχρονικά και πολυδιάστατα. Οι ναυτικοί, η ναυσιπλοΐα, τα πλοία, τα λιμάνια, η διακίνηση των αγαθών, η οικονομία, η αρχιτεκτονική, η μουσική και τα τραγούδια, η εικαστική πρόσληψη και η λογοτ...

[...] Το Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας, τα τελευταία χρόνια έχει θέσει μεταξύ των προτεραιοτήτων του την έρευνα και μελέτη του θέματος της ελαιοκαλλιέργειας και του ελαίου στον ελληνικό χώρο. Για τον σκοπό αυτό έχει πραγματοποιήσει ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα "Η ελιά και το λάδι από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα", στον χώρο του Μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών, του οποίου δημοσιεύτηκαν τα πρακτικά (Αθήνα, 2003), και ένα εξίσου μεγάλο συνέδριο στην Πρέβεζα σε συνεργασία με το Ίδρυμα "Ακτία Νικόπολις", του οποίου τα πρακτικά παραδίδει στο ευρύ κοινό με τον ανά χείρας τόμο...

Παρά τη σημασία του δέντρου και του καρπού της η ελιά δεν κατείχε μέχρι πρόσφατα ιδιαίτερη θέση στην ελληνική βιβλιογραφία. Η δημοσιευμένη στην Επετηρίδα του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών βιβλιογραφία της ελληνικής λαογραφίας, η οποία καλύπτει τη χρονική περίοδο από το έτος 1800 μέχρι πρόσφατα, μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι ελάχιστες είναι οι λαογραφικές μελέτες για την ελιά ως παραδοσιακή ελληνική καλλιέργεια και απασχόληση, τη συγκομιδή, αποθήκευση και μεταποίηση του καρπού της, τη χρησιμοποίηση των παραγόμενων προϊόντων της και τη διάθεσή τους στο εμπόριο, αλλά...

Το ιστορικό έργο του Γεωργίου Ακροπολίτη, η "Χρονική συγγραφή", πραγματεύεται τα γεγονότα από το 1203 ως το 1261. Παρουσιάζει την παλινόρθωση της βυζαντινής αυτοκρατορίας μετά την άλωση από τους Σταυροφόρους, το 1204. Έζησε από κοντά ένα μεγάλο μέρος των γεγονότων και οι σημερινές γνώσεις μας για την εποχή εκείνη βασίζονται κυρίως στη διήγησή του. Ο συγγραφέας σκιαγραφεί με αριστουργηματικό τρόπο τον περίπλοκο συσχετισμό δυνάμεων, μετά την πτώση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, και τους ακατάπαυστους αγώνες που διεξήγαν όλοι εναντίον όλων. Με ανάγλυφο τρόπο παρουσιάζει τη συστ...

Η Σύνοψις Χρονική του Κωνσταντίνου Μανασσή (6.620 στίχοι), από κτίσεως κόσμου έως και το θάνατο του Νικηφόρου Γ' Βοτανειάτη (1081), είχε μεγάλη διάδοση από την εποχή που συνετέθη (μέσα 12ου αιώνα) έως και τον 18ο αιώνα, όπως προκύπτει από τα εκατό και πλέον χειρόγραφα που την διασώζουν. Τα χειρόγραφα αυτά και οι μεταξύ τους σχέσεις περιγράφονται αναλυτικά στην κριτική έκδοση της Χρονικής Συνόψεως (βλ. βιβλιογραφία, Lampsidis, κριτική έκδοση). Ο παρών τόμος περιλαμβάνει: Εισαγωγή (βίος και χαρακτηρισμός του Κ. Μανασσή, περιεχόμενα και χαρακτηρισμός του χρονογραφικού έργου ω...