Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων το βερικόκο το λένε έτσι και σε ποια χρυσόμηλο ή καΐσι; Το μυαλό σε ποια νησιά των Δωδεκανήσων λέγεται (ε)μυαλός και σε ποια νους ή καύκαλον; Πώς λέγεται το σύννεφο σε κάθε νησί; Το θηλυκό άρθρο στην αιτιατική πληθυντικού πού είναι τις, όπως στην κοινή νέα ελληνική, πού είναι τας, όπως στην αρχαία, και σε ποια νησιά είναι τες, όπως μας μαρτυρείται ήδη σε μεσαιωνικά κείμενα; Πολλά ερωτήματα όπως αυτά βρίσκουν τις απαντήσεις τους στις σελίδες του βιβλίου αυτού, που, μαζί, με τον "Γλωσσικό Άτλαντα της Κρήτης" του Ν. Γ. Κοντοσόπουλου, είναι οι μόνο...

Η σύνταξη και δημοσίευση τιμητικών τόμων, με μελέτες μαθητών, συναδέλφων και φίλων του τιμωμένου, για ευδοκίμως υπηρετήσαντες την επιστήμη καθηγητές αποτελεί παλαιά ακαδημαϊκή παράδοση. Ακολουθώντας την παράδοση αυτή, ξεκινήσαμε την προσπάθεια της σύνταξης και έκδοσης τιμητικού τόμου για τον Ομότιμο Καθηγητή Λαογραφίας κ. Μηνά Αλ. Αλεξιάδη, ήδη από τις αρχές του 2016. Στο πρώτο κάλεσμά μας, η ανταπόκριση υπήρξε ενθουσιώδης, γεγονός που αντικατοπτρίζει την απήχηση του τιμωμένου καθηγητή στον λαογραφικό και στον επιστημονικό ευρύτερα χώρο, εντός και εκτός Ελλάδος. Είναι απολύ...

Ο πανεπιστημιακός καθηγητής γλωσσολογίας Κωνσταντίνος Μηνάς εντόπισε στη βιβλιοθήκη Μ. Εminescu της Ρουμανίας ένα χειρόγραφο ελληνικό Ιατροσόφιον του 18ου αιώνα, το οποίο μετά από σχολαστική έρευνα και μελέτη, το εξέδωσε με γραμματικές, μορφολογικές και συντακτικές παρατηρήσεις, εκτενέστατο γλωσσάριο, ονοματολόγιο, πλούσια βιβλιογραφία και πλήρες ευρετήριο. Μια πολύτιμη έκδοση για τους μελετητές των ελληνικών χειρογράφων της προεπαναστατικής περιόδου τόσο από γλωσσική όσο κι από γνωσιολογική άποψη, που απευθύνεται σε φιλολόγους, ιστορικούς αλλά και σε ιατρούς, φαρμακοποιο...

Ο πανεπιστημιακός καθηγητής γλωσσολογίας Κωνσταντίνος Μηνάς εντόπισε στη βιβλιοθήκη Μ. Εminescu, της Ρουμανίας μια χειρόγραφη ελληνική μετάφραση οκτώ κωμωδιών του Μολιέρου του 18ου αιώνα, το οποίο το μετέγραψε και το εξέδωσε με δική του φιλολογική επιμέλεια. Η έκδοση περιλαμβάνει πρόλογο, εισαγωγικά, τις κωμωδίες "Σχολείο συζύγων","Φιλονικία περί του Σχολείου των συζύγων", "Έρως ιατρός", "Μισάνθρωπος", "Προσκαλεσάμενος από την πέτραν", "Σικελιανός ή έρως ζωγράφος", "Ο φιλάργυρος", "Πείσμα ερωτικόν", κι ακόμη πλούσια σχόλια για τη γλώσσα της μετάφρασης καθώς και πλήρες γ...

Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...

Το βιβλίο αυτό είναι καρπός μακρόχρονης ασχολίας με τη μελέτη και τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας γενικά και, ιδιαίτερα, της (κοινής) νεοελληνικής. Δεν είναι μια συστηματική γραμματική της "Κοινής Νέας Ελληνικής" (ΚΝΕ), αλλά ασχολείται επιλεκτικά με ζητήματα κάθε γλωσσικού επι πέδου της, για τα οποία, τις περισσότερες φορές, κάτι διαφορετικό έχει να εκθέσει, κάτι να προσθέσει, να υπογραμμίσει ή να αντιμετωπίσει με διαφορετικό τρόπο. Για να βοηθήσει τη μελέτη της γραμματικής της ΚΝΕ, ανατρέχει σε παλαιότερες φάσεις της Ελληνικής και, συχνά, επικαλείται τη συνδρομή των...

Το ανά χείρας πόνημα είναι, κυριολεκτικά, έργο ζωής. Όπως λέει και ο συντάκτης του, ουσιαστικά άρχισε από τότε που εκείνος γεννήθηκε. Άλλες λέξεις και άλλες σημασίες από την υπόλοιπη Κάρπαθο προήλθαν αργότερα κατά την εκπόνηση της διδακτορικής διατριβής του συγγραφέα ("Τα ιδιώματα της Καρπάθου") και από σκόπιμες ερωτήσεις του κατά τη σύνταξη του παρόντος λεξικού. Η έρευνα των νεοελληνικών διαλέκτων και η διδασκαλία της αρχαιοελληνικής και νεοελληνικής γλώσσας και ιστορίας από τον συγγραφέα συνετέλεσαν πάρα πολύ στην κατάρτιση του "Λεξικού", ο πλούτος και η αρχαιοπρέπεια του...

"Εμείς, συνάδελφοι, οι φίλοι του λαού γενικά και των εκδηλώσεών του, εμείς ειδικότερα τα παιδιά των γεωργών, των οικοδόμων, των ψαράδων, εμείς που βγήκαμε από το λαό, έχουμε την υποχρέωση να μην τον εγκαταλείψουμε τώρα που γινήκαμε "σπουδασμένοι" και σπουδαίοι. Με τον τρόπο και τις γνώσεις μας θα πρέπει να του ανταποδώσουμε την ευεργεσία που λάβαμε απ' αυτόν, αποκτώντας κοντά του εμπειρίες που δεν τις έχουν όσοι μεγάλωσαν στα αστικά κέντρα, που έχουμε στο λεξιλόγιό μας πλήθος αρχαίων ελληνικών λέξεων ζυμωμένων με μνήμες ονειρεμένων τόπων και με φωνές ιδανικές και αγαπημένες...

Είναι γνωστό ότι, ενώ η μελέτη της αρχαίας και της μεταγενέστερης ελληνικής, έχει προαχθεί σημαντικά, επειδή οι επιστήμονες είχαν ενδιαφερθεί νωρίς γι' αυτές, η μελέτη της μεσαιωνικής ελληνικής υστέρησε αρκετά, γιατί και το ενδιαφέρον των επιστημόνων γι' αυτήν - όπως άλλωστε για όλον τον ελληνικό Μεσαίωνα -δεν έχει παρά έναν περίπου αιώνα που εκδηλώθηκε, με τον Γερμανό καθηγητή Karl Krumbacher. [...] (Από τον πρόλογο του βιβλίου)

[...] Με τον Λεόντιο Νεαπόλεως γνωρίστηκα ως φιλόλογος, και ειδικότερα, ως μελετητής της ιστορίας της γλώσσας μας και των διαλέκτων της, ιδιαίτερα των νεοελληνικών. Εκείνο που με εντυπωσίασε ήταν το λαϊκότροπο ύφος, το θαρρείς διηγηματικό και παραμυθιακό, και το λεξιλόγιο του συγγραφέα, ενός φωτισμένου ιεράρχη που μιλούσε στο εκκλησίασμα της Κύπρου και στο αναγνωστικό του κοινό απλά, κατανοητά, ίσως κυπριακά. Και λέω ότι εντυπωσιάστηκα από τη διαπίστωση αυτή, γιατί ως διαλεκτολόγος συμμεριζόμουν -και συμμερίζομαι- τη γνώμη του P. Kretschmer, του Γ. Αναγνωστόπουλου και των κ...

[...] Με τον Λεόντιο Νεαπόλεως γνωρίστηκα ως φιλόλογος, και ειδικότερα, ως μελετητής της ιστορίας της γλώσσας μας και των διαλέκτων της, ιδιαίτερα των νεοελληνικών. Εκείνο που με εντυπωσίασε ήταν το λαϊκότροπο ύφος, το θαρρείς διηγηματικό και παραμυθιακό, και το λεξιλόγιο του συγγραφέα, ενός φωτισμένου ιεράρχη που μιλούσε στο εκκλησίασμα της Κύπρου και στο αναγνωστικό του κοινό απλά, κατανοητά, ίσως κυπριακά. Και λέω ότι εντυπωσιάστηκα από τη διαπίστωση αυτή, γιατί ως διαλεκτολόγος συμμεριζόμουν -και συμμερίζομαι- τη γνώμη του P. Kretschmer, του Γ. Αναγνωστόπουλου και των κ...

Η Κάρπαθος, τόπος όμορφος και με μακρόχρονη πορεία σε τούτη την ακριτική γωνιά της ελπίδας, δεν παρέμεινε μια κοινωνία ασάλευτη, μια κοινωνία στατική, αλλά ήταν και εξακολουθεί να είναι μια κοινωνία δυναμικά εξελισσόμενη. Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Καρπάθου, γνωρίζοντας αυτές τις απλές μα τόσο σημαντικές για έναν τόπο αλήθειες, θέλησε να συμβάλει με τις δικές του δυνάμεις, έστω και μικρές, στη διατήρηση και διάδοση της πνευματικής κληρονομιάς του τόπου. Αποφάσισε να ξεκινήσει μια σειρά αυτοτελών εκδόσεων, με πρώτη την παρούσα, οι οποίες θα καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα τη...

[...] Με τη μελέτη των διαλέκτων συμπληρώνονται τα κενά της παράδοσης, ανασυντίθενται παλαιότερες φάσεις της γλώσσας, με ένα λόγο ενισχύεται η μελέτη της ιστορίας της γλώσσας, στην οποία ανήκουν οι διάλεκτοι. [...] Ένα στοιχείο της εθνικής μας υπόστασης είναι και η γλώσσα μας. Η κοινή βέβαια νεοελληνική γλώσσα, αλλά και περαιτέρω διάλεκτοί της, μαζί με την ιστορία, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμά μας και την ορθοδοξία, συνθέτουν την ταυτότητά μας, την ψυχή μας. Αν χάσουμε κάτι απ' αυτά, η ψυχή μας θα ακρωτηριαστεί και κανένα όφελος δεν θα είναι ικανό να μας αποζημιώσει...