Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το wabi sabi είναι η πεμπτουσία της ιαπωνικής αισθητικής. Αφορά την ωραιότητα πραγμάτων ατελών, εφήμερων και ελλειπτικών. Την ωραιότητα πραγμάτων σεμνών και ταπεινών. Την ωραιότητα πραγμάτων αντισυμβατικών.

Ποια θα είναι τα ρούχα του μέλλοντος σύμφωνα με τον Όσκαρ Ουάιλντ και πώς φαντάζεται το ιδανικό δωμάτιο ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε; Οι δύο συγγραφείς, ξεδιπλώνουν τη φιλοσοφία τους πάνω στην ένδυση και στην επίπλωση, αναδεικνύοντας το Ωραίο ως "αισθητική της ελεύθερης επιλογής" και όχι ως "αισθητική του ισχυρού", που γίνεται κυρίαρχη τάση της μόδας. Μέσω της αισθητικής -ως αναγωγή στην ατομικότητα- ο άνθρωπος όχι μόνο ανακαλύπτει και εκφράζει τον πυρήνα του, μα επινοεί εκ νέου τον άνθρωπο· με τις στυλιστικές του επιλογές να συνθέτουν την προσωπική του αφήγηση για τον κόσμο....

Οι μέχρι τώρα "θεωρίες της τέχνης" επικαλούνται σύστημα γνώσης στα πρότυπα των μαθηματικών και της λογικής, αλλά δεν βασίζονται στέρεα σε αυτά. Όμως, ακριβώς αυτός ο αναλυτικός χώρος της επιστημολογίας είναι ο πλέον αρμόδιος για κάθε είδους "θεωρία": η θεωρία της τέχνης, λοιπόν, δεν είναι τέχνη, αλλά εξετάζει συστηματικά την τέχνη ως δομημένο σύστημα γνώσης. Αυτός ο τόμος περιλαμβάνει συγκεκριμένα αυτό: ισχυρά αναλυτικά εργαλεία, τα οποία, για πρώτη φορά, εφαρμόζονται στο χώρο της αισθητικής φιλοσοφίας με σκοπό, όχι την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης θεωρίας τέχνης, αλλά τη...

Αλλά η "αυτονομία" της τέχνης δεν είναι πια η σκηνή μιας αντίφασης η οποία καταθέτει μαρτυρία για μια αλλοτρίωση που πρέπει να εξαλειφθεί. Εκείνο που παράγει ο καλλιτέχνης δεν είναι πια το παιχνίδι μιας αντίφασης. Είναι η εγγραφή ενός σοκ. Αυτό που παρουσιάζει το σοκ εξακολουθεί να είναι μια αλλοτρίωση, όμως μια αλλοτρίωση ανυπέρβλητη. Ο double bind δεν ανήκει πια στο έργο. Είναι το σημάδι μιας συνθήκης, της συνθήκης του όντος που είναι υποταγμένο στην αισθητή συνθήκη: είτε υποταγή στο αισθητό που μας ασκεί βία είτε απουσία αισθητού, δηλαδή θάνατος. Αν η τέχνη οφείλει να...

To "Καλλιτεχνικό ένστικτο" γεφυρώνει δύο συναρπαστικά και αμφιλεγόμενα πεδία, την τέχνη και την εξελικτική επιστήμη, σε μια προκλητική εργασία που θα αλλάξει διά παντός τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την τέχνη -από τη ζωγραφική και τη γλυπτική, τη μουσική και τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον χορό έως την αρχιτεκτονική. Ο Denis Dutton ισχυρίζεται ότι τα ανθρώπινα γούστα στην τέχνη είναι χαρακτηριστικά της εξέλιξής μας, διαμορφωμένα από τη φυσική επιλογή, και όχι "κοινωνικές κατασκευές" του πολιτισμικού μας περιβάλλοντος, όπως διατείνεται η κριτική της τέχνης και...

Ο Αλέξανδρος Νεχαμάς επαναφέρει το ωραίο στο προσκήνιο της σύγχρονης αισθητικής φιλοσοφίας, συνδέοντας τη σκέψη με τον έρωτα και την τέχνη με τη ζωή. Ο παρών τόμος συγκεντρώνει τις εισηγήσεις ενός συμποσίου που διοργανώθηκε προς τιμήν του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Ο φιλόσοφος παρουσιάζει συνοπτικά τις απόψεις του και απαντά στις κριτικές τοποθετήσεις των συνομιλητών του. Διατηρώντας κάτι από την αμεσότητα του προφορικού λόγου, ο τόμος διαμορφώνει μια συνολική εικόνα της αισθητικής φιλοσοφίας του Αλέξανδρου Νεχαμά. Ταυτόχρονα, στοχεύει στον εμπλουτισμό της θεωρητικής...

Μπορούμε, άραγε, να αποδώσουμε με λέξεις αυτό που αγγίζει την ευαισθησία μας, αυτό που σχετίζεται με το συναίσθημα, αυτό που προκαλεί τον ενθουσιασμό ή την αποδοκιμασία μας, αυτό που μας συγκινεί ή μας αφήνει αδιάφορους; Ερώτημα που φέρνει στο νου και άλλα ερωτήματα: σε ποια ανάγκη ή σε ποιες απαιτήσεις ανταποκρίνεται αυτή η επιθυμία να μεταγράψουμε σε έννοιες αυτό που ανήκει στις τάξεις της διαίσθησης, του φαντασιακού ή της φαντασίωσης; Πρέπει, άραγε, να αποδεχτούμε την ύπαρξη μιας λεκτικής παρόρμησης, η οποία μας ωθεί, κατά κάποιον τρόπο, να εκφράσουμε λεκτικά αυτό που νι...

Το ανά χείρας βιβλίο φιλοξενεί ορισμένα από τα πιο σημαντικά κείμενα θεωρίας της τέχνης με κύρια θεματική τη δημιουργικότητα στις εικαστικές τέχνες, ένα ζήτημα δύσκολο και πολλαπλώς ερμηνεύσιμο. Δεν πρόκειται για κάποια εξαντλητική συμπίληση όλων των σημαντικών κειμένων επί του θέματος, αλλά για μια ανθολόγηση με βάση τις εξής κατευθυντήριες γραμμές. Πρώτον, παρουσιάζονται κείμενα θεωρητικών της τέχνης, φιλοσόφων και καλλιτεχνών. Δεύτερον, το χρονικό εύρος της συγγραφής των κειμένων εκτείνεται από την Αναγέννηση μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, δηλαδή από τη θεμελίωση της θεω...

"Πέρα από τις διαμάχες σχετικά με την κρίση της τέχνης ή το θάνατο της εικόνας που αναπαράγουν την ατέρμονη σκηνή του "τέλους της ουτοπίας", το κείμενο αυτό θέτει μερικούς από τους όρους κατανόησης του δεσμού που συνδέει την αισθητική με την πολιτική. Προτείνει, προς τον σκοπό αυτό, να επανέλθουμε στην αρχική εγγραφή των καλλιτεχνικών πρακτικών στον καταμερισμό των χρόνων και των χώρων, του ορατού και του μη ορατού, του λόγου και του θορύβου, που ορίζει ταυτόχρονα τον τόπο και το διακύβευμα της πολιτικής. Μπορούμε τότε να διακρίνουμε τα ιστορικά καθεστώτα των τεχνών ως ιδια...

Η δημιουργική αισθητικότητα Ο στοχασμός του Πωλ Βαλερύ μάς ξαφνιάζει-τα κείμενα του παρόντος βιβλίου προαναγγέλλουν μία Αισθητική. Διακρίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μία φιλοσοφική θεώρηση πάνω στην τέχνη η οποία, όμως, δεν πραγματοποιείται. Ενώ περιμένουμε ένα λόγο περί της Αισθητικής, βρισκόμαστε σε ένα κείμενο πάνω στην αίσθηση. Στο κείμενό του "Ο Λεονάρδος και οι φιλόσοφοι" τονίζει ότι αυτοί που ασχολούνται με την τέχνη νοιώθουν τον μεγάλο πειρασμό να κάνουν Αισθητική· να περάσουν από την αίσθηση στην Αισθητική. Όμως, ο Βαλερύ στη "Γενική έννοια της τέχνης" κάνει κ...

Homo Aestheticus ή το ερώτημα της τέχνης σήμερα. Αρχίζοντας από τις απαρχές της νεότερης Αισθητικής, το 17ο αιώνα, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να διαγράψει την πορεία της αισθητικής σκέψης μέχρι τη μετανεωτερικότητα. Μεγάλοι του σταθμοί θα είναι καταρχάς η προκαντιανή σκέψη, αλλά και ο ίδιος ο Kant με κυρίαρχο το ερώτημα κατά πόσον είναι δυνατή μια οποιαδήποτε αισθητική λογομαχία. Ο Hegel και η επιστροφή στο απόλυτο, ή η μετατροπή της τέχνης σε "τέχνη εξόδου από την τέχνη" και επιστροφής στη θρησκεία. Και, βέβαια, ο Nietzsche και η κατάλυση της τέχνης με τη στενή έννοια προς ό...

Στον τόμο αυτό επιχειρείται μια συνοπτική παρουσίαση της αρχαίας ελληνικής αισθητικής, ειδικότερα της αρχαϊκής και της κλασικής εποχής. Στα δέκα του κεφάλαια καταγράφονται κυρίως οι απόψεις των Ελλήνων για το ωραίο και την τέχνη, έτσι όπως διατυπώθηκαν ιστορικά, απο την ομηρική εποχή μέχρι τον Αριστοτέλη. Στο πρώτο μέρος περιλαμβάνονται οι απόψεις, μεταξύ άλλων, του Ομήρου, του Ησίοδου και των λυρικών ποιητών, ενώ στο δεύτερο εκείνες των ποιητών και των καλλιτεχνών της κλασικής εποχής, των Πυθαγορείων, του Δημοκρίτου, των σοφιστών, του Σωκράτη, του Πλάτωνα και του Αριστ...

Αυτό που μου κάνει εντύπωση, αν μπορούμε να ξεκινήσουμε από τον Ντυσάν, είναι ότι, από μια ορισμένη άποψη, φαίνεται δύσκολο να είναι κανείς καλλιτέχνης, αν δεν είναι ταυτόχρονα φιλόσοφος. Δεν εννοώ ότι ο καλλιτέχνης θα πρέπει να διαβάσει Πλάτωνα ή Αριστοτέλη, εννοώ ότι πρέπει να θέτει το ερώτημα του τι διακυβεύεται, πρέπει να αναρωτηθεί για την ουσία αυτού που κάνει. Αυτό ακριβώς το ερώτημα είναι το πιο ενδιαφέρον που μπορεί να αναζητηθεί στα έργα τέχνης που σήμερα είναι τα πιο ισχυρά· είναι το γεγονός το οποίο καθιστά αυτά τα έργα πιο ενδιαφέροντα. Αυτό που διακυβεύεται εί...

Το βιβλίο χωρίζεται σε έξι (6) κεφάλαια, στα οποία πρωταγωνιστεί η "Φρανκφούρτη" ως θεωρία και βίωμα του συγγραφέα. Στο πρώτο κεφάλαιο: "Η κριτική θεωρία ως μετακριτική της φιλοσοφικής παραδόσεως" αναλύονται θέματα της κλασικής φιλοσοφίας υπό το φως της κριτικής θεωρίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο: "Αισθητική θεωρία και τέχνη" καταγράφεται ο κριτικός προβληματισμός σχετικώς με την τέχνη και την αισθητική. Στο τρίτο κεφάλαιο: "Εφηρμοσμένη κριτική φιλοσοφία της τέχνης" αναλύονται έργα και δημιουργοί με θεωρητικό άξονα την κριτική θεωρία, η οποία να ανασυγκροτείται ως αισθητική θεωρ...

[...] To ερώτημα δεν είναι αν μπορώ να αγαπήσω κάποιον που είναι πράγματι άσχημος -καλώς ή κακώς, έτσι φαίνονται να κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι- αλλά κατά πόσον μπορώ να αγαπήσω κάποιον τον οποίο θεωρώ άσχημο· και προσωπικά πιστεύω ότι αυτό είναι αδύνατον. Όμως στο μέτρο που θεωρώ έναν άνθρωπο ωραίο -πράγμα το οποίο, στον έναν ή τον άλλο βαθμό, είναι ζήτημα έρωτα- η ζωή θα μου φαίνεται καλύτερη μαζί του παρά χωρίς αυτόν. Τούτο το στοιχείο της προσδοκίας και οι κίνδυνοι τους οποίους ενέχει είναι ουσιώδη για το ωραίο, το οποίο μαραίνεται όταν δεν υπόσχεται κάτι περισσότερ...

Ο Γκυ ντε Μωπασσάν δημοσίευσε το διήγημα "Παλιά πράγματα" στην εφημερίδα Ζιλ Μπλάς (Gil Blas), στο φύλλο της 29ης Μαρτίου 1882, με το ψευδώνυμο Μωφρινιέζ (Maufrigneuse), που ενίοτε χρησιμοποιούσε. Ο "Λουδοβίκος Φίλιππος ή ο εσωτερικός χώρος" αποτελεί το τρίτο κεφάλαιο του κειμένου "Παρίσι, πόλη του 19 "Στοές" (Das Passagen-Werk). Αυτή η συνοπτική εκδοχή απεστάλη από τον Μπένγιαμιν στον Αντόρνο τον Μάιο του 1935. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Μαξ Χόρκχαϊμερ ζήτησε από τον Μπένγιαμιν να συντάξει ένα δεύτερο κείμενο στα γαλλικά, το οποίο θα απηύθυνε σε έναν Αμερικανό μαικήνα ε...

Η "Αισθητική" ή "Φιλοσοφία της τέχνης" και πιο συγκεκριμένα "Φιλοσοφία των καλών τεχνών" του Hegel αποτελεί ένα από τα μείζονα έργα της γερμανικής φιλοσοφικής παράδοσης και πιο συγκεκριμένα της γερμανικής αισθητικής παράδοσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε κυρίως από την "Κριτική της κριτικής δύναμης" του Kant, αλλά και από τα έργα των Winckelmann, Schelling, Lessing, Schiller, Schlegel, Novalis, Tieck κ.ά. H «Αισθητική» του Hegel αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής στον 20ο αιώνα τόσο από τον Heidegger, όσο και από τους Adorno και Gadamer, κυρίως για την θέση που αποδόθηκε στον Hegel...

...Η μέθοδος του Αντόρνο δεν είναι αποκλειστικώς "εκ των κάτω", αλλά προκύπτει συγχρόνως, και από τη μέθοδο "εκ των άνω". Ο ίδιος επιστρέφει στην πάλαιαν αντίληψη περί της ανιδιοτέλειας της τέχνης, όχι όμως από ρομαντική νοσταλγία παρωχημένων αισθητικών θεωριών, αλλά από αντίδραση προς το ωμό πνεύμα του βιομηχανοποιημένου και εμπορευματοποιημένου πολιτισμού. Αυτή η εν μέρει επιστροφή του Αντόρνο στο δόγμα "η τέχνη για την τέχνη" συντελείται ύστερα από κριτική θεώρηση παλαιών και νέων αισθητικών δεδομένων και προϋποθέτει βαθιά γνώση των συνθηκών δημιουργίας τους, κατά την αξ...