Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Τι ονομάζουμε "γλωσσική πολιτική"; Ποια πολιτική εφάρμοσε η Ελλάδα όσον αφορά την ελληνική γλώσσα; Ποιες είναι οι γλωσσικές μειονότητες στην Ελλάδα και ποια η σχέση τους με το ελληνικό κράτος; Υπήρξε πολυγλωσσία στην ελληνική κοινωνία και εκπαίδευση, και αν ναι, μπορεί να υπάρξει ξανά; Ποια πολιτική ασκήθηκε για τις ξένες γλώσσες και τη διδασκαλία τους; Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γλωσσικά ζητήματα στην Ελλάδα; Ποια είναι η επίδραση της παγκοσμιοποίησης, της οικονομίας και της τεχνολογίας σε γλωσσικά θέματα στην Ελλάδα; Αυτά και άλλα ερωτήματα προσπαθούν να...

Το βιβλίο αυτό προορίζεται για όσους αγαπούν τις λέξεις και τις ιστορίες τους, με προϋπόθεση τη γνώση της αγγλικής, έστω και στοιχειώδη. Χωρισμένο σε περί τις 30 Οικογένειες, ιχνηλατεί τις ποικίλες διαδρομές 800 περίπου αρχαίων ελληνικών λέξεων που με κάποιον τρόπο, συνήθως όχι εμφανή, έχουν αποτυπωθεί σε πολλαπλάσιες αγγλικές λέξεις. Κυρίαρχο ρόλο για την κατανόηση τέτοιων μετατροπών παίζουν οι ρίζες, τεχνητά δημιουργήματα που βοηθούν σε συσχετισμούς, εφόσον η εξέλιξή τους υπακούει σε κανόνες. Το βιβλίο συπληρώνεται από έναν κατάλογο, διαθέσιμο στο Διαδίκτυο, όπου αν...

Οι είκοσι οκτώ (28) αιώνες συνεχούς γραπτής παράδοσης τής Ελληνικής με το ίδιο αλφάβητο συνιστούν κύριο θέμα μελέτης και ουσιώδες αντικείμενο ειδικής έρευνας τής γλώσσας μας. Αυτό είναι που επιχειρείται στο βιβλίο αυτό: σφαιρική πραγμάτευση τού μείζονος θέματος τού ελληνικού αλφαβήτου. Τα κύρια προβλήματα αλλά και τα επιτεύγματα στην έρευνα τής ιστορίας και εξέλιξής του παρουσιάζονται αναλυτικά στο α΄ μέρος τού βιβλίου. Εξόχως ενδιαφέρουσα έως αποκαλυπτική είναι η ιστορία κάθε γράμματος τού αλφαβήτου, τόσο στην κεφαλαιογράμματη όσο και στη μικρογράμματη γραφή, η οποία εκτίθ...

Σας ενοχλούν οι τύποι 'από ανέκαθεν', 'ο ψήφος', 'το κουμπιούτερ'; Τι θα λέγατε όμως αν μαθαίνατε ότι υπήρχε 'εξ ουρανόθεν' στον Όμηρο, ότι οι λέξεις 'βουνό' και 'βράχος' γεννήθηκαν ως 'βουνός' στην αρχαία ελληνική και 'το βράχος' στην ελληνιστική κοινή, και ότι η 'νεράιδα' προέρχεται ετυμολογικά από τη 'Νηρηίδα' με παρετυμολογία; Το παρόν βιβλίο επικεντρώνεται σε μια βασική κατηγορία γλωσσικής αλλαγής στην ελληνική γλώσσα, στη μορφολογική αλλαγή (και κατ’ επέκταση στη λεξιλογική αλλαγή), με στόχο να αποτυπώσει με τρόπο συνοπτικό το τι, το πώς και το γιατί των μεταβολών....

Στη μελέτη αυτή εξετάζουμε διαχρονικά και συγχρονικά τις κυριότερες εξελίξεις, μεταβολές και αντικαταστάσεις της ελληνικής γλώσσας από την κλασική περίοδο του 5ου και 4ου αι. π.Χ. μέχρι σήμερα. Ταυτόχρονα, περιγράφουμε, αναλύουμε και ερμηνεύουμε τις γλωσσικές διαφορές που παρατηρούνται στις διαλέκτους ή στα ιδιώματα της αυτής χρονικής περιόδου, της αυτής χρονικής στιγμής. Καθίσταται σαφές ότι η ελληνική γλώσσα, ως ζων οργανισμός, διαρκώς και ανεπαίσθητα εξελίσσεται, μεταβάλλεται, τροποποιείται, αντικαθίσταται σε όλα τα επίπεδά της, δηλαδή στη φωνολογία, τη μορφολογία, τη...

Η "Ιστορία της ελληνικής γλώσσας: από τις αρχές έως την ύστερη αρχαιότητα" σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και εκδόθηκε από το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών. Την ευθύνη του σχεδιασμού είχε ο καθηγητής Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Α.-Φ. Χριστίδης. Πρόκειται για συλλογικό έργο που αποτελείται από 127 κείμενα, συμβολές 80 περίπου Ελλήνων και ξένων ερευνητών. Εξετάζει την ιστορική πορεία της αρχαίας ελληνικής από την ινδοευρωπαϊκή ως την ύστερη αρχαιότητα, εντάσσοντάς την στο τρίπτυχο γλώσσα-ιστορία-πολιτισμός. Στο έργο προτάσσετα...

Στον παρόντα τόμο, "Η διαχρονική συμβολή της Ελληνικής σε άλλες γλώσσες", ο Γεώργιος Καναράκης, Καθηγητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Charles Sturt της Αυστραλίας, επιμελείται ένα έργο με τριάντα τέσσερις εξειδικευμένες εργασίες τριάντα δύο μελετητών από διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Το συλλογικό αυτό έργο συμβάλλει στην κάλυψη ενός κενού στον χώρο της αντί παρά βολικής γλωσσολογίας (contractive linguistics). Οι μελέτες αφορούν ειδικότερα τις διαχρονικές και γλωσσικά πολυεπίπεδες επιδράσεις της Ελληνικ...

Η ελληνική γλώσσα, που ομιλείται αδιάκοπα, με τις όποιες αλλαγές της, από τη δεύτερη τουλάχιστον χιλιετηρίδα π.Χ. μέχρι σήμερα και που, κατά το ρήτορα Κικέρωνα, θεωρείται άξια να λαλείται ακόμη και από τους θεούς, είναι στενά συνυφασμένη με τον πολιτισμό, το βίο και τις τύχες των Ελλήνων καθ’ όλη την υπερτρισχιλιετή ιστορική διαδρομή τους. Στη θαυμάσια αυτή γλώσσα, την τελειότερη απ’ όλες τις γλώσσες, κατά τους ξένους μελετητές, συνέθεσαν τα αθάνατα αριστουργήματά τους ο θείος Όμηρος, οι τραγικοί ποιητές της κλασικής αρχαιότητας, οι αττικοί ρήτορες κ.ά. Οι μεγάλοι αυτοί πν...

Αβγό ή αυγό; τρένο ή τραίνο; αγόρι ή αγώρι; Παρόμοια ερωτήματα βρίσκουν τις απαντήσεις τους στις σελίδες αυτού του βιβλίου, το οποίο λειτουργεί ως ορθογραφικός οδηγός. Το βιβλίο, όμως, δεν εξαντλείται σε αυτό τον καθαρά χρηστικό χαρακτήρα. Διαβάζοντας το ο αναγνώστης θα λύσει και άλλες απορίες του: Γιατί κάποιες γραφές θεωρούνται σωστότερες από άλλες; Πώς καθιερώνεται ο ορθός τρόπος γραφής των λέξεων; Ποιος τον αποφασίζει; Πότε και από ποιους ρυθμίστηκε η νεοελληνική ορθογραφία; Μπορεί να αλλάξει στο μέλλον; Και ακόμη, πώς οι επιστημονικοί προβληματισμοί συμπλέκονται με...

Η εξαιρετική αυτή μονογραφία αποτελεί την πρώτη έγκυρη, ισορροπημένη και διεξοδική μελέτη του διαβόητου "γλωσσικού ζητήματος" στην Ελλάδα των δύο τελευταίων αιώνων. Ανατρέχοντας σε πολυάριθμες πηγές (λογοτεχνικού, ιστορικού ή πολιτικού χαρακτήρα), πολλές από τις οποίες δεν είχαν ως τώρα αξιοποιηθεί, ο κορυφαίος νεοελληνιστής Peter Mackridge εξηγεί για ποιους λόγους οι διαφωνίες περί της "ορθής" μορφής της ελληνικής απέκτησαν τόση σημασία στη σύγχρονη Ελλάδα. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Mackridge βρίσκονται οι διάφορες (συχνά αντικρουόμενες) ιδεολογίες που αναπτύ...

H κοινή καταγωγή της συγγραφέως και ο θαυμασμός της για το έργο της πρωτοπόρου του δημοτικισμού Aλεξάνδρας Παπαδοπούλου, την οδήγησαν στην ενασχόληση με τους προβληματισμούς της, κυριότεροι των οποίων ήταν το γλωσσικό ζήτημα και η χειραφέτηση της γυναίκας στην Kωνσταντινούπολη. Tο αδημοσίευτο αρχειακό υλικό της εφημερίδας "O Tαχυδρόμος", που αποτελεί το επίκεντρο της μελέτης, βρέθηκε σε αρχεία της Πόλης, τη βιβλιοθήκη του Oικουμενικού Πατριαρχείου και τη βιβλιοθήκη του Zαππείου.

Apple of Discord - Μήλον της Έριδος To be under the aegis - Υπό την αιγίδα Beware the ides of March - Φοβού τας ειδούς του Μαρτίου Sycophant - Συκοφάντης Είσαι πλούσιος σαν τον Κροίσο ή δουλεύεις σαν είλωτας; Μήπως έχεις το άγγιγμα του Μίδα; Έχεις την ευγλωττία ενός Κικέρωνα ή μήπως μισείς τις ρητορικές ερωτήσεις; Είδες ποτέ σου παντομίμα, άκουσες την ηχώ να σου απαντά ή σκέφτηκες κάποτε πως κάτι στη ζωή σου υπήρξε τραγικό; Ξέρεις ότι φράσεις όπως "υπό την αιγίδα", "γόρδιος δεσμός", "δαμόκλειος σπάθη", "ηράκλειος άθλος" χρησιμοποιούνται και στην αγγλική γλώσσα; Γν...

Η βασική ιδέα πάνω στην οποία εδράζεται το παρόν βιβλίο είναι η αμφισβήτηση της μηχανιστικής δυτικής αντίληψης για την εξέλιξη. Εφ' όσον εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται ότι η εξέλιξη ενός λεξιλογικού τύπου δεν συνεπάγεται την εξαφάνιση αυτού από τον οποίο προήλθε (πρβλ. την συνύπαρξη του "θέλω να" και του "θα") είναι καθ' όλα δυνατό και αναμενόμενο η νεοελληνική να διατηρεί πρωτογενείς τύπους, παλαιότερους των αττικών ή και των ομηρικών. Ανοίγει, επομένως, ο δρόμος για αναθεώρηση των θεσφάτων που έχουν καθορίσει την εθνική και πολιτισμική μας συνείδηση, και για την ανάδει...

Με την απόσταση ασφαλείας που επιτρέπει η απομάκρυνση από τις οξείες φάσεις του "γλωσσικού ζητήματος" και κυρίως με τη νηφαλιότητα που εξασφαλίζει η επίσημη λύση του προβλήματος από την ελληνική Πολιτεία το 1976 μπορούμε σήμερα με νέες προσεγγίσεις των αρχών του 21ου αιώνα να μελετήσουμε το "ζήτημα" που ταλάνισε τους Έλληνες και την Ελλάδα κυρίως τους τελευταίους δύο αιώνες. Χωρίς εντάσεις και φανατισμούς, με την αντικειμενική ματιά του μελετητή-ερευνητή και τη σιγουριά ενός οριστικά πια λυμένου ζητήματος στον πιο ασφαλή χώρο, στη συνείδηση του Έλληνα πολίτη. Κανείς σήμερα...

Κυκλοφορεί σε τέταρτη έκδοση από το ΜΙΕΤ η "Ιστορία της ελληνικής γλώσσας" (α΄ έκδοση ΕΛΙΑ, 1999), συλλογικό έργο με την επιμέλεια του καθηγητή Μιχάλη Κοπιδάκη. Το έργο αυτό είναι καρπός συλλογικής προσπάθειας μιας πλειάδας ερευνητών. Φιλοδοξία του είναι να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ευρύτατου κοινού για το μέγιστο και αειθαλές επίτευγμα του ελληνισμού, τη γλώσσα του. Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο επιμελητής: "Οι βαθιές τομές στη ζωή ενός έθνους ασφαλώς επηρεάζουν και την εξέλιξη της γλώσσας του, αλλά πάντως οι μεταβολές που οφείλονται σε πολιτικοκοινωνικές ανακατατάξ...

Μαθητής και συνεργάτης του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο Γιώργος Αλισανδράτος (1915-2004) ζωντανεύει μέσα από τις σελίδες της μελέτης αυτής όχι μόνο το πρόσωπο του μεγάλου πρωτεργάτη της Δημοτικής, αλλά και μία ολόκληρη εποχή που σφραγίστηκε από τους αγώνες των Δημοτικιστών, με διαφιλονικούμενο πεδίο κυρίως τον χώρο της εκπαίδευσης. Αντλώντας πληροφορίες από το πλούσιο Αρχείο του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τον βίο του, επισημαίνει τους σταθμούς της επιστημονικής του πορείας, αναλύει το περιεχόμενο των βασικών του έργων και αναδεικνύει τους αταλάντευτους σκ...

[...] Πριν από πέντε χρόνια παρουσίασα ως δεύτερο τμήμα του βιβλίου μου "Ανιχνεύσεις" μια πρώτη "Συμβολή στο Χρονολόγιο του δημοτικισμού". Με το σημερινό μου δημοσίευμα παρουσιάζω μια δεύτερη "Συμβολή" στο θέμα, ως φυσική συνέχεια του δημοσιεύματος εκείνου. Υπογραμμίζω και πάλι ότι καταρτίζω Χρονολόγιο μόνο δημοτικιστικών δημοσιευμάτων και συναφών με το κίνημα γεγονότων· όχι του όλου γλωσσικού ζητήματος. Η θεωρητική ανακίνηση του γλωσσικού ζητήματος στον τόπο μας παρατηρείται βέβαια μέσα στον προχωρημένο δέκατο όγδοο αιώνα. Όμως έκρινα αναγκαίο να σημειωθούν στο Χρονολόγ...

Ο τόμος "Ζητήματα γλωσσικής αλλαγής: Από την κοινή προς τη νέα ελληνική / Questions relatives au changement linguistique: de la Koine au grec moderne", περιλαμβάνει τα Πρακτικά της ομότιτλης Ημερίδας που διοργανώθηκε από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας στο Παρίσι στις 7 Φεβρουαρίου 2008, στο πλαίσιο της συμμετοχής του φορέα στη Διεθνή Έκθεση Expolangues, στην οποία συμμετέχει κάθε χρόνο υπό την αιγίδα του ΥΠ.ΕΠ.Θ. Το συγκεκριμένο θέμα συμβάλλει στη μελέτη της ιστορίας της ελληνικής κατά την ύστερη αρχαιότητα κ.ε., χρονική περίοδο στην οποία σταματά η Ιστορία της ελληνικής γλώσσ...

Το παρόν βιβλίο ανταποκρίνεται στην ανάγκη να σχολιαστούν αρνητικά διάφορα φαινόμενα γλωσσικού ερασιτεχνισμού που παρατηρούνται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να κατακριθεί η αντιεπιστημονική μέθοδος που ακολουθούν κυρίως σε θέματα ετυμολογίας και ορθογραφίας της Νέας Ελληνικής όσοι βρίσκονται σε έναν ιδεολογικό χώρο που χαρακτηρίζεται από κακώς εννοούμενη αγάπη για την ελληνική γλώσσα και αρχαιότητα, οι "αρχαιολάτρες". Η γλωσσολογική αυτή εργασία δίνει απαντήσεις σε εκπροσώπους συγκεκριμένου ιδεολογικού ρεύματος, που απο...

[...] Στο ανά χείρας εμπεριέχονται μερικές αναδημοσιεύσεις, όπως μια συνέντευξη, μια ομιλία, ένα άρθρο, καθώς και μερικές επιστολές με αναγκαία σχόλια για τις αντιδράσεις μερικών εκ των θορυβηθέντων και δυσανασχετησάντων μονοτονικών. Ή, μάλλον ανιαρή, επανάληψη των ευρημάτων της έρευνας διατηρείται εδώ προς χάριν εκείνων που αντιπαρήλθαν καλοπίστως τα στατιστικά, ενώ οι ανίδεοι και οι κακόπιστοι εξακολουθούν να μη μας ενδιαφέρουν! Στο βιβλίο απαριθμούνται οι περισσότερες από τις ανά την επικράτειαν, αντιδράσεις του Τύπου καθώς και ιδιωτών με πολλές επιδοκιμαστικές επιστολέ...