Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Ο δημοσιογράφος Σπ. Κουζινόπουλος, μετά από έρευνα 20 και πλέον χρόνων, προσπαθεί να συνθέσει αρκετές από τις ψηφίδες στο παζλ της υπόθεσης Μπρούνερ, βοηθώντας τον αναγνώστη να σχηματίσει μια όσο το δυνατόν καλύτερη εικόνα για την προσωπικότητα αλλά και τη δράση του αρχιδήμιου των Ες-Ες, Αλόις Μπρούνερ, που οδήγησε στον πιο φριχτό θάνατο, στα ναζιστικά κρεματόρια, 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης και άλλες πολλές χιλιάδες Εβραίων από όλη την Ευρώπη.

"Εν τω μεταξύ στην τραπεζαρία κάθεται ο κ. Γεωργαντάς (χημικός του Κράτους) Χριστιανός φίλος του θείου μου μετά μεγάλης λύπης ακούων την υπερδυσάρεστον είδησιν και συμβουλεύων εμάς παντί σθένει να επιχειρήσωμεν να αποδράσωμεν εις Αθήνας όπου οι Ιταλοί προστατεύουν τους Εβραίους από την Γερμανικήν θηριωδίαν. Εμείς το θεωρούμε αδύνατο. Διεξάγεται μακρά συζήτησις επ’ αυτού. Επιτέλους ξημερώνει. Έρχεται η φίλη της εξαδέλφης μου και μας λέγει ότι η πρώτη αποστολή ήδη ανεχώρησε. [...] Το αποφασίσαμε! Με κάθε μέσον να φύγωμε! Αλλά δεν είναι τόσο εύκολο. Η φυγή πρέπει να γίνη με τη...

Το βιβλίο αποτελεί την ενδελεχή έρευνα της συγγραφέως στα Αρχεία του Ληξιαρχείου Θεσσαλονίκης με σκοπό να βρει τα ονόματα των παιδιών που γεννήθηκαν στην πόλη και ξεκίνησαν για τα ναζιστικά στρατόπεδα, ταυτίζοντας τα ονόματα με πολλά αρχεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα παιδιά, μόλις το τρένο έφτανε στο Άουσβιτς, στέλνονταν αμέσως στους θαλάμους αερίων με αποτέλεσμα να μην γραφτούν ποτέ στις καρτέλες εισόδου του Άουσβιτς, όπως όσοι στάλθηκαν σε καταναγκαστική εργασία. Τα ονόματά τους ξεχάστηκαν. Στο βιβλίο καταγράφονται για πρώτη φορά τα ονόματα αυτών των παιδιών που...

Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα σημαντικό κεφάλαιο της προπολεμικής Θεσσαλονίκης, που ερευνήθηκε με πληρότητα, ώστε να συμπληρωθούν σημαντικές σελίδες της ιστορίας της πόλης. Η "Εθνική Ένωσις 'Ελλάς'" (ΕΕΕ ή 3Ε) δεν υπήρξε μια απλή οργάνωση. Η εμφάνισή της το 1927 στη Θεσσαλονίκη και η ανάπτυξή της είναι αντίστοιχη των εξελίξεων στην Ελλάδα -και στην Ευρώπη- κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και της Κατοχής. Με προσφυγικές ρίζες και πολιτικές διασυνδέσεις, η ΕΕΕ θα αναδειχθεί μετά το 1929 σε σημαντική εθνικιστική, αντισημιτική και αντικομουνιστική οργάνωση, συσπειρώνοντας χιλ...

Η έκδοση των προφορικών μαρτυριών των Εβραίων της Θεσσαλονίκης αποτελεί κεφαλαιώδη συμβολή στην προσπάθεια της μελέτης της γενοκτονίας των Ελλήνων Εβραίων. Το πολύτιμο υλικό των προφορικών συνεντεύξεων επιζώντων συνέλεξαν η Έρικα Κούνιο-Αμαρίλιο και ο Αλμπέρτος Ναρ. Η έκδοση αυτή συνεχίζει την προσπάθεια δημοσίευσης γραπτών πηγών, που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Οι προφορικές μαρτυρίες που παρουσιάζονται σ’ αυτό το βιβλίο αποτελούν ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών για την ιστορία της εβραϊκής κοινότητας Θεσσαλονίκης κατά την προπολεμική περίοδο και για τις διακοιν...

Οι μαρτυρίες των επιζώντων, τις οποίες συγκέντρωσαν και εξέδωσαν στον τόμο αυτό οι Έρικα Κούνιο-Αμαρίλιο και Αλμπέρτας Ναρ, δεν αποτελούν απλώς τεκμήριο και ανεκτίμητη ιστορική πηγή, αλλά και μάθημα για τα όρια της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα στο κακό, τόσο από τη μεριά εκείνων που το επιβάλλουν όσο και από εκείνους που το υφίστανται και επιβιώνουν. Μας δίνει τη δυνατότητα να ρίξουμε μια ματιά στην καρδιά του βαθύτερου σκότους, αυτού της ζωής και του θανάτου στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο παρών τόμος περιλαμβάνει επίσης ένα μικρό λεξικό όρων, ονομάτων και τόπων,...

Η μελέτη καταγράφει και αξιολογεί τη δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γενναδίου Αλεξιάδη και της ισραηλιτικής κοινότητας της πόλης, κατά την κρίσιμη ιστορική περίοδο 1912-1951. Αξιοποιώντας τις πρωτογενείς εκκλησιαστικές πηγές και τις ερευνητικές τεκμηριώσεις των πορισμάτων της σύγχρονης βιβλιογραφίας, η μελέτη αποτυπώνει τον αντίκτυπο των πολιτικών γεγονότων στον εβραϊκό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης και διερευνά τις αντιδράσεις της τοπικής Εκκλησίας και την προσωπική συμβολή του Γενναδίου στη διαμόρφωση των όρων και των προϋποθέσεων της συνύπαρξης με...

Πριν από το ξέσπασμα του πολέμου ζούσαν στη Θεσσαλονίκη περισσότεροι από 50.000 Εβραίοι. Η ιταλική παρουσία στην πόλη ήταν διαρκής χάρη στην επαφή των Ιταλών με αρκετούς Εβραίους που είχαν διατηρήσει την ιταλική υπηκοότητα. Η μακρόχρονη αυτή σχέση κλονίστηκε το 1938 με την εφαρμογή στην Ιταλία των φυλετικών-ρατσιστικών νόμων που εξοβέλιζαν τους Εβραίους από τη δημόσια ζωή. Το πρώτο μέρος του βιβλίου εξετάζει τη σχέση των Ιταλών με ένα μέρος της εβραϊκής κοινότητας τα χρόνια μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου. Το χρονικό του διωγμού των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους ναζί...

Θεσσαλονίκη και Βέροια: δύο πόλεις στα βήματα του Απόστολου Παύλου. Δύο πόλεις στις οποίες πριν από δεκαεννέα αιώνες, ο Απόστολος Παύλος επισκέφθηκε τις αρχαίες συναγωγές τους και δίδαξε στις εβραϊκές τους κοινότητες. Σήμερα, η άλλοτε μητέρα του Ιουδαϊσμού Θεσσαλονίκης και η γειτονική της Βέροια, ξαναζωντανεύουν μέσα από τις σελίδες αυτού του βιβλίου. Αδημοσίευτα στοιχεία, φωτογραφίες και αρχιτεκτονικά σχέδια ζωντανεύουν περισσότερες από εβδομήντα συναγωγές στις δύο πόλεις, από τις οποίες ελάχιστες διασώζονται στις μέρες μας.

Το βιβλίο αυτό αφηγείται την ιστορία των Ντονμέ, των απόγονων των Εβραίων εκείνων που κατοικούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και προσηλυτίστηκαν στο Ισλάμ μαζί με τον Μεσσία τους, τον ραβίνο Σαμπετάι Σεβή, τον 17ο αιώνα. Για δύο αιώνες μετά τον προσηλυτισμό τους, οι Ντονμέ έγιναν αποδεκτοί ως μουσουλμάνοι, και στο τέλος του 19ου αιώνα έφτασαν στην κορυφή της κοινωνίας της Θεσσαλονίκης. Οι Ντονμέ συνέβαλαν κατά πολύ στη μεταμόρφωση της Θεσσαλονίκης σε μια κοσμοπολίτικη πόλη, προωθώντας νέες καινοτομίες στο εμπόριο και την οικονομία, την αστική μεταρρύθμιση και τη σύγχρον...

Στη Θεσσαλονίκη, η ιστορική διαδρομή τεσσάρων και πλέον αιώνων συνέβαλλε στη διαμόρφωση μια μοναδικής ιδιαιτερότητας: σε όλη την Οθωμανική περίοδο της πόλης, το κυρίαρχο πληθυσμιακά και οικονομικά στοιχείο αποτελέστηκε από τους απογόνους εκείνων, οι οποίοι έφτασαν μπροστά στα γκρεμισμένα τείχη της, αναζητώντας τόπο για να ριζώσουν. Οι άνθρωποι αυτοί στη "Νέα Ιερουσαλήμ" συγκρότησαν μια κοινωνία με πλήρη κοινωνική διαστρωμάτωση, με τους πλούσιους και τους φτωχούς της, με τους εμπορευόμενους στο λιμάνι της πόλης και τους αχθοφόρους του, με τους τραπεζίτες και τους υπαλλήλους...

Η σημαντική αυτή μελέτη της Ρένας Μόλχο για την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης την περίοδο 1856-1919 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 2000 και θεωρείται μοναδική σε τεκμηρίωση λόγω της πληθώρας ανέκδοτων πηγών που περιλαμβάνει. Η χρονική περίοδος 1856-1919 αποτελεί για τη Θεσσαλονίκη την πιο πολυκύμαντη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της. Κατά την πρώτη τριακονταετία, η Θεσσαλονίκη, που ήταν τότε μια σημαντική αλλά υπανάπτυκτη οθωμανική πόλη, αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση των θεσμικών, ιδεολογικών αλλά και πολιτικών αλλαγών που υιοθετήθηκαν από την οθωμανι...

Το διάστημα μεταξύ του 1856 και του 1919 είναι ίσως η πιο πολυκύμαντη περίοδος της σύγχρονης ιστορίας της μακεδονικής πρωτεύουσας. Στην πρώτη τριακονταετία, η Θεσσαλονίκη, που τότε ήταν μια σημαντική αλλά υπανάπτυκτη οθωμανική πόλη, αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση των θεσμικών, ιδεολογικών αλλά και πολιτικών αλλαγών που υιοθετήθηκαν από την οθωμανική κυβέρνηση ως λύσεις διεξόδου από την παρακμή. Στο ίδιο διάστημα παρουσίασε σημαντικότατη οικονομική, δημογραφική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη. Κατά τη δεύτερη τριακονταετία η Θεσσαλονίκη κατέστη το επίκεντρο των πολ...

Το βιβλίο ερευνά και καταγράφει πληροφορίες σχετικά με την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης από άτομα που επισκέφθηκαν την πόλη ή έζησαν κατά διαστήματα σ' αυτήν, από τα χρόνια του Αποστόλου Παύλου (50 μ.Χ.) μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, ημερομηνία απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Πηγή της έρευνας υπήρξαν περιηγητές, ταξιδιώτες, επιστήμονες (αρχαιολόγοι, γεωγράφοι, βοτανολόγοι, γιατροί) ιεραπόστολοι, δημοσιογράφοι, διπλωμάτες, εκπαιδευτικοί, πολιτικοί, αξιωματούχοι και άλλοι, ενώ ερευνήθηκαν βιβλία, εφημερίδες, ημερολόγια, χειρόγραφα, προξενικές εκθέσεις, παλαιότυπα και αρχειακ...

Στο γύρισμα του 20ού αιώνα ο πληθυσμός της Θεσσαλονίκης αντιμετώπισε την πρόκληση του εκσυγχρονισμού. Τα άτομα και οι κοινωνικές ομάδες δεν καλύπτονταν πλέον από την παραδοσιακή γνώση και εμπειρία. Η αυτοβιογραφία του γιατρού Μ. Γιοέλ, που δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στη μεγαλύτερη τοπική ισπανοεβραϊκή εφημερίδα "La Action" ("Η Δράση") μεταξύ του Απριλίου και του Μαΐου 1938, είναι μια πρωτότυπη πηγή που συμπυκνώνει τις αλλαγές που έγιναν στον ιδιωτικό και τον δημόσιο βίο. Ο γιατρός Γιοέλ περιγράφει γλαφυρά και με εξαιρετικό χιούμορ τις παλινδρομήσεις που παρατηρούνται μεταξύ...

Η επώδυνη ανασυγκρότηση της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (1945-1946) και η καταγραφή των εμποδίων που συναντούσε η επανένταξη των Εβραίων στη συλλογικότητα της πόλης. Οι διαρκείς προσπάθειες για την επανάκτηση των κατασχεμένων ακινήτων και η απροθυμία του κράτους να έρθει σε αντιπαράθεση με τους μεσεγγυούχους. Η μεταπολεμική λεηλασία του κατεστραμμένου νεκροταφείου της Κοινότητας και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έδρασε η Υπηρεσία Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών. Ο Λέων Α. Ναρ, αξιοποιώντας πλουσιότατο αρχειακό υλικό, αξιολογεί τις συνθήκες που επικράτησαν...

Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει τρεις συλλογές επιστολών, γράμματα που έστελναν τρεις Εβραίες μητέρες από το γκέτο της Θεσσαλονίκης στους γιους τους στην Αθήνα, μερικές εβδομάδες ή μέρες πριν την αναχώρησή τους προς το Άουσβιτς. Οι συγκλονιστικές αυτές μαρτυρίες δίνουν μια μοναδική ματιά στη ζωή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στην Κατοχή, μέσα από περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων. Δείχνουν πώς οι ίδιες οι μητέρες αντιλαμβάνονταν και ζούσαν τα γεγονότα, μέσω μιας γυναικείας οπτικής που τόσο συχνά απουσιάζει από την ιστοριογραφία. Αυτό το σπάνιο υλικό, τόσο για τη Θεσσαλονίκη όσο και...

Στο βιβλίο αυτό, η βιογραφία της Λούνας ανοίγει ένα μονοπάτι για να ξανασκεφτούμε τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης στην πόλη τους, τη Shoah, τη φτώχεια και τα ανάποδα μεταπολεμικά χρόνια. Επειδή ήταν φτωχή, αγράμματη και γυναίκα, τα ίχνη της εύκολα χάνονται ανάμεσα στους αφανείς της ιστορίας. Αρχειακά τεκμήρια, καταγεγραμμένες μαρτυρίες, φωτογραφίες και προσωπικές αναμνήσεις συναρμόζονται ως ισότιμες "πηγές" που καλούν σε ίση κριτική διάθεση. Εισβάλλουμε στον κόσμο και στη σιωπή των αφανών με λέξεις που δεν είναι δικές τους, γιατί τα λόγια τους δεν ακούστηκαν, πάρα πολλές φο...

Η μαρτυρία του γιατρού Ισαάκ Ματαράσσο (1892-1958) για το διωγμό των Εβραίων της Θεσσαλονίκης από τους ναζί είναι το πρώτο κείμενο που δημοσιεύτηκε στην ελληνική γλώσσα (1948) για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και, ουσιαστικά, αποτέλεσε την πηγή από την οποία άντλησαν υλικό συγγραφείς και δημοσιογράφοι της δεκαετίας του ’50 που έγραψαν για το Ολοκαύτωμα. Ο Ισαάκ Ματαράσσο καταγράφει λεπτομερώς τα στάδια του διωγμού και της εκτόπισης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, παρέχοντας πλήθος πληροφοριών μέσα από την οπτική ενός αυτόπτη μάρτυρα, ο οποίος αποδίδει τα γεγ...