Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το Βυζάντιο στη χιλιόχρονη διαδρομή του επετέλεσε διπλό έργο: μετέδωσε το χριστιανικό φως κατά τρόπο συστηματικό και επίσημο και συντέλεσε στη διάδοση του Ελληνοχριστιανικού πνεύματος στην Ανατολή. Παράλληλα στάθηκε ακλόνητος ακρίτας στο μεταίχμιο Δύσεως και Ανατολής αποκρούοντας τον ένα ύστερα από τον άλλο τους ποικιλώνυμους βαρβάρους, που σε κύματα ατέλειωτα ορμούσαν να σκεπάσουν τη χριστιανική Ανατολή και Δύση. Κυματοθραύστης αγέρωχος η Ελληνική αυτοκρατορία προστάτευσε επί ολόκληρη χιλιετηρίδα όχι μόνο τα όσια και ιερά τα δικά της, αλλά και της Ευρώπης όλης και αναδείχθ...

Η Ημερίδα Εργασίας με τον τίτλο: «Εξορκίζοντας το κακό: Πίστη και δεισιδαιμονίες στο Βυζάντιο» συγκλήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης «Η προσέγγιση του βυζαντινού ανθρώπου μέσα από τη ματιά ενός συλλέκτη» που εγκαινίασε στις 12 Ιουνίου 2002 στη Βενετία η Αυτού θειοτάτη Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, Βαρθολομαίος. Οι οργανωτές, δηλαδή το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και το Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας, σκέφθηκαν ότι θα ήταν ενδιαφέρον, αφού η έκθεση διαφώτιζε μία όψη της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο, να εξετάσουν τον τρόπο με τον οποίο ο...

Η σπουδαιότητα της αγιολογίας ως επιστήμης είναι πολύπλευρη, γιατί πέρα απ' τη μελέτη του γραμματειακού είδους των βίων των αγίων, οι άγιοι συνδέθηκαν με τα ποικίλα, κοινωνικά, πνευματικά και θρησκευτικά προβλήματα του καιρού τους, γι' αυτό και η σχετική γραμματεία προσφέρει ανεξάντλητο πλούτο ιστορικών πληροφοριών για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό βίο της εποχής τους. Οι βίοι των Αγίων ως ιστορικές πηγές, μας αποκαλύπτουν έναν εξαιρετικά μεγάλο πλούτο παντοειδών πληροφοριών ως προς τα ιστορικά γεγονότα (πολιτικά, στρατιωτικά, κοινωνικά), ως προς τις αντιλήψεις, στάσεις,...

[...] Ο τόμος με τον τίτλο "Διαδρομές στο Βυζάντιο" που έχουμε την χαρά να εκδώσουμε στη σειρά "Μελετήματα", περιέχει τις επιφυλλίδες της στην εφημερίδα Καθημερινή και αδημοσίευτες διαλέξεις. Μέσα από αυτά τα κείμενα φαίνεται η βαθιά γνώση που είχε η Μαρία Θεοχάρη για τον πολιτισμό και την τέχνη του Βυζαντίου. Χωρίς να μειωθεί στο ελάχιστο η επιστημονική τους εγκυρότητα, εμφανίζοτναι μπροστά σοτν αναγνώστη κείμενα κατανοητά χωρίς περιττή και δυσνόητη ορολογία, αλλά με γλώσσα ρέουσα. Έτσι, ο βυζαντινός πολιτισμός κατανοείται ως συστατικό στοιχείο μιας κοινωνίας εξαιρετικά ε...

Το έργο "Άννα Κομνηνή. Δημιουργία και προώθηση πολύγλωσσων εκδόσεων και κόμβου πληροφόρησης μνημείων της βυζαντινής περιόδου" διατίθεται στην υπηρεσία της απόδοσης της πληροφορίας σχετικά με τα μνημεία του βυζαντινού κόσμου σε περισσότερες από μία γλώσσες. Ταυτόχρονα, εξυπηρετεί την ένταξη της περιγραφής της φυσικής τους υπόστασης τόσο σε διάφορα διοικητικά συστήματα όσο και στα πλαίσια μιας δυναμικής βάσης δεδομένων, και παράλληλα εξασφαλίζει την παρουσίασή τους στο ευρύ κοινό μέσω του διαδικτύου.

Βρώματα και μαγειρείες των Βυζαντινών το θέμα μας. Η αναζήτηση, ωστόσο, των βυζαντινών γεύσεων αποδεικνύεται περισσότερο δύσκολη από όσο ίσως μπορεί να φανταστεί κανείς. Η πρώτη δυσκολία προκύπτει από τις γραπτές πηγές της εποχής που μας προσφέρουν, βέβαια, πλούσιες πληροφορίες για το τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί, δεν μας φωτίζουν όμως ιδιαίτερα για τον τρόπο που μαγείρευαν τα φαγητά τους, για τη δοσολογία των διαφόρων υλικών που χρησιμοποιούσαν ή για τους χρόνους που απαιτούσε η κάθε φάση παρασκευής ενός φαγητού. Η δεύτερη δυσκολία έχει να κάνει με τον ίδιο τον χαρακτήρα της...

H Βυζαντινή αυτοκρατορία υπήρξε επί ένδεκα αιώνες η κιβωτός του χριστιανικού πολιτισμού έναντι της επεκτατικής πολιτικής του Ισλάμ και της βαρβαρότητας της δυτικής Ευρώπης. Το επίτευγμα αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις στρατιωτικές δυνάμεις της αυτοκρατορίας. Δεν υπήρξε καμία περίοδος κατά την οποία το Βυζάντιο να μη αντιμετώπισε την επιβουλή κάποιου γειτονικού λαού ή κράτους. Η επιβίωση της αυτοκρατορίας υπήρξε ένας συνεχής αγώνας, στην επιτυχή έκβαση του οποίου αξιοποιήθηκε το θάρρος, η επινοητικότητα, η ευελιξία αλλά και η σκληρότητα των στρατιωτών της. Οι μαχητές αυτ...

Στις 11 Μαϊου 330 ο Μέγας Κωνσταντίνος τέλεσε, μέσα σε πανηγυρικό κλίμα, τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης, σηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο τη γέννηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Ως κληρονόμος της "αιώνιας Ρώμης" το Βυζάντιο πίστευε ότι ήταν η μοναδική αυτοκρατορία πάνω στη Γη και διεκδικούσε κυρίαρχο ρόλο σε όλες τις περιοχές που ανήκαν κάποτε στον ρωμαϊκό κόσμο. Η σκληρή πραγματικότητα ανέτρεψε τα σχέδιά του. Όπως οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες παρουσιάζονταν ως διάδοχοι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, έτσι και η σασσανιδική δυναστεία των Περσών πίστευε ότι είναι κληρονόμος των...

Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος υπήρξε ο τελευταίος ηγεμόνας που ανήλθε στον θρόνο της χιλιετούς Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Πορφυρογέννητος ο ίδιος και γόνος μιας δυναστείας της οποίας ο γενάρχης απελευθέρωσε την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους, γαλουχήθηκε με τα ιδανικά ενός αυτοκρατορικού πρίγκηπα. Ο ηρωικός του θάνατος στα τείχη της Βασιλεύουσας επισφράγησε ακατάλυτα τον σύνδεσμό του με τους μετέπειτα αγώνες για την ελληνική ανεξαρτησία. Έτσι ο υπόδουλος Ελληνισμός αρνήθηκε να πιστέψει τον πρόωρο θάνατό του και αποτύπωσε τη μορφή του στη μνήμη του ως «τον μαρμαρωμένο βασιλι...

"Και ενταύθα δεν δυνάμεθα να μη παρατηρήσωμεν οπόσων αγαλλιάσεων και οπόσων θλίψεων σύναμα έμπλεως είναι η πάτριος ημών ιστορία. Eν τω πολιτικώ και εν τω κοινωνικώ της ανθρωπότητος βίω δεν υπάρχει ιδέα γόνιμος η μη προαχθείσα εκ του έθνους του ελληνικού. Eνταυτώ όμως όλαι εκείναι αι ιδέαι, όλαι εκείναι αι αρχαί αίτινες προκύψασαι εις μέσον διά της ελληνικής ευφυΐας κατέστησαν ευτυχή τοσαύτα άλλα έθνη, σπανίως κατωρθώθη να γίνωσι πράγμα παρ’ ημίν. Διατί άρά γε τούτο; Διατί δεν ηδυνήθημεν ποτέ να καταστήσωμεν επί μακρόν οπωσούν χρόνον χρήσιμον και εις ημάς την ανεξάντλητον πο...

Ο συγγραφέας, μετά από μακρόχρονη μελέτη, εισάγει τον αναγνώστη του παρόντος τόμου στη γνώση της τεχνολογίας και της μηχανικής του Βυζαντίου. Οι Βυζαντινοί, παρά τις περί του αντιθέτου απόψεις, σημείωσαν σπουδαία πρόοδο σε αυτούς τους τομείς και δημιούργησαν θαυμάσια επιτεύγματα, είτε με τη μορφή απλών και εξειδικευμένων οργάνων, είτε οικοδομημάτων που υπήρξαν πολύπλοκες υδραυλικές εγκαταστάσεις. Η εξέλιξη της αστρονομίας οδήγησε στην επίλυση του προβλήματος της μέτρησης του χρόνου με διαφόρων τύπων μηχανισμούς, και σε αστρονομικά όργανα όπως οι αστρολάβοι. Η έρευνα για τ...

Στο βιβλίο περιγράφονται η άνοδος των Κομνηνών -του Αλεξίου και του αδελφού του Ισαακίου- στην εξουσία του Βυζαντινού κράτους, οι μακροχρόνιοι πόλεμοι του Αλεξίου με τους εχθρούς από τη Δύση και την Ανατολή, οι κατά καιρούς συνωμοσίες και δολοπλοκίες εναντίον του αυτοκράτορος, η διπλωματία του και η ικανότητά του να προσεταιρίζεται εχθρούς και να διαιρεί τους συμμάχους, η αυστηρή αντιμετώπιση των αιρέσεων, ιδιαίτερα των Βογομίλων, οι σχέσεις και οι διαξιφισμοί του με την Εκκλησία, η αρρώστια και οι σπαρακτικές στιγμές του θανάτου του και ο αγώνας της διαδοχής. Η "Αλεξιάς"...

Τα "Ναυμαχικά" είναι το μόνο έργο που παρουσιάζει ειδικά και ολοκληρωμένα το πώς οι Βυζαντινοί διεξήγαγαν τον πόλεμο στη θάλασσα. Οι συγγραφείς των σχετικών κεφαλαίων περιγράφουν λεπτομερώς τις στρατηγικές και τις τακτικές που εφαρμόζονταν στις πολεμικές αναμετρήσεις. Καταγράφουν και επεξηγούν με ακρίβεια τους τρόπους διάταξης των πλοίων, τους ελιγμούς και τις τεχνικές των συγκρούσεων, όπως επίσης και τον εξοπλισμό των πλοίων με τα πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα της εποχής (υγρόν πυρ και άλλα). Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα μέσα πλοήγησης και επικοινωνίας, στην εξασφάλιση τη...

[...] Στο ιστοριογραφικό του έργο, το οποίο αφιέρωσε στον Πορθητή (το αυτόγραφο σώζεται ακόμα στην Κωνσταντινούπολη στη βιβλιοθήκη του Σεραγίου), περιγράφει τα πρώτα 17 χρόνια της αρχής του σουλτάνου (1451-1467). Το βιβλίο είναι γραμμένο υπό την οπτική της μεταφοράς της εξουσίας από τους Ρωμαίους στους Οθωμανούς, με πρότυπο τον Ιώσηπο και το έργο του για την άλωση των Ιεροσολύμων από τους Ρωμαίους. Αποτελεί μία από τις κυριότερες πηγές για την Άλωση και τις υπόλοιπες εκστρατείες του Μεχμέτ, αλλά μας δίνει και πολλές άλλες πολύτιμες πληροφορίες, π.χ. για την πολιτισμική πολι...

Η ιστορία του Θεοφύλακτου Σιμοκάττη, ιστορικού και νομικού του 7ου αιώνα, αποτελεί ουσιαστικά το μοναδικό ιστορικό έργο που έχει διασωθεί μέχρι τις μέρες μας για την εποχή την οποία περιγράφει (582-602). Το έργο του λόγω των εξαιρετικά δύσκολων περιστάσεων, που θα αντιμετωπίσει στη συνέχεια το Βυζάντιο θα συνεχιστεί ενάμισυ αιώνα, αργότερα, από τον πατριάρχη Νικηφόρο, με το έργο του "Ιστορία Σύντομος", που πραγματεύεται την περίοδο (602-769). Η θεματική της ιστορίας στρέφεται γύρω από δύο βασικούς άξονες: αφενός τα πολεμικά γεγονότα στα Βαλκάνια εναντίον των Αβαροσλάβων, κ...

Η Μικρά Ασία κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στην ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η συμβολή του μικρασιατικού Ελληνισμού στην άμυνα και την ανασύστασή της (μετά το 1204), τη διαφύλαξη και την αναζωογόνηση του πολιτισμού της, αλλά και την οικονομική πρόοδό της ήταν μεγαλύτερη από κάθε άλλης πληθυσμιακής ομάδας. Χάρη στη γεωγραφική της ιδιαιτερότητα, η Μικρά Ασία υπήρξε πεδίο διαμόρφωσης ποικίλων εκφάνσεων του πνεύματος, όπως της Ορθοδοξίας, του βυζαντινού δικαίου και της διαφύλαξης και της προβολής της αρχαιοελληνικής παιδείας. Η απώλεια της Μικράς Ασίας υπήρξε καθορι...

Το κείμενο του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη για την άλωση της Κωνσταντινούπολης έχει προβληθεί ελάχιστα μέχρι σήμερα παρότι ο συγγραφέας του, ένας σημαντικός Βυζαντινός ιστοριογράφος του 15ου αιώνα, χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους τέσσερεις Βυζαντινούς ιστορικούς της Άλωσης. Στο βιβλίο, εκτός από το πρωτότυπο κείμενο, το σχετικό με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453), και την απόδοσή του, για πρώτη φορά στη Νεοελληνική, παρουσιάζονται η ζωή και το έργο του Λαόνικου Χαλκοκονδύλη με πλήθος ιστορικών σχολίων από τον Νικόλαο Νικολούδη, έναν από τους πιο ειδικούς ερευνητές του έργο...