Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Το αναχείρας βιβλίο εισάγει τους αναγνώστες στην γνωσιολογία, τον φιλοσοφικό κλάδο στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγονται τα ζητήματα της γνώσης, ειδικά της γνώσης που παράγουν οι επιστήμες. Από τα χρόνια του Καντ και μετά, η γνωσιολογία επηρεάστηκε από τις εξελίξεις στις επιστήμες - αυτή η διαλεκτική των σχέσεων της γνωσιολογίας με τις επιστήμες διαμορφώνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο η γνωσιολογία συγκροτείται και ανασυγκροτείται τις τελευταίες δεκαετίες. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις στην γνωσιολογία, όπως αυτές αναπτύσσονται στο πλαίσιο τριών σχεδίων ανασυγκρότησης της φιλο...

Με αφορμή την υπόθεση Σοκάλ, ο Jacques Bouveresse επιχειρεί, μ' έναν τρόπο που να αποφεύγει τη γενίκευση και τη βιαστική θεωρητικοποίηση, να αντικειμενικοποιήσει τις επιδράσεις της εφαρμογής και της διάχυσης της "μεταμοντέρνας" σκέψης, καθώς και τις βασικές διανοητικές αλχημείες που συντελούν στην επιτυχία των "μεταμοντέρνων" στους κόλπους της λογοτεχνίας. Μέσα από την κριτική που ασκεί στη "μεταμοντέρνα" σκέψη στην παρούσα εργασία του, ο Jacques Bouveresse μας δίνει μια σαφή εικόνα για το πώς θα έπρεπε να είναι η φιλοσοφία (δηλαδή κάτι σαν την "τέχνη να μεταχειριζόμαστε σω...

Σ' ένα κείμενο που σημάδεψε τη φιλοσοφία του αιώνα μας, ο ιδρυτής της φαινομενολογίας εξετάζει τη νεότερη εμπειριστική παράδοση (Λοκ, Μπέρκλεϋ, Χιουμ) και ασκεί την περίφημη πια κριτική του εναντίον του ψυχολογισμού διερευνώντας τα κεντρικά προβλήματα κάθε γνωσιοθεωρίας: Πώς εισχωρεί ο αντικειμενικός κόσμος στη συνείδηση; Πώς συνειδητοποιεί το υποκείμενο πράγματα και νοήματα; Πώς σχηματίζονται οι γενικές έννοιες και τι είναι η αφαίρεση; Στην έκδοση αυτή το κείμενο του Χούσσερλ παρουσιάζεται με μια εισαγωγή που κατατοπίζει για τη γένεσή του και για τη θέση του μέσα στο σύνολ...

Η φιλοσοφική θέση που πολεμούσα πριν από είκοσι χρόνια ήταν κυρίως η χαϊντεγγεριανή θέση στις γαλλικές της παραλλαγές (Ντερριντά, Λακού-Λαµπάρτ, Νανσύ, καθώς επίσης Λυοτάρ), δηλαδή η αναγγελία του ανεπανόρθωτου τέλους της φιλοσοφίας υπό τη μεταφυσική της μορφή, και η θεώρηση των τεχνών -της ποίησης, της ζωγραφικής, του θεάτρου- ως υπέρτατου καταφυγίου για τον στοχασμό. Η "πλατωνική χειρονομία" µου συνίστατο στην επανεπιβεβαίωση της δυνατότητας της φιλοσοφίας σύμφωνα µε το απαρκτήριο νόημά της, δηλαδή στη διάρθρωση, ασφαλώς τροποποιημένη, ενός μείζονος τριπτύχου αποτελούμενο...

Ο ασφαλέστερος γενικός χαρακτηρισμός της ευρωπαϊκής φιλοσοφικής παράδοσης συνίσταται στο ότι είναι μια σειρά από υποσημειώσεις στον Πλάτωνα... διακηρύσσοντας την πίστη μου ότι η γραμμή της σκέψης μου σε αυτές τις διαλέξεις είναι πλατωνική, δεν κάνω τίποτε περισσότερο παρά να εκφράζω την ελπίδα πως εμπίπτουν στην ευρωπαϊκή παράδοση. ... Ο περιορισμός του Θεού είναι η αγαθότητά του. Τηρεί το βάθος του ως πραγματική οντότητα με την αρμονία του ως αξιολόγηση. Δεν είναι αλήθεια ότι ο Θεός είναι άπειρος από κάθε άποψη. Αν ήταν, θα ήταν εξίσου κακός όπως και καλός. Θα ήταν επίσης...

Το κείμενο του Πωλ Φεγεράμπεντ "Δημοκρατικός σχετικισμός" αποτελεί αυτοτελή ενότητα του δοκιμίου του "Σημειώσεις για τον σχετικισμό" και περιέχεται στο βιβλίο του "Αποχαιρετισμός στον Λόγο" ("Farewell to reason", Verso, 1987). Δημοσιεύεται με αφορμή τον εορτασμό των 2.500 χρόνων από την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας στην Πόλη της Αθήνας που αποτελεί σταθερό άξονα αναφοράς του συγγραφέα.

Οι τέσσερις "Διάλογοι" που αποτελούν το αντικείμενο αυτού του μικρού βιβλίου, είναι συζητήσεις του μεγάλου Έλληνα φιλόσοφου με έναν μαθηματικό, έναν ψυχαναλυτή, έναν ποιητή και έναν βιολόγο. Αποτελούν μαρτυρία όχι μόνο της έντονης περιέργειας του Κορνήλιου Καστοριάδη για όλους τους τομείς της γνώσης, αλλά κυρίως της φιλοσοφικής αποφασιστικότητάς του να στοχάζεται ο,τιδήποτε μπορεί να νοηθεί.

Ο Πολ Ρικέρ και ο Κορνήλιος Καστοριάδης υπήρξαν δύο σημαντικές μορφές της σκέψης και της φιλοσοφίας του προηγούμενου αιώνα. Ο διάλογος που παρουσιάζεται στην παρούσα έκδοση έγινε στο πλαίσιο της ραδιοφωνικής εκπομπής Le bon plaisir στις 9 Μαρτίου 1985, όταν ο Ρικέρ προσκάλεσε τον Καστοριάδη σε μια δημόσια συζήτηση γύρω από θέματα και προβληματικές που απασχολούν από κοινού τους δύο στοχαστές. Το κοινωνικό φαντασιακό, η ανθρώπινη δημιουργία, η φαντασία, η ιστορία, ο μετασχηματισμός της κοινωνίας είναι μερικά από τα θέματα τα οποία θίγονται στον μεταξύ τους διάλογο... "Αξί...

Πώς είδε την Ελλάδα ένας ξένος μεγάλος φιλόσοφος; Ποιες σκέψεις του προκάλεσαν οι αρχαιότητες αλλά και οι ίδιοι οι τόποι, ο Ψηλορείτης, η πεδιάδα της Νεμέας, η κοιλάδα του Πλειστού, ο βράχος του Σουνίου, το Αρχιπέλαγος; Πώς κατορθώνει να συνδυάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα και τα αγάλματα μεταξύ τους και με το τοπίο, κι όλα αυτά με τον Όμηρο, τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο, τον Ηράκλειτο, τον Πλάτωνα, τον Χαίλντερλιν; Αυτά μας αφηγείται εδώ ο Χάιντεγγερ, περνώντας από την περιγραφή στη φιλοσοφική ανάλυση, από τον θαυμασμό στο στοχασμό, σ' ένα βιβλίο που ίσως να μην κατατάσσεται στ...

Όταν ο Heidegger αφηγείται το πρώτο του ταξίδι στην Ελλάδα το 1962 στο κείμενο "Διαμονές", ενδιαφέρουσα -όσο και αινιγματική- είναι η επιδίωξή του να προσεγγίσει τα τοπία με φιλοσοφικό τρόπο. Ποιες σκέψεις τού προκάλεσαν οι αρχαιότητες αλλά και οι ίδιοι οι τόποι: ο Ψηλορείτης, η πεδιάδα της Νεμέας, η κοιλάδα του Πλειστού, ο βράχος του Σουνίου, το Αρχιπέλαγος; Πώς κατορθώνει να συνδυάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα και τα αγάλματα μεταξύ τους και με το τοπίο και όλα αυτά με τον Όμηρο, τον Πίνδαρο, τον Αισχύλο, τον Ηράκλειτο, τον Πλάτωνα; Ο Heidegger περνά με δεξιοτεχνία...

Το αντικείμενο που πραγματεύομαι εδώ πλανάται προφανώς στον αέρα της εποχής μας, και οι ενδείξεις είναι πολλές: Ο όλο και πιο έντονος προσανατολισμός του Χάιντεγκερ προς μια φιλοσοφία της οντολογικής Διαφοράς· η πρακτική του στρουκτουραλισμού βασισμένη στη νομή διαφορικών στοιχείων μέσα σ' έναν χώρο συνύπαρξης· η τεχνική του σύγχρονου μυθιστορήματος που στρέφεται γύρω από τη διαφορά και την επανάληψη, όχι μόνο στον πλέον αφηρημένο στοχασμό του αλλά ακόμη και στις επιτυχημένες τεχνικές του· η ανακάλυψη σε ποικίλους τομείς μιας δύναμης που ανήκει στην επανάληψη, τόσο στο ασυν...

Τα "Δοκίμια για την ετερότητα" παραπέμπουν σε μια εκδοχή ετερολογικής σκέψης, πέρα απ’ τις ιδεολογικές αγκυλώσεις της μοντέρνας και μεταμοντέρνας φιλοσοφίας. Αναδεικνύουν τη γονιμότητα μιας φιλοσοφικής αφετηρίας που ο συγγραφέας είχε εγκαινιάσει πριν από είκοσι χρόνια στις μελέτες του: Το "υποκείμενο και η ετερότητα" καθώς και "Η ετερότητα και η επίκληση του ξένου". Στην οπτική μιας τέτοιας εκδοχής, η ορθολογικότητα της δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας συνίσταται στην υπέρβαση της ατομικής, ολιγαρχικής ή πλειοψηφικής ιδιοτέλειας, και στη συγκρότηση σχέσεων κοινωνίας των πο...

"Δρόμοι της διαλεκτικής". Γιατί "δρόμοι"; Επειδή η Διαλεκτική δεν είναι σύστημα κλειστό στον ιστορικό χρόνο, όπως τα θεωρητικά συστήματα. Η διαλεκτική αντίληψη της φύσης και της κοινωνίας αναπτύσσεσται -ή πρέπει να αναπτύσσεται- σε ενδογενή αλληλεπίδραση με το γίγνεσθαι των επιστημών και το σύνολο της κοινωνικής πρακτικής. Τί σημαίνει όμως διαλεκτική; Στην ελληνική αρχαιότητα σήμαινε κυρίως την τέχνη της συζήτησης. Ήδη όμως στους Προσωκρατικούς, και κυρίως στον Ηράκλειτο, αναδεικνύεται η γνωσιολογική και η οντολογική συνιστώσα της διαλεκτικής. Η τριπλή όψη -μέθοδος, θεωρία...

Δύο κείμενα του φινλανδού φιλοσόφου Jaako Hintikka (το δεύτερο σε συνεργασία με τη σύζυγό του Merrill) για τη φιλοσοφία του Ludwig Wittgenstein, γραμμένα με σκοπό να αποσαφηνίσουν ουσιώδεις πτυχές του στοχασμού του Wittgenstein αναφορικά με δύο κρίσιμα ζητήματα: το άρρητο και τις σχέσεις γλώσσας και κόσμου. Και τα δύο κείμενα εστιάζουν στον τρόπο ανάγνωσης και ερμηνείας του μόνου βιβλίου που εξέδωσε όσο ζούσε ο Wittgenstein, το "Tractatus Logico-Philosophicus", τονίζοντας τη σημασία που έχει η ανάγνωση και η ερμηνεία του για την κατανόηση τόσο του "πρώι μου" όσο και του "ύσ...

Στις σελίδες αυτού του βιβλίου επιχειρείται μία μείζων φιλοσοφική προσπάθεια: Οι όροι εγγύτητα και απόσπαση, τόσο γνωστοί απ’ την καθημερινή ζωή, τείνουν να προσλαμβάνουν φιλοσοφικό περιεχόμενο και εγκλείουν όλες τις δυνατότητες της ανθρώπινης σκέψης, όλες τις μορφές δημιουργίας, αρκεί να τις απεμπλέξουμε από ειδωλικές και φαινομενολογικές ψευδαισθήσεις. Προσεγγίζουμε έτσι αναδημιουργικά γνωστές έννοιες της φιλοσοφικής παράδοσης και ανασυγκροτούμαστε διανοητικά, ηθικά, αισθητικά απ’ τη στιγμή που αναθεωρούμε δεδομένες δοξασίες τις οποίες για αιώνες θεωρούσαμε αμετακίνητες...