Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Από τα μέσα του 17ου μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα διεξάγεται στη Βρετανία μια ηθικοφιλοσοφική συζήτηση κατά την οποία εμφανίζεται μια πρώιμη διατύπωση θεμάτων της νεωτερικής φιλοσοφίας και κατά συνέπεια των ιδεολογικών μορφωμάτων που προέκυψαν από αυτήν του φιλελευθερισμού και του νεοφιλελευθερισμού. Το περιβάλλον της συζήτησης αυτής διαμορφώνεται από: α) την εν γένει πορεία της πολιτικής και κοινωνικής σταθεροποίησης των πρώιμων αστικών σχέσεων, β) την παρακμή των εκκλησιαστικών και θρησκευτικών αυθεντιών και των ηθών της παραδοσιακής κοινότητας, και γ) την κυριαρχία ενός...

...Η απελπισία είναι ασθένεια προς θάνατον, είναι η βασανιστική αντίφαση, η ασθένεια του Eγώ που πεθαίνει διαρκώς, που πεθαίνει δίχως να πεθαίνει, που πεθαίνει τον θάνατο. Γιατί πεθαίνω σημαίνει ότι όλα τέλειωσαν, αλλά πεθαίνω τον θάνατο σημαίνει ζω το θνήσκειν· και να τον βιώνω μόνο μια στιγμή σημαίνει να τον βιώνω διά παντός. ...Tο πεθαίνω από απελπισία μετατρέπεται σταθερά σε ένα ζην. O απελπισμένος δεν μπορεί να πεθάνει...

Σ' αυτό το βιβλίο βρίσκουμε επί τω έργω μια "υπόγεια" ύπαρξη, μια ύπαρξη που διατρυπά, σκάβει και συνταράζει τη γη. Τη βλέπουμε, -αν παραδεχτούμε ότι έχουμε μάτια για μια τέτοια δουλειά σε βάθος,- όπως προχωρεί αργά, επιφυλακτικά, με ήρεμη ακαμψία, δίχως να προδίνει πολύ τη δυσφορία που φέρει μαζί της κάθε μακρά στέρηση από αέρα και φως. Θα πίστευε κανείς σχεδόν πως αυτός ο υποχθόνιος είναι ευτυχισμένος με τη σκοτεινή δουλειά του. Δεν φαίνεται αλήθεια, ότι μια πίστη τον οδηγεί, ότι μια παρηγοριά τον ανταμείβει; Ότι θέλει ίσως να έχει δικό του ένα μακρύ σκοτάδι, πράγματα καθ...

Μέσα σ' έναν κόσμο κατ' ουσίαν άλογο και αντίξοο, ο άνθρωπος καλείται να διάγει τον βίο του όντας εκτεθειμένος ανά πάσα στιγμή, αφενός, στον πόνο και την ανία, αφετέρου, στον πλανερό χαρακτήρα του κόσμου αυτού, του υποσχόμενου μία ευτυχία φαντασιώδη και ανέφικτη. Η ορθή αποτίμηση της πραγματικής αξίας των αγαθών της ζωής έχει ως βάση την διάκρισή τους σε τρεις κατηγορίες: στα όσα είναι Κανείς, στα όσα έχει και στα όσα παριστάνει στα μάτια άλλων ανθρώπων. Η ανάλυση αυτών των κατηγοριών καταδεικνύει τις προτεραιότητες που πρέπει να θέτει κανείς στις αποφάσεις και τις επιλο...

Ο υποδειγματικός αυτός διαφωτιστής φιλόσοφος, έζησε και πέθανε ως παρτιζάνος. Ήταν ο αιώνιος, ένθερμος προπαγανδιστής μια αιρετικής πίστης. Αντικείμενο της φιλοσοφίας του Βολτέρου δεν ήταν η προώθηση της έρευνας ή η καλλιέργεια της σκεπτικιστικής αμφισβήτησης. Αντικείμενο της φιλοσοφίας του και σκοπός της ζωής του ήταν η ανεύρεση μιας νέας πίστης η οποία θα αντικαθιστούσε τη μισητή Χριστιανική θρησκεία. Η διακωμώδηση των Χριστιανικών προκαταλήψεων και ενθουσιασμών από τον Βολτέρο πράγματι εξυπηρέτησε μια νέα "θρησκεία", αυτήν του παγκόσμιου Διαφωτισμού. Ο Βολτέρος ωστόσο...

Είναι γνωστό πόσο εκθειάζει την τέχνη και ιδιαίτερα τη μουσική η φιλοσοφία της βούλησης του Σοπενχάουερ (A. Schopenhauer, 1788-1860), η "καλλιτεχνική φιλοσοφία κατ' εξοχήν", όπως την έλεγε ο Τόμας Μανν. Μόνον η μουσική μάς γλιτώνει από τα δεσμά της εξατομίκευσης και της αυτοσυντήρησης, επειδή μας φανερώνει απροκάλυπτα την ίδια την ουσία του κόσμου: τη βούληση, χωρίς τη διαμεσολάβηση εννοιών ή παραστάσεων. Πώς είναι δυνατόν, όμως, να συναρτάται τόσο στενά η αισθητική με την πρώτη φιλοσοφία όσο σ' αυτό το έργο; Τις προϋποθέσεις αυτού του τόσο σύγχρονου τύπου σκέψης ελέγχει ο...

Έργο κεφαλαιώδους σημασίας, η "Γενεαλογία της ηθικής" (1887) γράφτηκε δύο χρόνια μετά το Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα και απέβλεπε να ρίξει περισσότερο φως στις ιδέες που εκφράζονταν στο δημοσιευμένο πριν ένα χρόνο Πέρα από το καλό και το κακό. Στο "Ecce Homo" ο ίδιος ο Νίτσε συνοψίζει με εξαίρετο τρόπο το περιεχόμενό του: "Οι τρεις πραγματείες που αποτελούν τη "Γενεαλογία της ηθικής" είναι ίσως το πιο αλλόκοτο πράγμα που γράφτηκε μέχρι σήμερα... Η αλήθεια της πρώτης πραγματείας είναι η ψυχολογία του χριστιανισμού: η γέννηση του χριστιανισμού από το πνεύμα της μνησικακίας, όχ...

Η "Γενεαλογία της ηθικής" δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1887, ένα χρόνο μετά το "Πέρα από το καλό και το κακό" και τρία μετά το "Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα". Είναι το πιο συστηματικό και συγκροτημένο έργο του Νίτσε, στο οποίο προσπαθεί να δείξει, όπως λέει ο Μ. Sautet, ότι οι ηθικές και φιλοσοφικές αξίες της Δύσης, όχι μόνο συνέβαλαν στην εξασθένηση του ανθρώπου, αλλά και έφθειραν τα θεμέλια της γνώσης και των επιστημών. Με το έργο αυτό ο Νίτσε εγκαινιάζει την προσπάθειά του για μια επαναξιολόγηση όλων των αξιών, προσπάθεια που θα σταματήσει όμως με βίαιο τρόπο η τρέλα (188...

Ο Σοπενχάουερ δεν είναι φιλόσοφος που χρειάζεται ειδικές συστάσεις. Οι αιρετικές απόψεις του για τον θάνατο, την αυτοκτονία, τη δυστυχία, την ηθική, τις γυναίκες, την αυτοσυνειδησία, το διάβασμα και τη δημιουργία, μέσα σε έναν κόσμο εξαθλιωμένο και κενό νοήματος, άλλαξαν ριζικά την αντίληψή μας για τον άνθρωπο ως οντότητα και αποτελούν ακόμα και σήμερα καυστικό σχόλιο για την κατάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο παρών τόμος συγκεντρώνει μερικά από τα σημαντικότερα και διεισδυτικότερα δοκίμιά του, όπως τα "Για τη δυστυχία του κόσμου", "Περί της ματαιότητας της ύπαρξης", "...

Γραμμένη στα 1838, η πραγματεία "Για τη συνήθεια" του γάλλου φιλοσόφου Felix Ravaisson (1813-1900) συμπυκνώνει τον φιλοσοφικό στοχασμό αριστοτελικής έμπνευσης γύρω από ένα θέμα που άπτεται της συγκρότησης του εαυτού, όπως είναι η έξη, η συνήθεια, με σκοπό να υπερβεί την καντιανή αντινομία μεταξύ Φύσης και Ελευθερίας, μέσω της ιδέας ότι οι συνήθειες αποτελούν δεύτερη φύση. Επειδή η σχετική μελέτη βασίστηκε τόσο για τον καρτεσιανό όσο και για τον καντιανό στοχασμό στην οντολογική διχοτόμηση μεταξύ πνεύματος και σώματος, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πραγματεία αυτή του Ra...

Τα κείμενα του τόμου αυτού, τα οποία έχουν μεταφραστεί από τα γαλλικά, αποτελούν περιορισμένη ανθολόγηση από τα ακόλουθα βιβλία του Σαίρεν Κίρκεγκωρ: "Η επανάληψη", "Υστερόγραφο", "Το νόημα της απελπισίας", "Φόβος και τρόμος", "Οι βαθμίδες στο δρόμο της ζωής", "Το νόημα της αγωνίας", "Ημερολόγιο", "Απόψεις", "Η στιγμή", "Τα φιλοσοφικά ψιχία", "Η αρρώστεια του θανάτου", "Η σχολή του Χριστιανισμού". Η επιλογή των κειμένων επικεντρώθηκε στο πρόβλημα της συνειδητής ύπαρξης του ανθρώπου, για τούτο και ο τίτλος του τόμου αυτού αποτελεί επιλογή του εκδότη.

Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τις εισηγήσεις του συνεδρίου που διοργανώθηκε το 2004 από τον Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με αφορμή τα διακόσια χρόνια από το θάνατο του Ιμάνουελ Καντ. Τα κείμενα πραγματεύονται: Τον τρόπο που ο Καντ αξιοποίησε την προγενέστερη φιλοσοφική σκέψη (ιδίως τον Πλάτωνα, τον Hume και τους Σκώτους διαφωτιστές), Την πρόσληψή του από την Hegel έως τον Καστοριάδη, με ενδιάμεσες περιπτώσεις τους Wittgenstein, Heidegger, Kelsen και Rawls, Θεμελιώδεις πτυχές της καντιανής φιλοσοφίας, με έμφαση στην κοινωνική και φιλοσοφικοϊστορική προβληματ...

O Georges Bataille δεν υπήρξε ποτέ ένας "κανονικός" φιλόσοφος, όπως για παράδειγμα ο Χέγκελ ή ο Σαρτρ. Ήταν διστακτικός ως προς τις έννοιες, εύκαμπτος ως προς τα φιλοσοφικά συστήματα και βαθιά καχύποπτος ως προς τη γλώσσα. Ο Bataille ποτέ δεν ανέπτυξε ιδέες και ποτέ δεν υποστήριξε ιδέες με τη ζωή του. Δεν θα μπορούσε, κατά συνέπεια, κάποιος να αναμένει ότι το έργο του "Για τον Νίτσε" θα αποτελούσε έναν παραδοσιακό σχολιασμό του Νίτσε. Το έργο αυτό είναι περισσότερο ένα εγχείρημα του Bataille να προβάλει τα στοιχεία εκείνα της φιλοσοφίας του Νίτσε, τα οποία αναγνώριζε ως δ...

Τρεις εξέχοντες Γερμανοί διανοητές καταθέτουν τους προβληματισμούς τους γύρω στην περίπτωση Νίτσε. Επισημαίνουν το ριζοσπαστικό χαρακτήρα του ως στοχαστή και πεζογράφου, το ερμηνευτικό πρόβλημα που εγείρει ο λόγος του, το παρωδιακό στοιχείο και τη σωτήρια λειτουργία του, τη συγγένειά του συνολικά με το διαφωτισμό, αλλά και με τις επιστήμες της ψυχής, τον κίνδυνο, τέλος, που υπέφωσκε κατά το Μεταπόλεμο, η διάσωση από την παραποίηση να τον αφήσει έρμαιο του ακαδημαϊσμού. Δύο κείμενα σε απόσταση τριακονταετίας: η συζήτηση "Για τον Νίτσε κι Εμάς" μεταξύ των T.W. Adorno, M. Hosk...

O Νίτσε θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους στην ιστορία της φιλοσοφίας. Ο ίδιος βέβαια θα αποκήρυττε τον όρο, αφού δεν ανήκε σε κανένα φιλοσοφικό σύστημα, δεν επεδίωξε να συμπληρώσει κανέναν φιλοσοφικό χάρτη, δεν προσκολλήθηκε σε καμία πεποίθηση, ούτε καν δική του, δεν έψαξε για οπαδούς. Ο Νίτσε έθεσε σε κίνδυνο την ίδια του την ύπαρξη, για να επιδοθεί, με το πνεύμα του ελεύθερο, στο ξέφρενο αιώνιο κυνήγι της αλήθειας. Η σχέση του με την αλήθεια ήταν ένα αχόρταγο και ανεξάντλητο πάθος. "Πόση αλήθεια αντέχει, πόση αλήθεια τολμάει ένα πνεύμα;" Αυτό το ερώτη...

Στα αποφθέγματα και τους αφορισμούς αυτούς, για τους οποίους ο Hugo von Hofmannsthal έγραψε πως ακτινοβολούν περισσότερη σοφία και διδαχή απ' όση, ίσως, όλα μαζί τα γερμανικά πανεπιστήμια, ο Γκαίτε καταθέτει ό,τι το διεισδυτικό πνεύμα και η καλλιτεχνική ευαισθησία του αποθησαύρισαν στη διάρκεια μιας μακράς και συνειδητά βιωμένης ζωής. Με συνεκτικό κέντρο την προσωπικότητα του ποιητή εξακτινώνονται αφορισμοί εξαιρετικής πυκνότητας και σαφήνειας για όλες σχεδόν τις θεματικές σφαίρες της ζωής και του πνεύματος: Για τον Θεό και τη φύση, την ιστορία και την κοινωνία, την τέχνη κ...