Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Κεντρικό άξονα στη νεότερη φιλοσοφία αποτελεί η έννοια του υποκείμενου, η οποία συνδέεται πρωτίστως με τον ορθολογισμό, καθώς θεμελιώνεται στο καρτεσιανό cogito. Εγκαταλείποντας τη σχολαστική παράδοση, ο Καρτέσιος, οδηγεί τη φιλοσοφία σε μια καινούργια οδό στην οποία το υποκείμενο κατακτά το δικαίωμα του πρωταγωνιστή, κυριαρχεί στη σκηνή και διατηρείται σταθερά σε αυτή την προνομιακή θέση από τον 17ο έως και τον 20ό αιώνα. Για να εξεταστούν ο ρόλος του υποκειμένου και οι μετασχηματισμοί του στη νεότερη φιλοσοφία, στην παρούσα μελέτη επιχειρείται πρώτα η διερεύνηση των καταβ...

Η παρούσα μελέτη δεν αποτελεί μία γενική και ενδελεχή σύγκριση των ιδεών των Hegel και Κονδύλη, πολλώ δε μάλλον δεν συνιστά μία λελογισμένη απόπειρα ζεύξης κεντρικών τους θέσεων ή -αντίστροφα- βεβιασμένης αντιπαραβολής τους. Αναγνωρίζοντας εκ προοιμίου ότι -παρά τα σημεία τομής- το έργο των δύο στοχαστών εκκινεί από διαφορετικές προκείμενες και αναγκαία καταλήγει επί βασικών ζητημάτων σε εξίσου διαφορετικά συμπεράσματα, σκιαγραφεί με άξονα ένα συγκεκριμένο και νευραλγικό θέμα, εκείνο της γενεαλογίας του δυϊσμού και του προβλήματος της αμφιθυμικής ή "δυστυχισμένης συνείδησης...

Από την καθημερινή ζωή μέχρι τον κόσμο των επιχειρήσεων, η φιλοσοφία του Νίτσε μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικός σύμβουλος σε κάθε δύσκολη στιγμή. Στα 99 κεφάλαια του βιβλίου αυτού ο Άλλαν Πέρσυ συγκεντρώνει τις πιο καίριες σκέψεις του μεγάλου φιλοσόφου, δείχνοντας πώς μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε σε κάθε στιγμή της ζωής. Μας βοηθάει να παίρνουμε αποφάσεις, να ανακτούμε το θάρρος μας, να ξαναβρίσκουμε τη σωστή πορεία μας, να σταθμίζουμε τη σημασία των όσων μας συμβαίνουν στη διάρκεια της μέρας.

Αξιοποιώντας την παράδοση του κλασικού βρετανικού φιλελευθερισμού, της οποίας τα προτάγματα παραμένουν ισχυρά, η παρούσα εργασία αποπειράται να συμβάλει στην προβληματική της θέσης ότι οι αξιακές κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων και των ηθικών κρίσεων, είναι αναπόφευκτα παρούσες στο οικονομικό επιχείρημα. Έτσι, η υπόθεση της κλασικής οικονομικής κάνει κάτι περισσότερο από το να εξηγεί θέσεις: περιέχει θεωρία για τα αίτια της οικονομικής δράσης. Ο John Locke, o Bernard Mandeville, και ο Adam Smith προσφέρουν στέρεη βάση στην υπόθεση ότι το ηθικό status των οικονομικών συστημάτων...

Ο Contillac, υποτάσσοντας την ψυχολογία στο λογικό σχήμα το οποίο χάραξε a priori ήταν πολύ μακριά απ' το να αναλύσει τις πλούσιες πηγές της ανάλυσης στις οποίες όφειλε την περιωπή του και τη γονιμότητά του. Είναι ό,τι άρχισαν να καθιστούν ορατό οι Destutt de Tracy και Cabanis, όταν απ' τη μια συνέδεσαν το ρου των αισθήσεων με τις οργανικές τους ρίζες και απ' την άλλη αποκάλυψαν τον μη αντιληπτό ρόλο της κίνησης στην αντίληψη. Ήταν όμως επιφυλαγμένο στον Maine de Biran να φωτίζει πλήρως την ικανότητα του υποκειμένου να αντιδρά στην παθητική εντύπωση. "Αν μιλάμε επειδή ακούμ...

Στον "Προορισμό του ανθρώπου" του Johann Gottlieb Fichte περιλαμβάνονται τρία βιβλία, τα οποία περιγράφουν τρεις διαφορετικούς προσανατολισμούς της φιλοσοφικής σκέψης: η Αμφιβολία, η Γνώση και η Πίστη. Το πρώτο βιβλίο παρουσιάζει τις θεμελιώδεις παραδοχές του καρτεσιανισμού εν γένει, ο οποίος εν συνόλω λαμβανόμενος εισηγείται ένα σύστημα ετεραρχίας, ήτοι υποτέλειας της ανθρώπινης νόησης σε ξένες προς αυτήν αρχές. Το εναρκτήριο ερώτημα του δευτέρου βιβλίου αφορά στην έννοια του νοούντος εγώ, το οποίο σε αντιδιαστολή προς την παραπάνω θεώρηση δεν τίθεται ως πράγμα (res co...

Το δοκίμιο αυτό του μεγάλου Γερμανού φιλοσόφου του 19ου αιώνα αποτελεί την κλασική παρουσίαση της ιστορίας της ερμηνευτικής σκέψης. Συνάμα δε υπήρξε και η αφετηρία για τη ραγδαία ανάπτυξη της ερμηνευτικής και τη διαμόρφωσή της σε ένα από τα χαρακτηριστικά και σημαντικά φιλοσοφικά ρεύματα του 20ού αιώνα. Στη μεστή εισαγωγική ενότητα του δοκιμίου, ο Ντίλταϋ χαράσσει κατ' αρχάς το εννοιολογικό πλαίσιο της πραγμάτευσής του και δηλώνει κατόπιν τη βαθύτερη φιλοσοφική της σημασία. Στις ακόλουθες ενότητες, παρουσιάζει συνοπτικά, αλλά και με εμβρίθεια, την ιστορία της ερμηνευτική...

Ο Τόμας Μορ συνέλαβε την ιδέα ενός νησιού όπου δεν υπάρχουν διαφορές κοινωνικής τάξης ούτε χρήμα, όπου οι πολίτες εκλέγουν ελεύθερα τους εκπροσώπους τους, η παιδεία είναι λαϊκό και καθολικό δικαίωμα, και η θρησκεία, αντί όπλο στα χέρια των φανατικών, είναι πεδίο ανεκτικότητας και σεβασμού. Το εν λόγω ιδανικό νησί ο Άγγλος ουμανιστής το ονόμασε "Ουτοπία". Αυτή η λέξη έτυχε καλής υποδοχής και, με τον καιρό, πολλές γλώσσες την ενσωμάτωσαν στο λεξιλόγιό τους με την έννοια του "κάθε σχεδίου που λόγω του οπτιμισμού του φαντάζει εξαρχής ανέφικτο".

Είναι δυνατή μια αναγκαία σύνδεση της ηθικότητας με την ευδαιμονία; Μπορούμε να διανοηθούμε την ευτυχία και την ευημερία της ανθρωπότητας να στηρίζονται πάνω στην ηθικότητα; Ή μήπως η ανθρώπινη ευτυχία/ευημερία και η ανθρώπινη ηθικότητα ακολουθούν δύο διαφορετικές και μεταξύ τους ασύνδετες "λογικές"; Η πρώτη φαίνεται να ακολουθεί τις επιταγές μιας εργαλειακής ορθολογικότητας, ενώ η δεύτερη εκείνες ενός "ηθικού νόμου". Ταυτόχρονα, η καθημερινή μας εμπειρία συνηγορεί, μάλλον, υπέρ της ασυμβατότητάς τους. Αν, όμως, η σχέση ευτυχίας και ηθικότητας είναι ανταγωνιστική και οι...

Το παρόν βιβλίο του γάλλου φιλοσόφου Ετιέν Μπαλιμπάρ περιλαμβάνει δύο εκτενή άρθρα, εκ των οποίων το πρώτο αφορά την πολιτική φιλοσοφία του Σπινόζα και το δεύτερο τη θεωρητική σχέση του Φουκώ με τον Μαρξ. Εκ πρώτης όψεως, τα δύο κείμενα δεν σχετίζονται άμεσα, ωστόσο έχουν μεγάλη συνάφεια ως προς τη στόχευσή τους. Το κοινό στοιχείο τους είναι, βεβαίως, η πολιτική, ενώ το ειδικότερο μοτίβο που τα συνδέει από φιλοσοφική σκοπιά είναι το ζήτημα της διαλεκτικής ή, καλύτερα, το ζητούμενο μιας διαλεκτικής ανοιχτής, εποικοδομητικής και μη τελεολογικής. Σήμερα είναι προφανής η σημ...

Ο Καντ αποτελεί αναμφισβήτητα σταθμό στην ιστορία της ηθικής σκέψης. Έθεσε με νέο τρόπο τα ζητήματα, ανεκάλυψε καινούργιες απαντήσεις, κατόρθωσε να διανοίξει πρωτοποριακές προοπτικές για την ηθική, και όλα τούτα μέσα στο πλαίσιο μιας στερεής συστηματικής η οποία αναπτύσσει και καλύπτει το σύνολο των φιλοσοφικών προβλημάτων. Μολαταύτα και παρ' όλο τον ρηξικέλευθο είτε και επαναστατικό χαρακτήρα της ηθικής του, σε ορισμένα κεντρικά ζητήματα η θεωρία του αποτελεί μετεξέλιξη αντίστοιχων μεγάλων σταθμών της φιλοσοφικής παράδοσης, ιδίως του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, της Στοάς, του...

Μέσα σ' έναν κόσμο κατ' ουσίαν άλογο και αντίξοο, ο άνθρωπος καλείται να διάγει τον βίο του όντας εκτεθειμένος ανά πάσα στιγμή, αφενός, στον πόνο και την ανία, αφετέρου, στον πλανερό χαρακτήρα του κόσμου αυτού, του υποσχόμενου μία ευτυχία φαντασιώδη και ανέφικτη. Η ορθή αποτίμηση της πραγματικής αξίας των αγαθών της ζωής έχει ως βάση την διάκρισή τους σε τρεις κατηγορίες: στα όσα είναι Κανείς, στα όσα έχει και στα όσα παριστάνει στα μάτια άλλων ανθρώπων. Η ανάλυση αυτών των κατηγοριών καταδεικνύει τις προτεραιότητες που πρέπει να θέτει κανείς στις αποφάσεις και τις επιλο...

Το δοκίµιο "Πίστη και Γνώση" που δηµοσιεύεται για πρώτη φορά στα ελληνικά αποτελεί κοµβικό σηµείο στην εξέλιξη της σκέψης του Χέγκελ. Και τούτο επειδή οι κεντρικές θεωρητικές στοχεύσεις που περιλαµβάνει, µε κύρια αιχµή την κριτική στον καντιανισµό, παραµένουν µέχρι το ύστερο έργο του. Με αυτό το δοκίµιο ο Χέγκελ θα υπερβεί τους µεταφυσικούς διαχωρισµούς ανάµεσα στο νου και τον κόσµο και τις επιστηµονικές απαγορεύσεις όπως είναι η γνώση των φαινοµένων και όχι των πραγµάτων στην έσχατη οντολογική τους κατασκευή. Εδώ θεµελιώνεται ως αφετηριακή ενόραση αλλά και τελικός στόχος η...

Σε τι συνίσταται εκείνο το στοιχείο ξενότητας που διατρέχει τη νιτσεϊκή γραφή και την κάνει να διακρίνεται από τα άλλα φιλοσοφικά κείμενα του δυτικού κανόνα; Απεκδυόμενο κάθε ετεροβαρή χαρακτηρισμό ("ποίηση" ή "επιστήμη", "λογοτεχνία" ή "φιλοσοφία", "μύθος" ή "λόγος"), το κείμενο του Νίτσε ενσωματώνει μια πολυειδία τρόπων και σχημάτων και αίρει όλα τα διαλεκτικά αντιθετικά ζεύγματα που υφαίνουν τον μεγάλο ιστό του δυτικού λογοκεντρισμού (φυσικό/τεχνητό, είναι/φαινόμενο, νοητό/αισθητό, ιδέα/εικόνα κ.ο.κ.), επιτάσσοντας έτσι την απερίσπαστη προσήλωσή μας στο ύφος του, ή κ...