Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η "Ιστορία της Φιλοσοφίας" μάς παρουσιάζει μια πινακοθήκη ευγενών πνευμάτων, που με την οξύτητα του νου τους εισχώρησαν στη φύση των πραγμάτων, του ανθρώπου και του θεού, αποκάλυψαν και εξιχνίασαν το έσχατο βάθος και προετοίμασαν για μάς το θησαυρό της υψηλότατης γνώσης. Τούτος ο θησαυρός, του οποίου θέλουμε να αποκτήσουμε μικρό έστω μερίδιο, συγκροτεί γενικά τη Φιλοσοφία. Η γένεσή της είναι αυτό, που θα μάθουμε να κατανοούμε και θα γνωρίσουμε κατά τις Παραδόσεις αυτές. Επιχείρησα να αναπτύξω τη διαδρομή των πνευματικών μορφών της Φιλοσοφίας υπαινισσόμενος τον συσχετισμό...

Ο Arthur Schopenhauer (1788-1860) στο περίφημο έργο του "Αφορισμοί" για την πρακτική σοφία της ζωής, απευθυνόμενος σε ευρύ αναγνωστικό κοινό, εκθέτει την διδασκαλία του για το πως ο άνθρωπος μπορεί να κατακτήσει την ευτυχία στο μέτρο που επιτρέπει ο αντίξοος χαρακτήρας της ανθρώπινης ζωής. Η ανά χείρας έκδοση παρουσιάζει χωριστά το εκτενές και αυτοτελές πέμπτο κεφάλαιο των "Αφορισμών". Σε τούτο, ο Schopenhauer προσφέρει στον αναγνώστη υπό την μορφή μίας σειράς συμβουλών ένα εγχειρίδιο πρακτικής σοφίας, το οποίο, χάρη στο διεισδυτικό και κριτικό πνεύμα του συγγραφέα του,...

Ο Μπαρούχ Σπινόζα γεννήθηκε στην Ολλανδία το 1632. Στη χώρα αυτή μεγάλωσε, διώχτηκε, αγάπησε ίσως, σκέφτηκε και έγραψε. Σχεδόν όλα τα έργα του, ανάμεσα στα οποία και η διάσημη "Ηθική", δημοσιεύτηκαν από φίλους του μετά το θάνατό του (1677). Ο ίδιος λέγει στην "Πολιτική Πραγματεία": "Όταν λοιπόν καταπιάστηκα με την πολιτική, δεν είχα πρόθεση να καταλήξω σε καινοφανή ή πρωτάκουστα συμπεράσματα, αλλά μόνο σε όσα συνάδουν κατά τον καλύτερο τρόπο με την πράξη· και επιδίωξα να τα αποδείξω με βέβαιους και αναμφίβολους συλλογισμούς, συνάγοντάς τα από την ίδια την κατάσταση τη...

Το πρόβλημα των αμφίσημων, είναι αλήθεια, σχέσεων που μπορούν να διαπιστωθούν, κατά τον έναν ή τον άλλο τρόπο, ανάμεσα στη νιτσεϊκή κοσμοαντίληψη και στον ναζιστικό εθνικοσοσιαλισμό, έχει ως κύρια πηγή του την ιδιάζουσα αντίληψη του Νίτσε σχετικά με τη γερμανική και κατ' επέκταση ευρωπαϊκή κουλτούρα, η οποία συγκροτεί συνολικά το έργο του και τις ιδιαιτερότητες των θεωρητικών του εναισθήσεων. Αναμφισβήτητα, το πρόβλημα αυτό περνά μέσα από τις συμπληγάδες της νιτσεϊκής σκέψης και του καθορισμού της ως φιλοσοφικής κοσμοθεωρίας, ή εν πάση περιπτώσει ως ταξινομημένου φιλοσοφικο...

Είναι η δημοκρατική εντολή μια πολυτέλεια σε συνθήκες κρίσης; Αλήθεια, υπό ποιες οικονομικές προϋποθέσεις υπάρχει πολιτική ελευθερία; Ο Ρουσσώ απαντά ότι μπορεί να υπάρχει πολιτική ελευθερία αν κανείς δεν είναι τόσο φτωχός, ώστε να πρέπει να πουλήσει τον εαυτό του για να ζήσει, και κανείς τόσο πλούσιος, ώστε να μπορεί να τον αγοράσει. Ένα οικονομική σύστημα που προϋποθέτει και αναπαράγει ένα τέτοιο ποιοτικό χάσμα απειλεί, όντως, την δημοκρατία. Η συγκυρία απεικονίζει μια μορφή αυτού του προβλήματος. Όταν παγκόσμιες κινήσεις κεφαλαίων αποβαίνουν αίφνης εις βάρος μιας χώρας,...

... Ο κοσμικός ηγέτης δεν έχει επιφορτιστεί με τη φροντίδα των ψυχών περισσότερο από ό,τι οποιοσδήποτε άλλος άνθρωπος και ισχυρίζομαι ότι ούτε κάτι τέτοιο τού έχει ανατεθεί από τον Θεό, εφόσον από πουθενά δεν προκύπτει ότι ο Θεός παραχώρησε σε ορισμένους ανθρώπους τέτοιου είδους εξουσία που τους επιτρέπει να εξαναγκάζουν τους άλλους να ασπαστούν το δικό τους θρησκευτικό δόγμα. Ούτε είναι δυνατό να έχει περιβληθεί κάποιος κοσμικός ηγέτης με μια εξουσία του είδους αυτού, έχοντας τη συγκατάθεση του λαού, επειδή κανένας άνθρωπος μέχρι σήμερα δεν μπορεί να παραμελήσει τη φροντίδ...

Η μνημειώδης και γεωμετρική αρχιτεκτονική της φιλοσοφίας του Σπινόζα μπορεί πολύ εύκολα να μας τρομάξει. Ωστόσο, η φιλοδοξία του Σπινόζα ήταν να πάρει τον αναγνώστη από το χέρι και να τον οδηγήσει προς την Ευδαιμονία, δηλαδή προς την πλήρη άνθηση των δυνατοτήτων του. Η φιλοσοφική θεωρία του είναι ένα εργαλείο, εκπληκτικά αποτελεσματικό, για να αλλάξουμε τον τρόπο που σκεφτόμαστε, ενεργούμε και νιώθουμε. Πώς να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας; Πώς να βρούμε την ελευθερία αποδεχόμενοι τους περιορισμούς της; Πώς να μεταμορφώσουμε την θλίψη σε χαρά, την εξάρτηση σε πίστη σ...

Η "Επιστήμη της λογικής" ενδιαφέρεται να συλλάβει σε φιλοσοφική γλώσσα ό,τι στη θρησκεία συλλαμβάνει η γλώσσα της παράστασης: την αληθινή συμφωνία της έννοιας και της πραγματικότητας, την αυθεντική ενότητα νοείν και Είναι. Κατ' αυτή τη φιλοσοφική σύλληψη, το Λογικό στοιχείο δεν αναζητείται σε κάποια θεϊκή υπόσταση, αλλά σε εκείνο το σύστημα των νοητικών προσδιορισμών, όπου η αντίθεση του υποκειμενικού και του αντικειμενικού έχει αναιρεθεί. Η εσωτερική δομή αυτού του συστήματος παρουσιάζεται ως διαδικασία ή κίνηση αυτοπροσδιορισμού αυτών τούτων των νοητικών προσδιορισμών. Ετ...

Ο Δανός φιλόσοφος Soren Kierkegaard (1813-1855) υπήρξε μία από τις κυριότερες μορφές της ευρωπαϊκής θεολογίας, κατά πολλούς ο σπουδαιότερος σύγχρονος χριστιανός στοχαστής. Ο Wittgenstein, που έμαθε δανικά για να τον διαβάζει στο πρωτότυπο, τον θεωρεί τον πιο βαθυστόχαστο φιλόσοφο του 19ου αιώνα και ο George Steiner ισάξιο σε οξυδέρκεια με τον Dostoevsky και τον Nietzsche. Για πρώτη φορά στα ελληνικά παρουσιάζονται κείμενα από ολόκληρο το έργο του ανθρώπου που μετέτρεψε το μύθο του χριστιανισμού σε πνευματικότητα, όπως παρατηρεί ο γνωστός Βρετανός φιλόσοφος Don Cupitt. Στο β...

Σύμφωνα με τον Χομπς, ο άνθρωπος έχει ως στόχο την κυριαρχία, την προσωπική υπεροχή και τον πλουτισμό σε βάρος των υπολοίπων. Κάθε πόλεμος, κάθε διαμάχη ξεκινάει από το φθόνο που νιώθει ο ένας για τον άλλο, ενώ μόνο οι αμοιβαίες συμφωνίες θα μπορέσουν να εδραιώσουν την ομόνοια. Ριζοσπαστικός και πέρα για πέρα επίκαιρος, ο Τόμας Χομπς, ένας από τους θεμελιωτές της πολιτικής φιλοσοφίας, αναλύει εκτενώς τα ανθρώπινα πάθη και προτείνει τρόπους καλύτερης συμβίωσης -ίσως και επιβίωσης- σε μια κοινωνία όπου τα ένστικτα είναι αυτά που κυρίως καθορίζουν τις πράξεις και κατ' επέκταση...

Τι είναι (η) άβυσσος; Αυτή, η άβυσσος, για το υποκείμενο, είναι οντολογικά, και ερμηνευτικά, κραταιή σε σχέση με το θεμέλιο και την περιπλάνηση: Γιατί, η άβυσσος είναι πάντοτε παρούσα: προηγείται της παρουσίας του θεμελίου, υπόκειται αυτού κατά την παρουσία του, αναγκάζει το υποκείμενο να κατακρημνισθεί μέσα της κατά την αποθεμελίωση / αφαίρεση του θεμελίου του. Γιατί, η άβυσσος προηγείται της περιπλάνησης, είναι η οντολογική της προϋπόθεση και παραχρήμα η πρωταρχική ερμηνευτική κατηγορία σε σχέση με αυτήν. Γιατί, η άβυσσος είναι ταυτόσημη με την πιο κρίσιμη δια...

Σπινόζα (Spinoza), Βικέντριος Βαρούχ. Μέγας Ιουδαίος φιλόσοφος (1632-1677). Εγγεννήθη εν Αμστελαδάμω και κατήγετο εξ Ιουδαίων μεταναστευσάντων εις Ολλανδίαν εξ Ισπανίας. Κατ' αρχάς προωρίζετο να γίνη ραββίνος, οι δε ομόθρησκοι αυτού εστήριζον επ' αυτού πολλάς και μεγάλας ελπίδας. Αλλ' αι ιδέαι αυτού καθίστανται από έτους εις έτος ελευθερώτεραι και απεκρυσταλλώθησαν τέλος εν τη "Θεολογικό- πολιτική πραγματεία" αυτού. Εν τω συγγράμματι αυτού τούτω απαιτεί ανεξιθρησκείαν, ελευθερίαν σκέψεως και λόγου όσον αφορά την θρησκείαν και ιστορικήν κριτικήν της αγίας Γραφής. Αι προσπάθε...

"Ο Σπινόζα απέκτησε πολλά πρόσωπα στο πέρασμα του χρόνου μετά το θάνατό του: ο παρμενίδειος Σπινόζα, ο καρτεσιανός Σπινόζα, ο υλιστής-αθεϊστής-ντετερμινιστής Σπινόζα, ο μυστικιστής-πανθεϊστής Σπινόζα. Καθεμιά από τις υπεραπλουστεύσεις αυτές βασίζεται σε κάποιο βαθμό στα κείμενα. Αλλά το ζήτημα είναι να κρατήσουμε τα ποικίλα νήματα της σκέψης του συγχρόνως σε πλήρη θέαση." Στιούαρτ Χάμσαϊρ Ο Στιούαρτ Χάμσαϊρ, ένας από τους εξέχοντες βρετανούς φιλοσόφους του 20ού αιώνα, θα μείνει ίσως περισσότερο γνωστός στην ιστορία της σκέψης για τη δουλειά του γύρω από τον Μπαρούχ Σπι...

Ο νεαρός Έγελος (G.W.F. Hegel, 1770-1831), στην περίοδο κατά την οποία κατοικεί στη Φραγκφούρτη (1797-1800), αναπτύσσει καινούργιους τρόπους σκέψης που θα φέρουν έπειτα στο φως έναν νέο τρόπο του φιλοσοφείν. Χαρακτηριστικό της περιόδου είναι ότι τότε προσφεύγει σε ένα νέο λεξιλόγιο για να περιγράψει τις δομές σκέψης που αποκαλύπτει, ενώ αργότερα θα επιλέξει, αντίστροφα, να διευρύνει τις παραδοσιακές έννοιες εμπλουτίζοντάς τες με τις δομές σκέψης που έχει ανακαλύψει. Εδώ ονομάζει "αγάπη" τη σχέση δύο αυτοσχετιζόμενων όρων που αργότερα θα θεωρήσει ότι είναι χαρακτηριστική της...

Είναι γνωστό ότι από τους φιλοσόφους του Διαφωτισμού ο Ιμμάνουελ Καντ ήταν εκείνος που άσκησε τη μεγαλύτερη επίδραση. Ο Πωλ Γκάιερ, διακεκριμένος μελετητής του Καντ, σε αυτή την πολύ πρόσφατη μελέτη του υποδεικνύει ότι η καντιανή έννοια της αυτονομίας, ότι δηλαδή η ανάπτυξη της αυτονομίας του ανθρώπου είναι ο μόνος σκοπός που μπορεί να γίνει κατανοητός και ως προς την ιστορία του ανθρώπου και ως προς την ιστορία της φύσης, είναι το κλειδί για την κατανόηση όλων των κύριων πτυχών της σκέψης του φιλοσόφου. Με αφετηρία μια αρκετά κατατοπιστική αναφορά στη βιογραφία και την επο...

Κυκλοφόρησε, μεταφρασμένο για πρώτη φορά στα ελληνικά, το έργο του Ιμμάνουελ Καντ (1724-1804), "Μεταφυσική των ηθών", με μετάφραση, σημειώσεις και επιλεγόμενα του Κώστα Ανδρουλιδάκη. Η "Μεταφυσική των ηθών" (1797), το τρίτο κύριο ηθικό έργο του Καντ έπειτα από τη "Θεμελίωση της μεταφυσικής των ηθών" (1785) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), αποτελείται από δύο μέρη: τη "Θεωρία του δικαίου" και τη "Θεωρία της αρετής". Περιλαμβάνει τη φιλοσοφία του δικαίου, την πολιτική θεωρία και την ηθική, και μάλιστα το ειδικό μέρος της ή την εφαρμοσμένη ηθική. Το βιβλίο πραγμ...

Η "Κριτική της κριτικής δύναμης" (1790), η τρίτη μεγάλη Κριτική του Καντ έπειτα από την "Κριτική του καθαρού Λόγου" (1781) και την "Κριτική του πρακτικού Λόγου" (1788), πραγματεύεται τα ζητήματα της αισθητικής και της φιλοσοφίας της φύσης, ιδίως το πρόβλημα της τελολογίας. Το βιβλίο εξετάζει θεμελιώδη ζητήματα, όπως: η ομορφιά στην φύση και στην τέχνη, το υψηλό, η θεμελίωση των αισθητικών κρίσεων, η σχέση αισθητικής και ηθικής, η σχέση μηχανοκρατικής και τελολογικής κατανόησης της φύσης, καθώς και κεντρικά ερωτήματα φιλοσοφίας της ιστορίας, του πολιτισμού και της μεταφυσική...

Προικισμένη μαθήτρια και αγαπημένη του Nietzsche, έχοντας το σπάνιο προνόμιο να έχει μαζί του πολύωρες συζητήσεις για το φιλοσοφικό του έργο το καλοκαίρι του 1882, η Lou Salome στην παρούσα μελέτη της προσφέρει αφενός μία πολύ ενδιαφέρουσα Εισαγωγή στο έργο του Nietzsche και αφετέρου καταθέτει ορισμένες της θέσεις οι οποίες απαρτίζουν μία περιεκτική ερμηνεία του στοχασμού του. Η κύρια θέση της είναι ότι το φαινόμενο Nietzsche αποτελεί ουσιαστικά ένα θρησκευτικοψυχολογικό πρόβλημα. Ως εκ τούτου, στο κέντρο της ανάλυσής της τοποθετεί το βιβλίο του "Έτσι μίλησε ο Ζαρατούστρα"...

"Η Καντιανή φιλοσοφία είναι κριτική, αλλά λησμόνησε ότι με πεπερασμένες κατηγορίες δεν μπορεί κανείς να συγκροτήσει το άπειρο. Ειδικότερα δικαιούμαστε να ισχυριστούμε ότι κάθε γνώση μπορεί να είναι άμεση, συγχρόνως όμως κάθε άμεση γνώση εμμεσοποιείται. Τούτο το γνωρίζουμε συνειδησιακά και το συναντούμε στα πιο γενικά φαινόμενα. Λέμε π.χ. ότι ιδού, γνωρίζω άμεσα την Αμερική, όμως η γνώση αυτή είναι έμμεση. Στέκομαι στην Αμερική, βλέπω το έδαφός της, αλλά πρωτύτερα έπρεπε να ταξιδέψω σ' αυτήν, ο Κολόμβος χρειάστηκε κάποτε να την ανακαλύψει, έπρεπε πρώτα να κατασκευαστούν πλοί...

Ο γηραιός κοινός νους, ο δρόμος της ορθολογικοποίησής τους, στηρίζεται σε ένα σύνολο εννοιών, οι σπουδαιότερες απ' τις οποίες είναι: Πράγμα, Το ίδιο ή διαφορετικό, Είδη, Πνεύματα, Σώματα, Ένας χρόνος, Ένας χώρος, Υποκείμενο και κατηγορήματα, Αιτιακές επιδράσεις, Το φανταστικό, Το πραγματικό... Τη στιγμή που ο πραγματισμός κάνει αυτή την ερώτηση, βλέπει την απάντηση: Αληθινές ιδέες είναι εκείνες τις οποίες εμείς μπορούμε να αφομοιώσουμε, να εγκυρώσουμε, να επιβεβαιώσουμε και να επαληθεύσουμε. Ψευδείς ιδέες είναι εκείνες τις οποίες δε μπορούμε να... Άλλη εκτός απ' αυτήν τ...