Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Η παρούσα έκδοση παρουσιάζει τρεις συλλογές επιστολών, γράμματα που έστελναν τρεις Εβραίες μητέρες από το γκέτο της Θεσσαλονίκης στους γιους τους στην Αθήνα, μερικές εβδομάδες ή μέρες πριν την αναχώρησή τους προς το Άουσβιτς. Οι συγκλονιστικές αυτές μαρτυρίες δίνουν μια μοναδική ματιά στη ζωή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στην Κατοχή, μέσα από περιγραφές αυτοπτών μαρτύρων. Δείχνουν πώς οι ίδιες οι μητέρες αντιλαμβάνονταν και ζούσαν τα γεγονότα, μέσω μιας γυναικείας οπτικής που τόσο συχνά απουσιάζει από την ιστοριογραφία. Αυτό το σπάνιο υλικό, τόσο για τη Θεσσαλονίκη όσο και...

Στη μακρά σειρά του ιστορικού κακού, η γενοκτονία των Εβραίων κατέχει μοναδική θέση. Μοναδική δεν σημαίνει και μόνη. Η μοναδικότητα της εβραϊκής γενοκτονίας οφείλεται στον λόγο για τον οποίο έγινε (επειδή οι Εβραίοι είχαν διαπράξει το αποτρόπαιο έγκλημα να γεννηθούν) και στον τρόπο με τον οποίο έγινε (ψυχρή μεθοδικότητα, συστηματικότητα και, κυρίως, ολικότητα). Ο ναζιστικός διωγμός εναντίον των Εβραίων ήταν ολικός: οι ναζί αρνούνταν στους Εβραίους το δικαίωμα να υπάρχουν, να υπάρχουν πάνω στη γη, όλοι, μέχρις ενός. Το Ολοκαύτωμα είναι μοναδικό γεγονός καθολικής σημασίας. Αφ...

Από τα τέλη του 15ου αιώνα μέχρι τα τέλη του 20ού ζούσαν στην Ζάκυνθο Εβραίοι και μάλιστα με έντονη παρουσία στην κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική ιστορία της. Κάλλιστα μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Ζάκυνθος φέρει έντονα τα ίχνη της εβραϊκής παράδοσης . Αυτό κυρίως ήταν η αιτία, αλλά και η συγκυρία να βρίσκονται ως Μητροπολίτης και ως Δήμαρχος στο νησί δυο δυναμικοί ανθρωπιστές, που σύσσωμη η Ζάκυνθος αγωνίστηκε και κατάφερε να σώσει από τα στρατόπεδα και τα κρεματόρια του Χίτλερ τους 275 Εβραίους της. Σε αυτό το μοναδικό στον κόσμο συμβάν συνεργάστη...

Ποτέ δεν θα ξεχάσω τον τρόμο που μας κατέλαβε μια νύχτα, ενόσω ήμασταν κρυμμένοι με τη μεγάλη μου οικογένεια σε ένα από τα σπίτια των χριστιανών συγχωριανών μας: ανακοινώθηκε ότι οι Γερμανοί είχαν εκδώσει μια διαταγή που έλεγε ότι όποιος Εβραίος συλλαμβάνονταν να κρύβεται θα πυροβολείται, ενώ αυτοί που τον έκρυβαν θα στέλνονταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τότε, ένας από μας είπε ότι δεν ήταν δίκαιο να μείνουμε στο σπίτι εκείνο και να βάζουμε σε κίνδυνο τη ζωή και τη γαλήνη ηλικιωμένων ανθρώπων και μάλιστα γυναικών. Η απάντησή τους ήταν: "Όχι, πρέπει να μείνετε. Στο κάτω-κά...

Η μετακίνηση και η μείξη πληθυσμών συνέβαινε και συνεχίζει να συμβαίνει. Το πανανθρώπινο δικαίωμα στην ισότιμη εκπαίδευση των παιδιών των μετακινούμενων πληθυσμών παραμένει επίκαιρο. Η διαχείριση της διαπολιτισμικότητας εναπόκειται στην εκπαιδευτική πολιτική του κράτους υποδοχής και στην εκάστοτε αντίσταση των μειονοτήτων για διατήρηση των πολιτισμικών τους στοιχείων. Οι επιστημονικές έρευνες θα συνεχίζουν να κατατίθενται και να συμβάλλουν στην επίλυση αυτών των ζητημάτων. Η ιστορική έρευνα έχει την αξία της γιατί φωτίζει ιστορικές πτυχές και πρακτικές του παρελθόντος που κ...

Η πασίγνωστη και επαναστατική, για την εποχή της, πρόταση του πατέρα του σιωνισμού Τίοντορ Χερτσλ για τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους, που θα λύτρωνε τους επί αιώνες καταπιεσμένους Εβραίους της Ευρώπης από τις οδυνηρές επιπτώσεις του αντισημιτισμού. Ο Χερτζλ ήταν απολύτως πεπεισμένος ότι οι προσπάθειες αφομοίωσης των Εβραίων στις ευρωπαϊκές κοινωνίες ήταν μάταιες. Θεωρούσε ότι οι επικρατούσες βαθύτατες προκαταλήψεις καταδίκαζαν τον Εβραίο διαχρονικά στην θέση του εξοβελιστέου παρείσακτου, και προέβλεπε ότι το μέλλον θα επέσυρε περισσότερα δεινά για τους ομοθρήσκους του...

Το βιβλίο ερευνά και καταγράφει πληροφορίες σχετικά με την εβραϊκή κοινότητα Θεσσαλονίκης από άτομα που επισκέφθηκαν την πόλη ή έζησαν κατά διαστήματα σ' αυτήν, από τα χρόνια του Αποστόλου Παύλου (50 μ.Χ.) μέχρι τον Οκτώβριο του 1912, ημερομηνία απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Πηγή της έρευνας υπήρξαν περιηγητές, ταξιδιώτες, επιστήμονες (αρχαιολόγοι, γεωγράφοι, βοτανολόγοι, γιατροί) ιεραπόστολοι, δημοσιογράφοι, διπλωμάτες, εκπαιδευτικοί, πολιτικοί, αξιωματούχοι και άλλοι, ενώ ερευνήθηκαν βιβλία, εφημερίδες, ημερολόγια, χειρόγραφα, προξενικές εκθέσεις, παλαιότυπα και αρχειακ...

Το βιβλίο αποτελεί την ενδελεχή έρευνα της συγγραφέως στα Αρχεία του Ληξιαρχείου Θεσσαλονίκης με σκοπό να βρει τα ονόματα των παιδιών που γεννήθηκαν στην πόλη και ξεκίνησαν για τα ναζιστικά στρατόπεδα, ταυτίζοντας τα ονόματα με πολλά αρχεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα παιδιά, μόλις το τρένο έφτανε στο Άουσβιτς, στέλνονταν αμέσως στους θαλάμους αερίων με αποτέλεσμα να μην γραφτούν ποτέ στις καρτέλες εισόδου του Άουσβιτς, όπως όσοι στάλθηκαν σε καταναγκαστική εργασία. Τα ονόματά τους ξεχάστηκαν. Στο βιβλίο καταγράφονται για πρώτη φορά τα ονόματα αυτών των παιδιών που...

Ο σύγχρονος καπιταλισμός σε κρίση επιστρατεύει μια προαιώνια προκατάληψη, προκειμένου να αποπροσανατολίσει στρώματα της εργατικής και της μικροαστικής τάξης που βρίσκονται σε αδιέξοδο: τον αντισημιτισμό. Ο αντισημιτισμός είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι του οπλοστασίου του φασισμού καθώς αυτός αναπτύσσεται. Εξαπλώνεται ως συνέπεια της βαθιάς παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού σήμερα. Η ιστορική ανασκόπηση του Αμπράμ Λεόν -από την αρχαιότητα ως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο-, μας αποκαλύπτει τις ρίζες της προκατάληψης κατά του ιουδαϊσμού, την οποία έχουν χρησιμοποιήσει σε όφελός τ...

Ο τόμος διερευνά τις πολλαπλές όψεις της ιστορίας των εβραϊκών κοινοτήτων από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα στον ελλαδικό χώρο και την Ελλάδα, στην Ευρώπη, τη Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων αποτέλεσε θέμα του διεθνούς συνεδρίου που συνδιοργανώθηκε από το Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την Ισραηλιτική Κοινότητα Ιωαννίνων στις 21-23 Μαΐου 2015. Οι πολιτισμικές ταυτότητες των εβραϊκών κοινοτήτων, η εβραϊκή λογοτεχνική παραγωγή, οι εβραϊκές κοινότητες του ελλαδικού χώρου, οι επιχειρήσεις και τα δίκτυα, η Κατοχή, η Αντίστασ...

Οι πληθυσμιακές μετακινήσεις και τα μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα δεν εγκαινιάστηκαν τον 20ό αιώνα. Ωστόσο, τον αιώνα αυτό η μεταπολεμική μετακίνηση εβραϊκών πληθυσμών για πρώτη φορά δεν είχε τον χαρακτήρα της ακούσιας διασποράς, αλλά της μεθοδευμένης πολιτικής κίνησης με στόχο ένα είδος επαναπατρισμού στην ιστορική κοιτίδα τους, την Παλαιστίνη. Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι δυνάμεις της Βρετανίας που κηδεμονεύουν την Παλαιστίνη πολιορκούνται από κύματα χιλιάδων Εβραίων προσφύγων. Πρόκειται κυρίως για επιζώντες του Ολοκαυτώματος, οι οποίοι καταφτάνουν στην περιοχ...

Το "Τρεις όψεις του εβραϊκού προβλήματος" πρωτοκυκλοφόρησε το 1936 στην Ιταλία και πραγματεύεται το "εβραϊκό πρόβλημα", αιτία σφοδρών αντιπαραθέσεων στην Ευρώπη τη χρονική εκείνη περίοδο. Ο Έβολα το εξετάζει με τόλμη στην πνευματική, πολιτισμική και κοινωνικο-οικονομική πλευρά του. Κατ' άλλους, η προσέγγισή του είναι ψύχραιμη και ήρεμη, κατ' άλλους ακραία και σκληρή... Παρά τη διάσταση των απόψεων αυτών, είναι βέβαιο ότι ο σπουδαίος Ευρωπαίος διανοητής βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία. Ο μεταφραστής Θεόδωρος Μανιάτης είναι ο πρώτος που μετέφρασε Έβολα στην Ελλάδα, πριν...

Τριγύρω απέξω από το κτίριο, σταθμεύουν φορτηγά και λεωφορεία. Οπλισμένοι Γάλλοι χωροφύλακες απαγορεύουν την πρόσβαση στους περίεργους που ρωτούνε τι συμβαίνει. Άντρες και γυναίκες (...) προσπαθούν να (...) δούνε πως μπορούν να βοηθήσουν αυτούς τους γέροντες, τις γυναίκες και τα παιδιά που κλαίνε (...) Φεύγουν στη Γερμανία, για να δουλέψουν. - Για να δουλέψουν; Μα, με τα πιτσιρίκια; Αυτοί ακόμα και μωρά έχουν μαζί τους! (...) Μέσα στο Ποδηλατοδρόμιο, ένας πατέρας προσπαθεί να εξηγήσει στον επτάχρονο γιο του τι συμβαίνει αλλά και να δώσει μιαν απάντηση στις ερωτήσεις του...

Επιχειρώ να αφηγηθώ την κοινή ιστορία της καταστροφής, όπως τη μοιράστηκαν διαφορετικά άτομα υπό διωγμό, άνθρωποι που πήραν διαφορετικούς δρόμους, οι οποίοι άλλοτε συναντήθηκαν και άλλοτε απέκλιναν. Εστιάζοντας σε πολλές μαρτυρίες, στη μία μετά την άλλη -που γράφηκαν και καταγράφηκαν σε διαφορετικές στιγμές και πλαίσια-, μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν την ίδια εμπειρία, είναι δυνατόν να συλλάβουμε τόσο την ατομικότητα της κάθε αφήγησης χωριστά, όσο και τις αναμνήσεις που μοιράζονται από κοινού, χωρίς να επιβάλλουμε πρόωρα μια ενιαία φωνή στις αφηγήσεις αυτές. Γ...

Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945) η ανθρωπότητα δεν τόλμησε -έως σήμερα- να κάνει έναν άλλον παγκόσμιο πόλεμο, γιατί ήταν τόσο μεγάλο το θανατικό που έσπειρε και τόση η φρίκη που προκάλεσε, που ίσως τρόμαξαν και οι ίδιοι οι δημιουργοί από τα έργα τους. Στον πόλεμο των μετόπισθεν μπορούμε να εντάξουμε και τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί. Το πρώτο από αυτά δημιουργήθηκε στην πόλη Νταχάου το 1933. Αποτέλεσε πρότυπο και για τα υπόλοιπα στρατόπεδα που φτιάχτηκαν στη συνέχεια, μάλιστα στη σχολή στελεχών του εκπαιδεύτηκαν πολλοί διοικητές ναζιστικών στρατο...

Γιατί οι λέξεις είναι τόσο σημαντικές για τόσο πολλούς Εβραίους; Ο συγγραφέας Άμος Οζ και η ιστορικός Φάνια Οζ-Ζάλτζμπεργκερ περιδιαβάζουν όλο το φάσμα της εβραϊκής ιστορίας, προσπαθώντας να εξηγήσουν την ουσιώδη σχέση μεταξύ Εβραίων και λέξεων. Μέσα από ένα εκλεκτικό μείγμα συζήτησης και αντιπαράθεσης, πατέρας και κόρη διηγούνται τις ιστορίες πίσω από τα ονόματα, τα γνωμικά, τις διενέξεις και τα χαριτολογήματα του ιουδαϊσμού που διασώθηκαν στον χρόνο. Οι λέξεις, υποστηρίζουν, είναι αυτές που τελικά συνθέτουν την αλυσίδα ανάμεσα στον Αβραάμ και τους Εβραίους των κατοπινών γ...

Πριν από τον B΄ Παγκόσµιο πόλεµο ζούσαν στην Ελλάδα περισσότεροι από 79.000 Εβραίοι σε 31 κοινότητες, που ως τότε λειτουργούσαν από τα αρχαία χρόνια σε όλα σχεδόν τα αστικά κέντρα της χώρας. Μετά το Ολοκαύτωµα το 87% των Ελλήνων Εβραίων εξοντώθηκε και στη χώρα απέµειναν λιγότερα από 5.000 άτοµα, που σήµερα είναι µέλη των οκτώ εβραϊκών κοινοτήτων που διασώθηκαν. Στο βιβλίο εξετάζονται οι λόγοι για τους οποίους ο αφανισµός των Ελλήνων Εβραίων εξοβελίστηκε από την εθνική µνήµη και ιστορία. Διερευνώνται η στάση της πολιτείας απέναντί τους, καθώς και οι διάφοροι ρόλοι που υιοθέτ...

Το διάστημα μεταξύ του 1856 και του 1919 είναι ίσως η πιο πολυκύμαντη περίοδος της σύγχρονης ιστορίας της μακεδονικής πρωτεύουσας. Στην πρώτη τριακονταετία, η Θεσσαλονίκη, που τότε ήταν μια σημαντική αλλά υπανάπτυκτη οθωμανική πόλη, αντιμετώπισε με επιτυχία την πρόκληση των θεσμικών, ιδεολογικών αλλά και πολιτικών αλλαγών που υιοθετήθηκαν από την οθωμανική κυβέρνηση ως λύσεις διεξόδου από την παρακμή. Στο ίδιο διάστημα παρουσίασε σημαντικότατη οικονομική, δημογραφική, πνευματική και κοινωνική ανάπτυξη. Κατά τη δεύτερη τριακονταετία η Θεσσαλονίκη κατέστη το επίκεντρο των πολ...