Κοινότητα Αναγνωστών Βιβλίων - readers.gr

Μια ανθολόγηση στο χώρο των δημοτικών τραγουδιών με θέμα τους φυτά λουλούδια δέντρα που ξεκίνησε πριν τριάντα περίπου χρόνια, όταν, παρότι μουσικός στη Μέση Εκπαίδευση, ανέθεσαν στη Λίτσα Λεμπέση τη διδασκαλία του μαθήματος της Φυτολογίας. Συνεχίζοντας αδιάλειπτα την ερευνητική αλλά και συνδυαστική, μεταξύ των τεχνών και κυρίως της μουσικής, προσπάθειά της η συγγραφέας σκέφτηκε να δώσει στην αποκομμένη από τις ρίζες, βιώματα και μνήμες από ήχους παραδοσιακής μουσικής εποχή μας, ένα δείγμα αυτής της σχέσης μεταξύ φύσης, δημώδους ποίησης και μουσικής. Σημειώνει σχετικά...

Ο τόμος απαρτίζεται από 32 κείμενα που έχουν την αφετηρία τους στις ανακοινώσεις του ομότιτλου συνεδρίου νεοελληνικών σπουδών που οργάνωσε το Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης το 2013 προς τιμήν του Αλέξη Πολίτη, κορυφαίου μελετητή του νεοελληνικού πολιτισμού. Με κεντρικούς άξονες τις διάφορες μορφές και λειτουργίες του λόγου και του χρόνου από την εποχή του Διαφωτισμού ως τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων ανιχνεύονται οι δράσεις, οι ιδέες και οι πραγματώσεις της ελληνικής κοινωνίας και χαρτογραφούνται οι σημαντικότεροι αναβαθμοί που οδήγησαν στη διαμόρφωσή της....

Το μικρό βλαχόπουλο ... Έβγα βλαχόπουλο να ιδείς, στη βίγλα ν' αγναντέψεις, κι αν είν' πενήντα κι εκατό κόψε τους τα κεφάλια κι αν είν' πιο περισσότεροι γύρνα κι έλα πίσω. Βγαίνει στη βίγλα και βιγλά, στη βίγλα κι αγναντεύει, γλέπει τους κάμπους πράσινους, τους κάμπους Αραπάδες. Δεν είν' πενήντα κι εκατό, παρά 'ναι τρεις χιλιάδες. Πίσω να πάει ντρέπεται, μπροστά να πάει φοβάται. (Δημοτικό τραγούδι)

Ο "Έπαινος των γυναικών" είναι ένα ανώνυμο δημώδες ποίημα του τέλους του 15ου αιώνα, μάλλον κρητικής προέλευσης, σε ομοιοκατάληκτους οκτασύλλαβους, ιαμβικούς ή τροχαϊκούς, στίχους. Τυπώθηκε για πρώτη φορά μόλις το 1905. Το ποίημα έχει αντιγυναικείο και σατιρικό/παραδειγματικό, κάποτε και ωμό, περιεχόμενο και σχολιάζει καινοφανή πολιτισμικά δεδομένα της εποχής του σχετικά με την κοινωνική υπόσταση των γυναικών. Παρουσιάζει τα ηθικά ελαττώματα και τις ανάρμοστες συμπεριφορές των παρθένων κοριτσιών, των παντρεμένων γυναικών και των χηρών, καθορίζοντας το αρμόζον και το μη αρμό...

Τα τέσσερα ποιήματα που εκδίδονται εδώ - συνδετικός κρίκος των οποίων είναι το όνομα "Πτωχοπρόδρομος" - είναι τα παλαιότερα της λεγόμενης "Βυζαντινής δημώδους γραμματείας". Ο ποιητής εμφανίζεται σε τέσσερις διαφορετικές, λίαν δραματικές σκηνές: μια για να εξευμενίσει τη δύστροπη γυναίκα του που τολμάει να τον αποκλείει ακόμη και από το οικογενειακό τραπέζι με αποτέλεσμα να κοντεύει να πεθάνει της πείνας· μια για να συντηρήσει το ενδεές νοικοκυριό της πολυμελούς οικογένειάς του· μια για να ζητήσει κάποια αμοιβή για τον εαυτό του ως σπουδαγμένο φιλόλογο ("ανάθεμα τα γράμματα....

Το "Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης" είναι ένας από τους ωραιότερους και δημωδέστερους ιστορικούς "θρήνους" για την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Μέσα σε 118 στίχους περιγράφει ρεαλιστικά όχι μόνον τις πολεμικές σκηνές της πολιορκίας αλλά και τα δεινά των υπόδουλων χριστιανών αμέσως μετά την Άλωση, και ανασυνθέτει, με λυρικό και τραγικό τρόπο, την προσωπικότητα του τελευταίου αυτοκράτορα της Ρωμανίας Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Πίσω από τον ανώνυμο δημιουργό του βρίσκεται ίσως ένας ποιητής λόγιος, καλά ενημερωμένος ιστορικά, αλλά και γνώστης της λαϊκής ποίησης, αφού δι...

Η συγκριτική αυτή μελέτη επιχειρεί να συμβάλει στην αναζήτηση της κατασκευής και του ποιητικού χαρακτήρα τόσο του μεσαιωνικού ελληνικού έπους του "Διγενή Ακρίτη" - διασκευή escorial - όσο και των ποντιακών δημοτικών τραγουδιών και κυρίως των ηρωικών. Επίσης, στη διαφώτιση ζητημάτων του έπους, όπως της βαθύτερης σχέσης των συστημάτων έκφρασης του κειμένου του "Διγενή Ακρίτη" Escorial με την προφορική λαϊκή ποιητική παράδοση του τόπου σύνθεσης του έπους, της αρχικής γλωσσικής μορφής του και της σημασίας των λογοτύπων που απαντούν τόσο στο κείμενο του χειρογράφου του Escorial...

Πρόκειται για μια συλλογή ελευθερόστομου λαογραφικού υλικού από την Κρήτη που καλύπτει μια χρονική περίοδο δύο αιώνων. Σ' έναν καλαίσθητο τόμο καταγράφεται το ελευθερόστομο λεξιλόγιο και οι εκφράσεις της κρητικής διαλέκτου, ελευθερόστομα τραγούδια, μαντινάδες, παροιμίες, ανέκδοτα, αινίγματα, παιχνίδια, πετσώματα, γητειές, παραμύθια, ευτράπελες αφηγήσεις, sms και γενικά όλες τις εκφάνσεις του αθυρόστομου λαϊκού λόγου. Πιστεύουμε ότι πρόκειται για ένα έργο σταθμό στην κρητική λαογραφία και σημαντική συμβολή των εκδόσεων Mystis στη λαογραφική έρευνα. Μέχρι σήμερα ο κ...

Εις την ψυχή του Κρητικού βρίσκονται δυο νεράιδες, η μια του γράφει μουσική κι η άλλη μαντινάδες. Ακολουθώντας κι εγώ τη νεράιδα της ψυχής μου συνεχίζω να συλλέγω με αγάπη και μεράκι κρητικές μαντινάδες. Έτσι δημιουργήθηκε η τρίτη αυτή συλλογή ενάντια στους χαλεπούς καιρούς και στις δυσκολίες που μας περιβάλλουν, επειδή: Οι μαντινάδες κι οι σκοποί γλυκαίνουν τη ζωή μας και μαρτυρούν τη λεβεντιά που κρύβει το νησί μας. Παντέρμη Κρήτη, όσο περνούν και φεύγουνε οι χρόνοι, η αγάπη που ’χω στην καρδιά για σένα μεγαλώνει. Πολλοί ρωτούν να μάθουνε τι είναι οι μαντι...

Αρχαιότητα, ηρωικά ποιήματα, ιπποτικά μυθιστορήματα, κρητικό θέατρο, δημοτική παράδοση, νεότερη ποίηση: μια πανδαισία στίχων από την ελληνική γραμματεία ταξιδεύουν τον αναγνώστη από τη γλύκα της πρώτης αγάπης ως το στερνό φιλί, από το παράφορο σαρκικό πάθος ως την αγάπη που αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου και βαθαίνει, από την περιγραφή των θέλγητρων μιας κόρης ή ενός παλικαριού ως την αγάπη την ασώματη... Επέστρεφε σνχνά και παίρνε με, αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με -

Δίχως καμία υποψία υπερβολής, θα λέγαμε ότι τα λαϊκά δίστιχα κυρίως ορισμένων κύκλων (ερωτικά, γαμήλια, μοιρολόγια, της ξενιτειάς...), προσεγγίζουν θαρραλέα ακόμη και αυτή την ποίηση της Σαπφώς. Δεν μετράει σχετικά μόνον ο γενικότερος λυρισμός τους και το εγκώμιο. Είναι πρώτα από όλα ο λαμπρός και πολύχρωμος ανοιξιάτικος κόσμος τους, η ωραιότητα και τα νιάτα, η υγεία και η αλκή, η ευγένεια του αισθήματος και η ένταση του πάθους, ειδικά του ερωτικού, ο πόνος, ο καϋμός και η θλίψη του χωρισμού. Συνάμα όμως, είναι παράλληλη και η λάμψη πολλών εκφράσεων και εικόνων, η απλότητά...

Αρχαιότητα, ηρωικά ποιήματα, ιπποτικά μυθιστορήματα, κρητικό θέατρο, δημοτική παράδοση, νεότερη ποίηση: μια πανδαισία στίχων από την ελληνική γραμματεία ταξιδεύουν τον αναγνώστη από τη γλύκα της πρώτης αγάπης ως το στερνό φιλί, από το παράφορο σαρκικό πάθος ως την αγάπη που αντιστέκεται στο πέρασμα του χρόνου και βαθαίνει, από την περιγραφή των θέλγητρων μιας κόρης ή ενός παλικαριού ως την αγάπη την ασώματη... Επέστρεφε σνχνά και παίρνε με, αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με -

"Η κακοπαντρεμένη" ή "Ρίμα για τον γέρο και το κορίτσι" είναι ένα ανώνυμο, σατιρικό και διδακτικό ποίημα του 15ου αιώνα ή των αρχών του 16ου, με θέμα τον ηλικιακά και κοινωνικά αταίριαστο γάμο μιας νέας κοπέλας με έναν γέρο, που δίνει ως πλούσιο "αντίπροικο" ρούχα, χρήματα, ακόμη και ακίνητα. Με αφηγήτρια (ίσως και συγγραφέα) μια πολύπειρη κι ελευθερόστομη γυναίκα, το ποίημα απευθύνεται κυρίως στα ανύπαντρα κορίτσια, προειδοποιώντας για τις συνέπειες ενός τέτοιου γάμου. Ο βρομερός, αδύναμος και ερωτικά ανίκανος γέρος σύζυγος, οι πικρές εμπειρίες της νεαρής γυναίκας που μόνη...

[...] Όπως θα έλεγε ενδεχομένως κι ο Ν. Γ. Πολίτης, το ποιήμα αυτό των 112 στίχων δεν είναι απλώς μια ποιητάρικη εκδοχή το διγενικού θανάτου αλλά μία θεότη, όπως αυτή που έδωσε ο Θεός στον Χάροντα, δηλαδή μια ποιητική εικόνα, ένα θείο πράγμα, ένα γοργόνειο, που όποιος το αντικρίζει απολιθώνεται και μένει άφωνος μπροστά στην ακτινοβολία που εκπέμπει το ρωμαλέο κάλλος του. (από το προλογικό κείμενο)

Μια ανθολογία με πρώτο κριτήριο την ποιητική αξία των τραγουδιών. Μια επιλογή 385 δημοτικών τραγουδιών από τα πιο όμορφα: - Ακριτικά - Παραλογές - Ιστορικά - Κλέφτικα - Ερωτικά - του Γάμου - Θρησκευτικά, λατρευτικά - Νανουρίσματα - Ταχταρίσματα - της ξενιτιάς - Γνωμικά, διδακτικά, κοινωνικά - Μοιρολόγια και τραγούδια για το Χάρο και τον Κάτω Κόσμο

400 μεταπολεμικά ριζίτικα τραγούδια, ιαμβικά, δεκαπεντασύλλαβα, ανομοιοκατάληκτα, στο παληό γλωσσικό ιδίωμα της ορεινής Β.Δ. επαρχίας Κυδωνίας της δυτικής Κρήτης, κατά την χρονική περίοδο από το 1855 έως το 1865.

Το περιεχόμενο του βιβλίου εντάσσεται στη γενικότερη προβληματική που υπάρχει γύρω από το βυζαντινό δημοτικό τραγούδι και το έπος του "Διγενή Ακρίτη". Ειδικότερα καταπιάνεται με το πρόβλημα της ποιητικής σχέσης και "του Διγενή Ακρίτη" Escorial με το ηρωϊκό τραγούδι "του υιού του Ανδρονίκου". Βασιζόμενοι στη θεωρία της προφορικής σύνθεσης (oral composition) και στους γενικότερους κανόνες που διέπουν την ποιητική του δημοτικού τραγουδιού, μελετήσαμε τους κοινούς λογότυπους, τα κοινά γλωσσικά στοιχεία και γενικά τα κοινά ποιητικά σημεία που απαντούν τόσο στον Ακρίτη Ε όσο κ...

Η κρητική παράδοση αποτελεί ένα ζωντανό οργανισμό, στοιχείο που καταφαίνεται από τους σύγχρονους κρήτες οι οποίοι όχι μόνο διατηρούν τα παραδομένα σε αυτούς λαογραφικά στοιχεία του τόπου τους, αλλά και προσθέτουν σε αυτά νέα δεδομένα, συντελώντας με αυτόν τον τρόπο στην ενδυνάμωση και στην πολιτιστική εξέλιξη της μεγαλονήσου. Οι μαντινάδες, που ανήκουν στα δημοτικά τραγούδια της μεγαλονήσου, αποτελούν το κλασσικό λαϊκό ποιητικό είδος της Κρήτης με το οποίο οι κάτοικοι αυτού του νησιού εκφράζουν τις σκέψεις, τη ζωή και τις εν γένει αντιλήψεις και παραδόσεις τους.